Κ.Δούκας:Πόσο πιό χαμηλά θά κατέβη ἡ ἑλληνική γλῶσσα;

 Του Κώστα Δούκα *

Ἀλήθεια, πόσα σκαλοπάτια παρακμῆς πρέπει ἀκόμη νά κατέβη ἡ ἑλληνική γλῶσσα, μέχρι νά καταντήσει μία διάλεκτος λεξιπενίας, σόλοικη, ἂναρχη, ἀσυνάρτητη, ἀπρεπῶς ἐκφερομένη, χωρίς γραμματικούς κανόνες, τονιζομένη κατά τό δοκοῦν τοῦ καθενός καί ὀλισθαίνουσα διαρκῶς πρός ἓνα γλωσσικό ἰδίωμα, κατάληλο γιά νά χρησιμοποιεῖται ἀπό ὑπανάπτυκτο λαό, καί ὂχι ἀπό ἓνα ἱστορικό λαό μέ μακραίωνα ἱστορία, ὃπως εἶναι οἱ Ἓλληνες. Τό τί ἀκούγεται καί τί γράφεται καθημερινά ἀπό τά ΜΜΕ, τά ἠλεκτρονικά κυρίως, δέν λέγεται. Ξεπερνᾶ ἀκόμη καί τίς γλωσσικές μπαροῦφες πού χρησιμοποιοῦσαν ἡ Δέσποινα Στυλιανοπούλου καί ἡ Γεωργία Βασιλειάδου στόν κινηματογράφο γιά νά προκαλέσουν τό γέλοιο. Διότι τότε ὁ κόσμος μιλοῦσε σωστά.

Ἐμεῖς σήμερα δέν μποροῦμε δυστυχῶς νά γελάσουμε μέ ὃ,τι ἀκοῦμε ἀπό τά κανάλια καί τά «σάϊτς» γύρω από την κακοποίηση που δέχεται ἡ ἑλληνική γλῶσσα. Μᾶλλον θά ἒπρεπε νά κλαῖμε, διότι ὃλα τά μαργαριτάρια πού πετοῦν στόν καθημερινό τους λόγο πιστεύουν ὃτι εἶναι τά σωστά. Τά μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης βρίθουν ἀνορθογραφιῶν, λανθασμένων ἐκφράσεων πού μᾶς ἒχουν διασωθεῖ ἀπό τήν ἀρχαιότητα καί τερατωδῶν λεκτικῶν κατασκευασμάτων (περιβαλλοντικότητα, εὐαλωτότητα, ἐνδεχομενικότητα, διατροφικότητα, ἀμφισβητοποίηση, τῶν ἀποσχισθέντων περιοχῶν κ.τ.τ.). Ὁ ὑφυπουργός παρά τῶ πρωθυπουργῶ, ἒκφραση λογία καί γενικῶς παραδεκτή, ἒπρεπε ν᾽ἀλλάξει κι αὐτή καί νά γίνει…ὁ ὑφυπουργός στόν πρωθυπουργό. Ἡ ὃλη ἒκφραση: «Ἒρχεται νομοθετική πρωτοβουλία γιά τόν γάμο ὁμοφυλοφίλων, δήλωσε ὁ…ὑφυπουργός στόν πρωθυπουργό Θανάσης Κοντογεώργης».᾽Αλλά αὐτή ἡ διατύπωση σημαίνει ὃτι ὁ ὑφυπουργός ἁπλῶς πίνει καφεδάκι μέ τόν πρωθυπουργό καί ψιλοκουβεντιάζουν καί ὂχι ὃτι παίρνει ἐντολές ἀπό τον πολιτικό του προϊστάμενο γιά νά τίς ἐκτελέσει ὃπως δηλώνει ὁ τίτλος του.

Ἀκόμη καί τά γράμματα τοῦ ἀλφαβήτου μεταλλάσσονται κι αὐτά ἀπό τούς ἀδαεῖς φωστῆρες μας κατά τήν ἐκφορά τους.  Στό δημοφιλές καθημερινό τηλεοπτικό παιχνίδι τοῦ STAR «Ὁ Τροχός τῆς Τύχης», οἱ παῖκτες πού θέλουν νά ἐπιλέξουν γράμματα λένε: Θέλω τό θού, ἢ τό ψού, ἢ τό ζού, λές καί δέν ὑπάρχει θήτα, ψί, ζήτα κλπ. Τό κακό ὃμως εἶναι ὃτι ὁ συμπαθής παρουσιαστής, πού κυριολεκτικά ζεῖ ἀπό τήν γλῶσσα, δέν διορθώνει τούς παῖκτες, παρά μόνο στόν ὀρθό τονισμό τῶν λέξεων (ὃπως π.χ. ὁ Ἑλικῶν καί ὂχι ὁ Ἐλίκων ὃπως λένε οἱ παῖκτες). Καί αὒριο θά ἀκοῦμε τόν ἁπλό λαό νά λέει ρού, βού, ζού, γού καί ὂχι ρό, βῆτα, ζήτα, γάμα κλπ. Πολλές φορές στό ἲδιο παιχνίδι λέξεων γράφονται ἀνορθόγραφες λέξεις πού ἀμείβονται μέ ἑκατοντάδες εὐρώ, ὃπως φιλονικία ἀντί τοῦ σωστοῦ φιλονεικία. Ἡ ἀνύπαρκτη λέξη φιλονικία θά μποροῦσε νά σημαίνει ἀγάπη γιά τήν νίκη, ἐνῶ φιλονεικία σήμαινε ἐπί Ὁμήρου καί στήν ἀρχαιότητα μέχρι καί τῶν ἡμερῶν μας ἀγαπῶ τό νεῖκος, δηλαδή τήν ἒριδα, τόν τσακωμό, πού κι αὐτή τήν λέμε καυγάς ἐπί τό τουρκικότερο. 

Δημοφιλές σἀϊτ βρίσκει λέξεις ἀνύπαρκτες: Ὁ κ. Κασσελάκης μίλησε γιά…ἀπεύθυνση στήν κληρονομιά Τσίπρα. Ἀλλά λέξη ἀπεύθυνση δέν ὑπάρχει, παρά μόνο τό ρῆμα ἀπευθύνομαι. Μέ τίς πλημμύρες στόν Θεσσαλικό κάμπο ὁ δήμαρχος Βόλου μᾶς μιλοῦσε γιά…περιβάλλοντα χῶροι, ἐνῶ ἂλλος συνιστοῦσε στούς κατεστραμμένους Θεσσαλούς νά βγοῦν σέ χώρους ἀσφαλές.

Κατ᾽ ἂλλους ἡ δικαιοσύνη λειτουργεῖ ἀνεπιρήαστα (ΕΡΤ 1). Ἂλλο σάϊτ μεγάλης ἐπισκεψιμότητος μᾶς πληροφορεῖ ὃτι ὁ Ἓλληνας νομικός Γ.Ν. ζήτησε νά ὑπάρξει…πλήρη διαφάνεια. Μαθαίνουμε ἀκόμη ὃτι ἡ κυβέρνηση κάνει μέ τόν δέον τρόπο τήν δουλειά της (δικηγόρος αὐτός) σέ παράθυρο στίς εἰδήσεις. Κατ᾽ἂλλους ὁ εἰσαγγελέας ἀσκεῖ αὐταπάγγελτη δίωξη, ἐνῶ κατ´ἂλλον δημοσιογράφο, ἡ γυναῖκα ἦταν… παρών στά γεγονότα, ἢ ἦταν ἡ ἐγκέφαλος τῆς σπείρας. Οἱ πυροσβέστες (ἂν δέν τό ξέρετε), καταρριχῶνται στούς λόφους γιά νά σβύσουν τίς φωτιές. Τέτοια λέξη ὃμως δέν ὑπάρχει στά λεξικά, παρά μόνο τό ἀναρριχάομαι, πού σημαίνει σκαρφαλώνω στά δέντρα ὃπως οἱ πίθηκοι. Ὁ Τόμ Χάνκς…ἀποθανατίστηκε τό καλοκαίρι ἀπό ἓνα ρεπόρτερ στήν Πάρο, δηλαδή ἒχασε τήν ζωή του μᾶλλον μέ σκληρό τρόπο (ἀντί ἀπαθανατίστηκε, δηλαδή ἒγινε ἀθάνατος). Ὡστόσο γίνονται καί παρασύρσεις πεζῶν ἀπό αὐτοκίνητα, ἐνῶ τέτοια λέξη δέν ὑπάρχει. Ἡ λέξη τῶν σόλοικων ρεπόρτερ κατάγεται ἀπό τήν ἒκφραση τό ὂχημα παρέσυρε τόν πεζό. Ἑπομένως… παράσυρση.

Κάποιοι πληροφοροῦν: «Πολλοί θεώρησαν τήν ἐναλλαγή ταυτοτήτων μέ τίς ὑπάρχων νέου τύπου…». Τό εἰσαγόμενο γίνεται κατά τόν ΣΚΥ εἰσαγώμενο, ἐνῶ λόγω ἐλλείψεις γιατρῶν ὑποφέρουν οἱ ἀσθενεῖς. Οἱ ἲδιοι παραβάτες τῶν γλωσσικῶν κανόνων δέν ἒχουν καμμία δυσκολία νά χρησιμοποιοῦν ἀρχαῖες ἐκφράσεις, ὃπως εἰρήσθω ἐν παρόδω, φύρδην μίγδειν, τό δέον γενέσθαι, ἐν κατακλείδει, ἀμ᾽ἒπος ἀμ᾽ἒργον, τό δυνατόν γενέσθαι κλπ. Νά δοῦμε τί θά σκεφθοῦν οἱ ἒχοντες δημόσιο λόγο γιά νά μεταγλωττίσουν τόν ἀρχαῖο ἂρτιο λόγο πού ἒχει σωθεῖ μέχρι τήν ἐποχή μας σέ μασκαρέματα τοῦ τύπου ὁ ὑφυπουργός στόν πρωθυπουργό.

 Ὡστόσο τό γλωσσικό μας ἂγος δέν ἒχει τελειωμό. Ἡ ἑλληνική γλῶσσα, δημιούργημα μεγαλοφυῶν ἀνθρώπων, ἒχει συνέχεια δεκάδων αἰώνων καί ἒχει γονιμοποιήσει ὃλες τίς εὐρωπαϊκές γλῶσσες καί  δέν εἶναι δυνατόν, αὐτή ἡ «γλῶσσα τῶν θεῶν» ὃπως χαρακτηρίζεται διεθνῶς, νά κακοποιεῖται τόσο βάναυσα ἀπό τούς ἲδιους τούς Ἓλληνες.

*Ο κύριος Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος  (μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας  (μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία.

Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σε πεζό και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.