Τους 5 ιδιαίτερους γεωπεριβαλλοντικούς παράγοντες που συνέβαλλαν στην καταστροφή που υφίσταται η Ρόδος από τις πυρκαγιές αναλύει ο καθηγητής Ευ. Λέκκας* σε μια πρώτη προσέγγιση της περιβαλλοντικής τραγωδίας. Μάλιστα ο κ. Λέκκας κάνει λόγο για αφανισμό του κεντριού δασικού πυρήνα της νήσου που αναπτύχθηκε ιλιγγιωδώς!
Ό
Όπως επισημαίνει ο κ. Λέκκας οι παράγοντες που συνέβαλλαν στην οικολογική καταστροφή σχετίζονται με το υφιστάμενο δασικό περιβαλλοντικό πλαίσιο, η υφιστάμενη δασική περιβαλλοντική σύνθεση που περιλαμβάνει πολύ πυκνό δασικό ιστό, τα ψηλά δέντρα και η συσσωρευμένη καύσιμη ύλη
Οι υφιστάμενες μορφολογικές συνθήκες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ένα επίμηκες μορφολογικό βύθισμα μεταξύ του όρους Αττάβυρος και του Προφήτη Ηλία, και το οποίο αντιστοιχεί σε τεκτονικό βύθισμα με διεύθυνση Α-Δ εγκάρσιο στην επιμήκη ανάπτυξη της Ρόδου
Οι ιδιαίτερα αρνητικές πυρομετεωρολογικές συνθήκες, δεδομένου ότι στο τεκτονικό βύθισμα αναπτύσσονται τόσο καταβατικοί, όσο και αναβατικοί άνεμοι πυροδοτώντας τις υφιστάμενες εστίες
Η αδυναμία προσέγγισης στο βασικό κορμό του δάσους λόγω των υφιστάμενων μορφολογικών χαρακτηριστικών και η αδυναμία προσβολής της φωτιάς από αεροσκάφη λόγω των εντόνων μορφολογικών εναλλαγών.
Η σύνθετη μίξη του δασικού ιστού με αγροτικού οικισμούς, αστικές περιοχές και τουριστικές μονάδες, σύνθεση που επιβάλλει ειδικά και δύσκολα σχέδια διαχείρισης έκτακτης ανάγκης
Εν κατακλείδι σημειώνει ο κ. Λέκκας, επαναλαμβάνεται για μία ακόμα φορά η τεράστια ανάγκη σχεδιασμού πρόληψης και διαχείρισης εκτάκτων αναγκών σε ειδικές περιοχές με σύνθετο γεωδυναμικό, περιβαλλοντικό και χωροταξικό πλαίσιο και η εφαρμογή του σχεδιασμού αυτού ιδιαίτερα σε περιοχές κομβικές για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Ο πυροστρόβιλος που έκαψε τη Ρόδο
Εν τω μεταξύ, σε μια άλλη εξέλιξη, η δασική πυρκαγιά που βρίσκεται σε εξέλιξη για 6η συνεχή ημέρα στο νησί της Ρόδου το Σάββατο 22/7 κυριολεκτικά εξερράγη (!) εκδηλώνοντας ακραία συμπεριφορά. Η φωτιά στη Ρόδο που καίει από την Τρίτη (18/7), προκάλεσε τη δημιουργία πυροστροβίλου στην κορυφή ενός λόφου!
Στο βίντεο που τράβηξε ο Γιώργος Δεσποτάκης και μετέδωσε το meteo.gr, καταγράφεται ο στροβιλισμός του αέρα που παρασύρει τις φλόγες, ενώ διακρίνονται επίσης οι φλόγες χαμηλότερα στο λόφο να κατευθύνονται προς το σημείο δημιουργίας του πυροστροβίλου.
Σύμφωνα με το meteo.gr/Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, η δασική πυρκαγιά που βρίσκεται σε εξέλιξη για 6η συνεχή ημέρα στο νησί της Ρόδου και σήμερα εξερράγη, εκδηλώνοντας ακραία συμπεριφορά.
Τι δείχνουν δορυφορικές εικόνες
Σε δορυφορική εικόνα του METEOSAT-11 αποτυπώνεται, (στις 22.07.2023, 15:20), η μεταφορά του πυκνού καπνού από τους βόρειους/βορειοδυτικούς ανέμους, χαρακτηριστικό δείγμα της έντονης καύσης λόγω των πολύ ξηρών και θερμών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή.
Επίσης ομάδα χαρτών αναδεικνύει τους λόγους της έκρηξης. Εκτιμώμενη ευφλεκτότητα, ταχύτητα εξάπλωσης, θερμική ένταση και δυσκολία ελέγχου ήταν σήμερα στο ανώτατο επίπεδο επικινδυνότητας.
Η παραπάνω πληροφορία εξάγεται από τον υπολογισμό του Καναδικού Συστήματος Πυρομετεωρολογικών Δεικτών (προσαρμοσμένο στο πυρικό περιβάλλον της Ελλάδας) με βάση τις μετρήσεις των αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ). Αυτή ακριβώς η επιτήρηση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την ενίσχυση της ετοιμότητας της χώρας μας, μέσα από την υιοθέτηση επιστημονικά τεκμηριωμένων εργαλείων και υπηρεσιών και την αξιοποίηση επιστημονικής γνώσης αιχμής.
Τέλος, με βάση τα πιο πρόσφατα προγνωστικά στοιχεία της Πυρομετεωρολογικής Ομάδας FLAME του ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ αναμένεται πρόσκαιρη και μερική βελτίωση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών λόγω της σχετικής εξασθένησης των ανέμων.
Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί πως η ευφλεκτότητα των νεκρών δασικών καυσίμων θα παραμείνει ιδιαίτερα υψηλή και κατά τη διάρκεια των νυχτερινών ωρών (τιμές περιεχόμενης υγρασίας κάτω του 9-10%), γεγονός που αναμένεται να δυσχεράνει τον έλεγχο της φωτιάς.
*Δρ. Ευθύμης Λέκκας
Καθηγητής
Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας &
Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών
Διευθυντής Εργαστηρίου Διαχείρισης Καταστροφών
Διευθυντής ΠΜΣ “Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών & Κρίσεων”
Πρόεδρος Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας
με Αριθμό Μητρώου 12691
