Έρευνα: Το πιο διαδεδομένο αναλγητικό στον κόσμο μας οδηγεί σε επισφαλή συμπεριφορά

Επιμέλεια: Μαίρη Αλιβιζάτου

Ένα από τα πιο ευρέως διαδεδομένα αναλγητικά στον κόσμο, φαίνεται ότι κάνει πολλά περισσότερα από το να μας ανακουφίζει απλώς από τον πονοκέφαλο.

Ο λόγος για την ακεταμινοφαίνη, επίσης γνωστή ως παρακεταμόλη, όπου σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Social Cognitive and Affective Neuroscience, αυξάνει τις πιθανότητες να πάρουμε ένα ρίσκο που διαφορετικά μπορεί να μην παίρναμε.

“Η ακεταμινοφαίνη φαίνεται να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται λιγότερα αρνητικά συναισθήματα, όταν αναλογίζονται κάποια επισφαλή δραστηριότητα – απλώς δεν αισθάνονται το ίδιο φοβισμένοι” αναφέρει στο Science Alert, ο νευροεπιστήμονας Baldin Way από το Ohio State University.

“Με σχεδόν το 25% του πληθυσμού των ΗΠΑ, να λαμβάνει ακεταμινοφαίνη κάθε βδομάδα, η μειωμένη αντίληψη κινδύνου και η αυξημένη ανάληψη επισφαλών αποφάσεων θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές συνέπειες στην κοινωνία“, προσθέτει.

Τα ευρήματα προστίθενται σε πρόσφατες μελέτες που υποδεικνύουν ότι η παρέμβαση της ακεταμινοφαίνης στον πόνο, επεκτείνεται και σε διάφορες ψυχολογικές διεργασίες. Συγκεκριμένα, μειώνει την δεκτικότητα των ατόμων σε συναισθήματα που δημιουργούν πικρία, βιώνουν μειωμένη εμπάθεια, έως και μειωμένες γνωστικές λειτουργίες.

Παρομοίως, η νέα μελέτη υποδεικνύει ότι η συναισθηματική ικανότητα των ανθρώπων να αντιλαμβάνονται και να αξιολογούν τους κινδύνους μπορεί να επηρεαστεί όταν λαμβάνουν ακεταμινοφαίνη.

Παρά το γεγονός ότι οι επιδράσεις αυτές φαίνεται να είναι αμυδρές, η φαρμακευτική αυτή ουσία, μόνο στις ΗΠΑ, βρίσκεται σε πάνω από 600 είδη συνταγογραφούμενων και μη φαρμάκων.

Η μελέτη

Σε μια σειρά από πειράματα που συμμετείχαν πάνω από 500 φοιτητές πανεπιστημίων, ο Way και η ομάδα του κατέγραψαν, πως μια δόση των 1000 mg ακεταμινοφαίνης -ποσό που αποτελεί τη συνιστώμενη μέγιστη δοσολογία ανά λήψη του φαρμάκου για τους ενήλικες- επηρέασε τη συμπεριφορά των συμμετεχόντων. Οι δόσεις δόθηκαν τυχαία, ενώ σε πολλούς από αυτούς δόθηκε placebo χάπι.

Σε κάθε μεμονωμένη συμμετοχή, έπρεπε ο συμμετέχων να “χτυπά” ένα μπαλόνι στην οθόνη του υπολογιστή, όπου κάθε χτύπημα κέρδιζε φανταστικά χρήματα. Οι οδηγίες ήταν να κερδίσουν όσο περισσότερα φανταστικά χρήματα γίνεται. Όμως, έπρεπε να προσέχουν να μη σκάσει το μπαλόνι, διότι έτσι θα έχαναν τα φανταστικά χρήματα.

Το placebo γκρουπ “έπαιζε” μετρημένα

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι φοιτητές που έλαβαν πράγματι ακετομινοφαίνη, επέδειξαν περισσότερο απερίσκεπτη συμπεριφορά κατά τη διεξαγωγή του πειράματος. Με τη λογική ότι έπαιρναν μεγαλύτερο ρίσκο σε σχέση με το placebo γκρουπ, το οποίο είχε προσεκτική και συντηρητική συμπεριφορά. Με λίγα λόγια, όσοι έλαβαν πραγματικά το φάρμακο, έσκαγαν περισσότερα μπαλόνια.

“Εάν υπολογίζεις το ρίσκο, τότε μπορεί να κάνεις μερικές ρίψεις, και στη συνέχεια να εξαργυρώσεις τα χρήματα φοβούμενος ότι θα σκάσει το μπαλόνι και θα χάσεις τα χρήματα σου” αναφέρει χαρακτηριστικά ο Way.

“Ωστόσο, όσοι ήταν υπό την επήρεια ακεταμινοφαίνης, όσο το μπαλόνι τους μεγάλωνε, πιστεύουμε ότι είχαν λιγότερο άγχος και λιγότερα αρνητικά συναισθήματα σε σχέση με το πόσο μεγάλο γινόταν και με την πιθανότητα να σπάσει ως συνέπεια”, προσθέτει.

Εκτός από τη συμμετοχή τους στην προσομοίωση με το μπαλόνι, οι συμμετέχοντες, συμπλήρωσαν επίσης ερωτηματολόγια. Σε αυτά κλήθηκαν να βαθμολογήσουν το επίπεδο του ρίσκου που εκείνοι αντιλαμβάνονταν ότι υπάρχει σε διάφορα υποθετικά σενάρια. Όπως για παράδειγμα, στο να στοιχημάτιζαν ποσό ίσο με ένα ημερομίσθιο σε ένα αθλητικό στοίχημα, να κάνουν bungee jumping από μια ψηλή γέγυρα ή να οδηγούν ένα αυτοκίνητο χωρίς ζώνη.

Σε μια από τις έρευνες, η ομάδα που είχε λάβει ακεταμινοφαίνη, φάνηκε να αντιλαμβάνεται μικρότερο επίπεδο ρίσκου σε διάφορα υποθετικά σενάρια και πάντα σε σχέση με το placebo γκρουπ.

Τα συμπεράσματα επιβεβαίωσαν την υπόθεση

Συνολικά φάνηκε ότι η λήψη ακεταμονιφαίνης πράγματι επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων σε σχέση με την αντίληψη υποκείμενου ρίσκου που αυτές έχουν, άσχετα εάν αυτή η απόκλιση είναι πολύ μικρή.

Συνεπώς, αναγνωρίζουν ότι η επιρροή του φαρμάκου σε αποφάσεις που ενέχουν ρίσκο, μπορεί να μεταφραστεί και μέσω άλλων ψυχολογικών διεργασιών, όπως με μείωση του άγχους για παράδειγμα.

“Θα μπορούσε να ισχύει, ότι καθώς το μπαλόνι μεγάλωνε σε μεγεθος, η ομάδα που είχε λάβει placebo φάρμακο, μπορούσε να αισθανθεί το άγχος να αυξάνεται σχετικά με πιθανή έκρηξη του μπαλονιού” εξηγούν οι ερευνητές.

Όταν το άγχος καταστεί υπερβολικό η παρακεταμόλη μπορεί να μειώσει αυτό το άγχος

“Όταν το άγχος καταστεί υπερβολικό, τότε τελειώνουν τη δοκιμασία. Ενώ, η ακεταμινοφαίνη μπορεί να μειώσει αυτό το άγχος, και κατά συνέπεια να οδηγεί σε μεγαλύτερο ρίσκο” προσέθεσαν.

Οι ερευνητές θα προσεγγίσουν το θέμα ξανά, μέσω περαιτέρω έρευνας. Καθώς επίσης, έρευνες των τελευταίων ετών, έχουν καταδείξει την αναποτελεσματικότητα του φαρμάκου σε ισχυρούς πόνους και συνεπώς εάν αυτό δημιουργεί άλλα φαινόμενα, τότε θα πρέπει να υπάρξει περισσότερη πληροφορία.

Υπό το φως των ευρημάτων τους για τη λήψη ακεταμινοφαίνης, ο Way αναφέρει χαρακτηριστικά πως “ίσως κάποιος με ήπια συμπτωματολογία κορονοϊού να μην σκεφτεί πως υπάρχει ρίσκο εάν βγει από το σπίτι για να συναντήσει μερικούς φίλους…”