Στο έλεος του Έμπολα

Από τον έλεγχο έχει αρχίσει να ξεφεύγει ο ιός Έμπολα. Τα κρούσματα στη Δυτική Αφρική διπλασιάζονται κάθε 2-3 εβδομάδες και σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, υπολογίζεται πως μπορεί να έχουν προσβληθεί έως και 1,4 εκατομμύριο άνθρωποι μέχρι τον Ιανουάριο. Την ίδια ώρα σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι ο αριθμός των περιπτώσεων – συμπεριλαμβανομένων των θανάτων – μπορεί  να φτάσει στις 9.000 μέχρι το τέλος αυτής της εβδομάδας.

Της Δήμητρας Αιγινίτη

Μ’ αυτούς τους ρυθμούς εξάπλωσης, αυτό το «τέρας» που ακούει στο όνομα Έμπολα απειλεί ολόκληρο τον κόσμο.  Και, με το φόβο αυτόν, ενώ πολλά αφρικανικά έθνη αγωνίζονται να περιορίσουν τα κρούσματα του θανατηφόρου ιού, οι υπόλοιπες χώρες προετοιμάζονται για οποιαδήποτε πιθανή εξάπλωση.  Ωστόσο, το γεγονός ότι τα κρούσματα εντοπίζονται πλέον και σε ανεπτυγμένες περιοχές (Τεξας, Ισπανία, Γερμανία), δείχνει πως τα μέτρα προφύλαξης που λαμβάνουν καθίστανται ανεπαρκή. Ο ιος Εμπολα έχει μέχρι στιγμή προκαλέσει το θάνατο 4.447 ανθρώπων από την έναρξη της χρονιάς μεταξύ των περίπου 7.400 κρουσμάτων που καταγράφηκαν σε επτά χώρες, κυρίως στη Λιβερία, τη Σιέρα Λεόνε και τη Γουινέα. Στο παρελθόν, κρούσματα του Έμπολα περιορίστηκαν επιτυχώς σε μικρούς αριθμούς. Αλλά το μέγεθος της τωρινής επιδημίας έχει γονατίσει εντελώς τα αδύναμα συστήματα υγείας της περιοχής.

Το ποσοστό θνησιμότητας στη Δυτική Αφρική που έχει δεχτεί το μεγαλύτερο πλήγμα από τον  Έμπολα φθάνει το 70%, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και προειδοποιεί πως η εξάπλωση του Εμπολα είναι η πιο σοβαρή κρίση στον τομέα της υγείας στη σύγχρονη ιστορία.  Συμφώνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο BBC, έχουν καταγραφεί 2316 θάνατοι στη Λιβερία, 778 στη Γουινέα, 930 στη Σιέρα Λεόνε και 8 στη Νιγηρία. Αριθμοί που συνεχώς αυξάνονται.

Ανήσυχη η Ευρωπαϊκή Ένωση

Έντονη είναι η ανησυχία και για την Ευρωπαϊκή Ένωση ειδικά και μετά το θάνατο υπαλλήλου του ΟΗΕ που είχε προσβληθεί από το φονικό ιο και άφησε προχθές την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο της Γερμανίας. Ο ασθενής που έχασε τη ζωή του νοσηλευόταν σύμφωνα με ανακοίνωση γερμανικού νοσοκομείου στη Λειψία και είχε προσβληθεί από τον ιό στη διάρκεια ταξιδιού του στη Λιβερία. Θυμίζουμε πως αρχές  Οκτωβρίου, μια νοσοκόμα στην Ισπανία προσβλήθηκε από τον ιό Εμπολα, νοσηλεύεται, ενώ οδηγήθηκε σε ευθανασία ο σκύλος της (δεν είχε προσβληθεί από τον ιο). Στο μεταξύ, δυο Ισπανοί μοναχοί μετά από διάγνωση του ιού, εχασαν τη μάχη με τη ζωή. Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού και συγκεκριμένα στο Τέξας, θετική στον ιο του Εμπολα βρέθηκε και δεύτερη νοσοκόμα στο Τέξας, έπειτα από ιατρικές εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκε όταν είχε αναλάβει τη θεραπεία του πρώτου ασθενή που βρέθηκε θετικός στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εργαζόμενη στο Texas Health Presbyterian Hospital απομονώθηκε αμέσως την περασμένη Τρίτη, καθώς ανέβασε υψηλό πυρετό, όπως ανακοίνωσε το αρμόδιο υπουργείο. Ευτυχώς η κατάσταση της κρίνεται καλή.

Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Υγείας,Φρεντερίκ Βενσάν, παραδέχθηκε πριν από κάποιες ημέρες στις Βρυξέλλες πως η ΕΕ θα πρέπει να ενισχύσει τα μέτρα για την ανάσχεση της επιδημίας του ιού του Εμπολα, διαβεβαιώνοντας,  ωστόσο, πως «είναι εξοπλισμένη» για να αντιμετωπίσει την επέκταση του ιού στο ευρωπαϊκό έδαφος. «Η κατάσταση δεν μπορεί να συγκριθεί με ό,τι συμβαίνει στην Αφρική. Μία επιδημία Εμπολα στην Ευρώπη είναι εξαιρετικά απίθανη», είπε ο Βενσάν, προσθέτοντας ότι «όταν τα μέτρα ασφαλείας εφαρμόζονται, ο κίνδυνος ελέγχεται».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο καθηγητής Νέιθαν Κλάμεκ ειδικός λοιμωξιολόγος στο εντεταλμένο νοσοκομείο των Βρυξελλών: «Η πλειοψηφία των μεγάλων χωρών διαθέτουν κανόνες και μέτρα, αλλά υπάρχουν αρκετά κενά ώστε να μην είναι δυνατόν να αποκλεισθούν σφάλματα». Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αρχές και τους αναλυτές η  Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ενισχύσει τα μέτρα για την ανάσχεση της επιδημίας του ιού του Έμπολα, αλλά είναι εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει την επέκταση του ιού στο ευρωπαϊκό έδαφος.

Πάντως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε πριν από κάποιες ημέρες να ενισχύσει την εκστρατεία ενημέρωσης των ταξιδιωτών και του ιατρικού προσωπικού, με αντικείμενο τον ταχύτερο εντοπισμό της εισόδου ασθενούντων προσώπων στο ευρωπαϊκό έδαφος. 

Παρόλο που υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, υπάρχουν επίσης κι αποτελεσματικοί τρόποι για να περιοριστεί. Ο Έμπολα είναι ιός που μεταδίδεται με τη σωματική επαφή, άρα ο κίνδυνος μετάδοσης μπορεί μειωθεί αν δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην προφύλαξη. Μέχρι τώρα, 94 νοσηλευτές και γιατροί έχουν χάσει τη ζωή τους απ΄ τον Έμπολα στη Λιβερία. Στην πλειοψηφία τους όμως ανήκαν στο προσωπικό των τοπικών νοσοκομείων που σημαίνει πως δυστυχώς δεν ήταν επαρκώς εξοπλισμένοι όπως οι ξένοι εθελοντές. Με θεραπεία, το ποσοστό επιβίωσης για έναν ασθενή του Έμπολα είναι 50%.

Αξιωματούχος  του ΟΗΕ, Άντονι Μπάνμπερι: «Ο Έμπολα κερδίζει τη μάχη»

«Τρέχει πιο γρήγορα από εμάς, και κερδίζει τη μάχη» δήλωσε ο  Αντονι Μπάνμπερι στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Στο μεταξύ πολλά είναι τα αναπάντητα ερωτήματα στις ΗΠΑ σχετικά με το πώς η νοσοκόμα στο Τέξας μολύνθηκε με τον ιό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) αναφέρει ότι 4.447 άνθρωποι έχουν πεθάνει από την επιδημία, κυρίως στη Δυτική Αφρική.

Μπάρακ Ομπάμα: «Περαιτερω δράση για την αντιμετώπιση του Εμπολα»

Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε την περασμένη Τρίτη ότι «ο κόσμος στο σύνολό του δεν έχει κάνει αρκετά για την αντιμετώπιση του ιού» . O Ομπάμα επιθυμεί οι ομοσπονδιακές αρχές να προχωρήσουν σε περαιτέρω βήματα προκειμένου να διασφαλίσουν ότι το αμερικανικό ιατρικό σύστημα είναι προετοιμασμένο στο να ακολουθεί σωστά τα πρωτόκολλα σε σχέση με την αντιμετώπιση του ιού Έμπολα.  Στο μεταξύ,σε τηλεδιάσκεψη με τους ηγέτες της Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ιταλίας θα συνομιλήσει σήμερα ο αμερικανός πρόεδρος, για την αντιμετώπιση του Έμπολα. Την ίδια ο Άντονι Μπάνμπερι εξέδωσε αυστηρή προειδοποίηση την Τρίτη ότι αν δε σταματήσει η εξάπλωση του ιού από τη Δυτική Αφρική ο κόσμος θα «αντιμετωπίσει μια εντελώς πρωτόγνωρη κατάσταση για την οποία δεν έχουμε ένα σχέδιο».

Γιατί είναι τόσο επικίνδυνος ο ιός Εμπολα

Ας δούμε αρχικά τι είναι η Νόσος του Έμπολα(EVD) ήαιμορραγικός πυρετός Έμπολα(EHF). Είναι μια ιογενής ασθένεια της οποίας τα αρχικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν αιφνίδιο πυρετό, έντονη αδυναμία, μυϊκό πόνο, πονοκέφαλο και πονόλαιμο. Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται δύο μέρες έως και τρεις εβδομάδες μετά την επαφή με τον ιό. Τα παραπάνω συμπτώματα  είναι μόνο η αρχή. Οι επόμενες φάσεις είναι: εμετός, διάρροια και μειωμένη λειτουργία του συκωτιούκαι του/των νεφρού/ών– σε ορισμένες περιπτώσεις – εσωτερική και εξωτερική αιμορραγία. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μετά από επαφή με το αίμαή με τα υγρά του σώματοςκάποιου μολυσμένου ατόμου ή ζώου (κυρίως πίθηκοιή φρουτοφάγα χειρόπτερα (νυχτερίδα). Να σημειώσουμε πως δεν έχει τεκμηριωθεί η διάδοση μέσω του αέρα στο φυσικό περιβάλλον.

Το ξέσπασμα της επιδημίας Έμπολα στη Δυτική Αφρική είναι η πιο θανατηφόρα παγκοσμίως μέχρι σήμερα επιδημία και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κηρύξει διεθνή έκτακτη ανάγκη για την υγεία. Είχε ανακαλυφθεί για πρώτη φορά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό το 1976 και από τότε οι χώρες που έχουν κυρίως πληγεί είναι η Ουγκάντα και το Σουδάν. Από το 1976 έως το 2013όταν εντοπίστηκε για πρώτη φορά, έχουν μολυνθεί λιγότερα από 1.000 άτομα ανά έτος.

Η σημερινή έξαρση του ιού από τις αρχές του έτους, είναι ασυνήθιστη αφενός γιατί στη Γουινέα δεν είχε ξαναεμφνιστεί, αφετέρου εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα σε αστικές περιοχές επηρεάζοντας Σιερα Λεόνε, Λιβηρία και Νιγηρία, με αποτέλεσμα  τον Αύγουστο του2014να έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 1.600 κρούσματα και σήμερα να μετράμε περίπου 4447 νεκρούς παγκοσμίως.  Για την ιστορία, αξίζει να αναφέρουμε πως σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύθηκε το 1996, στους New York Times από τον Anthony Ramirez,  «ο ιός Έμπολα υπάρχει περισσότερα χρόνια από όσα νομίζουμε, ενώ υπάρχει και η αντίθετη άποψη άλλων επιστημόνων. Συγχρόνως υπάρχει και η θεωρία ότι ο λοιμός που αποδεκάτισε την Αθηναϊκή κοινωνία της κλασικής εποχής του Περικλή, είναι ίδιος με τον σύγχρονο έμπολα. Πριν από περίπου 2.400 χρόνια ένας θανατηφόρος λοιμός είχε σαρώσει την αρχαία Αθήνα. Σε πέντε χρόνια, έχασαν τη ζωή τους ίσως το ένα τέταρτο του πληθυσμού της πόλης-κράτους, που ήταν τότε υπό πολιορκία από την Σπάρτη. Χιλιάδες Αθηναίοι βρήκαν φρικτό θάνατο. Το πρώτο σύμπτωμα των ασθενών, ήταν ένας εξοντωτικός πυρετός, ακατάσχετη αιμορραγία από τα μάτια, εμετός και συνέχεια της αιμορραγίας, ακολουθούμενη από εξανθήματα και διάρροια. Ο Περικλής, ο ηγέτης που σηματοδότησε εκείνη την εποχή, ήταν ένας από τους χιλιάδες πολίτες που υπέκυψαν στην επιδημία…»

Προς στιγμήν, δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την ασθένεια. Στις προσπάθειες για παροχή βοήθειας σε άτομα που έχουν μολυνθεί περιλαμβάνεται χορήγηση είτε η από  στόματος θεραπείαενυδάτωση(η πόση ελαφρώς γλυκού ή αλμυρού νερού) ή με ενδοφλέβια έγχυση. Οι προσπάθειες για τη δημιουργία ενός εμβολίουείναι σε εξέλιξη, ωστόσο, δεν έχει ακόμα αναπτυχθεί το κατάλληλο εμβόλιο. Πάντως όπως ανακοίνωσε η Υπουργός Υγείας του Καναδά Ρόνα Αμπρόουζ, «ενα πειραματικό εμβόλιο που αναπτύχθηκε στον Καναδά και είναι κατά του ιού Έμπολα σύντομα θα δοκιμαστεί σε ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες». Το συγκεκριμένο εμβόλιο  θα έχει τα πρώτα αποτελέσματα τον Δεκέμβριο.

Προφύλαξη από τον φονικό ιό Έμπολα

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί: α)Αποφυγή της επαφής με ασθενείς που έχουν προσβληθεί από τον ιό Εμπολα. β) Αποφυγή χρήσης κοινών πετσετών που μπορεί να έχουν μολυνθεί σε ένα δημόσιο χώρο. γ) Τακτική πλύση των χεριών. Ο ΠΟΥ, επίσης, προειδοποιεί πως «οι ταξιδιώτες προς της Δυτικές χώρες της Αφρικής δε θα πρέπει να καταναλώνουν κρέας άγριων ζώων και θα πρέπει να αποφεύγουν οποιαδήποτε επαφή με μολυσμένες νυχτερίδες ή μαϊμούδες και οι πιθήκους».

σ.σ  Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε το εξής επί του θέματος.  Μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές προκλήσεις αυτής της περιόδου με αφορμή την εξάπλωση του ιού Εμπολα είναι η καταπολέμηση του φόβου, του στιγματισμού και του ρατσισμού που περιβάλλει ο Έμπολα, γεγονός που αρχικά συναντάται έντονα στους εργαζόμενους του τομέα υγείας, καθώς έχουν προσβληθεί από τον ιό δεκάδες νοσηλευτές, και στους μετανάστες. Ήδη τους τελευταίους μήνες βλέπουμε τα Δυτικά ΜΜΕ να παραληρούν και να…  υστεριάζουν δημιουργώντας ένα κλίμα τρομοκρατίας, με αποτέλεσμα εύκολα να καλλιεργείται το αίσθημα ότι ο «εχθρός» θα γίνει και πάλι ο μετανάστης και ο έγχρωμος αφρικανός, καθώς έχει περισσότερες πιθανότητες, εκτός από όλα όσα ήδη τους προσάπτουν ακροδεξιά σχήματα, να είναι… μολυσμένος. Για παράδειγμα, χθες στην Ιταλία δεκάδες ακροδεξιοί του κόμματος Fratellid’ Italiaσυγκεντρώθηκαν στο Μιλάνο για να διαδηλώσουν κατά των μεταναστών κρατώντας τεράστιες ιταλικές σημαίες και πανό και ξεσπώντας σε ρατσιστικά συνθήματα κατά των μεταναστών με πρόσχημα το θανατηφόρο ιό Εμπολα.

Ψυχραιμία λοιπόν…