Απολογισμός 100 ημερών : Η πορεία των μεγάλων έργων και οι νέες ανάγκες λόγω κλιματικής αλλαγής

Της  Αγγελική Γυπάκη 

Με το βλέμμα στραμμένο στην αποδοτικότητα και την  ανθεκτικότητα των έργων υπό τις νέες κλιματικές συνθήκες- ιδιαίτερα σε ότι αφορά τα αντιπλημμυρικά έργα σε όλες τις υποδομές- το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών προχώρησε στον απολογισμό του έργου του κατά τις πρώτες 100 ημέρες διακυβέρνησης.

Όπως είπε ο  υπουργός Μεταφορών και Υποδομών Χρήστος Σταϊκούρας η νέα προσέγγιση για την ανθεκτικότητα των έργων είναι η προσήλωση στην διαχείριση των υδάτων και αυτό εφαρμόζεται πλέον σε όλα τα δρομολογημένα και μη έργα.Στη δε προσπάθεια αποδοτικότητας, εντάσσεται και η αντικατάσταση  έργων από το Ταμείο Ανάκαμψης  που αποδεδειγμένα θα καθυστερούσαν λόγω απολλοτριώσεων και θα ξεπερνούσαν το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος.

Σε ότι αφορά τις  μεταφορές η αρμόδια υφυπουργός Χριστίνα Αλεξοπούλου, επεσήμανε ότι πρωταγωνιστικό ρόλο  έχουν οι πράσινες και έξυπνες μεταφορές, με επίκεντρο την ηλεκτροκίνηση,  η οποία υλοποιείται ήδη μέσω τεσσάρων κύριων προγραμμάτων:

-Κινούμαι ηλεκτρικά 2: Ήδη, επιταχύνονται οι διαδικασίες ολοκλήρωσης των αιτήσεων για τις επιδοτήσεις χιλιάδων δικαιούχων και σύντομα αναμένονται οι λεπτομέρειες.

–Πράσινα ταξί: Προετοιμάζοται νομοθετικές πρωτοβουλιες μετά την καταγραφή των αιτημάτων του κλάδου

–Το πρόγραμμα Φορτίζω παντού που προβλέπει την δημιουργία 4.000 σημείων φόρτισης πανελλαδικά για τα ηλεκτρικά οχήματα έως το τέλος του 2023 , με στόχο το 2030 να φτάσουν τα 25.000 σημεία από 59 που ήταν το 2019.

–E-Astypalea: Πρόκειται για μία ψηφιακή υπηρεσία για την δράση “e–Astypalea” όπου υλοποιείται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που περιλαμβάνει μετακινήσεις με ηλεκτρικά οχήματα, υποδομές δικτύου στο νησί.

Προσβασιμότητα: Ο εθνικός στόχος 

Η καθολική πρόσβαση των ανθρώπων με αναπηρίες σε όλα τα δημόσια μεταφορικά συστήματα της χώρας,συμπεριλαμβανομένων Ταξί και ΚΤΕΛ, αποτελεί  εθνικό στόχο, σύμφωνα με την  υφυπουργό Μεταφορών, Χρ. Αλεξοπούλου

Μάλιστα, όπως η ίδια επεσήμανε ότι στο υπουργείο έχει συσταθεί διαρκής επιτροπή με την Εθνική Ομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑ-μεΑ), η οποία θα επεξεργαστεί το επόμενο διάστημα τα προβλήματα προσβασιμότητας.

Ο ελληνικός σιδηρόδρομος στους νέους διεθνείς διαδρόμους 

Στον υπό αναθεώρηση κανονισμό για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), όπου ο σιδηρόδρομος κατέχει δεσπόζουσα θέση.Ταυτοχρονα το  κυβερνητικό ενδιαφέρον για την ανάταξη του πολύπαθου σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας και την αναβάθμιση καταγράφεραι με την  σημαντική αύξηση της ετήσιας χρηματοδότησης του ΟΣΕ  από τα 45 εκατ. ευρώ στα 75 εκατ. ευρώ. Πάντως, η πλήρης αποκατάσταση των επιβατικών δρομολογίων δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί προτού περάσει το 18μηνο που απαιτείται, ώστε να ολοκληρωθούν νέα σταθερά έργα υποδομής στη γραμμή,μετά τα προβλήματα που ανέδειξαν οι πρωτοφανείς πλημμύρες μεταξύ Φθιώτιδας και Θεσσαλίας. Νωρίτερα  θα αποκατασταθεί το  εμπορευματικό σιδηροδρομικό έργο.

Στην κατεύθυνση συμμετοχής της Ελλάδας στους νέους σιδηροδρομικούς εμπορευματικούς διαδρόμους, όπως είναι αυτός που συνδέει «Βαλτική Θάλασσα – Εύξεινο Πόντο – Αιγαίο Πέλαγος», προωθείται:

• το έργο της ανάπτυξης της σιδηροδρομικής σύνδεσης «Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς – Βάρνα – Ρούσε», για τη  συμμετοχή της χώρας μας στις εναλλακτικές οδούς εξαγωγών ουκρανικών σιτηρών και τη διαμόρφωση λωρίδας αλληλεγγύης που θα συνδέει την Ουκρανία με τη χώρα μας μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας, και θα κάνει πλήρη αξιοποίηση της δυναμικής των λιμένων της Βορείου Ελλάδας ( Ηγουμενίτσα,Βόλος Θεσσαλονίκη, Καβάλα,Αλεξανδρούπολη).

Μάλιστα, προωθείται, μέσω επιστολής προς την Επίτροπο Μεταφορών και τους συναδέλφους Υπουργούς Μεταφορών Βουλγαρίας και Ρουμανίας, η ιδέα για τη δρομολόγηση ενός τρένου, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών λωρίδων αλληλεγγύης.

Με τον εν λόγω σχεδιασμό, προκύπτει μία σημαντική ευκαιρία να ξεπεραστούν εμπόδια και καθυστερήσεις που προέρχονται από το παρελθόν, να δοθούν εναλλακτικές επιλογές στις εμπορικές σχέσεις των κρατών, ενδυναμώνοντας παράλληλα τις μεταφορικές συνδέσεις και τις διεθνείς εμπορευματικές μεταφορές.

Έργα και χρονοδιαγράμματα  

Σύμφωνα με το πλάνο έργων που ήδη έχουν δρομολογηθεί και παρουσίασε ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Χρ.Σταϊκούρας προωθούνται 12 δέσμες πολιτικών:

1.Η υλοποίηση δημοσίων έργων.

-Βρίσκονται σε εξέλιξη εκατοντάδες μικρά και μεγάλα έργα σε όλη την επικράτεια, με στόχο τις σύγχρονες υποδομές και τις ασφαλείς μεταφορές. Ανάμεσα σε αυτά και τα μεγάλα, εμβληματικά έργα, όπως το ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης, που θα λειτουργήσει μέσα στο 2024. Επιπλέον:

-Σημαντικό τμήμα του Ε-65, μέχρι την Καλαμπάκα, παραδίδεται τους πρώτους μήνες του 2024.

-Ο αυτοκινητόδρομος Πάτρα-Πύργος προχωρά, σε ποσοστό ολοκλήρωσης 25% του έργου μέχρι σήμερα.

-Η οδική σύνδεση Άκτιο-Αμβρακία θα παραδοθεί, στο σύνολό της, εφέτος.

-Η κατασκευή της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής της Θεσσαλονίκης (Flyover) ξεκινά τον επόμενο μήνα.

-Ο οδικός άξονας Ιωάννινα-Κακκαβιά επαναδημοπρατήθηκε.

-Εξετάζεται ο τρόπος επανα-δημοπράτησης τμήματος του οδικού άξονα Λαμία-Καρπενήσι.

-Ο οδικός άξονας Μπράλος-Άμφισσα και η παράκαμψη της Χαλκίδας ξεκινούν να κατασκευάζονται μέσα στις επόμενες εβδομάδες, με πρόδρομες εργασίες να υλοποιούνται σε κάποια τεχνικά έργα.

2. Η υλοποίηση μεγάλων αρδευτικών, εγγειοβελτιωτικών και αντιπλημμυρικών έργων, διότι τα άλλα ανήκουν στις περιφέρειες.

-Σήμερα, βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες, ύψους 28,9 εκατ. ευρώ, για 11 μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα.

-Υλοποιούνται άλλα 10, συνολικού ύψους 344 εκατ. ευρώ, στις Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου.

-Επίσης 4 έργα, ύψους 197 εκατ. ευρώ, είναι υπό ανάθεση, καθώς επίσης και 2 έργα ΣΔΙΤ, ύψους 497 εκατ. ευρώ.

-Στα ανωτέρω, προστίθενται 49 μεγάλα αρδευτικά έργα που έρχονται στην ευθύνη υλοποίησης του υπουργείου από το Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προϋπολογισμού 642 εκατ. ευρώ, και τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις ωρίμανσης.

3. Ο έλεγχος και η συντήρηση υφιστάμενων έργων υποδομής.

Μέσα στην εβδομάδα, πιθανότατα, προχωράει η έκδοση υπουργικής Απόφασης για την έγκριση του Κανονισμού Επιθεώρησης και Συντήρησης Γεφυρών, καθώς και για τη συγκρότηση της Διοικητικής Αρχής Γεφυρών.

Με τον τρόπο αυτό καθορίζονται οι υποχρεώσεις των φορέων λειτουργίας και συντήρησης των γεφυρών και προσδιορίζεται η ακριβής μεθοδολογία για την καταγραφή και παρακολούθηση της κατάστασης και της συντήρησης όλων των γεφυρών της χώρας, με μήκος μεγαλύτερο των 6 μέτρων.

Ταυτόχρονα έχει προετοιμαστεί και το Εθνικό Μητρώο Γεφυρών το οποίο, με τη συνδρομή του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, θα παρουσιασθεί σε κατάλληλη διαδικτυακή πλατφόρμα.

Μέσω της ψηφιακής αυτής εφαρμογής θα γίνεται η πλήρης καταγραφή και αποτύπωση της κατάστασης και των ενεργειών για τη συντήρηση και λειτουργία των γεφυρών από τους αρμόδιους κατά περίπτωση φορείς λειτουργίας και συντήρησης, καθώς και η συστηματική παρακολούθηση από τη Διοικητική Αρχή Γεφυρών της εφαρμογής του Κανονισμού.

4. Η ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης.

-Το ποσοστό των ταξινομήσεων ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων κυμαίνεται πλέον στο 10%, από 0,4% το 2019.

Ήδη εγκρίθηκαν 2.629 αιτήσεις πολιτών για υπαγωγή στο Πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά 2», από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, το οποίο έχει πλέον την ευθύνη προώθησης της ηλεκτροκίνησης στη χώρα μας.

Ενώ, ως τώρα έχουν υποβληθεί 19.000 αιτήσεις για το β’ κύκλο, και έχουν εγκριθεί 11.175 από αυτές, ενώ εκτιμάται ότι ως το τέλος Οκτωβρίου θα εξεταστούν άλλες 5.000 αιτήσεις.

Μάλιστα, σχεδόν 3 στις 4 αιτήσεις αφορούν δίκυκλα, τρίκυκλα, μικρά αυτοκίνητα και ποδήλατα, στοιχείο που αποτυπώνει και τη στροφή της αγοράς προς τη μικρο-κινητικότητα.

-Επίσης, το 2019 υπήρχαν 58 σημεία φόρτισης. Σήμερα, ο αριθμός τους υπερβαίνει τις 4.000, με στόχο να αναπτυχθούν 25.000 σημεία φόρτισης έως το 2030.

5. Η ανανέωση του στόλου των λεωφορείων.

-Ο συνολικός σχεδιασμός προβλέπει την προμήθεια 1.300 λεωφορείων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας έως το τέλος της τετραετίας.

Ήδη, υλοποιείται η ανανέωση του υφιστάμενου γερασμένου στόλου, με την προμήθεια 650 νέων οχημάτων μηδενικών ρύπων, ηλεκτρικών και φυσικού αερίου, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Μάλιστα, τα πρώτα 250 λεωφορεία αναμένεται να κυκλοφορήσουν τέλος Απριλίου του 2024.

-Επίσης δρομολογήθηκαν, πριν περίπου 20 ημέρες, οι διαδικασίες για την δεύτερη φάση του διαγωνισμού προμήθειας επιπλέον 650 λεωφορείων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας. Ο σχετικός διαγωνισμός αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στο 1ο εξάμηνο του 2024.

6. Η μεταρρύθμιση του ελληνικού σιδηροδρόμου.

Η συμβατική συμφωνία με τον ΟΣΕ, ( περιλαμβάνει την αύξηση της ετήσιας χρηματοδότησης από τα 45 εκατ. ευρώ στα 75 εκατ. ευρώ),  προβλέπει οτι ο Οργανισμός οφειλει  να υλοποιήσει τις απαιτούμενες παρεμβάσεις για την καλύτερη λειτουργία των τρένων, θέτοντας, ταυτόχρονα, ένα πλαίσιο εποπτείας, λογοδοσίας και μετρήσιμων αποτελεσμάτων από τον πλευρά του ΟΣΕ.

Επίσης, συστάθηκε και συγκροτήθηκε στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, Επιτροπή αποτελούμενη από τους εμπλεκόμενους φορείς (stakeholders), για την υποστήριξη του εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού τομέα στην πατρίδα μας.

Τέλος, ολοκληρώθηκε η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση του δικτύου, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, δυστυχώς όμως προέκυψε η ανάγκη επανεγκατάστασης σε πληγείσες – από τον Daniel – περιοχές.

7.Η περαιτέρω ενίσχυση της ασφάλειας των αεροδρομίων, των αερομεταφορών και της αεροναυτιλίας.

Σε αυτή την κατεύθυνση προωθείται ο νέος Κώδικας Δεοντολογίας της ΑΠΑ και ο Εθνικός Κανονισμός Ασφάλειας Πολιτικής Αεροπορίας, ενισχύθηκε η στελέχωση της ΥΠΑ και της ΑΠΑ, ορίσθηκαν Υπεύθυνος Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας και Υπόλογοι Διευθυντές ανά θεματικό τομέα στην ΥΠΑ, καλύπτονται κενά ανθρώπινου δυναμικού μέσω μετακινούμενου προσωπικού στα περιφερειακά αεροδρόμια αρμοδιότητας της ΥΠΑ, δρομολογείται η σύσταση του ΝΠΔΔ για την ΥΠΑ, αξιοποιούνται πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – ύψους 107 εκατ. ευρώ, για την αναβάθμιση αεροδρομιακών υποδομών.

8. Η δημιουργία μητροπολιτικών φορέων, υπεύθυνων για το κυκλοφοριακό, σε Αττική και Θεσσαλονίκη.

Στόχος είναι ο ουσιαστικός συντονισμός των συναρμόδιων φορέων και η ορθολογική χρήση των πόρων για την επίλυση ζητημάτων που συντελούν στην κυκλοφοριακή συμφόρηση. Έχει ήδη ολοκληρωθεί η προμελέτη για την Αττική, και προχωράει η αντίστοιχη για τη Θεσσαλονίκη.

Επόμενο βήμα είναι η λεπτομερής σχεδίαση των αρμοδιοτήτων του φορέα και η σύνταξη σχεδίου νόμου για την ίδρυσή του.

Σημειώνεται ότι ειδικά για τη Θεσσαλονίκη, η σύσταση ενός τέτοιου φορέα ήταν πρόταση του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, από το 2008!

9.Η ενίσχυση υφιστάμενων και η δημιουργία νέων λεωφορειακών γραμμών από τα ΚΤΕΛ, υπό τον συντονισμό του Οργανισμού Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ).

Παράλληλα, το Υπουργείο αιτήθηκε την έκδοση ΚΥΑ από τους Υπουργούς Εσωτερικών και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, για έγκριση πρόσληψης 150 οδηγών στον ΟΑΣΘ, ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου. Η έγκριση βρίσκεται σε τελικό στάδιο.

Οι εν λόγω προσλήψεις θα βελτιώσουν το παρεχόμενο συγκοινωνιακό έργο, ενόψει και της κατασκευής του flyover, που επιβάλλει καλύτερη ανάπτυξη υπηρεσιών προς εξυπηρέτηση των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης.

10. Η ενίσχυση των μοντέλων ΒΙΜ, που διασφαλίζουν την ολοκληρωμένη ψηφιακή απεικόνιση των φυσικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών μιας υποδομής.

Πρώτος πυλώνας είναι η «Ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου και Οδικού Χάρτη για την Εφαρμογή του BIM στην Ελλάδα».

Το εμβληματικό αυτό έργο ήταν πρωτοβουλία του υπουργείου, σε συνεργασία με τη DG REFORM, και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του Προγράμματος Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων.

Το Υπουργείο συνεχίζει σε αυτή την κατεύθυνση, καθώς εγκρίθηκε 2η χρηματοδότηση, ύψους 550.000 ευρώ, από τη DG REFORM για την υλοποίηση ενός 2ου έργου, με τίτλο “Implementation of the BIM Roadmap in Greece, including pilot projects”.

Παράλληλα, το αμέσως προσεχές διάστημα, αναμένεται να αναρτηθεί σε Διαβούλευση το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο και ο Οδικός Χάρτης για την Εφαρμογή του BIM στην Ελλάδα.

Πρόκειται για ένα συγκροτημένο πλάνο που περιγράφει τα βασικά βήματα, τον χρονικό ορίζοντα και τους απαιτούμενους πόρους για την υλοποίηση των παρεμβάσεων που προτείνονται.

11.Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των μεταφορών, άρρηκτα συνδεδεμένη με τις υποδομές.  

Οι κατευθύνσεις στηρίζονται με γνώμονα, ώστε τα νέα έργα υποδομής να είναι ανθεκτικά στο κλίμα, να συνάδουν με τους περιβαλλοντικούς στόχους, και να διασφαλίζουν συνέχεια σε απρόβλεπτες καταστάσεις, οφειλόμενες σε φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές.

12.Η άμεση αποκατάσταση των ζημιών στις υποδομές των πληγεισών περιοχών, με έργα υψηλότερης ανθεκτικότητας.

Τα έργα προς αυτήν την κατεύθυνση απαιτούν πόρους και χρόνο. Στο πλαίσιο αυτό οι  άμεσες κυβερνητικές πρωτοβουλίες προβλέπουν την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, στο οποίο θα συμπεριληφθούν έργα υποδομών, ύψους 600 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών, πάνω από 185 εκατ. ευρώ θα απαιτηθούν για την ανάταξη του σιδηροδρομικού δικτύου.

Ακόμη εκδόθηκε η πρόσκληση χρηματοδότησης για την υποβολή πρότασης στο υπουργείο με στόχο την αποκατάσταση της σιδηροδρομικής γραμμής καθόδου στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη, προκειμένου ο ΟΣΕ να χρηματοδοτήσει έργα ύψους 14 εκατ. ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αναμένεται η έκδοση προέγκρισης από τη Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, για την ένταξη στο εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Ως προς τον χρόνο, με Διάταξη Νόμου ανατίθεται στο υπουργείο ο σχεδιασμός και η άμεση εκτέλεση επειγόντων έργων αποκατάστασης στις πληγείσες περιοχές που δεν ανήκουν σήμερα στην αρμοδιότητα του Υπουργείου.

Ήδη υπήρξαν οι πρώτες σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, μετά από εισήγηση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών.

Τέλος, στις προτεραιότητες του ΥΜΕ βρίσκεται και ο ψηφιακός μετασχηματισμός που αφορά στην ψηφιοποίηση δεκάδων διαδικασιών και υπηρεσιών του υπουργείου, οι οποίες ταλαιπωρούν πολίτες και εργαζόμενους, όπως τόνισε η αρμόδια υφυπουργός, Χρ.Αλεξοπούλου.