Οι λίμνες κάτω από τον πάγο της Ανταρκτικής είναι πολύ λιγότερες απ’ότι πιστεύαμε

Οι ερευνητές της AWI αξιολόγησαν πρόσφατα τις “υπογλαδικές” λίμνες που εντοπίστηκαν μέσω δορυφόρου και βρήκαν πολύ λίγο νερό, αν αυτό όντως συμβαίνει τότε ποια είναι η πηγή των μαζικών ρευμάτων πάγου της Ανατολικής Ανταρκτικής;

Κατά τη διάρκεια μιας εκτεταμένης εκστρατείας στην Ανταρκτική, ερευνητές του Ινστιτούτου Alfred Wegener, Helmholtz Center for Polar and Marine Research (AWI), διερεύνησαν αρκετές λίμνες κάτω από το Recovery Glacier που είχε προηγουμένως εντοπιστεί με τη δορυφορική τηλεπισκόπηση.

Οι εμπειρογνώμονες βρήκαν πολύ λίγες ποσότητες νερού, κάτι που είναι εκπληκτικό: μέχρι στιγμής η επιστημονική κοινότητα υπέθετε ότι οι υπερχείλιες λίμνες κάτω από το φύλλο πάγου της Ανταρκτικής ήταν ο λόγος που οι μάζες πάγου άρχισαν να ολισθαίνουν και να σχηματίζουν ρέματα πάγου.

Αυτή η νέα μελέτη μόλις κυκλοφόρησε στην Εφημερίδα της Γεωφυσικής Έρευνας.

Ο παγετώνας ανάκτησης, που βρίσκεται στην περιοχή Coats Land της Ανταρκτικής, ήταν πάντα ένας τρομακτικός γίγαντας, μεταφέροντας πάγο από το ψηλό οροπέδιο του φύλλου πάγου της Ανατολικής Ανταρκτικής προς τη Θάλασσα Weddell με ρυθμό σαλιγκαριού μόλις 10 με 400 μέτρα ετησίως. Η περιοχή αποστράγγισης της εκτείνεται σε απόσταση περίπου 1000 χιλιομέτρων από τη σχάρα Filchner Ice στην ακτή και είναι σχεδόν τριπλάσια από τη Γερμανία.

Αυτές οι δύο πτυχές θα μπορούσαν να κάνουν τον παγετώνα πιθανή απειλή, σε περίπτωση που η κλιματική αλλαγή επιταχύνει το ρυθμό του κάποια στιγμή στο μέλλον. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, εάν γίνει κάτι τέτοιο, η ανάκαμψη μπορεί επίσης να είναι το ρεύμα μέσω του οποίου η Ανατολική Ανταρκτική χάνει τον περισσότερο πάγο. Μια παγκόσμια αύξηση της στάθμης της θάλασσας θα ήταν το άμεσο αποτέλεσμα.

Ωστόσο, ακόμα και μετά από μια αποστολή από τους γλαυκολόγους του Ινστιτούτου Alfred Wegener, ο λόγος για τον οποίο οι μάζες πάγου του Glacier Recovery βρίσκονται σε κίνηση δεν είναι πιο ξεκάθαρος από πριν. Η ερευνητική κοινότητα είχε προηγουμένως υποθέσει ότι οι λιμνοδεξαμενές κάτω από το φύλλο πάγου της Ανατολικής Ανταρκτικής ήταν η αιτία, δεδομένου ότι οι εν λόγω λίμνες κατά καιρούς ξεχειλίζουν τις όχθες τους δημιουργώντας μια λιπαντική μεμβράνη πάνω στην οποία ο πάγος μπορεί να ολισθήσει. Αυτό θεωρήθηκε ότι ισχύει για εκείνες τις περιοχές του φύλλου πάγου της Ανατολικής Ανταρκτικής, όπου μόνο η βαρύτητα δεν είναι αρκετή για να ρέει τόσο γρήγορα ο πάγος.

“Από τις δορυφορικές εικόνες του παγετώνα μπορούμε να δούμε, ειδικά στην άνω λεκάνη αποστράγγισης, αρκετές επίπεδες, ομοιόμορφες περιοχές στην επιφάνεια. πιστεύεται ότι ρέματα όπως το Recovery Ice Stream δεν θα μπορούσαν ποτέ να σχηματίσουν “, λέει η καθηγήτρια Angelika Humbert, πρώτη συγγραφέας της νέας μελέτης και επικεφαλής του τμήματος Glaciology του AWI.

Η Humbert και οι συνάδελφοί της μπορούν τώρα να διαψεύσουν αυτήν την υπόθεση. Σε μια εκτεταμένη αποστολή κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού της Ανταρκτικής το 2013/14, οι εμπειρογνώμονες της AWI χρησιμοποίησαν ραντάρ για να ερευνήσουν το Recovery Glacier από το ερευνητικό αεροπλάνο Polar 6. Τα στοιχεία που συλλέγονται παρέχουν μια ένδειξη για το αν το έδαφος κάτω από το ρέον πάγο είναι υγρό ή ξηρό . Σύμφωνα με την Humbert, “Πριν από την αποστολή μας, η μορφή του Recovery Glacier και τα χαρακτηριστικά του υποκείμενου βράχου ήταν σε μεγάλο βαθμό άγνωστες.
Χάρη στα δεδομένα μας, μπορούμε τώρα να συμπληρώσουμε κάποιες από τις κενές θέσεις στο χάρτη της Ανταρκτικής.

“Για να είμαστε στην ασφαλή πλευρά, χρησιμοποιήσαμε και δορυφορικά δεδομένα και διπλασιάσαμε τις προηγούμενες ανιχνεύσιμες αλλαγές στο ύψος, οι οποίες αποτελούν ένδειξη για τις πλημμυρικές λίμνες. Αν και μπορούμε να αναπαράγουμε τα ευρήματα των συναδέλφων μας και μπορούμε σίγουρα να καταλάβουμε γιατί να βρούμε λίμνες εκεί, απλά δεν μπορούσαμε να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξη νερού στις αντίστοιχες τοποθεσίες “, προσθέτει h Humbert.

Χάρη στα ρωσικά και βρετανικά ερευνητικά έργα στη λίμνη Vostok και στη λίμνη Ellsworth, γνωρίζουμε ότι σίγουρα υπάρχουν υπογλαμικές λίμνες στην Ανταρκτική. “Αυτές οι λίμνες είναι συσσωρευμένες με νερό, το οποίο δημιουργείται όταν ξεκινάει η υπόγεια θερμότητα από το κάτω μέρος.” Χιλιάδες χρόνια, το νερό συγκεντρώνεται αργά σε αυτές τις κοιλότητες “, εξηγεί ο γλασιολόγος AWI και ο συνάδελφος Thomas Kleiner.

Δυστυχώς, χάρη στα τελευταία ευρήματά τους, οι ερευνητές του AWI έχουν τώρα περισσότερες ερωτήσεις από τις απαντήσεις σχετικά με τον ρόλο των λιμνών της υπογλαδικής. “Τα νέα μας αποτελέσματα δείχνουν ότι οι πλημμυρικές λίμνες δεν μπορούν να αποτελέσουν τον κρίσιμο μηχανισμό για τη δημιουργία ενός ρέματος πάγου”, λέει η Angelika Humbert.

“Ταυτόχρονα, εντοπίσαμε κάποιες αδυναμίες στις τεχνικές μας που βασίζονται σε ραντάρ, γεγονός που εγείρει το ερώτημα εάν είναι πραγματικά ο καλύτερος τρόπος για την ανίχνευση υπογλυκαιμικών λιμνών. Επειδή οι αναλύσεις επιφανειών και ανύψωσης έχουν αποδειχθεί ακατάλληλες, θέλουν πραγματικά να καταλάβουν τι θέτει τα ρέοντα ρεύματα σε κίνηση, η μόνη επιλογή που απομένει είναι σεισμικές μετρήσεις”.

Οι ερευνητές του AWI σχεδιάζουν να ξεκινήσουν μια αποστολή παρακολούθησης το καλοκαίρι στην Ανταρκτική το 2020/21, και σκοπεύουν να ερευνήσουν κάτω από τον πάγο του Recovery Glacier, καταγράφοντας μια σεισμική διαδρομή. Ταυτόχρονα, ένα από τα ερευνητικά αεροπλάνα της AWI θα χρησιμοποιήσει το νέο  ραντάρ ultra-wideband του ινστιτούτου για να σαρώσει τον παγετώνα.

Οι παρατηρήσεις σχετικά με τους μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι γι ‘αυτό και για άλλες ροές πάγου χρειάζονται επειγόντως, καθώς μπορούν να ενσωματωθούν σε μοντέλα πάγου και κλίματος για να βελτιώσουν την ακρίβεια των προβλέψεών τους.

Επιμέλεια Κειμένου: Κατερίνα Καλτσά