Ιδιωτικοί πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας: Οδηγίες χρήσης

Κακά τα ψέματα, με τα όσα συμβαίνουν στη ΔΕΗ και κυρίως με τις αυξήσεις στα τιμολόγια και την συνεχιζόμενη –τουλάχιστον για τους περισσότερους καταναλωτές- ύφεση, δεν προκαλεί απορία που πολλοί αναζητούν άλλες λύσεις για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας.

Μάλιστα, υπολογίζεται ότι κατά το 1ο εξάμηνο του 2019, 250.000 καταναλωτές, της χαμηλής και μέσης τάσης, άλλαξαν πάροχο. Η δυναμική αυτή αναδεικνύει μια έντονη ισχυροποίηση της ανοδικής τάσης που σημειώθηκε το 2018, όπου σε ετήσια βάση άλλαξαν πάροχο 350.000 καταναλωτές.

Ωστόσο δεν είναι όλα ρόδινα στις ιδιωτικές εταιρείες ενέργειας, καθώς τα συμβόλαια κρύβουν παγίδες και ψηλά γράμματα, τα οποία οφείλουμε να προσέξουμε αν θέλουμε να επωφεληθούμε πραγματικά από τις προσφορές. Το euro2day.gr δημοσίευσε πρόσφατα έναν μίνι οδηγό για τους καταναλωτές που μπορεί να σας φανεί χρήσιμος. Άλλωστε πώς το έλεγε εκείνο το παλιό σλόγκαν; «Προσέχουμε για να έχουμε» (αφορούσε το νερό αλλά είναι ό,τι πρέπει και για το ρεύμα!).

Οι οδηγίες

1. Μην εντυπωσιάζεστε από τα ποσοστά των εκπτώσεων που παρουσιάζονται, καθώς δεν αφορούν το σύνολο του λογαριασμού, αλλά μόνο τις ανταγωνιστικές χρεώσεις, δηλαδή το ήμισυ περίπου του τελικού λογαριασμού. Επιπλέον, οι εκπτώσεις μπορεί να παρέχονται υπό τον όρο της εμπρόθεσμης εξόφλησης, ή να αφορούν μόνο κατανάλωση έως κάποιο όριο, ή να ισχύουν για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
2. Βεβαιωθείτε για το μέτρο σύγκρισης στις εκπτώσεις που σας αναφέρουν. Συχνά οι συγκρίσεις που προβάλλονται στους καταναλωτές δεν αφορούν ομοειδή τιμολόγια. Ενδέχεται π.χ. η σύγκριση να γίνεται με το βασικό τιμολόγιο του υφιστάμενου παρόχου σας χωρίς την έκπτωση συνέπειας, ή με ένα τιμολόγιο αναφοράς άλλου παρόχου, που είναι αισθητά ακριβότερο από άλλα προϊόντα.
3. Ο ασφαλέστερος δείκτης για τις συγκρίσεις σας είναι η ετήσια εξοικονόμηση σε ευρώ, που προκύπτει για το δικό σας προφίλ κατανάλωσης, το οποίο διαφοροποιείται ανά εποχή, και για τα χαρακτηριστικά της δικής σας παροχής. Συχνά, για μικρές καταναλώσεις, το όφελος από την αλλαγή προμηθευτή είναι περιορισμένο, με το πάγιο να αποτελεί την πιο καθοριστική παράμετρο, ενώ το όφελος συνήθως αυξάνεται για μεγαλύτερα επίπεδα κατανάλωσης.
4. Εξοικειωθείτε με τα χαρακτηριστικά σας και τη δομή του λογαριασμού σας. Καταρχάς, εντοπίστε αν έχετε νυχτερινό τιμολόγιο (ένδειξη Γ1Ν στο λογαριασμό σας) και την ισχύ της παροχής σας, μονοφασική (ένδειξη 8 kVA) ή τριφασική. Υπολογίστε επίσης την ετήσια κατανάλωσή σας, ιδανικά από λογαριασμούς 2 ετών, για να έχετε καλύτερη εικόνα. Ενδεικτικά, η μέση οικιακή κατανάλωση στη χώρα μας είναι 3.600-3.800 κιλοβατώρες ετησίως (δηλαδή 3,6- 3,8 MWh). Το ανταγωνιστικό σκέλος του λογαριασμού σας, αυτό δηλαδή που αλλάζει μεταξύ των διαφόρων παρόχων, απαρτίζεται από την πάγια χρέωση, την ανταγωνιστική χρέωση επί την κατανάλωσή σας, και πιθανόν, μια επιπρόσθετη, κυμαινόμενη χρέωση (λόγω ρήτρας). Ενδέχεται επίσης να εφαρμόζεται μια ετήσια συνδρομή ή εφάπαξ χρέωση, συχνά αντί παγίου.

Πιο λεπτομερείς οδηγίες

5. Ρωτήστε για το πάγιο, αν είναι τετραμηνιαίο ή μηνιαίο, και αν διαφοροποιείται με την κατανάλωση. Σε ετήσια βάση, ένα υψηλό πάγιο μπορεί να εξουδετερώσει το όφελος που προκύπτει από την έκπτωση στην ανταγωνιστική χρέωση.
6. Εξετάστε αν η ανταγωνιστική χρέωση ισχύει ανεξάρτητα από την κατανάλωσή σας ή αν προσαυξάνεται εφόσον υπερβείτε μια συγκεκριμένη κλίμακα (π.χ. τις 2.000 κιλοβατώρες το τετράμηνο).
7. Διευκρινίστε αν το τιμολόγιο είναι σταθερό ή αν περιέχει πρόσθετη, κυμαινόμενη χρέωση. Πρόκειται για τη λεγόμενη ρήτρα προσαρμογής ή ρήτρα ΟΤΣ (Οριακής Τιμής Συστήματος). Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς συχνά μια τέτοια ρήτρα είναι δυσδιάκριτη και μπορεί να εκτινάξει την ανταγωνιστική χρέωση ακόμα και κατά 20-30 € /MWh.
8. Ελέγξτε αν υπάρχει κάποια ειδική συνδρομή, ετήσια, εφάπαξ ή άλλη, που να επιβαρύνει το προϊόν υπό εξέταση
9. Ελέγξτε εγγυήσεις, τρόπους πληρωμής, χρονικές δεσμεύσεις, και επιπτώσεις σε περίπτωση πρόωρης αποχώρησης από το συμβόλαιο.
10. Αξιολογείστε πρόσθετες παροχές (όπως πόντοι επιβράβευσης, ιατρική ασφάλιση, τεχνικές υπηρεσίες), αλλά και χαρακτηριστικά όπως η συχνότητα έκδοσης λογαριασμού (μηνιαίος ή τετραμηνιαίος) και η δυνατότητα καταχώρησης μέτρησης.

Αθέμιτες πρακτικές

Κάποιοι προμηθευτές, αναφέρει το euro2day, επιλέγουν να μην εφαρμόσουν πλήρως τις ρήτρες, αλλά απορροφούν ένα τμήμα τους, ώστε να διατηρήσουν ικανοποιημένους τους πελάτες τους, ανάλογα και με τα περιθώρια κέρδους τους. Επιπλέον, από το ρυθμιστικό πλαίσιο επιβάλλεται ένα τιμολόγιο να διατηρείται σταθερό τουλάχιστον για το 1ο εξάμηνο μιας νέας σύμβασης. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, εφαρμόζονται πρακτικές που χρήζουν διερεύνησης.

Ενδεικτικά, τα όρια ανοχής που θέτει κάποιος πάροχος μπορεί είναι τόσο χαμηλά, που η πιθανότητα να ενεργοποιηθεί η ρήτρα είναι υψηλή, προκαλώντας σημαντική επιβάρυνση του καταναλωτή. Αν για παράδειγμα η προβλεπόμενη μέση τιμή (ΟΤΣ) για το επόμενο έτος είναι 65 €/MWh και το διάστημα ανοχής, το οποίο μάλιστα συμπεριλαμβάνει και άλλες χρεώσεις πέραν της ΟΤΣ, είναι 40-55 €/MWh, τότε είναι πιθανό να προκύψει μια σημαντική προσαύξηση της ανταγωνιστικής χρέωσης, ακόμα και κατά 50% σε κάποια διαστήματα.

Διαφάνεια

Είναι σαφές ότι χρειάζεται ενίσχυση της διαφάνειας και πληρέστερη ενημέρωση των καταναλωτών για τις ρήτρες αλλά και ρυθμιστικές παρεμβάσεις ώστε να αποφεύγονται αθέμιτες πρακτικές. Οι ρήτρες, αν και εργαλεία διαχείρισης ρίσκου, σημαντικά για την οικονομική ευρωστία των προμηθευτών, δεν μπορούν να καταλήγουν σε μια «κρυφή» πρόσθετη χρέωση, που να επιβαρύνει με προβλέψιμο τρόπο τους καταναλωτές, και να στρεβλώνει τον ανταγωνισμό.

Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει ήδη εκκινήσει αναλυτική διερεύνηση, ενώ το εργαλείο σύγκρισης τιμών, που έχει αναπτυχθεί από την Αρχή και θα τεθεί σύντομα σε λειτουργία, θα συμβάλει στην πληρέστερη και πιο αντικειμενική σύγκριση των διαφόρων τιμολογίων. Παράλληλα, η ανάπτυξη της προθεσμιακής αγοράς ενέργειας, που βρίσκεται σε στάδιο υλοποίησης, θα επιτρέψει στους παρόχους ρεύματος να διαχειρίζονται την αβεβαιότητα του κόστους προμήθειας της ενέργειας, μέσω συμβολαίων και παραγώγων, περιορίζοντας τη σημασία της ρήτρας ως μέσο αντιστάθμισης κινδύνου.