Δρ.Αν.Μοσχοβάκη: Η αυπνία των νέων-Ένα παθολογικό πρόβλημα!

Της: Δρ.Αν.Μοσχοβάκη *

Ο κύκλος ύπνου εγρήγορσης είναι από τους πιο εμφανείς κύκλους στον άνθρωπο γι’ αυτό και η αυπνία των νέων θεωρείται ένα σοβαρό παθολογικό πρόβλημα.

Η περιοδικότητα και η εσωτερική αρχιτεκτονική του ύπνου συνδέεται άμεσα με την ομαλή λειτουργία ενός κεντρικού νευρωνικού βηματοδότη, ο οποίος με την σειρά του συνδέεται με την αμφιβληστροειδουποθαλαμική οδό. Πολύ σημαντικός στη συγκρότηση του κύκλου ύπνου-εγρήγορσης είναι ο ενδογενής κιρκαδιανός βηματοδότης που εντοπίζεται στον υποθάλαμο. Η επίδραση του φωτός είναι καθοριστικής σημασίας για την ομαλή λειτουργία του βηματοδότη. Έτσι υπάρχει αυτόματος εσωτερικός συγχρονισμός του κύκλου εγρήγορσης ύπνου με τον περιβαλλοντικό κύκλο ημέρας νύχτας.

Γιατί τα ποσοστά της αυπνίας γιγαντώνονται σε νέους και εφήβους σήμερα

Η αυπνία είναι μια επίμονη διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσχέρεια επέλευσης ύπνου, εύκολη αφύπνιση, εξαιρετικά βραχύ ύπνο ή ύπνο που δεν ξεκουράζει και δυστυχώς μαστίζει τη γενιά των νέων ανθρωπων. Πάνω από 20% των νέων εφήβων και νέων ενηλίκων πάσχουν σήμερα από αϋπνία. Η επαρκής έκθεση σε άπλετο ηλιακό φως κατά την διάρκεια του πρωινού και η επαρκής συσκότιση κατά τη νύχτα αποτελούν προϋποθέσεις  για τη σωστή έκκριση της μελατονίνης, ουσίας που έχει κεντρικό ρόλο στην αρχιτεκτονική του ύπνου στον άνθρωπο. Ωστόσο ο νέος σήμερα δεν εκτίθεται στο φως του ήλιου με επάρκεια το πρωί.

Η κατασκευή των διαμερισμάτων και των μεγαλουπόλεων πολλές φορές εμποδίζει τον ήλιο να διεισδύσει σε ανήλιαγα δωμάτια ενώ το περπάτημα σε εξωτερικούς χώρους κατά τις πρωινές ώρες δεν ενθαρρύνεται. Επιπροσθέτως λόγω τηλεργασίας τηλεκπαίδευσης τηλεδιασκέδασης, υπάρχει υπερβολική έκθεση στο μπλε φως των ηλεκτρονικών συσκευών που διαταράσσει την ομαλή έκκριση της μελατονίνης. Η εξάρτηση των νέων από το κινητό τηλέφωνο και τον υπολογιστή λαμβάνει συχνά τεράστιες διαστάσεις με αποτέλεσμα να βρίσκονται συχνά με μια ηλεκτρονική συσκευή στο χέρι σχεδόν όλο το 24ωρο με σύνηθες αποτέλεσμα την: αυπνία αυπνία αυπνία …

Η αυπνία μπορεί να υποσκάψει το επίπεδο ενέργειας του νέου, την υγεία του, την απόδοση στην εργασία και την ποιότητα της ζωής.

Είστε νέος και πάσχετε από αυπνία, βασικά πρώτα βήματα:

• Μην κάνετε «την ημέρα νύχτα».

• Αποφύγετε την τηλεόραση, τους υπολογιστές, τα βιντεοπαιχνίδια, τα smartphones ή άλλες οθόνες μετά τις 1800 το απόγευμα.
• Φροντίστε για την πλήρη συσκότιση του υπνοδωματίου. Απομακρύνετε ρούτερ και κινητά από το υπνοδωμάτιο. Φροντίστε για την πλήρη απουσία θορύβων. Εξετάστε προσεκτικά κάθε πηγή διατάραξης και θορύβου και απομακρύνετέ την (π.χ. ζώα στο υπνοδωμάτιο). Το υπνοδωμάτιο πρέπει να είναι ήσυχο σκοτεινό με καλές συνθήκες θερμοκρασίας υγρασίας, άνετο στρώμα, μαξιλάρια, κουβέρτες.
• Nα τηρείτε σταθερό ωράριο κατάκλισης -αφύπνισης. Όταν πηγαίνετε για ύπνο την ίδια περίπου ώρα κάθε βράδυ βοηθάτε τον βηματοδότη ύπνου να ρυθμιστεί καλύτερα.
• Αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα και τα ποτά πριν από το κρεβάτι. Αποφύγετε να τρώτε πολύ αργά το βράδυ για να μειώσετε την πιθανότητα της νόσου της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης που επιδρά αρνητικά στον ύπνο.
• Μην πίνετε πάνω από μία μερίδα καφέ ή τσάι και όχι μετά τις 1200 το μεσημέρι.
• Πείτε όχι σε αλκοόλ και τοξικές ουσίες και μην κάνετε χρήση φαρμάκων εάν είστε υγιής. Εάν πάσχετε από νόσημα, η χρήση φαρμάκων να γίνεται μόνο υπό ιατρική παρακολούθηση. Ορισμένα φάρμακα όπως η  καφεΐνη και η  ψευδοεφεδρίνη προκαλούν συχνά αυπνίες.
• Η επίπονη σωματική και πνευματική δραστηριότητα πριν τον ύπνο, οι ακραίες θερμοκρασίες στα σωματικά λουτρά, το stress είναι παράγοντες που συχνά προκαλούν αυπνίες και πρέπει να αποφεύγονται επί δύο ώρες προ ύπνου.
• Εφαρμόστε μια ενδυναμωτική χαλαρωτική ρουτίνα, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει διάβασμα ή άσκηση θρησκευτικής δραστηριότητας (π.χ. προσευχή) κατά το δίωρο που προηγείται του ύπνου.

Νοσήματα που προκαλούν αυπνία

Τα συνηθέστερα νοσήματα που προκαλούν δευτεροπαθώς επίμονες αϋπνίες είναι εγκεφαλικά νοσήματα, καρδιακά νοσήματα, πεπτικές διαταραχές, αναπνευστικές νόσοι, ορμονικές διαταραχές, νεφρικά νοσήματα, ηπατικά νοσήματα, σύνδρομα άπνοιας στον ύπνο ψυχιατρικές καταστάσεις και πρέπει να αποκλείονται σε περιπτώσεις αυπνίας που επιμένει.