Με “μπόνους” και “πέναλτι” το σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας στο Δημόσιο

Σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας παρουσίασαν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, με στόχο τη μείωση του ενεργειακού κόστους στα δημόσια κτίρια.  Μάλιστα προβλέπεται «μπόνους» σωστής εφαρμογής των μέτρων στα δημόσια κτίρια, ενώ σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξει «πέναλτι».

 Δεδομένου ότι η ενεργειακή δαπάνη του Δημοσίου αναμένεται να φθάσει εφέτος (πριν την εφαρμογή των μέτρων) στο 1,165 δισ. ευρώ, το όφελος από την υιοθέτηση των μέτρων αποτιμάται σε εκατοντάδες εκατομμύρια.

«Από το περασμένο φθινόπωρο η παγκόσμια οικονομία κλυδωνίζεται από τη σφοδρότερη ενεργειακή κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Μια κρίση που έχει λάβει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις από την αιματηρή εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η οποία απειλεί την οικονομία και την κοινωνική συνοχή της Ευρώπης» δήλωσε ο κ. Σκρέκας.

Αντιμέτωπη με αυτήν την εκρηκτική κατάσταση, η Κυβέρνηση εφαρμόζει μια Εθνική Στρατηγική για την ενέργεια με τρεις βασικούς στόχους:

-Την ενεργειακή ασφάλεια και την απεξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία.

-Την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

-Τη διασφάλιση προσιτού κόστους ενέργειας για τους καταναλωτές μέσα από άμεσες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς, αλλά και την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας.

Είναι αυτονόητο, ότι η πιο φθηνή και η πιο καθαρή ενέργεια είναι αυτή που εξοικονομούμε και άρα δεν καταναλώνουμε.

Σε αυτήν την εθνική προσπάθεια, η δημόσια διοίκηση οφείλει να αποτελέσει θετικό παράδειγμα. Να αναλάβει πρωτοβουλίες για την εξοικονόμηση ενέργειας και την ορθολογική διαχείριση που θα οδηγήσουν σε μείωση του κόστους, το οποίο επωμίζονται τελικά οι Έλληνες φορολογούμενοι.

Οι τρεις άξονες του σχεδίου

Το σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας βασίζεται σε τρεις άξονες, τους οποίους περιέγραψε ο υπουργός :

– Εφαρμογή ψηφιακής πλατφόρμας για την παρακολούθηση της κατανάλωσης.

-Θέσπιση κινήτρων για τους φορείς του δημοσίου που επιτυγχάνουν τους στόχους εξοικονόμησης, με οικονομικές ενισχύσεις που θα συνδέονται τόσο με την εφαρμογή των μέτρων εξοικονόμησης όσο και με το αποτέλεσμα που θα επιτυγχάνεται.

-‘Αμεσα μέτρα (συντήρηση συστημάτων θέρμανσης/ψύξης, μείωση της κατανάλωσης στον οδοφωτισμό και τα συστήματα ύδρευσης / αποχέτευσης, κ.α.)

Παρεμβάσεις για οδοφωτισμό και δίκτυο ύδρευσης

Ο υπουργός Ενέργειας υπογράμμισε ότι εκτός των κλιματιστικών, στόχος είναι η εξοικονόμηση ενέργειας σε οδοφωτισμό και στα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, ενώ θα γίνουν παρεμβάσεις με μακροπρόθεσμο ορίζοντα με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση των δημόσιων κτιρίων, μέσα από το πρόγραμμα «Ηλέκτρα» και εντός Ιουλίου θα τεθεί σε εφαρμογή η σχετική πλατφόρμα.

Εξειδικεύοντας τον σχεδιασμό ο Θεόδωρος Σκυλακάκης εξήγησε ότι ο φορολογούμενος ωφελείται από το σχέδιο γιατί αυτός πληρώνει τη δαπάνη. Το ενεργειακό κόστος στο Δημόσιο πέρυσι έφτασε τα 800 εκατ. ευρώ, εξήγησε.

Όπως είπε, για την εφαρμογή των μέτρων θα κατατεθεί τροπολογία στην οποία θα καθορίζονται οι διοικητικοί υπεύθυνοι για τις δράσεις. Αυτοί θα πρέπει να υλοποιούν τις δράσεις και να ενημερώνουν την πλατφόρμα.

«Υπάρχουν 12.500 “ρολόγια” του Δημοσίου και θα παρακολουθούνται οι καταναλώσεις ηλεκτρονικά», πρόσθεσε ο κ. Σκυλακάκης.

«Μπόνους» στον προϋπολογισμό των δημόσιων φορέων

Θα υπάρξει σύστημα υποβοήθησης με ειδικούς σε θέματα εξοικονόμησης και «θα αξιοποιήσουμε οικονομικά κίνητρα με ενισχύσεις στους δημόσιους φορείς εφόσον εφαρμόσουν τα μέτρα».

Οι δημόσιοι φορείς που πετυχαίνουν τους στόχους θα έχουν επιπλέον ενισχύσεις από τον προϋπολογισμό, με την  κυβέρνηση να παρακολουθεί τον βαθμό εφαρμογής των μέτρων και το αποτέλεσμα. Αν κάποιος φορέας δεν το πετύχει, θα πρέπει να βρει ιδίους πόρους για να καλύψει τις ανάγκες του. Τελικός στόχος του κυβερνητικού σχεδίου είναι μια μέση μείωση κατανάλωσης 10%. 

«Οι δημόσιοι φορείς που δεν πετύχουν τους στόχους πρέπει να βρουν τρόπους, αν όχι από την ενέργεια, από αλλού», τόνισε.

«Αξιοποιήσουμε κίνητρα για την παροχή των επιπλέον ενισχύσεων. Ένα κομμάτι της ενίσχυσης πρόκειται να δοθεί σε κάθε περίπτωση και ένα άλλο σημαντικό κομμάτι εφόσον εφαρμόσουν με επιμέλεια τα μέτρα», τόνισε ο υπουργός.

Μέχρι 26 βαθμοί στα κλιματιστικά το καλοκαίρι

Στην πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί θα καταγράφονται οι παλαιότεροι και οι νεότεροι λογαριασμοί ρεύματος ανά δημόσιο κτίριο, υπογράμμισε.

Η σύσταση της κυβέρνησης είναι τα κλιματιστικά το καλοκαίρι να μην έχουν θερμοκρασία κάτω από  26-27 βαθμούς Κελσίου και τον χειμώνα κάτω από 19 βαθμούς Κελσίου.

Κάποιος που δεν κάνει συντήρηση κλιματιστικών, ακόμη κι αν πετύχει οικονομία, θα πάρει λιγότερα χρήματα, γιατί αν έκανε τη συντήρηση, θα πετύχαινε μεγαλύτερη οικονομία, τόνισε ο κ. Σκυλακάκης.

Ο υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, εξήγησε ότι το υπουργείο του θα συντονίσει τους υπεύθυνους και τις δράσεις που πρέπει να γίνουν σε τομείς όπως τα κλιματιστικά, η συντήρηση, η μείωση της θερμοκρασίας στα δημόσια κτίρια και τη δαπάνη για τον οδοφωτισμό.

Προκηρύσσεται σήμερα το πρόγραμμα «Ηλέκτρα»

Oπως ανέφερε η γενική γραμματέας Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, η αρχή γίνεται με απλές δράσεις που εφαρμόζουν άλλωστε τα νοικοκυριά. Σε αυτές πέρα από την συντήρηση των εγκαταστάσεων περιλαμβάνεται ο ορισμός ενεργειακού υπεύθυνου σε κάθε κτίριο, η ρύθμιση των θερμοκρασιών λειτουργίας το χειμώνα και το καλοκαίρι σε επίπεδα ορθολογικής χρήσης.

Παράλληλα σήμερα προκηρύσσεται το πρόγραμμα «Ηλέκτρα» για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων του δημοσίου, με προϋπολογισμό 640 εκατ. ευρώ. Στόχος είναι η μείωση της κατανάλωσης των κτιρίων κατά 30% με παρεμβάσεις όπως αντικατάσταση κουφωμάτων, εκσυγχρονισμός των συστημάτων θέρμανσης-ψύξης, εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ και αποθήκευσης ενέργειας.

Το ποσοστό χρηματοδότησης ξεκινά από 50% και κλιμακώνεται υπό προϋποθέσεις έως το 70%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η κυρία Σδούκου η ενεργειακή δαπάνη για τις 212.000 εγκαταστάσεις της γενικής κυβέρνησης (κτίρια, οδοφωτισμός και αντλιοστάσια), ήταν το 2020 596 εκατ. ευρώ ενώ η κατανάλωση ήταν 4.450 γιγαβατώρες. Το 2021 η δαπάνη έφθασε στα 956 εκατ. με κατανάλωση 5.346 γιγαβατώρες ενώ εφέτος χωρίς τα μέτρα που ανακοινώθηκαν η δαπάνη θα φθάσει στο 1,165 δισ. με την κατανάλωση στα περυσινά επίπεδα.

800 εκατ. ευρώ η δαπάνη του δημοσίου για ενέργεια

 Οι λόγοι που αποφασίσαμε να προχωρήσουμε σ΄αυτήν την πρωτοβουλία για εξοικονόμηση ενέργειας στο δημόσιο είναι, σε μεγάλο βαθμό, αυτονόητοι. Κι αυτό, διότι όταν αυξάνεται η τιμή ενός αγαθού, είναι αυτονόητο ότι πρέπει να κάνουμε οικονομία στο συγκεκριμένο αγαθό, ιδίως όταν η αύξηση είναι πολύ μεγάλη. Γεγονός, βέβαια, που βοηθάει, πρωτίστως, το φορολογούμενο, διότι αυτός στο τέλος της ημέρας καλείται να πληρώσει κάθε δαπάνη του δημοσίου, αλλά βοηθάει και το ισοζύγιο της χώρας, το οποίο γίνεται λιγότερο ελλειμματικό.

Προχωρούμε σ’ αυτή την πρωτοβουλία, επίσης, διότι η δαπάνη του δημοσίου για ηλεκτρική ενέργεια είναι πολύ σημαντική. Έφτασε το 2021, χωρίς φόρους και τέλη, τα 800 εκατ. ευρώ και πρέπει να κάνουμε οικονομία, διότι προτεραιότητά μας είναι η βοήθεια στα νοικοκυριά που πλήττονται από την ακρίβεια και πρέπει να εξοικονομήσουμε από όπου μπορούμε πόρους για να δώσουμε αυτή τη βοήθεια.

Σε γενικές γραμμές, τα μέτρα που προτείνουμε είναι ουσιαστικές εξοικονομήσεις, που θα έπρεπε, ήδη, να γίνονται, δηλαδή θα έπρεπε να καταναλώνουμε λιγότερη ενέργεια και για περιβαλλοντικούς λόγους.

Για την εφαρμογή των μέτρων, θα καταθέσουμε σχετική τροπολογία, τα Υπουργεία Οικονομικών, Ενέργειας και Εσωτερικών, με την οποία θα καθορίσουμε τους διοικητικούς και τους τεχνικούς υπευθύνους για τις άμεσες και έκτακτες δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας. Από την πλατφόρμα θα παρακολουθείται η κατανάλωση ενέργειας, ανά κτίριο ή διοικητική δομή.

Υπό παρακολούθηση τα 212.000 ρολόγια του δημοσίου

Υπάρχουν 212.000 ρολόγια του δημοσίου. Γι’ αυτό και μόνο ηλεκτρονικά μπορεί να παρακολουθηθεί τί γίνεται. Κι εκεί, θα καταγράφονται και οι λογαριασμοί ρεύματος, παλαιότεροι και νεότεροι, ανά ρολόι του δημοσίου, με τη βοήθεια της ΔΕΗ.

Επιπλέον, οι υπεύθυνοι θα ορίζονται ανά περίπτωση, για παράδειγμα είναι αυτονόητο ότι ο Δήμαρχος έχει την ευθύνη για την εξοικονόμηση σ’ έναν Δήμο, ο Περιφερειάρχης για τις δικές του υπηρεσίες κ.λπ.

Αντίστοιχα, θα ορίσουμε τους υπευθύνους για δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας στην κεντρική διοίκηση και στα νομικά πρόσωπα του δημοσίου. Κι αυτοί, με τη σειρά τους, θα υποδείξουν τους υπευθύνους ανά κτίριο ή δραστηριότητα, π.χ. οδοφωτισμός, μια πολύ σημαντική δραστηριότητα, με πολύ μεγάλο ενεργειακό κόστος.

Για να εφαρμοστούν τα μέτρα πιο αποτελεσματικά και γρήγορα θα υπάρξει ένα σύστημα υποβοήθησης των διοικητικών και τεχνικών υπευθύνων (helpdesk), με ειδικούς σε θέματα ενεργειακής εξοικονόμησης για να υποστηρίζονται οι φορείς στην προσπάθεια που θα κάνουν.

Επίσης, θα αξιοποιήσουμε -και θα περιγραφεί αυτό- κίνητρα για την παροχή των επιπλέον ενισχύσεων που θα δώσουμε από το Υπουργείο Οικονομικών. Συγκεκριμένα, ένα κομμάτι της ενίσχυσης που έχουμε, ήδη, προβλέψει στο αποθεματικό του προϋπολογισμού, πρόκειται να δοθεί σε κάθε περίπτωση και ένα άλλο σημαντικό κομμάτι θα δίνεται στους δημόσιους φορείς, εφόσον εφαρμόσουν, με επιμέλεια, τα μέτρα εξοικονόμησης. Η τελική μας απόφαση για τα ποσά ενίσχυσης που θα λάβουν οι δημόσιοι φορείς θα προκύψει από το συνδυασμό του βαθμού εφαρμογής των μέτρων και του αποτελέσματος που θα επιτυγχάνεται.

Περικοπές από τον προϋπολογισμό τους εάν δεν πετύχουν τη μείωση

Είναι προφανές ότι κάποιος που επιτυγχάνει σημαντική μείωση αντιμετωπίζεται θετικά στο σύστημα των κινήτρων. Στην περίπτωση εκείνου που εφαρμόζει τα μέτρα, θα συνυπολογίζεται αυτό, μαζί με τη μείωση που πέτυχε, για να προκύψει το ποσό με το οποίο θα ενισχυθεί. Οι φορείς, οι οποίοι δεν πέτυχαν τους στόχους εξοικονόμησης ή αμέλησαν να εφαρμόσουν τα μέτρα θα πρέπει να κάνουν οικονομίες από αλλού, δηλαδή από τον προϋπολογισμό τους, για να καλύψουν τη διαφορά.

Γενικός στόχος της παρέμβασης είναι να επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας της τάξεως του 10%.

Επί της διαδικασίας, κάθε φορέας, στο τέλος της περιόδου, θα εξηγεί την προσπάθεια που κατέβαλε -εμείς θα την έχουμε, ήδη, καταγράψει, τις δυσκολίες που αντιμετώπισε και θα βάλουμε ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια, πριν καταλήξουμε στο ποσό με το οποίο θα ενισχυθεί.

 Οι δήμοι να καλύψουν το κόστος του οδοφωτισμού

Σε σχέση, ειδικότερα, με τους ΟΤΑ θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι δεν είναι δουλειά του φορολογούμενου να καλύπτει τον οδοφωτισμό, καθώς εντάσσεται στα ανταποδοτικά τέλη. Θα βοηθήσουμε, παρόλα αυτά, με πόρους του φορολογούμενου, κατά ένα μέρος, στο θέμα του οδοφωτισμού στους Δήμους, αλλά αν δεν επιτυγχάνεται ο στόχος για εξοικονόμηση 10%, τότε οι Δήμοι θα πρέπει να βρουν τους επιπλέον πόρους μόνοι τους, με όποιο τρόπο επιλέξουν.