Η οικολογική καταστροφή σε Έβρο και Πάρνηθα-Η πύρινη λαίλαπα κατέστρεψε το σχέδιο της φύσης

Το μέγεθος της καταστροφής αποτυπώνεται όχι μόνο μέσα από τα νούμερα των καμένων εκτάσεων σε Έβρο και Πάρνηθα από την πύρινη λαίλαπα, που είναι …αστρονομικά αλλά και από τους χάρτες που δείχνουν με τον πλέον εμφανή τρόπο τις νησίδες πρασίνου, ελπίζουμε όχι για πάντα!

Δεν είναι τυχαίο ότι το σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής, Copernicus κάνει λόγο για μία πυρκαγιά, τη μεγαλύτερη σε ευρωπαϊκό έδαφος εδώ και χρόνια, που δεν μπορεί να συγκριθεί με αντίστοιχες άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ενώ χαρακτηρίζει τη φωτιά στη Δαδιά ιστορική. Έτσι μιλάμε για μία πύρινη λαίλαπα που ξεπέρασε τις εφιαλτικές προβλέψεις τόσο στον Έβρο όσο και στην Πάρνηθα

Μάλιστα, η πυρκαγιά στον Έβρο που συνεχίζει να καίει και σήμερα για 12η συνεχή σήμερα έχει καταστρέψει μια έκταση μεγαλύτερη από την πόλη της Νέας Υόρκης, σύμφωνα με την Copernicus.

Στοιχεία ΕΠαΔαΠ-Ανεβάζουν τον αριθμό των καμένων

Έκταση μεγαλύτερη των 826.000 στρεμμάτων είχε κατακάψει η πυρκαγιά στον Έβρο έως τις 28/8 με βάση τις πιο πρόσφατες εικόνες υψηλής ανάλυσης του περιβαλλοντικού δορυφόρου Sentinel-2, που ανέλυσε η υπηρεσία χαρτογράφησης καμένων εκτάσεων του Εθνικού Παρατηρητηρίου Δασικών Πυρκαγιών (ΕπαΔαΠ), η οποία υλοποιείται από το εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.

Στους χάρτες φαίνεται ότι οι καμένες εκτάσεις για τις περιοχές του Νομού Έβρου και Πάρνηθας του Νομού Αττικής μέχρι τις 28/08/2023 ανέρχονται στα 82639.63 και 5832.64 εκτάρια αντίστοιχα.

Το Εθνικό Παρατηρητήριο Δασικών Πυρκαγιών (ΕΠαΔαΠ) υλοποιείται από το Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, με δικαιούχο τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η ομάδα εργασίας αποτελείται από τους/τις: Κωνσταντίνο Αντωνιάδη, Νίκο Γεωργόπουλο, Μιχάλη Σισμάνη, Δημήτρη Σταυρακούδη, Αργύρη Λεφάκη, Έλενα Γκουντή και Αλεξάνδρα Στεφανίδου, με επιστημονικά υπεύθυνο τον καθηγητή του ΑΠΘ, Ιωάννη Γήτα.

Δάσος Δαδιάς: Θα περάσουν δεκαετίες για την αναγέννηση του 

Ο,τι καταστράφηκε μέσα σε έξι ημέρες, θα χρειαστεί δεκαετίες για να δημιουργηθεί και πάλι εφόσον υπάρξουν οι αναγκαίες συνθήκες και πρόνοιες.

Ο λόγος για το δάσος της Δαδιάς, το μέγεθος της καταστροφής του οποίου ακόμη δεν έχει καταγραφεί πλήρως εφόσον η φωτιά χθες συνέχιζε να καίει, μία εβδομάδα μετά την εκδήλωση της πρώτης εστίας το προηγούμενο Σάββατο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, περίπου 738.400 στρέμματα έχουν καεί σε στην ευρύτερη περιοχή του Εβρου, εκ των οποίων 133.000 στρέμματα ανήκουν στο Εθνικό Πάρκο Δάσος Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου.

Ενα μεγάλο ποσοστό των καμένων εκτάσεων του δάσους βρίσκεται στον πυρήνα του οικοσυστήματος στη ζώνη Α, που συνολικά εκτείνεται σε 73.000 στρέμματα. Μετά και τη φετινή πυρκαγιά –καθώς πέρυσι είχαν καεί 45.000 στρέμματα του δάσους έναντι των 133.000 φέτος–, έχει απομείνει μόνο το βόρειο κομμάτι της ζώνης Α του δάσους σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα.

Η Δαδιά δεν είναι ένα απλό πευκοδάσος αλλά ένα ώριμο πευκοδάσος, με αρκετά μεγάλα δέντρα τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν τη ζωή αρπακτικών πουλιών, τα οποία η φωτιά φέτος τα βρήκε ακριβώς τη στιγμή που μεγάλωναν τα μικρά τους.

«Είναι φαύλος κύκλος»

Χάσαμε τη Δαδιά για πάντα; «Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πώς θα είναι η επόμενη ημέρα. Είναι πολύ πρόωρο και η καταστροφή είναι τεραστίων διαστάσεων, αδιανόητη θα έλεγα», τονίζει η Γεωργία Αλεξόπουλου από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

«Ενδεχομένως να υπάρχουν νησίδες που διασώθηκαν, αλλά η έκταση της καταστροφής είναι τεράστια», προσθέτει η Δώρα Σκαρτσή, διαχειρίστρια της Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης, που ιδρύθηκε το 2020 προκειμένου να συνεχιστεί η δράση που εδώ και τριάντα χρόνια πραγματοποιεί το WWF Ελλάς στην περιοχή. Εξηγεί ότι τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για την κατάσβεση της πυρκαγιάς στο δάσος όλες αυτές τις ημέρες δεν επαρκούσαν, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαρκείς αναζωπυρώσεις.

Οι πυροσβεστικές δυνάμεις έδιναν προτεραιότητα στους οικισμούς –και λογικά– «αλλά όσο η φωτιά στο δάσος δεν σβήνει, τόσο είναι βέβαιο ότι θα κινδυνέψουν και πάλι οικισμοί», τονίζει η κ. Σκαρτσή. «Είναι φαύλος κύκλος, ιδίως όταν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν την πυρκαγιά». «Δεν είναι μόνο το θέμα του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, αλλά και της κοινωνίας σε αυτά τα μέρη. Τι θα γίνει με τους ανθρώπους που ζουν και δουλεύουν εδώ».

Πόσο εύκολο είναι να αναγεννηθεί το δάσος; «Το δάσος αναγεννάται αλλά χρειάζεται χρόνο. Χρειάζεται να υπάρξουν και συγκεκριμένες συνθήκες. Το τμήμα του δάσους στα δυτικά του χωριού Λευκίμη, περίπου 60.000 στρέμματα, είχε καεί στη μεγάλη πυρκαγιά του 2011. Τώρα τελευταία είχαν αναγεννηθεί, πλήρως χρειάστηκαν 12 χρόνια και τώρα ξανακάηκε», σημειώνει η κ. Σκαρτσή.

«Κονδύλια και χρόνος»

Οι επόμενες ημέρες, ο χειμώνας, αλλά και τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα για την περιοχή. «Θα χρειαστούν άνθρωποι και χρήματα. Μόνο για να αντικατασταθούν οι κολόνες της ΔΕΗ χρειάζονται μεγάλα κονδύλια και χρόνος.

Στα εδάφη που κάηκαν θα υπάρχει διάβρωση. Ο κόσμος που ζούσε από το δάσος; Καυσόξυλα για θέρμανση τον χειμώνα;» αναρωτιέται. «Δεν είναι μόνο το θέμα του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, αλλά και της κοινωνίας σε αυτά τα μέρη. Είναι πολύ σοβαρό το τι θα γίνει με τους ανθρώπους που ζουν και δουλεύουν εδώ.

Επίσης χρειάζεται κόσμος για να προφυλαχθεί ό,τι έχει απομείνει από το δάσος», επισημαίνει. Hρθε η ώρα να αποφασίσουμε αν τελικά θέλουμε το δάσος της Δαδιάς μαζί με τις ευθύνες που συνεπάγεται η επιβίωσή του.

«Υπάρχει επόμενη ημέρα, αλλά χρειάζεται πραγματική πολιτική βούληση και στήριξη άμεση. Οχι υποσχέσεις για πράγματα που θα γίνουν», υπογραμμίζει η κ. Σκαρτσή.

Πάρνηθα- Η μεγάλη πληγή για τον πνεύμονα πρασίνου στην Αττική 

Η μεγάλη πυρκαγιά στην Πάρνηθα είχε αποτυπωθεί στη μνήμα όλων μας στις απώλειες από την πύρινη λαίλαπα το καλοκαίρι του 2007, ενώ δύσκολα θα φανταζόμασταν ότι ένα τέτοιο σενάριο όπως έγινε και στον Έβρο θα μπορούσε να ξανασυμβεί. Κανείς δεν περίμενε ότι η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει χειρότερη… όμως η ζωή διαψεύδει συχνά τις προσδοκίες μας…

Αυτή την εβδομάδα, από την Τρίτη μέχρι την Τετάρτη, είχαν ήδη καεί περισσότερα στρέμματα στο βουνό της Αττικής από ό,τι στη μεγάλη πυρκαγιά του 2007. Σύμφωνα με έκθεση του WWF Ελλάς, 56.000 στρέμματα κάηκαν στην Πάρνηθα το 2007 – τώρα 59.000 στρέμματα κάηκαν στο βουνό μέσα σε δύο ημέρες από την πύρινη λαίλαπα, ενώ και στον Έβρο οι καμένες εκτάσεις ξεπερνούν κατά πολύ το μισό εκατομμύριο.

Κι όλα αυτά σε ένα βουνό σαν την Πάρνηθα, ευαίσθητο όχι μόνο από την πυρκαγιά του 2007, αλλά και από αυτήν που ξεκίνησε από τους πρόποδές του το 2021. Τι σημαίνει για την Αττική η τελευταία πυρκαγιά στον πνεύμονά της;

Ο μετεωρολόγος Δημήτρης Ζιακόπουλος δηλώνει πως θα επηρεαστεί το μικροκλίμα της περιοχής γύρω από την Πάρνηθα, και ίσως και στον αστικό ιστό. «Θα δημιουργούνται ιδανικές συνθήκες για την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων, και μπορεί να επηρεαστεί και το πεδίο των ανέμων, αλλά ακόμη δεν ξέρουμε ακριβώς σε ποιες περιοχές και με ποιες ακριβώς συνθήκες». Θα επηρεαστεί, τονίζει, και η θερμοκρασία. «Ενα γυμνό βουνό», εξηγεί, «ακτινοβολεί περισσότερη θερμότητα προς το περιβάλλον από ό,τι ένα πράσινο βουνό, αλλά δεν είμαι σε θέση να πω μέχρι πού θα φθάνει».