COP26: Ένας πικρός συμβιβασμός και μια “μικρή” συμφωνία για το κλίμα

Σύνταξη: ecozen.gr

Μπορεί για πρώτη φορά η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα να ασχολήθηκε με τα ορυκτά καύσιμα, ωστόσο οι χώρες του Βορρά δεν φαίνεται να ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες των χωρών του Νότου. Η αυλαία έπεσε…

Τα σχεδόν 200 κράτη που συμμετείχαν στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP26) στη Γλασκώβη, αποδέχθηκαν μια συμβιβαστική συμφωνία το Σάββατο με στόχο να διατηρηθεί “ζωντανός” ο βασικός στόχος για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Μία αλλαγή ωστόσο της τελευταίας στιγμής μείωσε την όποια αισιοδοξία για το θέμα του άνθρακα.

«Το αποτέλεσμα του COP26 είναι ένας συμβιβασμός. Αντανακλά τα συμφέροντα, τις αντιφάσεις και την κατάσταση της πολιτικής βούλησης στον κόσμο σήμερα. Είναι ένα σημαντικό βήμα, αλλά δεν είναι αρκετό», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κατά την ολοκλήρωση της διάσκεψης

Βαθιά απογοήτευση

Αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων μικρών νησιωτικών κρατών, δήλωσαν βαθιά απογοήτευση που προωθεί η Ινδία για «σταδιακά» (phase down), αντί για «σταδιακή κατάργηση» (phase out) της ενέργειας από άνθρακα, της μεγαλύτερης πηγής εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

…από μια κλωστή

«Ο εύθραυστος πλανήτης μας κρέμεται από μια κλωστή», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες. «Εξακολουθούμε να είμαστε στο κατώφλι της κλιματικής καταστροφής».

“Mια συμβιβαστική συμφωνία, καλύτερη από το ΤΙΠΟΤΑ” ήταν η γενικότερη αίσθηση την οποία κατέθετε η μία αντιπροσωπεία μετά την άλλη. Ωστόσο όπως τονιζόταν υπάρχει τουλάχιστον κάτι, και υπήρξε μία σταδιακή πρόοδος. Ετέθη ένα πλαίσιο για τους κανόνες στο διεθνές εμπόριο πιστώσεων άνθρακα. Επίσης, εκλήθησαν οι μεγάλοι ρυπαίνοντες να επιστρέψουν το επόμενο έτος με βελτιωμένες δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών.

Εσωτερικές προτεραιότητες τόσο πολιτικές όσο και οικονομικές εμπόδισαν και πάλι τους συμμετέχοντες να δεσμευτούν για γρήγορες, μεγάλες περικοπές που οι επιστήμονες λένε ότι είναι αναγκαίες. Αν δεν υπάρξουν άμεσα μέτρα για να κρατηθεί η θερμοκρασία του πλανήτη κάτω από τα επικίνδυνα επίπεδα, τότε θα βρεθούμε αντιμέτωποι με  ακραία καιρικά φαινόμενα και άνοδο της στάθμης της θάλασσας ικανή να εξαλείψει ορισμένα νησιωτικά έθνη.

Τα κριτήρια επιτυχίας

Πριν από τις συνομιλίες της Γλασκώβης, τα Ηνωμένα Έθνη είχαν θέσει τρία κριτήρια επιτυχίας και κανένα από αυτά δεν επιτεύχθηκε. Τα κριτήρια του ΟΗΕ περιελάμβαναν

• δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο μισό έως το 2030,
• 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε οικονομική βοήθεια από πλούσιες χώρες προς φτωχές και
• διασφάλιση ότι το ήμισυ από αυτά τα χρήματα θα διατεθούν για να βοηθήσουν τον αναπτυσσόμενο κόσμο να προσαρμοστεί στις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

«Δεν πετύχαμε αυτούς τους στόχους σε αυτή τη διάσκεψη», είπε ο Γκουτέρες. «Αλλά έχουμε κάποια πρόοδο σε δομικά στοιχεία».

Η υπουργός Περιβάλλοντος της Ελβετίας Simonetta Sommaruga είπε ότι η κλιματική αλλαγή θα καταστήσει πιο δύσκολο τον περιορισμό της θέρμανσης στους 1,5 βαθμούς Κελσίου (2,7 βαθμούς Φαρενάιτ) από την προβιομηχανική εποχή – το πιο αυστηρό όριο που ορίστηκε στη Συμφωνία του Παρισιού του 2015.

Τζον Κέρι: καλά νέα

Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ για το κλίμα Τζον Κέρι είπε ότι οι κυβερνήσεις δεν είχαν άλλη επιλογή από το να αποδεχθούν την αλλαγή θέσης στη διατύπωση για τον άνθρακα από την Ινδία: «Αν δεν το είχαμε κάνει αυτό δεν θα είχαμε μια συμφωνία».

Ωστόσο, επέμεινε ότι η συμφωνία ήταν καλά νέα για τον κόσμο.

Πολλά άλλα έθνη και υποστηρικτές του κλίματος επέκριναν την Ινδία ότι με τη στάση της αποδυνάμωσε  την τελική συμφωνία.

 «Η Ινδία είναι εδώ και πολύ καιρό εμπόδιο στη δράση για το κλίμα”, σημείωσε Hare, ο οποίος παρακολούθησε τις εργασίες της συνόδου  για το Climate Action Tracker.

Το σύμφωνο για το Κλίμα της Γλασκώβης

Άλλοι προσέγγισαν τη συμφωνία από μια πιο θετική οπτική. Εκτός από την αναθεωρημένη διατύπωση για τον άνθρακα, το Σύμφωνο για το Κλίμα της Γλασκώβης περιλαμβάνει κάποια οικονομικά κίνητρα προκειμένου να ικανοποιήσει κάπως τα φτωχότερα έθνη. Από το τίποτα επίσης είναι κάτι.

Το σύμφωνο επίσης αναφέρει ότι τα μεγάλα έθνη που ρυπαίνουν πρέπει να επιστρέψουν και να υποβάλουν ισχυρότερες δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα μέχρι το τέλος του 2022.

Οι διαπραγματευτές είπαν ότι η συμφωνία διατήρησε,  τον πρωταρχικό στόχο του περιορισμού της θερμοκρασίας της Γης έως το τέλος του αιώνα σε 1,5 βαθμούς. Η θερμοκρασία στον πλανήτη έχει ήδη ανέβει σε 1,1 βαθμούς Κελσίου (2 βαθμούς Φαρενάιτ) σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή.

Οι κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν τη λέξη «πρόοδος» περισσότερες από 20 φορές το Σάββατο, αλλά σπάνια χρησιμοποίησαν τη λέξη «επιτυχία».

Ο Πρόεδρος της Διάσκεψης Άλοκ Σάρμα είπε ότι η συμφωνία οδηγεί σε “πρόοδο σχετικά  με τον άνθρακα, τους ρίπους αυτοκινήτωνα, τα μετρητά και τα δέντρα” και αυτό είναι “κάτι σημαντικό για τους ανθρώπους και τον πλανήτη”.

Εγκατάλειψη καθήκοντος

Η πρώην Πρόεδρος της Ιρλανδίας Mary Robinson, μιλώντας σε μια ομάδα συνταξιούχων ηγετών που ονομάζεται The Elders, είπε ότι το σύμφωνο αντιπροσωπεύει «κάποια πρόοδο, αλλά απέχει από το να είναι αρκετό προκειμένου να αποφευχθεί η κλιματική καταστροφή… Οι άνθρωποι θα το αξιολογήσουν ως μια ιστορικά επαίσχυντη εγκατάλειψη του καθήκοντος.”

Ο Ινδός υπουργός Περιβάλλοντος Bhupender Yadav τάχθηκε κατά μιας διάταξης σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα, λέγοντας ότι και οι αναπτυσσόμενες χώρες «δικαιούνται στην υπεύθυνη χρήση των ορυκτών καυσίμων».

Μετά την τοποθέτηση του Yadav, ένας απελπισμένος Τίμερμανς, απεσταλμένος της ΕΕ για το κλίμα των 27 εθνών, παρακάλεσε τους διαπραγματευτές να παραμείνουν ενωμένοι για τις μελλοντικές γενιές.

Μη σκοτώσετε αυτή τη στιγμή», παρακάλεσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Παρακαλώ αγκαλιάστε αυτό το κείμενο για να φέρουμε ελπίδα στις καρδιές των παιδιών και των εγγονιών μας».

Ο Κέρι και αρκετοί άλλοι διαπραγματευτές είπαν ότι οι καλοί συμβιβασμοί αφήνουν τους πάντες ελαφρώς δυσαρεστημένους και ότι οι χώρες είχαν περισσότερη δουλειά μπροστά τους τα επόμενα χρόνια.

«Το Παρίσι έχτισε την αρένα και η Γλασκώβη ξεκινά τον αγώνα», είπε ο βετεράνος διπλωμάτης των ΗΠΑ. «Και απόψε το όπλο εκκίνησης εκτοξεύτηκε».

Ο Κινέζος διαπραγματευτής Zhao Yingmin επανέλαβε αυτό το σκεπτικό. «Νομίζω ότι η μεγαλύτερη επιτυχία μας είναι να οριστικοποιήσουμε το εγχειρίδιο κανόνων», είπε ο Zhao στο Associated Press. «Τώρα μπορούμε να αρχίσουμε να το εφαρμόζουμε και να το παραδίδουμε σύμφωνα με την επιτευχθείσα συναίνεσή μας».

Ένα ακατόρθωτο στοίχημα

Μεταξύ εκείνων που υπογράμμισαν το κόστος της αποτυχίας ήταν η Aminath Shauna, υπουργός περιβάλλοντος, κλιματικής αλλαγής και τεχνολογίας των Μαλδίβων. Η Shauna επεσήμανε ότι για να παραμείνει εντός του ορίου η θερμοκρασία του πλανήτη, όπως συμφωνήθηκε στο Παρίσι, θα πρέπει να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ουσιαστικά στο ήμισυ εντός 98 μηνών – ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. «Η διαφορά μεταξύ 1,5 και 2 βαθμών είναι για εμάς θανατική ποινή», τόνισε.

Η Γιασμίν Φουάντ Αμπντελαζίζ, υπουργός Περιβάλλοντος της Αιγύπτου, δήλωσε ότι οι συνομιλίες του επόμενου έτους που θα διεξαχθούν στο θέρετρο Σαρμ ελ Σέιχ στην Ερυθρά Θάλασσα θα επικεντρωθούν στη βοήθεια και την αποζημίωση για τις φτωχές χώρες.

Καθώς οι διαπραγματευτές αποχώρησαν από την τελευταία συνεδρίαση αφού έδωσαν συγχαρητήρια, προσπέρασαν έναν νεαρό μοναχικό διαδηλωτή που καθόταν σιωπηλός με κόκκινα γράμματα σαν αίμα στα σταυρωμένα χέρια που έλεγε: «Παρακολουθούμε».