Ηλίαση – Θερμοπληξία: Παθολογικά προβλήματα που συνδέονται με τον καύσωνα

Της ιατρού-ειδικής παθολόγου, δρος Αναστασίας Μοσχοβάκη

Η ηλίαση και η θερμοπληξία είναι δύο παθολογικά προβλήματα που ανακύπτουν συχνά κατά τις περιόδους καύσωνα κατά το καλοκαίρι. Στην ηλίαση οι βλάβες προέρχονται από την απευθείας έκθεση στον ήλιο ή αποτελούν απότοκο των αυξημένων θερμοκρασιών που συνοδεύουν την έκθεση στον ήλιο. Στην θερμοπληξία αντιθέτως, η έκθεση στον ήλιο μπορεί να μην υφίσταται, αλλά η έκθεση σε αυξημένη θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι σταθερό εύρημα.

Άτομα υψηλού κινδύνου για βλάβες από τον καύσωνα, είναι τα μικρά παιδιά, τα παχύσαρκα άτομα, τα υποτασικά άτομα, τα άτομα που υποσιτίζονται, τα άτομα που ευρίσκονται σε κακή φυσική κατάσταση, τα άτομα που λαμβάνουν χρονίως ορισμένου τύπου φάρμακα, όπως αντιχολινεργικά, αντιισταμινικά, β-αναστολείς κ.α., οι ηλικωμένοι, οι ασκούμενοι και οι πάσχοντες από ορισμένα ιατρικά νοσήματα (π.χ. καρδιακή ανεπάρκεια, διαβήτης, εγκεφαλικά νοσήματα).

Προβλήματα που ανακύπτουν από την έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος – καύσωνα

Το φυσιολογικό ανθρώπινο σώμα εξισορροπεί τις διαταραχές θερμοκρασίας που μπορεί να προκύψουν από την μεταβολική δραστηριότητα του σώματος και την υψηλή θερμοκρασία. Βασικοί μηχανισμοί που υπηρετούν την ομοιοστατική αυτή λειτουργία είναι η εφίδρωση, η περιφερική αγγειοδιαστολή και η δίψα. Όταν λόγω υψηλών θερμοκρασιών ή βλάβης, οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί του σώματος υποστούν κόπωση ή καταστούν ανίκανοι να εκπληρώσουν τον αντιρροπιστικό τους ρόλο εμφανίζονται βλάβες και συγκεκριμένα:

• Κράμπες

Κατά την έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, η απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών μέσω του ιδρώτα μπορεί να οδηγήσει σε επώδυνες μυϊκές συσπάσεις ή κράμπες ή σπασμούς μυών που διαρκούν λίγα δευτερόλεπτα ή λεπτά.

• Υπόταση

Η αγγειοδιαστολή σε συνδυασμό με απώλεια υγρών λόγω του ιδρώτα μειώνει την συστολική πίεση. Στις περισσότερες περιπτώσεις προηγείται έντονη σωματική δραστηριότητα. Η συστολική πίεση συνήθως είναι μικρότερη του 100mmHG ενώ το δέρμα είναι υγρό και ο σφυγμός αδύναμος.

• Σύγχυση διαταραχές συμπεριφοράς

Η αφυδάτωση, οι διαταραχές ηλεκτρολυτών από τις απώλειες του ιδρώτα και η ελάττωση της εγκεφαλικής άρδευσης μπορεί να προκαλέσει ευερεθιστότητα, λήθαργο, επηρεασμένη συνείδηση, διαταραχή συμπεριφοράς, απώλεια συνείδησης.

• Ολιγουρία

Η αφυδάτωση, η υπόταση μπορεί να οδηγήσουν σε ελάττωση της νεφρικής άρδευσης και ολιγουρία.

• Εξάντληση από θερμότητα

Η εξάντληση από θερμότητα είναι παθολογικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (θερμοκρασία ορθού άνω του 37,8 βαθμών Κελσίου), αύξηση καρδιακής συχνότητας και υγρό δέρμα. Μπορεί να συνυπάρχει συγκοπή ή κράμπες, κεφαλαλγία, αδυναμία, επηρεασμένη συνείδηση, διαστροφή συμπεριφοράς, υπεραερισμός.

• Θερμοπληξία

Όταν οι θερμορυθμιστικοί μηχανισμοί του ανθρώπινου σώματος εξαντληθούν, υψηλός πυρετός εμφανίζεται. Η παθολογική κατάσταση που προκύπτει ονομάζεται θερμοπληξία και είναι δυνατόν να οδηγήσει σε σοβαρή νοσηρότητα ή θάνατο από εγκεφαλική, καρδιαγγειακή, ηπατική ή νεφρική βλάβη. Στην τυπική της εξέλιξη στην θερμοπληξία εμφανίζεται, εκτός από πυρετό ευρεία ποικιλία συμπτωμάτων όπως ζάλη, θολή όραση, διαταραχές συμπεριφοράς, ναυτία, έμετο, διάρροια, ανιδρωσία ή εμφανή εφίδρωση, σπασμοί, καταπληξία, απώλεια συνείδησης, ηπατική νεφρική καρδιακή βλάβη.

Προβλήματα που ανακύπτουν από την απευθείας έκθεση στον ήλιο

Εκτός από προβλήματα που οφείλονται στον καύσωνα αυτόν καθαυτόν, οι άνθρωποι που εκτίθενται στον ήλιο ενδέχεται να εμφανίσουν και βλάβες από την οξεία έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως άλγη κεφαλής και εγκαύματα. Η βλάβη του δέρματος από τον ήλιο προσβάλλει αρχικώς επιφανειακά στρώματα του δέρματος, με αποτέλεσμα την εμφάνιση επιφανειακού ερεθισμού με μικρή ερυθρότητα και πόνο. Καθώς η βλάβη προχωράει βαθύτερα, τα συμπτώματα επιδεινώνονται, η ερυθρότητα γίνεται πιο έντονη, ο πόνος αυξάνεται εμφανίζονται φουσκάλες ή πρήξιμο.

Η σοβαρότητα του εγκαύματος εξαρτάται από την έκταση του δέρματος που προσβλήθηκε και το βάθος του εγκαύματος. Τα εγκαύματα μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις, αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές και να απαιτηθεί νοσηλεία.

Εκτός από τις βλάβες του δέρματος από την ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προσβληθεί και ο οφθαλμός με ηλιακό έγκαυμα και θάμβος οράσεως.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την πρόληψη:

• Να αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο, κατά την διάρκεια της ύψιστης ηλιοφάνειας 11.00 – 17.00. Να πίνετε επαρκή ποσότητα νερού, να φοράτε καπέλο και ανοιχτόχρωμα ρούχα, να κάνετε πολλά δροσερά μπάνια κατά την παραμονή στην θάλασσα και να αποφεύγετε το αλκοόλ και τα βαριά φαγητά.
• Πολλές φορές πρέπει να γίνονται ορισμένες τροποποιήσεις στην φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνουν οι χρονίως πάσχοντες.
• Μην λησμονείτε την εφαρμογή σωστού αντηλιακού προϊόντος.

Η δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη είναι ιατρός-ειδική παθολόγος
Facebook: https://www.facebook.com/DrAnastasiaMoschovaki/
Twitter: http://twitter.com/amoschovaki
Links:  http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com
              http://systemichypertension.blogspot.com 

Διαβάστε επίσης από τη δρα Αναστασία Μοσχοβάκη:

• Μύκητες σε δέρμα, πόδια, γεννητικά όργανα: Αυξημένος κίνδυνος το καλοκαίρι
• Γενική εξέταση ούρων: Τι πρέπει να ξέρουμε
• “Μακρά covid”: Όταν τα συμπτώματα παραμένουν για καιρό
• Ποιες συνήθειες βοηθούν το ανοσοποιητικό να αντιμετωπίσει καλύτερα τον κορονοϊό
• Κορονοϊός: Ποια συμπτώματα υποδεικνύουν σοβαρή νόσο – Ομάδες υψηλού κινδύνου
• Λοίμωξη με covid-19: Ποιες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία θα ενισχύσουν τον οργανισμό
• Τι ευθύνεται για το συχνό σύμπτωμα του ερεθισμένου λαιμού
• Καραντίνα: Πώς αυξάνει τριγλυκερίδια, ζάκχαρο και χοληστερόλη
• Aυξημένη γ GT: Ένα συχνό παθολογικό πρόβλημα – Ποια τα αίτια
• Γενικά μέτρα πρόληψης για μύκητες που το καλοκαίρι είναι πιο συχνοί
• Σε τι συνεισφέρει τελικά η Βιταμίνη D και πώς την λαμβάνουμε;
• Ουρολοίμωξη: Πως «κολλάει» και γιατί είναι συχνή κατά το καλοκαίρι
• Θεωρίες γιατρών που διαφωνούν με τον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας
• To συνωμοσιολογικό σενάριο πίσω από τον κορονοϊό
• Αυπνία: Γιατί είναι συχνότερη κατά τη διάρκεια του lockdown