Οξυμετρία και κορονοϊός: Πώς ακριβώς λειτουργούν τα οξύμετρα;

6 Νοεμβρίου 2021 - 20:19

οξύμετρο - οξυμετρία — Εικόνα: UNSPLASH/Mockup Graphics

Διαφήμιση

Της ιατρού-ειδικής παθολόγου, δρος Αναστασίας Μοσχοβάκη*

Κάθε λεπτό που ζούμε το σώμα προσλαμβάνει από την ατμόσφαιρα οξυγόνο μέσω των πνευμόνων. Τα όργανα του οργανισμού χρειάζονται οξυγόνο για να επιβιώσουν. Χωρίς οξυγόνο, τα κύτταρα αρχίζουν να δυσλειτουργούν και τελικά πεθαίνουν. Ο κυτταρικός θάνατος μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα και τελικά να οδηγήσει σε νέκρωση οργάνων. Για να διατηρήσουν τα κύτταρα επαρκή ποσότητα ενέργειας πρέπει μέσω της αερόβιας αναπνοής να παράγουν επαρκή ποσότητα ΑΤΡ, που λειτουργεί ως ενεργειακό νόμισμα για το κύτταρο.

Όταν η προσφορά οξυγόνου είναι ανεπαρκής, το σώμα δεν μπορεί να επιτελέσει με επάρκεια ούτε στοιχειώδεις μεταβολικές αντιδράσεις. Το οξυγόνο στο σώμα μεταφέρεται διαλυμένο ή συνδεδεμένο με μία πρωτεΐνη που ευρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και καλείται αιμοσφαιρίνη. Το σύμπλοκο αιμοσφαιρίνη-οξυγόνο ευθύνεται για τη μεταφορά της συντριπτικής πλειοψηφίας του οξυγόνου που εισέρχεται στο σώμα (πάνω από 98 τοις εκατό).

Η παλμική οξυμετρία

Η παλμική οξυμετρία αναπτύχθηκε το 1972, από τους Takuo Aoyagi και Michio Kishi, bioengineers, χρησιμοποιώντας το κόκκινο υπέρυθρο φως στο σημείο μέτρησης και έχει σχεδιαστεί ώστε να εκτιμά τον κορεσμό της αιμοσφαιρίνης, δηλαδή το ποσοστό του οξυγόνου που είναι συνδεδεμένο με την αιμοσφαιρίνη στο αίμα. Για τον σκοπό αυτό το οξύμετρο φέρει ειδικό αισθητήρα και μικροεπεξεργαστή. Το ποσοστό του κορεσμού του οξυγόνου αναφέρεται ως το ποσοστό % SpO2.

Τα περισσότερα οξύμετρα εμφανίζουν εκτός από τον κορεσμό του οξυγόνου και τον αριθμό των καρδιακών παλμών. Η παλμική οξυμετρία είναι μία ιδιαίτερα βολική μη επεμβατική μέθοδος μέτρησης και τα οξύμετρα που κυκλοφορούν στο εμπόριο, είναι μικρές φορητές συσκευές, απλές στην χρήση τους. Σε μονάδες εντατικής θεραπείας και νοσοκομεία εφαρμόζεται 24ωρη οξυμετρία σε ασθενείς με επίπεδα οξυγόνου που κινδυνεύουν άμεσα να απορυθμιστούν.

Η χρήση των οξύμετρων στο σπίτι έχει αυξηθεί θεαματικά στον ελληνικό πληθυσμό λόγω της λοίμωξης του κορονοϊού. Ένα συχνό ερώτημα μεταξύ των πολιτών είναι εάν το οξύμετρο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μόνο του για τη διάγνωση της λοίμωξης από τον ιό.

Χρήσεις του οξυμέτρου

Εφόσον το οξύμετρο έχει κατασκευαστεί με τις ενδεικνυόμενες προδιαγραφές, αποτελεί αδρό δείκτη καλής κεντρικής παροχής οξυγόνου. Τιμές κάτω του 96% χρήζουν ιατρικής διερευνήσεως. Χαρακτηριστικές παθήσεις που διαταράσσουν την κεντρική διάθεση και τον κορεσμό της αιμοσφαιρίνης εκτός από τον κορονοϊό, είναι το άσθμα, η χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια, η χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, η πνευμονία, η πνευμονική εμβολή. Σε χρόνιους πάσχοντες από πνευμονικό νόσημα η απότομη πτώση του ποσοστού κορεσμού της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο μπορεί να αποτελεί δείκτη οξείας παρόξυνσης της νόσου.

Είναι σημαντικό λοιπόν ο πολίτης που διαθέτει οξύμετρο και πάσχει από χρόνιο πνευμονικό νόσημα, να γνωρίζει σε συνεννόηση με τον ιατρό του ποιες είναι, υπό «κανονικές» για αυτόν συνθήκες η τιμή του οξυγόνου που μετρά με το οξύμετρο, ώστε να μην πανικοβληθεί αδικαιολόγητα από τιμές χαμηλότερες του αναμενόμενου για τους φυσιολογικούς ανθρώπους της ηλικίας του. Διαταράξεις στις φυσιολογικώς αναμενόμενες τιμές μπορεί να προέλθουν και από άλλες καταστάσεις όπως το χρόνιο κάπνισμα.

Τι άλλο πρέπει να γνωρίζετε:

Παρά το γεγονός ότι ο κορονοϊός μπορεί να προκαλέσει σιωπηλή υποξία, χαμηλή τιμή οξυγόνου στο οξύμετρο δεν σημαίνει απαραίτητα κορονοϊός. Η πιθανότητα να που έχετε η μετρούμενη χαμηλή τιμή να έχει ως αιτία τον κορονοϊό, αυξάνει όταν έχετε συμπτώματα πυρετού, δέκατα, μπούκωμα, βήχα, δύσπνοια.
Χαμηλή τιμή στην οξυμετρία που δεν είναι αναμενόμενη με βάση τα χρόνια νοσήματα που έχετε, επιμένει στον χρόνο ή συνοδεύεται από συμπτώματα επιβάλλει την άμεση ιατρική σας διερεύνηση.

Αρκετές φορές η χαμηλή τιμή οφείλεται σε λάθη κατά την εφαρμογή. Έτσι μια χαμηλή τιμή δεν πρέπει να σας πανικοβάλλει αλλά να την διασταυρώσετε με δεύτερη μέτρηση. Η σωστή χρήση του οξύμετρου προϋποθέτει την καλή εφαρμογή στο δάκτυλο όπου γίνεται η μέτρηση, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Η συσκευή μέτρησης πρέπει να τοποθετείται σε ζεστά και όχι παγωμένα άκρα και σε άβαφα νύχια.

*Η Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη είναι Ιατρός Ειδική Παθολόγος.
Facebook: https://www.facebook.com/DrAnastasiaMoschovaki/
Twitter: http://twitter.com/amoschovaki
Links: http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com http://systemichypertension.blogspot.com