8 ερωτήσεις για το Τόφου

Τι είναι το Τόφου; Από πού προέρχεται; Πώς το μαγειρεύουμε; 8 ερωτήσεις για να γνωρίσετε τον διατροφικό θησαυρό των Κινέζων που γίνεται ολοένα και πιο γνωστός στον δυτικό κόσμο.

Της Δήμητρας Αιγινίτη

Τι είναι το Τόφου;

Το Τόφου είναι ένα προϊόν από το γάλα της σόγιας. Κατασκευάζεται παρόμοια όπως το τυρί. Είναι δημοφιλές σε πολλές χώρες της Άπω Ανατολής (Ιαπωνία, Κίνα κ.α) και σε ανθρώπους που ακολουθούν τη χορτοφαγία ή την αυστηρή χροτοφαγία (veganism). Mοιάζει με λευκό τυρί. Δημιουργείται από τη σόγια, ένα όσπριο που αναπτύσσεται στα τροπικά και υποτροπικά κλίματα. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο έχει γίνει δημοφιλής στην Αμερική, στη Βρετανία και σε άλλες χώρες του δυτικού κόσμου, χάρη στην διατροφική της αξία.

Σε τι διαφέρει το τόφου από τα υπόλοιπα προϊόντα σόγιας;

Αυτό που κυρίως ξεχωρίζει το τόφου βρίσκεται στην διατροφική του αξία, καθώς έχει την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη συγκριτικά με τις υπόλοιπες μορφές. Μισή κούπα τόφου μας δίνει περίπου 10 γρ. πρωτεΐνης και ακολουθεί το γάλα που παρέχει την ίδια ποσότητα σε 250 ml (ένα γεμάτο ποτήρι). Λαμβάνοντας υπόψη ότι η προτεινόμενη καθημερινή ποσότητα πρωτεΐνης είναι περίπου 63 γραμμάρια για τους άνδρες και 50 γραμμάρια για τις γυναίκες καταλαβαίνουμε ότι αποτελεί μία σημαντική πηγή κάλυψης των αναγκών μας. Ακόμη σημαντικότερο είναι ότι η πρωτεΐνη του τόφου θεωρείται υψηλής βιολογικής αξίας, κάτι που το καθιστά εναλλακτική επιλογή αντί του κρέατος.

Τι σημαίνει πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας;

Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητα στοιχεία για την ανάπτυξη και ανακατασκευή των ιστών, την καλή λειτουργία και δομή όλων των ζωντανών κυττάρων. Αποτελούνται από αμινοξέα, τις δομικές τους μονάδες. Τα αμινοξέα μπορούν να ταξινομηθούν στα απαραίτητα (αναγκαία αμινοξέα που δεν μπορεί να συνθέσει κατά τη διάρκεια του μεταβολισμού ο οργανισμός και επομένως πρέπει να πάρει από τη δίαιτά μας) και στα μη αναγκαία (επουσιώδη αμινοξέα που μπορεί να παράγει ενδογενώς ο οργανισμός από άλλες πρωτεΐνες).

Οκτώ αμινοξέα (λευκίνη, ισολευκίνη, βαλίνη, θρεονίνη, μεθειονίνη, φαινυλαλανίνη, τρυπτοφάνη και λυσίνη) θεωρούνται απαραίτητα για τους ενήλικες. Όταν μια πρωτεΐνη περιέχει τα απαραίτητα αμινοξέα στη σωστή αναλογία που απαιτείται για τους ανθρώπους, τότε λέμε ότι έχει υψηλή βιολογική αξία. Όταν ένα ή περισσότερα απαραίτητα αμινοξέα υπάρχουν σε πολύ μικρή ποσότητα, τότε λέμε ότι η πρωτεΐνη έχει χαμηλή βιολογική αξία.

Οι πρωτεΐνες βρίσκονται σε διάφορα τρόφιμα. Ζωικές πηγές πρωτεΐνης, όπως το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα αβγά, το γάλα, το τυρί και το γιαούρτι, παρέχουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας. Τα φυτικά τρόφιμα, όπως τα όσπρια, τα δημητριακά, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι και τα λαχανικά παρέχουν πρωτεΐνες χαμηλής βιολογικής αξίας. Εξαίρεση αποτελεί το τόφου, το οποίο αν και φυτικής προέλευσης θεωρείται ότι οι πρωτεΐνες του είναι υψηλής βιολογικής αξίας.

Ετσι μπορούμε να αντικαθιστούμε το κρέας σε γεύματά μας, μειώνοντας την κατανάλωση των βλαβερών λιπαρών που περιέχουν οι ζωικές τροφές χωρίς όμως να στερούμαστε τις απαραίτητες πρωτεΐνες.

Πώς παρασκευάζεται το τόφου;

Η διαδικασία παρασκευής του τόφου μπορεί να μοιάζει με την αντίστοιχη του τυριού αλλά η βασική της διαφορά είναι ότι το ρόλο του γάλακτος κατέχει ένα λευκό παχύρευστο υγρό που βγάζουν τα μουλιασμένα σε νερό φασόλια της σόγιας. Για τη πηκτικότητα του χρησιμοποιούνται φυσικά ορυκτά πηκτικά, όπως το άλας ασβεστίου (calcium sulfate) ή μαγνήσιου (nigari salts).

Τι θρεπτικά συστατικά περιέχει;

Περιέχει οκτώ από τα απαραίτητα αμινοξέα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Yποκαθιστά, λοιπόν, σε μεγάλο βαθμό τρόφιμα που είναι πηγές ζωικής πρωτεΐνης, υψηλής βιολογικής αξίας. Γι’ αυτό το λόγο, το τοφού είναι πολύτιμο για τους χορτοφάγους. Eίναι τρόφιμο με σχετικά μικρή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες (1,2 γρ. / 100 γρ.), φτωχό σε χοληστερίνη και πλούσιο σε ω-3 λιπαρά οξέα. Περιέχει ισοφλαβονοειδή, ουσίες που θεωρείται ότι συμβάλλουν στη βελτίωση της μνήμης.

Επίσης, είναι καλή πηγή ασβεστίου, καθώς περιέχει 520 mg/100 γρ., δηλαδή 115 γρ. τοφού παρέχουν το 75% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας. Περιέχει περισσότερο ασβέστιο από το γάλα σόγιας. Επιπλέον, είναι καλή πηγή χαλκού, ένα στοιχείο που είναι απαραίτητο για την καλή λειτουργία των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Ακόμα, είναι πλούσια πηγή σεληνίου, που έχει αντιοξειδωτική δράση, όπως και σιδήρου.

Μία μερίδα τοφού (75 γρ.) περιέχει το 64% των ημερήσιων αναγκών του οργανισμού στα παραπάνω συστατικά. Tέλος, είναι καλή πηγή ψευδαργύρου, που βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος, και βιταμινών, κυρίως του συμπλέγματος B. Aπό πλευράς θερμίδων είναι ελαφρύτερο σε σχέση με τα άλλα τυριά, καθώς είναι φυτικής προέλευσης. Aποδίδει 118 θερμίδες ανά 100 γρ.

Ωφελεί η κατανάλωση τόφου σε συγκεκριμένα προβλήματα υγείας;

Ναι. Το τόφου ως προϊόν σόγιας με την πιο υψηλή περιεκτικότητα ευεργετικών στοιχείων μπορεί να βοηθήσει στις παρακάτω περιπτώσεις: Προστατεύει από καδριοπαθείς, έχει θετικές επιδράσεις στην εμμηνόπαυση, μειώνει τον κίνδυνο της παχυσαρκίας και τη συνολική θνησιμότητα, του διαβήτη, των καρδιακών παθήσεων και προάγει μια υγιή επιδερμίδα και μαλλιά, αύξηση της ενέργειας, και μείωση του συνολικού βάρους.

Τι πρέπει να προσέξετε πριν αγοράσετε τόφου;

Πρέπει να αναφέρουμε ότι μεγάλη ποσότητα της σόγιας που παράγεται παγκοσμίως είναι γενετικά τροποποιημένη και σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι μολυσμένη από φυτοφάρμακα. Oι ευρωπαϊκοί κανονισμοί για τη σήμανση και την ιχνηλασιμότητα των μεταλλαγμένων οργανισμών έχουν τεθεί σε εφαρμογή από τις 18 Aπριλίου του 2004, και επιβάλλουν να υπάρχει η απαραίτητη σήμανση στα προϊόντα και στις ζωοτροφές που περιέχουν μεταλλαγμένα συστατικά σε ποσοστό πάνω από 0,9%, ακόμη κι αν τα προϊόντα αυτά έχουν χάσει το DNA τους κατά την επεξεργασία.

Έτσι μετά τη νομοθεσία για τα μεταλλαγμένα, που ισχύει και στη χώρα μας τα προϊόντα σόγιας στα σουπερμάρκετ που δεν φέρουν ένδειξη γενετικής τροποποίησης θεωρούνται ασφαλή. Ωστόσο για μεγαλύτερη σιγουριά καλό είναι να προσέξετε ώστε το τόφου να είναι προϊόν βιολογικής καλλιέργειας.

Πώς θα μαγειρέψετε το τόφου;

Βασικό χαρακτηριστικό του τόφου είναι ότι από μόνο του δεν έχει ιδιαίτερη γεύση αλλά μπορεί να απορροφά σαν το σφουγγάρι τις γεύσεις των υπόλοιπων υλικών της συνταγής. Επομένως χρειάζεται να βγει πρώτα όσο το δυνατόν περισσότερο από το νερό της συσκευασίας του, ώστε να μπορέσει να απορροφήσει στο μέγιστο τα αρώματα άλλων υλικών.

Για να γίνει αυτό μπορείτε να το κόψετε και να το βάλετε σε μία πιατέλα καλυμμένο με πλαστική μεμβράνη και στη συνέχεια πάνω στο τόφου, βάλτε μια κατσαρόλα γεμάτη νερό ώστε με το βάρος που ασκείται πάνω του, να βγεί όσο το δυνατόν περισσότερο από το νερό της συσκευασίας -περίπου 10 λεπτά. Τα υγρά που θα βγούν δεν μπορούν να απορροφηθούν ξανά από το τόφου.

Μία άλλα επιλογή είναι να το τυλίξετε διαδοχικά με 2-3 πετσέτες και να ασκήσετε πίεση ώστε να απορροφήσουν αυτές τα υγρά του. Τέλος καλό είναι εφόσον έχουν αφαιρεθεί τα υγρά του να φτιάξετε μία κατάλληλη μαρινάδα από το προηγούμενο βράδυ ώστε να μαριναριστεί όλη νύχτα. Αν αυτό δεν είναι εφικτό θα πρέπει να μαριναριστεί τουλάχιστον για δύο ώρες.