ReWee: Ο ελληνικός δρόμος για την επανάχρηση εκατομμυρίων συσκευών

Της Μαίρης Αλιβιζάτου

Κάθε χρόνο, προκύπτουν 45 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών προϊόντων (ΑΗΗΕ) παγκοσμίως, ποσό που ισοδυναμεί με 4.500 πύργους του Άιφελ! Πόσα όμως από αυτά ανακυκλώνονται; Και πόσα από αυτά μπορούσαν να έχουν επαναχρησιμοποιηθεί; 

Τα παραπάνω ήταν μερικά από τα σημεία που αναλύθηκαν στην τελική ημερίδα του καινοτόμου για τη χώρα μας έργου “LIFE ReWee: Ανάπτυξη και επίδειξη μοντέλων πρόληψης και επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού”, του οποίου εταίρος είναι ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) και που ολοκληρώθηκε επιτυχώς την Τετάρτη, δείχνοντας μας το δρόμο για το πως να κάνουμε αναγκαίες αλλαγές στην κουλτούρα μας, που θα ωφελήσουν όχι μόνο το περιβάλλον και τους συνανθρώπους μας, αλλά και την τσέπη μας!

“Αν θέλουμε να μιλάμε για μείωση των αποβλήτων, δε μπορεί να είναι έξω η Ανακύκλωση Ηλεκτρικών και Ηλεκτρονικών συσκευών”, δήλωσε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας τη μείζον σημασία του έργου, κατά τον εναρκτήριο χαιρετισμό του, ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ, Νίκος Χιωτάκης, που δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Ενώ, τόνισε παράλληλα, πως “είναι απαραίτητη η κινητοποίηση των πολιτών”. Καθώς, πράγματι, όπως αναφέρθηκε συχνά, κατά τη διάρκεια της ημερίδας, η αλλαγή κουλτούρας είναι προϋπόθεση ώστε η Ελλάδα να αγκαλιάσει και να συμμετέχει σε αυτή την αλλαγή.

Ενώ, όπως υπογράμμισε στη συνέχεια ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΕΟΑΝ, Ιωάννης Σιδέρης, πρέπει “να διορθώσουμε λανθασμένες νοοτροπίες“, καθώς στην πραγματικότητα των έξυπνων πόλεων, του αυτοματισμού και τις αλματώδους τεχνολογικής ανάπτυξης, δημιουργούνται απαιτητικά δεδομένα για όλο αυτό τον όγκο απορριμμάτων και αντικειμένων που προκαλεί η τεχνολογική εξέλιξη. Σε όλο αυτό δε, τη διαφορά πλέον μπορεί να κάνει η πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων.

Για παράδειγμα, θα μπορούσε να ενσωματώνεται ήδη από το σχεδιασμό μιας συσκευής, η σκέψη για το πώς αυτή η συσκευή θα μπορέσει να ανακυκλωθεί κατά το βέλτιστο, όταν παρέλθει ο χρόνος ζωής ή ο λόγος χρήσης της.

Μ. Γραφάκος: Ορθολογικότερη διαχείριση αποβλήτων

Ο γ.γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Μανώλης Γραφάκος, μιλώντας για την μεγάλη ανάγκη ορθολογικότερης διαχείρισης αποβλήτων, υπογράμμισε χαρακτηριστικά ότι πρέπει “να ξεφύγουμε από τα ποσοστά της ντροπής, που είναι τα ποσοστά ταφής που έχει η χώρας μας“. Και για να το πετύχουμε αυτό, σημείωσε, το πρώτο στάδιο είναι η μείωση και η πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, ενώ το δεύτερο είναι η διαχείρισή τους. Προκειμένου να μειώσουμε τις ανάγκες διαχείρισης, βοηθά το να εστιάσουμε σημαντικά στην πρόληψη.

Ο Μ. Γραφάκος, ανέφερε ότι προς την κατεύθυνση αυτή θα έχουμε και Εθνικό Σχέδιο Πρόληψης Αποβλήτων, εντός του 2020, τονίζοντας ότι στοιχείο της μείωσης αποβλήτων είναι και η επαναχρησιμοποίηση (reuse). Σχετικά με το τελευταίο, ανέφερε επίσης ότι σχετική υποχρέωση στο Σχέδιο Νόμου περιλαμβάνει και τη δημιουργία κέντρων επαναχρησιμοποίησης από τους δήμους.

Κυκλική Οικονομία για την Ελλάδα

Στη συνέχεια, πήρε το λόγο η Μαίρη Πλατή, από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, υπεύθυνη του προγράμματος Κυκλικής Οικονομίας για την Ελλάδα, LIFE IP. Το πρόγραμμα συνολικού κόστους 15,93 δισεκ. ευρώ, συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε. μέσω του LIFE και αφορά 19 εταίρους, ενώ η διάρκεια του υπολογίζεται σε 8 χρόνια, χωρισμένα σε 4 διετίες επιμέρους προγραμμάτων. Ενώ, βρίσκεται στο στάδιο της προπαρασκευής. Στη στοχοθεσία του προγράμματος είναι τόσο η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, όσο και του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων, αλλά και η Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία.

Η κ. Πλατή, ανέφερε ότι η Ελλάδα θα έχει πλέον ετήσιες καταγραφές αναφορικά με τη σπατάλη τροφίμων, ενώ θα δημιουργηθεί Παρατηρητήριο Δεικτών Κυκλικής Οικονομίας, ενώ θα λειτουργούν 3 ολοκληρωμένα Πράσινα Σημεία, 5 Συστήματα Διαχείρισης Αποβλήτων και 2 Συστήματα διαλογής και ταξινόμησης ΑΗΗΕ, αλλά και το σύστημα “Πληρώνω όσο πετάω” που θα εφαρμοστεί στο Δήμο Βούλας- Βουλιαγμένης.

Χ.Αγγελακόπουλος: Η ευρωπαϊκή στρατηγική έχει προσανατολιστεί στην κυκλική οικονομία

Από τη μεριά του, ο Δ/ντης Περιβάλλοντος στην Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε., Χάρης Αγγελακόπουλος, επισήμανε ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική πλέον είναι προσανατολισμένη στην κυκλική οικονομία. Ενώ, για να είναι βιώσιμο το στρατηγικό της πλαίσιο, θα πρέπει να υπάρχουν προδιαγραφές σε όλα τα στάδια: σχεδιασμός και παραγωγή, πρόληψη και εκμετάλλευση.

Όπως σημείωσε, στη χώρα μας δεν έχουμε τόσο μεγάλο όγκο παραγωγών συσκευών, αναφορικά με το σχεδιασμό που θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του το συνολικό κύκλο ζωής μιας συσκευής, αλλά μπορούμε να κάνουμε άλματα στον τομέα της πρόληψης.

“4.500 πύργοι του Άιφελ”

Κάθε χρόνο, προκύπτουν 45 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών προϊόντων παγκοσμίως, ποσό που ισοδυναμεί με 4.500 πύργους του Άιφελ!

Η επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων, οδηγεί σε μεγάλη εξοικονόμηση πρώτων υλών. Ενώ, σε άλλες χώρες της Ευρώπης – και στην Ελλάδα, εδώ και μικρό διάστημα- τα Repair Cafe, όπου μπορείς να πας κάποια συσκευή σου για να μάθεις ταυτόχρονα πως και ο ίδιος να επισκευάζεις στο μέλλον, είναι πολύ διαδεδομένα, πολυσυμμετοχικά και ένα τέλειο παράδειγμα επαναχρησιμοποίησης των ίδιων αντικειμένων, ώστε να μειώνεται και ο όγκος των απορριμμάτων.

Με σύντομο και περιεκτικό τρόπο, το βίντεο της δράσης του Re-Weee εξηγεί γιατί είναι τόσο σημαντικό να κάνουμε κουλτούρα τη νοοτροπία της επαναχρησιμοποίησης συσκευών, αλλά και πως μπορούμε να προσφέρουμε ακόμα και οι ίδιοι συσκευές σε κάποιους που έχουν ανάγκη και που κανονικά θα πετούσαμε, είτε ακόμα και να ανταλλάζουμε με άλλους συσκευές που χρειαζόμαστε αντίστοιχα, μέσω της νέας πλατφόρμας . Δείτε το βίντεο:

Στην ημερίδα, μεταξύ άλλων μίλησε και ο Mathieu Rama, υπεύθυνος του δικτύου RREUSE, και εταίρος του προγράμματος, εξηγώντας καλές πρακτικές για την επαναχρησιμοποίηση υλικών, αλλά και πως πρέπει να διατηρούμε τις παλιές μας συσκευές προκειμένου να είναι χρήσιμες και ασφαλείς για κάποιον άλλο.

Να σημειωθεί, ότι ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των απορριμμάτων συσκευών είναι 3-5% σε παγκόσμια κλίμακα. Ενώ, έγινε επαναχρησιμοποίηση με κάποιο τρόπο, μόνο του 20% των 44,7 εκατομμύριων τόνων ΑΗΗΕ που παρήχθησαν παγκοσμίως το 2016. Τα στοιχεία επισήμανε η Κάτια Λαζαρίδη, καθηγήτρια του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών.

Καταλήγοντας, υπογράμμισε και από την πλευρά της, ότι ο καλύτερος τρόπος για αλλαγή, είναι αλλαγή στη νοοτροπία και συμμετοχή όλων στην προσπάθεια που γίνεται μέσω της νέας πλατφόρμας. Είναι απλό. Μπαίνεις, ανεβάζεις, χαρίζεις, ανταλλάσσεις.