Ιστορική συμφωνία Λιβάνου-Ισραήλ για θαλάσσια σύνορα και κοιτάσματα υδρογονανθράκων

Μια ιστορική συμφωνία πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου έπειτα από μεσολάβηση της Αμερικής. Οι χρόνιοι εχθροί που τυπικά βρίσκονται σε πόλεμο κατέληξαν σε οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων τους και άρση των εμποδίων στην εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο. Με αυτόν τον τρόπο ο Λίβανος αναγνωρίζει και την ΑΟΖ της Κύπρου δίνοντας έτσι πολλαπλά μηνύματα με τη συγκεκριμένη συμφωνία.

Το σχέδιο συμφωνίας προβλέπει ότι το κοίτασμα φυσικού αερίου Καρίς θα ελέγχεται από το Ισραήλ και αυτό του Κανά, που βρίσκεται πιο βορειοανατολικά, από τον Λίβανο.

Αλλά καθώς ένα μέρος του κοιτάσματος αυτού περνά τη μελλοντική γραμμή οριοθέτησης, το Ισραήλ θα λαμβάνει μέρος των μελλοντικών εσόδων από την εκμετάλλευση του Κανά, επεσήμαναν οι ίδιες πηγές.

«Πρόκειται για ένα ιστορικό επίτευγμα που θα ενισχύσει την ασφάλεια του Ισραήλ, θα φέρει δισεκατομμύρια στην οικονομία του Ισραήλ και θα διασφαλίσει τη σταθερότητα των βόρειων συνόρων μας», ανάφερε ο Λαπίντ σε ανακοίνωσή του, ενώ πρόσθεσε ότι το συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ πρόκειται να συνεδριάσει αύριο για να συζητήσει τη συμφωνία.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Λιβάνου Μισέλ Αούν δήλωσε λίγο νωρίτερα ότι οι όροι του τελικού σχεδίου συμφωνίας, που παρουσίασε ο Αμερικανός μεσολαβητής Άμος Χόχσταϊν, ικανοποιεί τον Λίβανο και εξέφρασε την ελπίδα να ανακοινωθεί μια συμφωνία το συντομότερο δυνατό.

Την ώρα που η ΕΕ προσπαθεί να βρει εναλλακτικές πηγές για την εισαγωγή φυσικού αερίου μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το Ισραήλ βασίζεται στο κοίτασμα Καρίς, που είναι έτοιμο να ξεκινήσει την παραγωγή, για να ενισχύσει τις εξαγωγές αερίου προς τη γηραιά ήπειρο.

Αντίθετα με το Καρίς, το κοίτασμα του Κανά απέχει πολύ από το να ξεκινήσει να μπορεί να παράγει φυσικό αέριο.

Κανένα σχόλιο από Χεζμπολάχ

Η λιβανέζικη σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ δεν έχει σχολιάσει τις προτάσεις που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια των έμμεσων διαπραγματεύσεων, αλλά έχει επισημάνει ότι θα συμφωνήσει με τη θέση της κυβέρνησης του Λιβάνου.

Το παρασκήνιο

«Όλα τα αιτήματά μας έγιναν δεκτά, οι αλλαγές που είχαμε ζητήσει έγιναν. Διασφαλίσαμε τα συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ, βρισκόμαστε στον δρόμο προς μια ιστορική συμφωνία», δήλωσε ο Εγιάλ Χουλάτα σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ισραηλινού πρωθυπουργού Γιαΐρ Λαπίντ.

Αργότερα υψηλόβαθμος Λιβανέζος αξιωματούχος που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις επεσήμανε ότι η Βηρυτός δέχθηκε θετικά την τελική πρόταση του Αμερικανού μεσολαβητή, στην οποία «περιλαμβάνεται το μεγαλύτερο μέρος των αιτημάτων ή των προτάσεων του Λιβάνου».

Στο Ισραήλ ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης Μπενιαμίν Νετανιάχου είχε επικρίνει την προηγούμενη εβδομάδα το σχέδιο αυτό, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι «παραχωρεί» «κυρίαρχο έδαφος του Ισραήλ», ενώ είχε απειλήσει ότι δεν θα σεβαστεί τη συμφωνία αν βρεθεί ξανά στην πρωθυπουργία μετά τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου.

Ο Νετανιάχου έχει επίσης ζητήσει το σχέδιο της συμφωνίας να υποβληθεί προς έγκριση στην Κνεσέτ ή να διεξαχθεί δημοψήφισμα.

Το μήνυμα της Ελλάδας

«H Eλλάδα χαιρετίζει την επίτευξη Συμφωνίας μεταξύ του Ισραήλ και του Λιβάνου για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους, μέσω και των διαμεσολαβητικών προσπαθειών των ΗΠΑ και ιδιαίτερα του Ανώτατου Συμβούλου για Ενεργειακή Ασφάλεια Amos Hochstein», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών και συνεχίζει:

«Η Συμφωνία αυτή θα συμβάλλει στην ειρήνη και σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία ήδη αντιμετωπίζει σειρά προκλήσεων.

Καταδεικνύει ότι η διευθέτηση διαφορών μεταξύ χωρών όσον αφορά την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών είναι δυνατή μόνον μέσω του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.

Ως εκ τούτου αποτελεί παράδειγμα, το οποίο οφείλουν να ακολουθήσουν όλες οι χώρες της περιοχής.

Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει συνάψει ήδη δύο συμφωνίες για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, με Ιταλία και Αίγυπτο και έχει συμφωνήσει με την Αλβανία για την παραπομπή του ζητήματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης».

Η δήλωση του Τζο Μπάιντεν

“H ενέργεια, ιδιαιτέρως στην Ανατολική Μεσόγειο, θα πρέπει να αποτελεί εργαλείο συνεργασίας, σταθερότητας, ασφάλειας και ευημερίας και όχι εργαλείο σύγκρουσης” όπως τόνισε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, σχολιάζοντας την ιστορική συμφωνία Ισραήλ – Λιβάνου για τις θαλάσσιες ζώνες.

Όπως πρόσθεσε “μετά από μήνες διαμεσολάβησης των Ηνωμένων Πολιτειών, οι κυβερνήσεις του Ισραήλ και του Λιβάνου συμφώνησαν να τερματίσουν επίσημα τη διαμάχη τους για τα θαλάσσια σύνορα.

Η συμφωνία που ανακοινώθηκε από τις δύο κυβερνήσεις προβλέπει την ανάπτυξη ενεργειακών πεδίων προς όφελος και των δύο χωρών, δημιουργώντας τις βάσεις για μια πιο σταθερή και ευημερούσα περιοχή και αξιοποιώντας νέους ζωτικούς ενεργειακούς πόρους για τον πλανήτη. Είναι πλέον κρίσιμο όλα τα μέρη να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους και να εργαστούν προς την υλοποίηση της. Η συμφωνία προστατεύει επίσης την ασφάλεια και τα οικονομικά συμφέροντα του Ισραήλ που είναι κρίσιμα για την προώθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης. Παρέχει στον Λίβανο την δυνατότητα να αρχίσει την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων. Και προωθεί τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και του αμερικανικού λαού σε μια πιο σταθερή, ευημερούσα και ολοκληρωμένη περιοχή της Μέσης Ανατολής, με μειωμένους κινδύνους νέων συγκρούσεων.”

Αντιδράσεις Τουρκίας

Τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης -εκτός των άλλων- έχει ξεσηκώσει στην Τουρκία η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας με τη Λιβύη για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων.

Ο Aμντουραχμάν Μπιλγκτίς, συντονιστής Εξωτερικών Υποθέσεων και Πολιτικών Ασφαλείας του κόμματος DEVA (Μπαμπατζάν), δήλωσε ότι η (τουρκική) κυβέρνηση υποστηρίζει πως το περιεχόμενο της συμφωνίας επικυρώθηκε και απο τον ΟΗΕ, ενώ δεν είναι έτσι. «Εδώ μιλάμε για μια συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών».

«Με τη νέα συμφωνία λέμε πως θα κάνουμε εξορύξεις αερίου και πετρελαίου στις ακτές στα ανοιχτά της Λιβύης, στις περιοχές θαλάσσιων περιοχών ευθύνης.  Ωραία, να το κάνουμε. Όμως η Ελλάδα με την Αίγυπτο έχουν υπογράψει μια συμφωνία καθορισμού περιοχών θαλάσσιων περιοχών ευθύνης κι όπως ξέρουμε, σημεία που οι δύο συμφωνίες εφάπτονται. Κι αν εσείς συνεχίσετε τις εργασίες σημαίνει πως λέτε πως δεν αναγνωρίζετε τη συμφωνία των άλλων. Και ο υπουργός Εξωτερικών μας είπε: ποιον ενδιαφέρει τι μας νοιάζει. Ε αυτό το ύφος έχει πρόβλημα», δήλωσε ο εκπρόσωπος της τουρκικής αντιπολίτευσης.