Η συμφωνία με τα Σκόπια και οι δυνατότητες για νέες κερδοφόρες επενδύσεις

Στη συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση με την ΠΓΔΜ ξεχωριστή θέση έχουν τα επιχειρηματικά σχέδια που θα «διευκολύνει» την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση», με έμφαση στη «διασυνδεσιμότητα» υποδομών και δικτύων της περιοχής, στην Ενέργεια και στις Μεταφορές. Ένας τομέας όπου η επιχειρηματική τάξη της Ελλάδας βλέπει «πεδίον δόξης λαμπρόν» για την παραπέρα  δραστηριοποίησή της στη Βαλκανική. 

Γράφει ο Κώστας Κέντζος

Χαρακτηριστικά είναι όσα καταγράφονται στο άρθρο 14 της συμφωνίας: «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη (…) θα αναπτύξουν και θα ενισχύσουν τη συνεργασία τους όσον αφορά στην Ενέργεια, ιδίως διά της κατασκευής, συντήρησης και χρήσης διασυνδεόμενων αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου (υφιστάμενων, υπό κατασκευή και σχεδιαζόμενων) και όσον αφορά στις ΑΠΕ, περιλαμβανομένων των φωτοβολταϊκών, της αιολικής και της υδροηλεκτρικής ενέργειας. Πιθανά εκκρεμή ζητήματα θα αντιμετωπιστούν χωρίς καθυστέρηση, με τη σύναψη αμοιβαίως επωφελών διακανονισμών λαμβάνοντας σοβαρά υπόψιν την Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική και το ευρωπαϊκό κεκτημένο (…) θα βελτιώνουν συνέργειες στους τομείς των υποδομών και των μεταφορών, καθώς και, στη βάση της αμοιβαιότητας, στους τομείς των οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων, αεροπορικών και επικοινωνιακών διασυνδέσεων, αξιοποιώντας τις καλύτερες διαθέσιμες τεχνολογίες και πρακτικές. Θα διευκολύνουν, επίσης, τη μεταξύ τους διαμετακόμιση αγαθών, φορτίων και προϊόντων μέσω των υποδομών, περιλαμβανομένων των λιμένων και των αερολιμένων στο έδαφος καθενός εκ των μερών».

Ίσως διόλου τυχαία, την ώρα που προετοιμαζόταν η υπογραφή της συμφωνίας στις Πρέσπες, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γ. Σταθάκης, μιλώντας στο συνέδριο του «Economist», διαπίστωνε ότι «ανοίγονται τεράστιες δυνατότητες» με την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» της περιοχής, καθώς «ο χώρος των Βαλκανίων θα αξιοποιήσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό όλες τις τεράστιες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές δυνατότητες που ανοίγονται με την προώθηση μεγάλων επενδύσεων και στον ενεργειακό τομέα». Ο ίδιος ανέπτυξε στην ομιλία του «τη σημασία των ενεργειακών διασυνδέσεων», τόσο στο φυσικό αέριο (π.χ. αγωγοί φυσικού αερίου TAP, IGB, EastMed), όσο και στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας «με στόχο σταδιακά όλες οι αγορές της περιοχής να συνδεθούν μεταξύ τους», παραπέμποντας σε μεγαλεπήβολα σχέδια που καταστρώνονται εντός ΕΕ και περιλαμβάνουν και τα Βαλκάνια.

Είναι άλλωστε γνωστό ότι τα Βαλκάνια αποτελούν «κρίκο» στο σχεδιασμό ΗΠΑ – ΕΕ  για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, μέσα από την ανάπτυξη του «Νότιου Διαδρόμου», που θα τροφοδοτεί τα κράτη – μέλη με αέριο από εναλλακτικές πηγές, όπως το Αζερμπαϊτζάν και τα κοιτάσματα της Ανατ. Μεσογείου, ενώ υπάρχουν σχέδια και για εξαγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην ΕΕ από τις ΗΠΑ, με πύλη εισόδου την Ελλάδα και συγκεκριμένα το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, όπου σχεδιάζονται ήδη δεξαμενές, με συμμετοχή και ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων.

Αντίστοιχος σχεδιασμός υπάρχει και για τη «διακλάδωση» αγωγών όπως ο ΤΑΡ προς τις χώρες της Βαλκανικής, ανταγωνιστικά προς τους ρωσικούς αγωγούς.

Είναι αυτός ο σχεδιασμός που καθιστά επείγουσα την ανάγκη να προσδεθούν τα Βαλκάνια πιο γερά στις ευρωατλαντικές δομές, ώστε να περιοριστεί η επιρροή που ασκεί η Ρωσία στην περιοχή, αξιοποιώντας ως βασικό «όπλο» την Ενέργεια.

Ως προς αυτό, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκης ήταν αποκαλυπτικός όταν έλεγε τις προάλλες στη Βουλή: «Στη σημερινή εποχή, τα Βαλκάνια μπορούν να έχουν μέλλον όχι απλώς ως ένας χώρος συνεργασίας, αλλά και ως μία δομή στο πλαίσιο της ΕΕ, ως ένα υποσύστημα μέσα στο ευρωπαϊκό σύστημα. Τη βαλκανική συνεργασία πρέπει να τη δούμε σε συνάρτηση με την ευρωπαϊκή και τη μεσογειακή συνεργασία. Θα έλεγα εδώ ότι η Μεσόγειος είναι η οικεία θάλασσα για όλες τις χώρες των Βαλκανίων και όχι η Βαλτική ή η Βόρεια Θάλασσα. Και πρέπει να πείσουμε τις χώρες των Βαλκανίων γι’ αυτό, ότι δηλαδή εδώ μαζί πρέπει να πορευτούμε».

Οι επιχειρηματικοί όμιλοι σε δράση

Στο φόντο όλων αυτών των σχεδιασμών, διάφοροι επιχειρηματικοί όμιλοι ξεδιπλώνουν ήδη τα πλάνα τους για επενδύσεις στην ΠΓΔΜ και από εκεί σε όλα τα Βαλκάνια, προσδοκώντας να αυξήσουν την κερδοφορία τους.

Τέτοιοι όμιλοι είναι για παράδειγμα τα ΕΛΠΕ ή η ΔΕΗ, που πρόσφατα εξαγόρασε την EDS, εταιρεία που δραστηριοποιείται στην ΠΓΔΜ και επεκτείνεται και σε άλλες χώρες.

Είναι φανερό επομένως ότι η συμφωνία ανοίγει νέους δρόμους για έργα και το επιχειρείν, κυρίως στην Ενέργεια και τις Μεταφορές, με επενδύσεις κεφαλαίων σε υποδομές και δίκτυα με μεγάλη γεωπολιτική σημασία, που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον ομίλων – κολοσσών των ΗΠΑ και της ΕΕ.