Σε έναν άκρως οικονομικό κόσμο, το κόστος της επιχειρηματικής δραστηριότητας βαρύνει το περιβάλλον και την κοινωνία και όχι τις εταιρίες. Κάθε νέο σχέδιο για την λεγόμενη «πράσινη φορολογία», πέφτει στις πλάτες των πολιτών. Αυτό έδειξε και στη Γαλλία η «εξέγερση» των κίτρινων γιλέκων.
Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα, εδώ και χρόνια υπάρχει σιγή ιχθύος για το θέμα των «πράσινων φόρων», με μόνη αναφορά, το τέλος για τη χρήση της πλαστικής σακούλας και το “Μίγμα Καυσίμου”, που έρχεται μαζί με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ και επιβαρύνει κυρίως τα χαμηλά εισοδήματα.
Το ερώτημα όμως που τίθεται στο Κατοβίτσε της Πολωνίας, στο πλαίσιο της συνδιάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα, (COP24), είναι πώς τα ευάλωτα άτομα θα πληρώσουν το φόρο;
Αυτό που φάνηκε από τη γαλλική «εξέγερση», είναι ότι οι άνθρωποι απορρίπτουν το είδος των φόρων που υποστηρίζει η συμφωνία του ΟΗΕ για το κλίμα. Βέβαια, είναι κάπως πιο περίπλοκο από αυτό, καθώς εξαρτάται από τον τρόπο επιβολής των φόρων.
«Πράσινοι» οικονομολόγοι λένε ότι οι φόροι άνθρακα είναι μια καλή ιδέα – αλλά επιμένουν ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να προστατεύουν τους φτωχούς από τις παρενέργειες.
Στο ερώτημα που τίθεται γιατί οι φτωχοί είναι ευάλωτοι στους «πράσινους φόρους», η απάντηση έρχεται από τον Εμμανουέλ Μακρόν. Εάν μια κυβέρνηση επιβάλει έναν ενιαίο φόρο για τα καύσιμα κινητήρων, όπως έκανε ο ο Γάλλος πρόεδρος, αυτό πλήττει τους φτωχούς, επειδή καταναλώνει το διαθέσιμο εισόδημά τους.
Τα καύσιμα διπλασιάστηκαν στα προάστια και τις αγροτικές περιοχές, καθώς δεν μπορούν να βασίζονται στις δημόσιες συγκοινωνίες, οι οποίες στην ουσία, είναι ανύπαρκτες.
Το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετώπισε μια λιγότερο βίαιη διαμαρτυρία το 2001, όταν η προηγούμενη κυβέρνηση των Εργατικών προσπαθούσε να επιταχύνει την αύξηση των φόρων βενζίνης με την ετήσια «κυλιόμενη κλίμακα φορολογίας καυσίμων».
Η πολιτική είχε κατορθώσει να καταστείλει την αμείωτη αύξηση της κυκλοφορίας και οδήγησε σε πιο αποδοτικά οχήματα, αυτό έγινε αφού πρώτα βελτιώθηκαν οι δημόσιες συγκοινωνίες και το οδικό δίκτυο στα προάστια της Αγγλίας.
Πως θα επιβάλεις τους «πράσινους φόρους»;
Στην Αυστραλία εφαρμόστηκε μια πολύ διαφορετική πολιτική σε ότι αφορά την φορολογία.
Χρειάστηκαν τα 5 δισεκατομμύρια Αυστραλιανά δολάρια, (3,6 δισεκατομμύρια δολάρια) ετήσιων κερδών από φόρο άνθρακα στη βιομηχανία και τα οποία τα «εκτοπίστηκαν» στους φτωχούς, εισάγοντας χαμηλότερους φόρους εισοδήματος και υψηλότερες κοινωνικές παροχές.
Τα περισσότερα νοικοκυριά – και σχεδόν όλα τα φτωχά νοικοκυριά – ήταν καλύτερα, καθώς τα πλουσιότερα νοικοκυριά έφεραν το μεγαλύτερο μέρος του κόστους, σύμφωνα με τον καθηγητή Frank Jotzo από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας στην Καμπέρα.
Γιατί οι πράσινοι φόροι αυξάνονται;
Η ρύπανση επιβάλλει το κόστος στην κοινωνία και οι περισσότερες κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις πρέπει να πληρώνουν για τη ρύπανση που προκαλούν.
Με την αλλαγή του κλίματος, για παράδειγμα, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ενδέχεται να βλάψουν τις καλλιέργειες, να αυξηθεί το κόστος υγειονομικής περίθαλψης, να υπάρξει παρατεταμένη ξηρασία, να υπάρχουν πολλές καταστροφές από πλημμύρες και πολλά άλλα.
Ως αποτέλεσμα, η Παγκόσμια Τράπεζα, λέει, ότι οι φόροι άνθρακα έχουν εισαχθεί σε 40 χώρες και σε περισσότερες από 20 πόλεις, πολιτείες και επαρχίες.
Συνολικά, καλύπτουν περίπου το 13% των ετήσιων παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και είναι, σύμφωνα με την Τράπεζα, ο φθηνότερος τρόπος μείωσης των εκπομπών από τα έθνη, επειδή επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να επιλέξουν πότε και πως να επενδύσουν σε καθαρές τεχνολογίες.
Η Παγκόσμια Τράπεζα, αναφέρει ότι οι τιμές άνθρακα διεγείρουν την καινοτομία και τροφοδοτούν τους νέους κινητήρες χαμηλών εκπομπών άνθρακα και άρα της οικονομικής ανάπτυξης.
Στον αντίποδα
Σε όλα αυτά, μια παγκόσμια έρευνα για τις κοινωνικές επιπτώσεις των «πράσινων φόρων», από τον καθηγητή Paul Ekins του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, υποστηρίζει πως οι κυβερνήσεις πρέπει να σκεφτούν σοβαρά για την προστασία των φτωχών προτού εισάγουν φόρους. Ακόμα και τότε, λέει, οι υπουργοί μπορεί να χρειαστεί να σχεδιάσουν ειδικά μέτρα για να στηρίξουν μικρές ομάδες νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν υψηλότερους λογαριασμούς.
Με πληροφορίες από: BBC, The Guardian, Forbes, Nature
Επιμέλεια Κειμένου: Κατερίνα Καλτσά
με Αριθμό Μητρώου 12691
