Ὁ Ἡρώδης; Ποιός Ἡρώδης;

ΕΙΧΕ ΠΕΘΑΝΕΙ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΝΗΠΙΩΝ…

Του Κώστα Δούκα

Ὁλόκληρη ἡ ἀνθρωπότητα ἑορτάζει τήν γέννηση τοῦ Σωτῆρος (πού εἶναι βεβαίως τῶν ἀλλοθρήσκων, πού εἶναι πολύ περισσότεροι ἀπό τούς Χριστιανούς). Ὡστόσο ἒχουν διατυπωθεῖ ἀπό διαφόρους (μή ἐκκλησιαστικούς) ἱστορικούς μελετητές πολλές ἐκδοχές καί ἀντιρρήσεις τόσο γύρω ἀπό τήν ἡμερομηνία γεννήσεως τοῦ Ἰησοῦ, ὃσο καί γιά τόν ὑπαίτιο τῆς σφαγῆς τῶν τεσσάρων χιλιάδων νηπίων τῆς Βιθλεέμ πού κατά τήν παράδοση πραγματοποιήθηκε κατά διαταγή τοῦ ἀπαισίου Ἡρώδη.

Ὁ συγγραφέας Ρομπέρ Ἀμπελέν π.χ, μελετητής τοῦ  ἱστορικοῦ προσώπου τοῦ Ἰησοῦ, (ἐκδόσεις Νέος Σταθμός) ἀμφισβητεῖ ὂχι τόσο τήν σφαγή τῶν ἀθώων νηπίων, ἀλλά τόν πραγματικό διατάξαντα τήν σφαγή αὐτή. Ὁ μόνος, λέει στό βιβλίο του ὁ Ἀμπελέν, πού ἀναφέρει τό γεγονός τῆς σφαγῆς, εἶναι ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος, πού τοποθετεῖ τήν γέννηση τοῦ Ἰησοῦ ἐν ταῖς ἡμέραις Ἡρώδου τοῦ βασιλέως.

Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκάς δέν λέει τίποτε, γιά τόν ἁπλούστατο λόγο ὃτι αὐτός τοποθετεῖ τήν θεία γέννηση τήν ἐποχή τῆς Ἀπογραφῆς, δηλαδή δώδεκα χρόνα ἀργότερα, ὃταν ὁ Ἡρώδης εἶχε πεθάνει πρό πολλῶν ἐτῶν. Ὃσο γιά τόν Εὐαγγελιστή Μάρκο ἢ τόν Ίωάννη, αὐτοί δέν λένε τίποτε ἀπολύτως, γιατί ἀρχίζουν τήν διήγησή τους τίς πρῶτες ἡμέρες τῆς μεσσιανικῆς δράσης, ὃταν πιά ὁ Χριστός εἶναι ἐνήλικος. Κανένας μελετητής βέβαια δέν ἀμφιβάλλει γιά τήν δυνατότητα σφαγῆς τῶν νηπίων, λόγω τοῦ δυστρόπου, κακοῦ καί κτηνώδους χαρακτῆρος τοῦ Ἡρώδη, πού τόν κάνει ἱκανό γιά ὃλα. Τό ἐρώτημα εἶναι ἂν τοῦ φορτώνουν ἂδικα ἓνα ἒγκλημα πού δέν ἒκανε, ἀλλά τό ἒκανε κάποιος ἂλλος. Ἀς δοῦμε ὃμως τό ἀπόσπασμα τοῦ Ματθαίου:

«Τότε ῾Ηρώδης ἰδών ὃτι ἐνεπαίχθη ὑπό τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν καί ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τούς παίδας τούς ἐν Βηθλεέμ καί ἐν πάση τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπό διετοῦς καί κατωτέρω, κατά τόν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρά τῶν μάγων. Τότε ἐπληρώθη τό ῥηθέν ὑπό Ἰερεμίου τοῦ προφήτου λέγοντος φωνή ἐν Ῥᾶμα ἠκούσθη θρῆνος καί κλαυθμός καί ὀδυρμός πολύς. Ῥαχιήλ κλαίουσα τά τέκνα αὐτῆς, καί οὐκ ἢθελε παρακληθῆναι, ὃτι οὐκ εἰσίν» (Κατά Ματθαῖον Β 16-18).

Καί ἐπισημαίνεται μία πρώτη ἀντίφαση: Ὁ Ἡρώδης γνωρίζει ἀπόλυτα τήν ἡμερομηνία γέννησης ἀπό τούς μάγους «κατά τόν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρά μάγων». Οἱ μάγοι παραβρέθηκαν στήν γέννηση ὁδηγημένη ἀπό ἓνα μυστηριῶδες ἂστρο. Στήν περίπτωση λοιπόν πού ὁ Ἡρώδης γνωρίζει μέ ἀκρίβεια τήν ἡμερομηνία, ἡ θανάτωση τῶν νεογεννήτων τῆς Βηθλεέμ ἓως δύο ἢ τριῶν μηνῶν εἶναι ἀρκετή. Δέν χρειάζεται νά φθάσει μέχρι τήν ἡλικία τῶν δύο ἐτῶν. Αὐτό θά μποροῦσε νά δώσει τήν ἐντύπωση ὃτι πέρασαν δύο χρόνια ἀπό τήν ἐπίσκεψη πού ἒκαναν οἱ μάγοι στόν Ἡρώδη καί τῆς ἀναχωρήσεώς τους ἀπό τήν περιοχή, πρᾶγμα ἀντίθετο πρός αὐτό πού μᾶς διηγεῖται ὁ Ματθαῖος πού λέει, ὃτι ἀμέσως μετά τήν προσκύνηση τοῦ Χριστοῦ, ἒφυγαν πίσω γιά τόν τόπο τους.

Σύμφωνα μέ ἀναντίρρητα ἱστορικά στοιχεῖα, πού ἐπικαλεῖται ὁ Ἀμπελέν μέ βάση τό διάταγμα τοῦ αὐτοκράτορα Αὐγούστου γιά τήν ἀπογραφή, αύτή ἒγινε μετά τήν καθαίρεση τοῦ Ἀρχελάου, γιοῦ τοῦ Ἡρώδη, βασιλέως τῆς Ἰουδαίας. Ὁ Ἡρώδης ὁ Μεγάλος πέθανε τό 4 π.Χ. Ἂν προσθέσουμε ἐννέα χρόνια (ἡ καθαίρεση τοῦ  Ἀρχελάου ἒγινε κατά τό ἒνατο ἒτος τῆς βασιλείας του, ὃταν ἐκλήθη στήν Ρώμη ἀπό τόν Καίσαρα καί καθαιρέθηκε), βρίσκουμε ὃτι ἡ καθαίρεση τοῦ Ἀρχελάου ἒγινε τό 4 ἢ τό 5 μ.Χ.

Ἒτσι, σύμφωνα μέ τόν συγγραφέα Ἀμπελέν, ὁ Ἰησούς τοῦ κατά Ματθαῖον Εὐαγγελίου, εἶναι ἢδη 11 ἐτῶν, ὃταν γεννιέται κάτω ἀπό τίς ἲδιες συνθῆκες καί στό ἲδιο μέρος, τήν Βηθλεέμ, ὁ Ἰησούς τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου.

Καί ἰδοῦ ἡ περικοπή τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ:

«Ἐγένετο δέ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκεῖναις ἐξῆλθε δόγμα παρά Καίσαρος Αὐγούστου ἀπογράφεσθαι πᾶσαν τήν οἰκουμένην. Αὓτη ἡ ἀπογραφή ἐγένετο ἡγεμονεύοντος τῆς Συρίας Κυρηναίου. Καί ἐπορεύοντο πάντες ἐκ πόλεως Ναζαρέτ εἰς τήν Ἰουδαίαν εἰς πόλιν Δαυΐδ, ἣτις καλεῖται Βηθλεέμ, διά τό εἶναι αὐτόν ἐξ οἲκου καί πατριᾶς Δαυΐδ ἀπογράψασθαι σύν Μαριάμ τῇ μεμνηστευμένῃ αὐτῷ γυναικί, οὒση ἐγκύῳ. Ἐγένετο δέ τό εἶναι αὐτούς ἐκεῖ ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ τεκεῖν αὐτήν καί ἒτεκεν υἱόν αὐτῆς πρωτότοκον, καί ἐσπαργάνωσεν αὐτόν καί ἀνέκλινεν αὐτόν ἐν τῇ φάτνῃ, διότι οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι».(Κατά Λουκᾶν Β 1-7).

Αὐτά λένε οἱ ἱστορικοί μελετητές, ἀλλά οἱ Ἃγιοι Πατέρες ἀπεφάσισαν τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1546 στήν σύνοδο τοῦ Τριέντου τήν πίστη τῶν χριστιανῶν στήν ἐκ δόγματος ἀλήθεια, γιά νά φθάσουμε σέ ὃλους αὐτούς τούς θαυμαστούς καί ἀνθρώπινους ἑορτασμούς μέ ὓμνους, ἑορτασμούς, χριστουγεννιάτικα δένδρα, Ἁγιοβασίληδες, κατάνυξη καί…ἀτέλειωτο μάρκετιν παγκοσμίων διαστάσεων, σέ ἀναζήτηση μιᾶς παγκόσμιας ἀγάπης τῶν λαῶν, πού δυστυχῶς ἐπιστέφεται κατά τήν διάρκεια τῶν αἰώνων μέ αἱματηρούς πολέμους στό πεῖσμα τοῦ Μεγάλου Διδάγματος ΑΓΑΠΑΤΕ ΑΛΛΗΛΟΥΣ, πού δίδαξε ὁ Ἐκεῖνος.

Ο κύριος Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος  (μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας  (μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία.

Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σέ πεζό και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.