Κ.Δούκας: Ἡ ὀρθή ἐτυμολογία τῆς λέξεως «κλασικός»

*Του: Κώστα Δούκα

Τό ρῆμα κλάω εἶναι πανάρχαιο. Κρατᾶ ἀπό τόν Ὃμηρο καί σημαίνει σπάζω, τσακίζω καί τά παρόμοια. Στήν Ὀδύσσεια λ 128 ὁ Ὀδυσσέας, πού βρισκόταν ναυαγός καί ὁλόγυμνος στήν χώρα τῶν Φαιάκων, σπάζει ἓνα κλαδί γιά νά καλύψει τήν γύμνια του μπροστά στήν Ναυσικᾶ καί τίς παρθένες θεραπαινίδες της: ἐκ πυκινῆς ὓλης πτόρθον κλάσε. Καί πάλι τήν Ἰλιάδα (Λ 158) σπάζει τό κοτσάνι τοῦ βέλους (ἐκλάσθη δέ δόναξ ὀϊστοῦ).

Θεμελειώδης λοιπόν ἒννοια τοῦ κλάω εἶναι τσακίζω, σπάζω. Ἀπό τό ρῆμα αὐτό, πού βρίσκουμε καί στά Εὐαγγέλια, παράγονται συναφεῖς λέξεις, ὃπως κλάσμα, κλάδος κ.ἂ. Ὃμως ὑπάρχει καί μία ἂλλη σημασία. Ἐπί φωτός τό κλάω σημαίνει ἀνάκλαση,  ἀντανάκλαση, λέξεις πού χρησιμοποιοῦμε καί σήμερα, προφανῶς ἐπειδή ἡ ἀκτίνα τοῦ φωτός κατακερματίζεται καί ἐκτρέπεται ὃταν διέρχεται ἀπό πρῖσμα ἢ ἀπό σταγονίδια τῆς βροχῆς καί ἀναλύεται στά χρώματα τῆς ἲριδος μέ ἀποτέλεσμα να δημιουργεῖται το οὐράνιο τόξο.

Ὁ ἀρχαῖος ὀνοματοθέτης τῆς λατινικῆς γλώσσας, ἡ ὁποία ὡς γνωστόν εἶναι πρωτοξάδελφη τῆς ἀρχαίας Ἑλληνικῆς, θέλησε νά δώσει μία καθολική σημασία στήν ἀκτινοβολία καί την παγκόσμια διασπορά τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος, καί θεώρησε ὃτι ἡ πιό σωστή λέξη θά πρέπει νά εἶναι ἡ προερχομένη ἀπό τό ρῆμα κλάω τοῦ Ὁμήρου. Ἒτσι ἐπινόησε τήν λέξη clasicus, ἀπό τήν ὁποία οἱ Γάλλοι σχημάτισαν τήν λέξη classique κι ἐμεῖς οἱ Ἓλληνες ἐκ παλιννοστήσεως λέμε κλασικός, κλασικισμός κλπ.

Αὐτή εἶναι ἡ σωστή ἐτυμολογία τῆς μαθητικῆς ἀπορίας πρός καθιερωμένο γλωσσολόγο καθηγητή. Διότι μπορεῖ νά πήραμε (ἐκ παλιννοστήσεως) τήν λέξη ἀπό τούς Γάλλους, ἀλλά κι αὐτοί τήν πῆραν ἀπό τούς Λατίνους, οἱ ὁποῖοι τήν πῆραν ἀπό τόν Ὃμηρο, τό λεξιλόγιο τοῦ ὁποίου βρίσκουμε σέ ὃλες τίς εὐρωπαϊκές γλῶσσες. Οἱ γλωσσολόγοι μας ἂλλα θά ἒπρεπε νά ἐπισημαίνουν καί νά διορθώνουν γιά νά περιορίσουν τό κατάντημα τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, πού ἒχει γεμίσει σολοικισμούς καί τερατογενέσεις λέξεων, ἐνῶ σιγά σιγά τείνει νά ἐκλατινοποιηθεῖ στήν γραφή (greeklish) καί νά ὑποκατασταθεῖ ἐν μέρει ἀπό τήν ἀγγλική ἐκ τῆς εὐρείς χρήσεως τοῦ διαδικτύου καί τῆς καλπάζουσας τεχνολογίας. Ἀρκεῖ νά βλέπει κανείς τηλεόραση ἀπό ὃπου ἐκπηγάζουν ἀνατριχιαστικές λέξεις καί ἐκφράσεις ὃπως:

-Ἒχουμε ἐνδιαφέροντες ἐπιλογές.

-Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη γονεϊκότητα.

-Ὁ τρίτος συλληφθέντας.

-Ὁ Π.Π. ἀφήνει σαφές αἰχμές.

-Γιά πρώτη φορά ἡ ΝΔ ἒχει μία συμπαγής κοινοβουλευτική ὁμάδα.

-Ὁ ἰατροδικαστής διαπίστωσε διαπερές τραῦμα.

-Τό κτήριο ἦταν…ἀρτιμελές.

Αὐτά πρέπει νά στηλιτεύονται ἀπό αὐτούς πού ἐνδιαφέρονται γιά τήν γλώσσα μας, ἡ ὁποία κατρακυλάει καθημερινά ἀπό τό κακό στό χειρότερο.

Ο  Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος  (μέλος της ΕΣΗΕΑ), ερευνητής και  συγγραφέας (μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία, αλλά και με τις σύγχρονες προκλήσεις, συγκριτικά με τα αντίστοιχα και…όχι μόνον ιστορικά φαινόμενα.

Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σε πεζό και σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με τη διάσωση του  80% των λέξεων του Ομήρου.