Παγκόσμια Ημέρα της Μέλισσας: ο πλανήτης εξυμνεί τα οφέλη της

Παγκόσμια Ημέρα της Μέλισσας σήμερα, Δευτέρα 20 Μαΐου, και ολόκληρος ο πλανήτης εξυμνεί τα… προτερήματα αυτού του ελαφρώς ενοχλητικού αλλά ταυτόχρονα τόσο απαραίτητου και ξεχωριστού εντόμου.

Η 20^η Μαΐου συμπίπτει με τα γενέθλια του Αντόν Γιάνσα ενός Σλοβένου πρωτοπόρου μελισσοκόμου του 18^ου αιώνα καθώς και φανατικού υποστηρικτή των μελισσών, στις οποίες, όπως έλεγε κανείς δεν έδινε την πρέπουσα σημασία παρόλο που δούλευαν τόσο σκληρά.

Εξ’ ου και η Παγκόσμια Ημέρα της Μέλισσας θεσπίστηκε από τον ΟΗΕ, μετά από πρόταση της Σλοβενίας και με την υποστήριξη όλων των κρατών-μελών της ΕΕ. Στόχος είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με τον κομβικό ρόλο που παίζουν οι μέλισσες στη βιώσιμη ανάπτυξη αλλά και να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου αναφορικά με τη ραγδαία μείωση του πληθυσμού τους.

Γράμματα και αριθμοί

• Το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής τροφής εξαρτάται από τις μέλισσες.
• Από τα 100 είδη καλλιεργειών, τα οποία παράγουν το 90% της παγκόσμιας τροφής, 71 επικονιάζονται από τις μέλισσες.
• Στην Ευρώπη μόνο, πάνω από 4.000 είδη λαχανικών μεγαλώνουν χάρη στην ακούραστη δουλειά των μελισσών
• Οι μέλισσες είναι σημαντικές για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας και της βιοποικιλότητας και βοηθούν στη μείωση της ρύπανσης.
• Επίσης αποτελούν προάγγελους επερχόμενων περιβαλλοντικών κινδύνων και είναι δείκτες για την υγεία ενός οικοσυστήματος.

Κίνδυνοι και απειλές

Όμως οι μέλισσες και οι λοιποί επικονιαστές, όπως οι πεταλούδες, οι νυχτερίδες και τα κολιμπρί αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης Greenpeace (http://savethebees.gr/), από τα τέλη του 1990, οι μελισσοκόμοι, κυρίως στην Ευρώπη και τη Β. Αμερική, είχαν διαπιστώσει ότι οι πληθυσμοί των μελιφόρων μελισσών μειώνονταν με ασυνήθιστα γοργούς ρυθμούς. Σύμφωνα μάλιστα με το Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES), στην Ευρώπη τα τελευταία 30 χρόνια οι επικονιαστές έχουν μειωθεί κατά τα 3/4.

Τα επεμβατικά είδη, τα φυτοφάρμακα –και κυρίως τα νεονικοτινοειδή-  η αλλαγή χρήσεων γης και οι όλο και περισσότερες μονοκαλλιέργειες αποτελούν μέγιστες απειλές για τις αποικίες των μελισσών.

Φυτοφάρμακα

Η μεγαλύτερη απειλή προέρχεται από τη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων υψηλής τοξικότητας στις βιομηχανικές καλλιέργειες, τα οποία έχουν την ιδιότητα να κυκλοφορούν σε όλα τα μέρη του φυτού. Οι μέλισσες τα προσλαμβάνουν από τη γύρη και το νέκταρ, κάτι που βλάπτει το νευρικό τους σύστημα και πολύ συχνά τις οδηγεί στο θάνατο.

Μονοκαλλιέργειες

Η Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) εκτιμά ότι θα εξαφανιστούν άλλα 20.000 ανθοφόρα φυτά τις επόμενες δεκαετίες, λόγω των μονοκαλλιεργειών. Όμως οι μέλισσες για να επιβιώσουν χρειάζονται ποικιλία ανθοφόρων φυτών.

Μέλι γλυκύτατο

Όλη αυτή η κατάσταση, έχει επηρεάσει προφανώς και την παραγωγή μελιού. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2018 γύρω στους 208 000 τόνους φυσικού μελιού, συνολικής αξίας 452 εκατ. ευρώ, εισήχθησαν στα κράτη-μέλη της ΕΕ από τρίτες χώρες. Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε σήμερα η Eurostat με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Μέλισσας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά:

• Η ΕΕ το 2018 εξήγαγε μόνο 21.000 τόνους μελιού (αξίας 119 εκατ. ευρώ) από τα κράτη-μέλη της.
• Σε σύγκριση με το 2013, οι εισαγωγές μελιού από χώρες εκτός της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 25%.
• Το βάρος των εξαγωγών μελιού προς τρίτες χώρες στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 40%.
• 000 τόνοι μελιού εισήχθησαν στη Γερμανία από τρίτες χώρες (29% των συνολικών εισαγωγών μελιού εκτός ΕΕ), καθιστώντας τη Γερμανία πρώτη στην κατάταξη. Ακολουθεί το Ηνωμένο Βασίλειο (45.000 τόνοι, 22%), το Βέλγιο (22.000 τόνοι, 11%), η Πολωνία (21.000 τόνοι, 10%) και την Ισπανία (17.000 τόνοι, 8%).
• Το 39% των συνολικών εισαγωγών μελιού εκτός της ΕΕ προήλθε από την Κίνα, το 20% από την Ουκρανία, 12 % από την Αργεντινή κλπ.
• Ο μεγαλύτερος εξαγωγέας μελιού εντός της ΕΕ είναι η Ουγγαρία με 20.000 τόνους μελιού το 2018 (14%).