Δρ.Αν.Μοσχοβάκη: Τριχόπτωση-Τα αίτια αλλά και και τα μέτρα πρόληψης για κρατηθεί μακριά

 Της Δρ.Αν.Μοσχοβάκη*

Στην σύγχρονη εποχή η τριχόπτωση θεωρείται ένας άκρως διαδεδομένο πρόβλημα. Ο πάσχων παρατηρεί σημαντική αραίωση των μαλλιών του και αυξημένη ποσότητα τριχών που καταλείπονται στο μπάνιο, το μαξιλάρι, σε βούρτσες ή χτένες. Όταν το πρόβλημα της τριχόπτωσης είναι σημαντικού βαθμού και αφήνει απογυμνωμένα τμήματα στο τριχωτό είναι ευρύτερα γνωστή ως φαλάκρα.

Η τρίχα αποτελεί ένα από τους βασικούς «καθρέπτες» της συνολικής κατάστασης του σώματος. Αυτό είχε γίνει αντιληπτό σε παραδοσιακές κοινωνίες: Ο βιβλικός Σαμψών όταν χάνει τα μαλλιά του χάνει και την δύναμή του. Η στιλπνή και πλούσια κόμη προϋποθέτει την επάρκεια πρωτεϊνών, βασικών λιπαρών οξέων, βιταμινών και ιχνοστοιχείων, την απουσία φλεγμονών στο σώμα.

Αίτια τριχόπτωσης

• Ψυχογενής τριχόπτωση

Καταστάσεις που συνοδεύονται από σημαντικό stress, προκαλούν τριχόπτωση. Ένα σημαντικό γεγονός που προκαλεί έντονο άγχος (π.χ. θάνατος αγαπημένου προσώπου, διαζύγιο), μπορεί να πυροδοτήσει την έναρξη ψυχογενούς αλωπεκίας ακόμη και έξι μήνες μετά. Στην κατηγορία αυτή υπάγεται και η τριχόπτωση μετά από χειρουργική επέμβαση ή ατύχημα.

• Κληρονομική τριχόπτωση

Η κληρονομικότητα είναι πολύ σημαντική στην περίπτωση της τρίχας. Τα κληρονομικά σύνδρομα που συνοδεύονται από τριχόπτωση είναι πολλά, με τον πιο κοινό εκπρόσωπο της κατηγορίας την ανδρογενετική αλωπεκία. Οι αρχικές μεταβολές παρουσιάζονται στα πρόσθια τμήματα του τριχωτού της κεφαλής και στις δύο πλευρές της «κορυφής
της χήρας» ( σφήνα τριχοφυΐας στο μέτωπο) καθώς και στην κορυφή (βρέγμα ) του κρανίου. Η εκδήλωση της γενετικής προδιάθεσης επηρεάζεται από τις ανδρικές ορμόνες και την ηλικία.

• Τριχόπτωση οφειλόμενη σε τοπικά νοσήματα και τοπικούς κακούς χειρισμούς

Στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγονται παθολογικά νοσήματα και παράγοντες που δρουν αμιγώς τοπικά στο δέρμα ή στην τρίχα, όπως είναι τοπικά λοιμογόνα αίτια, η θερμότητα, τα εγκαύματα, οι «περμανάντ», το βίαιο βούρτσισμα, η παραμελημένη πιτυρίδα, οι κοσμητικές χημικές διεργασίες, οι σφιχτές αλογοουρές, είναι νοσήματα και βλαπτικοί παράγοντες που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.

• Διατροφική τριχόπτωση

Η έλλειψη σιδήρου βιταμινών και πρωτεΐνης μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή τριχόπτωση. Η αλόγιστη κατανάλωση ορισμένων συμπληρωμάτων διατροφής ιδιαιτέρως μάλιστα αυτών που περιέχουν βιταμίνη Α, μπορεί να προκαλέσουν τριχόπτωση από υπερβιταμίνωση Α.

• Τριχόπτωση ορμονικής αιτιολογίας

Πολλές ορμονικές διαταραχές μπορεί να προκαλέσουν τριχόπτωση με συνηθέστερες την θυρεοειδοπάθεια και την διαταραχή στην έκκριση ανδρογόνων – γυναικείων ορμονών. Το φαινόμενο της τριχόπτωσης είναι πιθανό να εμφανιστεί και λόγω μεταβολής των επιπέδων των ορμονών της κύησης κατά το τέλος της εγκυμοσύνης.

• Φαρμακογενής τριχόπτωση

Φάρμακα που προκαλούν αλωπεκία είναι τα αντικαρκινικά φάρμακα, τα ρετινοειδή σκευάσματα, τα αντισυλληπτικά, τα αντιθυρεοειδικά, η αλλοπουρινόλη, τα σαλικυλικά, η ινδομεθακίνη, η προπανολόλη, οι αμφεταμίνες, η λεβοντόπα. Ο κατάλογος είναι μακρύς και περιλαμβάνονται και ιδιοσυστασιακές αντιδράσεις σε φάρμακα.

• Τριχόπτωση συστηματικών νοσημάτων
  Συστηματικά νοσήματα που προκαλούν τριχόπτωση είναι λοιμώδη φλεγμονώδη νοσήματα όπως φυματίωση σύφιλη λεισμάνια aids, αυτοάνοσα νοσήματα, καρκινώματα, λεμφώματα, λευχαιμίες, η σαρκοείδωση, νοσήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος, ηπατικά, νεφρικά νοσήματα, νοσήματα δυσαπορρόφησης .

  Σε πολλές περιπτώσεις η τριχόπτωση είναι μεικτής αιτιολογίας.

Τριχόπτωση, εργαστηριακοί έλεγχοι και θεραπεία

Σήμερα όμως η Ιατρική έχει αποτελεσματικά τοπικά και συστηματικά φαρμακευτικά σκευάσματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις εφαρμόζονται χειρουργικές και επεμβατικές τεχνικές (π.χ. ανδρογενετική αλωπεκία ανθεκτική στα φάρμακα).
Η σωστή ιατρική διερεύνηση της τριχόπτωσης γίνεται με την διενέργεια ορισμένων εργαστηριακών εξετάσεων, το είδος των οποίων καθορίζεται από τα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης. Η πραγματοποίηση μικροσκοπικής εξέτασης των τριχών και βιοψίας είναι σημαντικά διαγνωστικά εργαλεία σε αρκετές περιπτώσεις. Η ακριβής εντόπιση του υπεύθυνου αιτίου είναι ζωτικής σημασίας, διότι η θεραπεία της τριχόπτωσης εξαρτάται από το υποκείμενο αίτιο.

Η πρόληψη της τριχόπτωσης

• Περιορίστε το stress και βρείτε τρόπους διαχείρισης του άγχους
• Υιοθετήστε την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή
• Μεριμνήστε για την επάρκεια του ύπνου σας
• Διατηρήστε τα μαλλιά καθαρά και μη μοιράζεστε καπέλα, χτένες ή βούρτσες με άλλους ανθρώπους για να αποφύγετε τον επιπολασμό μυκήτων και άλλων παθογόνων μικροοργανισμών
• Περιορίστε τους βίαιους χειρισμούς και τα χημικά στο τριχωτό της κεφαλής όπως είναι το βίαιο βούρτσισμα, η χρήση πιστολάκι, βαφών περμανάντ.