Γ. Μανιάτης: Εκπομπές αερίων, πυρηνικά και βιομηχανία μόδας

Του Γιάννη Μανιάτη

Οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα προέρχονται από τα ορυκτά καύσιμα και τις αλλαγές χρήσεων Γης (κυρίως για γεωργική χρήση). Οι ποσότητες αυτές απορροφώνται από την ατμόσφαιρα, το έδαφος και τους ωκεανούς. Σε επίπεδο κρατών, οι ανισότητες στις δεσμεύσεις για την μείωση των εκπομπών, είναι εμφανείς. ΕΕ και ΗΠΑ έχουν στόχους σταδιακής μείωσης έως μηδενισμού το 2050, ενώ Ρωσία, Κίνα και Ινδία έχουν θέσει στόχο μηδενικών εκπομπών μετά το 2060, όμως με σημαντικές αυξήσεις των εκπομπών τους έως τότε.

Η παγκόσμια μόδα συνιστά μια αγνοούμενη τεράστια πηγή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αν η βιομηχανία μόδας ήταν χώρα, θα ήταν η 4η μεγαλύτερη σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, μετά από την 1η θέση της Κίνας, τη 2η των ΗΠΑ και την 3η της Ινδίας.

Η πλειοψηφία των ρούχων καταλήγει στις χωματερές (πάνω από 8 εκατ. τόνοι – 70%), ενώ ανακυκλώνονται λίγα (μόνο 2 εκατ. τόνοι -13%). Το 71% των μικροπλαστικών που βρέθηκαν σε δείγματα νερού ποταμών των ΗΠΑ, προέρχονταν από ίνες, ενώ το 35% των μικροπλαστικών που βρίσκονται στους ωκεανούς, προέρχεται από υφάσματα. Η ρύπανση των υδάτων από τον ρουχισμό είναι τεράστια, αφού σε μια πλύση, απελευθερώνονται 728 χιλιάδες ίνες από ακρυλικό υλικό, 496 χιλιάδες ίνες πολυεστέρα και 137 χιλιάδες μείγματος πολυεστέρα και βαμβακιού.

Στον αναπτυγμένο δυτικό κόσμο (Ελβετία, Βέλγιο, ΗΠΑ, Καναδά, Γαλλία, Γερμανία, Ιαπωνία), καθώς και στην Ουκρανία, λειτουργούν οι μεγαλύτερης ηλικίας πυρηνικοί σταθμοί – συνολικά 204 αντιδραστήρες. Αντίθετα, στην Ινδία και ιδιαίτερα την Κίνα (συνολικά 74 αντιδραστήρες), λειτουργούν πολύ νεότεροι. Το 2021, η πυρηνική ενέργεια παρήγαγε λιγότερο από το 10% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, από το υψηλό 17,4% του 1995, ενώ, στην παγκόσμια συνολική παραγωγή ενέργειας συμμετείχε μόλις κατά 4,3%.

Ήδη το 2015, οι εκπομπές CO2, από την παγκόσμια μόδα, (1.75Gt) είναι μεγαλύτερες από το άθροισμα εκπομπών της διεθνούς αεροπορίας και ναυτιλίας (1.19Gt), και αρκετά περισσότερες από το άθροισμα εκπομπών της ενέργειας (1.61Gt) 4 αναπτυγμένων χωρών (Καναδάς, Αυστραλία, Μεγ. Βρετανία, Γαλλία). Μέχρι το 2030, οι εκπομπές της βιομηχανίας μόδας αναμένεται να αυξηθούν κατά 60% (από 1.75Gt σε 2.80 Gt).

Το πιο ρυπογόνο στάδιο της μόδας είναι προφανώς, η παραγωγή κι επεξεργασία πρώτων υλών, όπως το βαμβάκι, το δέρμα και ο πολυεστέρας. Κάθε χρόνο σε παγκόσμια επίπεδο, η μέγιστη πλειοψηφία των ρούχων παράγεται από νέο πολυεστέρα, με ελάχιστη παραγωγή από ανακυκλωμένο πολυεστέρα. Για την παραγωγή ενός λευκού βαμβακερού T- shirt, εκπέμπονται πάνω από 2 κιλά CO2, όσα εκπέμπονται με τη φόρτιση ενός κινητού 286 φορές, ενώ χρησιμοποιούνται 2,5 λίτρα νερό, όσο χρειάζεται για μπάνιο 12.5 φορές!

Την έρευνα και ανάλυση υλοποίησε ο καθηγητής Γιάννης Μανιάτης με τη συνεργασία των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών Βούλγαρη Ι., Μανώλη Α. και Χατζηγεωργιάδη Μ.