Τα τροπικά δάση μπορούν να αναγεννηθούν σε μόλις 20 χρόνια χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση

Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το “θαύμα της φύσης” ή καλύτερα η “δύναμη της φύσης”…

Πρόσφατη μελέτη διαπιστώνει ότι η φυσική αναγέννηση στα τροπικά δάση μπορεί να αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα από τις “τεχνικές” φυτεύσεις”, μέσω δηλαδή ανθρώπινης παρέμβασης. Κάτι που προσφέρει ελπίδα για αναστροφή της κλιματικής αλλαγής.

Δευτερεύουσα διαδοχή

Μια διεθνής ομάδα ερευνητών ανακάλυψε ότι τα τροπικά δάση έχουν τη δυνατότητα να αναγεννηθούν σχεδόν πλήρως εάν μείνουν ανέγγιχτα από τον άνθρωπο για περίπου 20 χρόνια. Αυτό οφείλεται σε έναν πολυδιάστατο μηχανισμό όπου η παλιά δασική χλωρίδα και πανίδα βοηθούν την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς δασών – μια φυσική διαδικασία γνωστή ως «δευτερεύουσα διαδοχή».

Αυτά τα νέα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Science, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και να παρέχουν χρήσιμες συμβουλές για το πώς να ενεργήσουμε στη συνέχεια. Οι επιστήμονες επίσης προτείνουν ότι δεν είναι πολύ αργά για να αντιστρέψουμε τη ζημιά που έχουμε κάνει με την καταστροφική κλιματική αλλαγή τις τελευταίες δεκαετίες.

«Αυτά είναι καλά νέα γιατί το συμπέρασμα είναι ότι, 20 χρόνια… αυτή είναι μια ρεαλιστική περίοδος που μπορώ να σκεφτώ, και που η κόρη μου μπορεί να σκεφτεί, και που μπορούν να σκεφτούν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής», δήλωσε ο Lourens Poorter , καθηγητής λειτουργικής οικολογίας στο Wageningen. Πανεπιστήμιο της Ολλανδίας και κύριος συγγραφέας της εργασίας.

Τροπικά δάση: Φυσική αναγέννηση

Αυτή η ιδέα της φυσικής αναγέννησης συχνά αγνοείται υπέρ των δενδροφυτεύσεων, αλλά σύμφωνα με τον Poorter η πρώτη αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα από τις φυτεύσεις αποκατάστασης. «Σε σύγκριση με τη φύτευση νέων δέντρων, έχει πολύ καλύτερη απόδοση όσον αφορά τη βιοποικιλότητα, τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την ανάκτηση θρεπτικών συστατικών».

Το μήνυμα είναι ότι δεν χρειάζεται απαραίτητα να φυτέψουμε περισσότερα δέντρα όταν η φύση το κάνει μόνη της, είπε ο Poorter.

Για αυτή τη μελέτη, περισσότεροι από 90 ερευνητές από όλο τον κόσμο συγκεντρώθηκαν για να αναλύσουν πώς ακριβώς λαμβάνει χώρα αυτή η αναγέννηση του τροπικού δάσους. Εξέτασαν δεδομένα σχετικά με την ανάκτηση δασών από τρεις ηπείρους, 77 τοποθεσίες και 2.275 τοποθεσίες σε Αμερική και  Δυτική Αφρική.

Τα 12 κριτήρια

Από εκεί, αξιολόγησαν 12 συγκεκριμένα κριτήρια, όπως το έδαφος, τη λειτουργία των φυτών, τη δομή του οικοσυστήματος και τη βιοποικιλότητα και άλλα. Στη συνέχεια μοντελοποίησαν αυτά τα δεδομένα – διαφορετικά θα έπρεπε να περιμένουν πάνω από 100 χρόνια για να το δουν αυτό να συμβαίνει – με μια τεχνική που ονομάζεται chronosequencing, επιτρέποντάς τους να συμπεράνουν μακροπρόθεσμες τάσεις στην ανάκτηση των δασών.

Οι ερευνητές εξέτασαν συγκεκριμένα τι συμβαίνει με τη γη των τροπικών δασών που έχει χρησιμοποιηθεί για γεωργία και στη συνέχεια εγκαταλείπεται μετά από μερικές εποχές. Διαπίστωσαν ότι το παλιό τμήμα του δάσους – συμπεριλαμβανομένου κάποιου γόνιμου εδάφους, τυχόν υπολειμματικών δέντρων, τραπεζών σπόρων κ.α. που μπορούν να αναβλαστήσουν– δημιούργησε ένα θρεπτικό, διασυνδεδεμένο οικοσύστημα για να αρχίσει να αναπτύσσεται νέο δάσος.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι διαφορετικές πτυχές χρειάζονται, αντίστοιχα, περισσότερο ή λιγότερο χρόνο για να ανακάμψουν στα επίπεδα του «παλιού δάσους». Το έδαφος χρειάζεται κατά μέσο όρο 10 χρόνια για να επανέλθει στην παλιά του δασική κατάσταση, η φυτική κοινότητα και η βιοποικιλότητα των ζώων χρειάζονται 60 χρόνια και η συνολική βιομάζα χρειάζεται συνολικά 120, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους.

Συνολικά, τα τροπικά δάση μπορούν να επιστρέψουν στο 78% περίπου της παλαιάς ανάπτυξής τους σε μόλις 20 χρόνια. “Αυτό είναι εξαιρετικά γρήγορο, εκπληκτικά γρήγορο”, είπε ο Poorter.

Αν και η αποψίλωση των δασών λαμβάνει κατακλυσμιαίες διαστάσεις στις τροπικές περιοχές, το δάσος έχει μια ισχυρή ικανότητα να αναγεννάται σε εγκαταλελειμμένα εδάφη. Αυτά τα «δευτερεύοντα» δάση μπορεί να διαδραματίζουν όλο και περισσότερο σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την αποκατάσταση του τοπίου.