Πως επηρεάζουν τα «υπήνεμα» των Άλπεων τον καιρό στην Ελλάδα

Οι Άλπεις, το μεγαλύτερο σύστημα οροσειρών στην Ευρώπη, που εκτείνονται από την Αυστρία και την Σλοβενία στα ανατολικά, μέσω της Ιταλίας, της Ελβετίας, του Λίχτενσταϊν και της Γερμανίας έως την Γαλλία στα δυτικά, ασκούν ισχυρή επίδραση στην ατμοσφαιρική ροή και το κλίμα που επικρατεί σε ολόληρη την Ευρώπη.

Ουσιαστικά, όπως δείχνουν απεικονίσεις του Mesoskalige Dynamic, Gebirge που μελέτησε και αποδίδει στα Ελληνικά το hellenicweather.com, η «πίεση» αποτυπώνεται όταν η ατμοσφαιρική ροή ασκείται κάθετα στην κύρια αλπική κορυφογραμμή.

Βαρομτρικά και αντικυκλώνες

Μια τέτοια ροή, είτε από το βορρά είτε από το νότο, συσχετίζεται συχνά με βαρομετρικά χαμηλά που κινούνται από δυτικά ή βορειοδυτικά προς την κεντρική Ευρώπη ή τη Σκανδιναβία.

Το χειμώνα οι Άλπεις βρίσκονται στο πεδίο δράσης του ισλανδικού χαμηλού (στα βορειοδυτικά), του αντικυκλώνα των Αζορών (στα νοτιοδυτικά), του ψυχρού σιβηρικού αντικυκλώνα (στα ανατολικά) και ενός ασθενούς πεδίου χαμηλών πιέσεων πάνω από τη Μεσόγειο (στα νότια).

Οι «υφέσεις της Γένοβας»

Το καλοκαίρι ωστόσο, η κατάσταση είναι πιο ξεκάθαρη. Το υψηλό των Αζορών επεκτείνεται βορειοανατολικά και καθορίζει σημαντικά την κατανομή της πίεσης στην περιοχή των Άλπεων.

Στην περιοχή των Άλπεων παρατηρείται μια πληθώρα κυκλογενέσεων. Ο όρος «υφέσεις της Γένοβας» χρησιμοποιείται για να δηλώσει την συνήθη κυκλογενετική μήτρα αυτών των χαμηλών, που είναι ο κόλπος της Γένοβας.

Η ψυχρή εισβολή και οι εντάσεις του ανέμου μεταξύ των Πυρηναίων και των Άλπεων έρχονται σε αντίθεση με την «πλήρη» άπνοια στην αλπική περιοχή.

Διαχωρισμός «Άπνοιας» και ανέμου Mistral

Είναι σαφές ότι ο αέρας που ρέει από το βορρά εμποδίζεται από τις Άλπεις και εκτρέπεται στο πλάι. Τοπικά μέγιστα ανέμου στην περιοχή των Άλπεων μπορεί να προκύψουν εκεί όπου ο αέρας «διοχετεύεται» μέσω περασμάτων στην κύρια κορυφογραμμή των Άλπεων.

Γνωρίζουμε ότι οι εξωτροπικοί κυκλώνες σχετίζονται με θετικές ανωμαλίες (δηλαδή με τοπικά μέγιστα) δυνητικού στροβιλισμού (positive PV- Anomalies).

H αποδέσμευση της ροής από την τοπογραφία στα δυτικά κράσπεδα των Άλπεων παράγει μια «λωρίδα» δυνητικού στροβιλισμού (PV– Streamer ή PV-Banner), που εντοπίζεται στην ισχυρή ζώνη οριζόντιας διάτμησης που διαχωρίζει τον άνεμο mistral από την «άπνοια» στα υπήνεμα των Άλπεων.

Τα ψυχρά μέτωπα και οι συνθήκες υετού

Τώρα, κάθε ψυχρό μέτωπο που κινείται από το βορρά προς τις Άλπεις δεν θα σχηματίσει απαραίτητα ένα υπήνεμο χαμηλό. Οι βέλτιστες συνοπτικές συνθήκες για την υπήνεμη κυκλογένεση προκύπτουν όταν μια ανώτερη σκάφη χαμηλών υψών κινείται πάνω από τις Άλπεις από τα δυτικά. Από την οπτική του δυνητικού στροβιλισμού, αυτό σημαίνει ότι μια PV-Anomaly κινείται πάνω από τις Άλπεις.

Το παραπάνω «σενάριο» βασίζεται εξ ολοκλήρου σε «στεγνή» δυναμική. Ούτε το ανώτερο αλλά ούτε και το κατώτερο μέγιστο του δυνητικού στροβιλισμού επηρεάζονται σημαντικά από διαδικασίες συμπύκνωσης.

Σε ένα μοντέλο δύο σταδίων της ορογραφικής κυκλογένεσης, αυτό αντιστοιχεί στην πρώτη φάση. Σε μια δεύτερη φάση, η νεαρή υπήνεμη ύφεση κινείται ανατολικά πάνω από τη Μεσόγειο και ενισχύεται περαιτέρω από τις διαδικασίες συμπύκνωσης των υδρατμών της, νεφοποποίησης και υετού.

Δείτε ολόκληρο το άρθρο του hellenicweather.com αλλά και το πρωτότυπο κείμενο του Mesoskalige Dynamic, Gebirge