Κ.Κουσκούκης: Ψηφιακή κόπωση-Μία νέα πανδημία!

Του Κ.Κουσκούκη

H ψηφιακή κόπωση είναι μια πανδημία καθόσον τα email και τα άπειρα sms στο κινητό μας όπως και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συμπεριλαμβανομένης και της επικοινωνίας μας με επαγγελματικές και κοινωνικές πλατφόρμες, επιβαρύνουν καθ’ όλην την διάρκεια του 24ώρου τον οργανισμό μας.

O σύγχρονος αυτός τρόπος επικοινωνίας που αποτελεί πλέον δημόσιο αγαθό, είναι προσβάσιμος από τους πάντες που έχουν email, όταν όμως η χρήση είναι λανθασμένη προκαλεί ένα φαύλο κύκλο αυξάνοντας τις ώρες εργασίας μας, ενώ παράλληλα μειώνει την ποιότητα της ζωής μας, επειδή ο εγκέφαλος δεν μπορεί να διαχειριστεί ταυτόχρονα περισσότερες από δύο διεργασίες καθόσον απαιτούνται αρκετά λεπτά για την πλήρη συγκέντρωση στη μία με μεγάλη εμβάθυνση και στόχευση.

Xρησιμοποιούμε το κινητό μας τηλέφωνο περίπου μία φορά κάθε 15 λεπτά κατά μέσον όρο, προκειμένου να ελέγχουμε τις εισερχόμενες ειδοποιήσεις, οπότε επέρχεται εύκολα ψηφιακή κόπωση. Tο φαινόμενο αυτό επιφέρει αφενός άμεσα κούραση, άγχος, εκνευρισμό, αδυναμία συγκέντρωσης καθώς και λήψης αποφάσεων και αφετέρου μακροπρόθεσμα επιβαρύνει τη νοητική μας επίδοση συνολικά, όταν επιχειρούμε πολλαπλές επεξεργασίες παρουσιάζοντας μείωση του δείκτη νοημοσύνης, όπως σε εκείνους που αγρυπνούν, φθάνοντας στο επίπεδο ενός παιδιού οκτώ ετών.

H συνεχής αυτή διάσπαση της προσοχής μας και η δυσκολία μας να ανταποκριθούμε επαρκώς στα ηλεκτρονικά καθημερινά μας καθήκοντα, συντηρούν μια δυσλειτουργική διακύμανση της κορτιζόλης, η οποία προκαλεί ποικίλα συμπτώματα άγχους και ψυχογενών σωματικών εκδηλώσεων από το καρδιαγγειακό και το γαστρεντερικό σύστημα με επακόλουθο την σωματική, ψυχική και πνευματική κόπωση. Περαιτέρω, ενεργοποιείται ο μηχανισμός ανατροφοδότησης της ντοπαμίνης, του νευροδιαβιβαστή της ευεξίας στα νευρωνικά κυκλώματα επιβράβευσης του εγκεφάλου, καθώς ο εγκέφαλός μας έχει προτίμηση στην επεξεργασία καινούργιων ερεθισμάτων όπως συμβαίνει στα βρέφη, όπου η προσοχή τους αποσπάται με κάποιο νέο αντικείμενο στο οπτικό τους πεδίο.

Πως επιβεβαιώνεται η ψηφιακή κόπωση; Μα από την απώλεια της εστίασης και την αναζήτηση αυτής της διασποράς που γίνεται εθιστική καθώς κάθε μήνυμα στα εισερχόμενα, διεγείρει την αυθόρμητη ανάγκη να το διαβάσουμε, λαμβάνοντας την ανταμοιβή της ντοπαμίνης,  διαφορετικά υποφέρουμε από την εκκρεμότητα ειδικότερα μάλιστα στους εργαζομένους που πάσχουν από ψηφιακή εξουθένωση, μια νέα ανοσολογική οντότητα.

Στη Γαλλία μάλιστα την τελευταία πενταετία παρέχεται το δικαίωμα στην αποσύνδεση των εργαζομένων των επιχειρήσεων που έχουν περισσότερους από 50 υπαλλήλους, με την υποχρέωση να καθορίσουν συγκεκριμένο πλαίσιο, ώστε οι εργαζόμενοι να μην αναγκάζονται να απασχολούνται με εταιρικές υποθέσεις εκτός του ωραρίου τους.H πανδημία του κορωνοϊού με την τηλεργασία, έκανε τα όρια μεταξύ εργασίας και ιδιωτικής ζωής δυσδιάκριτα, αναδεικνύοντας την συνειδητή αποσύνδεση από την ηλεκτρονική πραγματικότητα για συγκεκριμένες ώρες ή ημέρες, παρέχοντας τη δυνατότητα στον εγκέφαλο και στον υπόλοιπο οργανισμό να ανακτήσει δυνάμεις.

Eπιβάλλεται επομένως εξειδικευμένη βοήθεια σε ανθρώπους που έχουν περάσει τα όρια της αντοχής τους όπως και σε άτομα εθισμένα στα τυχερά παιχνίδια. Πρόσφατη αμερικανική έρευνα που διεξήχθη σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες έδειξε ότι το 38% των συμμετεχόντων, στην πλειονότητά τους κάτω των 40 ετών, δήλωσαν ότι συχνά σκέφτονται να παραιτηθούν γιατί δεν αντέχουν το άγχος και την κούραση των ηλεκτρονικών μηνυμάτων, το αποκαλούμενο “information burnout”. O καθείς πρέπει να βρει αυτό που του ταιριάζει και αποδεικνύεται αποτελεσματικό βασιζόμενο στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της καθημερινής προσωπικής και επαγγελματικής ενασχόλησης για την πνευματική και ψυχική υγεία του.

H εντυπωσιακή πρόοδος της ιατρικής και της βιοτεχνολογίας μας παρέχει ανεξάντλητες πληροφορίες για τα αίτια της σύγχρονης παθολογίας που αφορά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού σε όλο τον κόσμο ως αποτέλεσμα του χρόνιου ανηλεούς, ψυχο-κοινωνικο-οικονομικού stress της σύγχρονης εποχής. O συνδυασμός μάλιστα με την κακή διατροφή, την έλλειψη άσκησης, τον ανεπαρκή ύπνο, το μη κανονικό πρόγραμμα της ημέρας και με τη συμβολή και άλλων χρόνιων στρεσογόνων επιβαρύνσεων, όπως είναι οι βλαβερές συνήθειες για την υγεία όπως το κάπνισμα, δημιουργούν δύσκολες κοινωνικές σχέσεις, οι οποίες συνδυαζόμενες με την έκπτωση των αξιών, την κοινωνική ανισότητα και την μόλυνση του περιβάλλοντος, έχουν δημιουργήσει την τέλεια ατομική βόμβα για όλες τις κοινωνίες.

Tέλος αυτά τα χρόνια μη μεταδιδόμενα νοσήματα, συμπεριλαμβάνουν επίσης τις ψυχικές διαταραχές, όπως το άγχος και την κατάθλιψη, το υπερβολικο βάρος και την παχυσαρκία, τον διαβήτη και άλλες διαταραχές του μεταβολισμού, τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τον καρκίνο, τις αλλεργικές και αυτοάνοσες παθήσεις καθώς και τις ψυχοσωματικές διαταραχές του Long covid syndrome, επιφέροντας διαταραχές ύπνου στο βιολογικό ωρολόγιο.