Τρόφιμα Χωρίς Υπολείμματα Φυτοφαρμάκων: Οι 7 αναληθείς ισχυρισμοί

Γράφει ο Νίκος Κατσαρός

Επιστημονικό Συνεργάτη ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

Π. Πρόεδρος ΕΦΕΤ

Πρόσφατα ο Γενικός Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA),παρουσιάζοντας την ετήσια έκθεση για το 2014 για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα ανακοίνωσε ότι:

« το 97% των δειγμάτων τροφίμων που ελέγχθηκαν στην αγορά της Ε.Ε. δεν περιείχαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων ή περιείχαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια και συνέχισε ότι η EFSA αξιολογώντας την τρέχουσα έκθεση και προηγούμενες εκθέσεις έφθασε στο συμπέρασμα ότι η παρουσία υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων είναι απίθανο να έχει μακροχρόνιες ή βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών για να καταλήξει λέγοντας με υπερηφάνεια ότι τα στοιχεία για το 2014 κινούνται ακριβώς όπως αυτά της προηγούμενης τετραετίας 2010 έως 2013 αποδεικνύοντας ότι η Ε.Ε. προστατεύει την υγεία των καταναλωτών».

Δεν θα μπορούσε να υπάρχει πιο παραπλανητική, ψεύτικη και υποκριτική δήλωση από αυτήν ,διότι σε μία φράση ο ευρωπαίος αξιωματούχος είπε επτά μεγάλες αναλήθειες.

Αναλήθεια 1: Τα όρια υπολειμμάτων.

Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και ωραιοποιημένα καθώς στην περίπτωση των φυτοφαρμάκων τα «όρια» αποτελούν ουσιαστικό παράγοντα αποπροσανατολισμού. Υπάρχει μεγάλη διαφορά στην φράση του κ. Γενικού «δεν περιείχαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων ή περιείχαν σε ποσοστό κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια».

Είναι ακριβώς αυτό το ποσοστό των τροφίμων που σύμφωνα με την έκθεση είναι στο 37% των δειγμάτων που εμφάνισαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια που αποτελούν και τον μεγάλο κίνδυνο και που προσπάθησε να συγκαλύψει ο κ. Γενικός.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ΠΟΥ, η Διεθνής Επιτροπή Έρευνας για τον Καρκίνο, η Διεθνής Επιτροπή για την Γνώση, την Επιστήμη και την Τεχνολογία στην Γεωργία και εκατοντάδες μελετών αναφέρουν τις

βλάβες στην υγεία από τρόφιμα που περιέχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων κάτω των επιτρεπόμενων ορίων. Μερικές από τις βλάβες αυτές είναι στο: συκώτι, νεφρά, κεντρικό νευρικό σύστημα,δέρμα,μάτια,αναπνευστικό,ορμονικό,καρκινογενέσεις,τερατογενέσεις,αμυντικό σύστημα.

Οι επιπτώσεις αυτές μπορούν να εμφανισθούν είτε άμεσα, είτε φυτοφαρμάκων που περιέχονται σε τρόφιμα και είναι κάτω των επιτρεπόμενων ορίων. Απλά όταν τα υπολείμματα είναι άνω των επιτρεπομένων ορίων οι επιπτώσεις μετά από μερικά χρόνια.

Μιλάμε πάντοτε για επιπτώσεις στην υγεία από υπολείμματα είναι σοβαρότερες και αμεσότερες. Ο κ. Γενικός Διευθυντής της EFSA ανέφερε με κομπασμό ότι μόνο το 3% των δειγμάτων υπερέβαινε το ανώτατο όριο υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων και συνεπώς είχαν παραβατικότητα και ποσοστό επικινδυνότητας ,ενώ το 37% ήταν νόμιμα και ασφαλή για την υγεία των καταναλωτών!

Πολλές κατηγορίες φυτοφαρμάκων είναι νευροτοξικά μεταξύ των οποίων τα οργανοφωσφορικά, τα συνθετικά πυρεθροειδή και τα νεονικοτινοειδή. Τα τελευταία έχουν πρόσφατα αποσυρθεί από την αγορά διότι έχουν θεωρηθεί υπεύθυνα για την κατάρρευση των κυψελών των μελισσών, ενώ τα οργανοφωσφορικά παρασκευάσθηκαν από τους ναζί και εξελίχθηκαν σε αέρια χημικού πολέμου.

Τέλος μεγάλη κατηγορία φυτοφαρμάκων μιμούνται τις ορμόνες δρουν δηλαδή ως ορμονικοί διαταράκτες και γίνονται πολύ επικίνδυνα όταν είναι σε πολύ μικρές ποσότητες εκατοντάδες φορές κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια.

Περίπου 800 χημικές ουσίες που βρέθηκαν σε ευρείας χρήσεις φυτοφάρμακα είναι ορμονικοί διαταράκτες. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα αναρωτιέται πως ένας τόσο επιστημονικά και τεχνολογικά ανεπτυγμένος πολιτισμός επέτρεψε αυτές τις φονικές ουσίες στην διατροφή του.

Αναλήθεια 2: Δεν υπάρχει αθροιστική δράση.

Ο κ. Γενικός της EFSA ανέφερε τα ικανοποιητικά γι’ αυτόν ποσοστά υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων χωρίς να αναφερθεί στην αθροιστική τους δράση .Διαφορετικά υπολείμματα φυτοφαρμάκων υπάρχουν στα σταφύλια, από τα πορτοκάλια ή τα αγγούρια κλπ και η αθροιστική δράση αυτών των υπολειμμάτων στον οργανισμό άμεσες και μακροχρόνιες δεν είναι γνωστές.

Υπάρχουν εκατοντάδες δημοσιεύσεων σε διεθνή περιοδικά που επιβεβαιώνουν τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και που δυστυχώς μόνο οι βιομηχανίες φυτοφαρμάκων και οι κρατικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί συστηματικά αγνοούν. Σύμφωνα με την Έκθεση υπολείμματα με περισσότερα από ένα φυτοφάρμακα(πολλαπλά υπολείμματα) υπάρχουν στο 28% των δειγμάτων δηλαδή στο σύνολο σχεδόν των δειγμάτων χωρίς να γίνεται περαιτέρω κανένα σχόλιο.

Η Έκθεση αναφέρει περισσότερα από ένα και αποσιωπά ότι σε κάποια προϊόντα υπήρχαν μέχρι και δώδεκα φυτοφάρμακα. Τόσο οι βιομηχανίες φυτοφαρμάκων όσο και οι ρυθμιστικές αρχές ελέγχου πραγματοποιούν τοξικολογικές μελέτες μόνο για κάθε φυτοφάρμακο ξεχωριστά και όχι για το σύνολο των φυτοφαρμάκων που περνά στον οργανισμό από την ημερήσια δόση ενός γεύματος,

Αναφέρει η Έκθεση ότι ελέγχθηκαν 213 φυτοφάρμακα σε διάφορα τρόφιμα αλλά το καθένα ξεχωριστά ενώ γνώριζαν ότι αυτό αποτελούσε παραπλάνηση και απόκρυψη της πραγματικότητας.

Αναλήθεια 3: Δεν υπάρχει συνεργιστική δράση.

Η Έκθεση δεν αναφέρει πουθενά για την συνεργιστική δράση των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων τόσο μεταξύ τους όσο και με διάφορες άλλες χημικές ουσίες που εισέρχονται παράλληλα στον οργανισμό μας όπως: ατμοσφαιρικοί ρύποι, ουσίες από το κάπνισμα, τα πρόσθετα των τροφίμων, φάρμακα, μεταβολίτες, κλπ.

Τα 213 φυτοφάρμακα που ελέγχθηκαν σε φασόλια, καρότα, αγγούρια, μανταρίνια ή πορτοκάλια, αχλάδια, πατάτες, σπανάκι, ρύζι, αλεύρι σίτου, συκώτι μηρυκαστικών, χοιρινό και πουλερικά ,εξετάσθηκαν μεμονωμένα και όχι για την αλληλεπίδραση μεταξύ τους ή με άλλες ουσίες που αναπόφευκτα υπάρχουν στον οργανισμό, όπως αναφέρθηκε.

Αναλήθεια 4: Δεν υπάρχει επίδραση στον οργανισμό από τους μεταβολίτες.

Βιομηχανία και ρυθμιστικές αρχές καμαρώνουν ότι τα φυτοφάρμακα είναι βιοδιασπόμενα δηλαδή διασπώνται στην φύση από μικροοργανισμούς που υπάρχουν εκεί. Τα προϊόντα τις βιοδιάσπασης ονομάζονται μεταβολίτες.

Αυτοί οι μεταβολίτες σειρά μελετών και δημοσιεύσεων έχουν δείξει την τοξική τους δράση, ενώ βιομηχανία και ρυθμιστικές αρχές δεν έχουν κάνει μέχρι σήμερα καμία μελέτη για την παρουσία μεταβολιτών στα τρόφιμα.

Πουθενά στην Έκθεση δεν αναφέρεται η παρουσία μεταβολιτών στα τρόφιμα και οι επιπτώσεις αυτών στην υγεία. Εδώ χαρακτηριστικά αναφέρω ότι ανιχνεύθηκαν μεταβολίτες του DDT σε φρούτα και λαχανικά παρόλο που το DDT έχει απαγορευθεί στην χώρα μας από το 1970.

Αναλήθεια 5: Δεν υπάρχει επίδραση στον οργανισμό από τα αδρανή συστατικά.

Σε κάθε φυτοφάρμακο εκτός από την δραστική ουσία υπάρχουν και άλλες χημικές ουσίες που συνοδεύουν την δραστική ουσία και ονομάζονται αδρανείς των οποίων η τοξικότητα τους στον οργανισμό δεν έχει ελεγχθεί. Αναφέρω μόνο ότι έρευνα Γάλλων επιστημόνων έδειξε ότι πρόσθετο στο φυτοφάρμακο round up ήταν τόσο τοξικό όσο και το γραστικό συστατικό γλυφοσάτη. Δυστυχώς ούτε οι βιομηχανίες ούτε οι ρυθμιστικές αρχές ελέγχουν την τοξικότητα των λεγόμενων αδρανών συστατικών.

Αναλήθεια 6: Οι τοξικολογικοί κλπ έλεγχοι των ρυθμιστικών αρχών είναι αξιόπιστοι.

Χωρίς σχόλια αναφέρω ότι οι ρυθμιστικές αρχές δέχονται μόνο τις τοξικολογικές κλπ μελέτες των βιομηχανιών και όχι τις τοξικολογικές μελέτες και αναλύσεις από Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα ή άλλες δημοσιευμένες μελέτες από έγκυρους ερευνητές. Ενώ οι ίδιες οι ρυθμιστικές αρχές διεξάγουν ελάχιστες ή καθόλου έρευνες πάνω στην τοξικότητα των φυτοφαρμάκων. Τα συμπεράσματα δικά σας.

Αναλήθεια 7: Οι ανήλικοι επηρεάζονται όσο και οι ενήλικες από τα υπολείμματα.

Η Έκθεση πουθενά δεν αναφέρει ότι τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων επηρεάζουν την υγεία των ανηλίκων σε μεγαλύτερο βαθμό από των ενηλίκων, διότι τα παιδιά έχουν ταχύτερο μεταβολισμό και αναπτύσσονται γρηγορότερα.

Εκατοντάδες μελέτες τεκμηριώνουν αυτό και μόνο οι βιομηχανίες και οι ρυθμιστικές αρχές το αγνοούν. Χαρακτηριστικά αναφέρω για όσους δεν το γνωρίζουν ότι για τα πρόσθετα (δηλαδή τα Ε) στα τρόφιμα υπάρχουν διαφορετικά όρια στις παιδικές τροφές από ότι στις ίδιες τροφές για μεγάλους και βέβαια τα πρόσθετα είναι λιγότερο τοξικά από τα φυτοφάρμακα.

Βέβαια αναγνωρίζω την δυσκολία εφαρμογής στο θέμα αυτό δεν παύει όμως να αποτελεί μία πραγματικότητα. Ποτέ σε μία φράση Ευρωπαίου Αξιωματούχου δεν υπήρχαν τόσο πολλά ψέματα Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την πατρίδα μας έναν αγώνα για την κατάργηση της χρήσης φυτοφαρμάκων στην πρωτογενή παραγωγή