Εξέλιξη του είδους. Πως επεμβαίνει η κλιματική αλλαγή.

Από τις πρώτες κλιματικές καταγραφές, το κλίμα μεταβάλλεται. Η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί σημείο των καιρών, απλώς η ταχύτητα με την οποία συμβαίνει στις μέρες μας, την αναγάγει σε μείζον πρόβλημα.

Στην ιστορία, καύσωνες ακολούθησαν περιόδους παγετώνων και το αντίστροφο. Το υπερβολικό κρύο και η υπερβολική ζέστη επηρέασαν την ύπαρξη και τη δημιουργία πανίδας και χλωρίδας.

Για χρόνια, σημαντικά γεγονότα της εξέλιξης του είδους μας, αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή και χάρη σε μια πρόσφατη έρευνα, οι επιστήμονες μπορούν να εξάγουν μετρήσεις και να μιλήσουν με αριθμούς για τον αντίκτυπο των κλιματικών αλλαγών στην μετανάστευση των ανθρώπινων φυλών και την προσαρμογή τους σε νέα περιβάλλοντα, εδώ και λίγες εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.

Η εμπλουτισμένη γνώση τους φτάνει τα τελευταία 7 εκατομμύρια χρόνια, για τα οποία υπάρχει ένας αριθμός υποθέσεων για το πώς η κλιματική αλλαγή επηρέασε την εξέλιξη του είδους μας και το οικοσύστημα.

Ο πατέρας του είδους μας, ο Homo Sapiens, εμφανίστηκε πριν 200.000 χρόνια και η πρόσφατη έρευνα, θέλει την πρώτη του εμφάνιση στην Ανατολική Αφρική. Πριν 600.000 χρόνια, το κλίμα άρχισε να γίνεται ξηρότερο και οδήγησε στο διασκορπισμό των πρώιμων ανθρώπων από τις περιοχές κατοικίας τους.

Κατά το χρονοδιάγραμμα της ιστορίας του σύμπαντος, ο πλανήτης μας δεν έμεινε ποτέ ίδιος για πολύ. Δεν ήταν μόνο η εναλλαγή κρύου ζέστης, αλλά και η φυσική κίνηση του φλοιού της Γης που άλλαζε το σχήμα των χερσαίων επιφανειών, πλημμύριζε σημεία που ήταν κάποτε ξηρά, δημιουργούσε ηπείρους και βουνά στα σημεία που κάποτε βρίσκονταν βαθιά μέσα στον ωκεανό.

Πριν από 20.000 χρόνια, η Βόρεια Αμερική και η Ευρασία καλύπτονταν από ένα παχύ στρώμα πάγου κι αυτή είναι η τελευταία καταγεγραμμένη εποχή παγετώνων. Προφανώς, το παραπάνω γεγονός είχε εκτεταμένες επιπτώσεις στον τρόπο ζωής των τότε προγόνων του είδους μας. Θεωρείται, πως όταν έλιωσαν οι πάγοι, το επίπεδο της υγρασίας οδήγησε στην εξαφάνιση ενός μεγάλου αριθμού κυρίαρχων επίγειων θηλαστικών.

Ο καθηγητής Mark Collard από το Simon Fraser University του Καναδά είναι υπεύθυνος του Προγράμματος Ανθρώπινης Εξέλιξης, όπου μια ομάδα εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει συνέπειες στην εξέλιξη του είδους μας.

Σε μια πρόσφατη ομιλία στο Βανκούβερ, ο καθηγητής δήλωσε πως είναι σημαντικό να εξετάσουμε πως το κλίμα και σχετικές περιβαλλοντικές μεταβλητές επηρέασαν ιστορικά καταγεγραμμένες κοινωνίες σε μικρή κλίμακα. Έτσι, θα αξιολογήσουμε τον κλιματικό αντίκτυπο στην εξέλιξή μας.

Σημαντικό στοιχείο, αποτελεί η καταγραφή των πρώτων εργαλείω νκυνηγιού. Έχει καταγραφεί ένας μεγάλος αριθμός τέτοιων εργαλείων και ο τρόπος σχεδιασμού τους, σύμφωνα με τον καθηγητή, επηρεάστηκε άμεσα από περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Ανακαλύφθηκε ότι τα άτομα που ζούσαν σε δύσκολα και επικίνδυνα περιβάλλοντα, δημιούργησαν πιο σύνθετα εργαλεία από εκείνους που διαβίωναν για παράδειγμα, σε τροπικά δάση.

Αυτό υποδεικνύει, πως όσο πιο δύσκολη ήταν η εξεύρεση τροφής, τόσο πιο εξελιγμένες τεχνικές επινοούσαν οι πληθυσμοί προκειμένου να επιβιώσουν. Αυτέςοιτεχνικέςπεριλάμβανανπολυπλοκότερα εργαλεία.

Από την άλλη, οι κάτοικοι τροπικών δασών, περιβάλλονταν από άφθονο κυνήγι και δε χρειάστηκε να επινοήσουν πολύπλοκα εργαλεία.

Εφόσον τα εργαλεία συλλογής φαγητού αποτελούν μεγάλο τμήμα των αρχαιολογικών ευρημάτων, μας παρέχουν πολλές πληροφορίες ώστε να αντιληφθούμε τις επικρατούσες κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Επιπρόσθετα, ο Dr Collard πιστεύει ότι είναι εφικτό να συσχετίσουμε τα πορίσματα αυτής της μελέτης με τον σύγχρονο προβληματισμό σχετικά με τις συνέπειες της τρέχουσας κλιματικής αλλαγής, αλλά και με την εξέλιξη στην κουλτούρα των πληθυσμών των τελευταίων 200.000 ετών.

Είναι ενδιαφέρον να συγκρίνουμε τον προϊστορικό εξελισσόμενο κόσμο, με τον κόσμο που γνωρίζουμε σήμερα. Καθώς οι πρόγονοί μας εξελίσσονταν, συχνά, έρχονταν αντιμέτωποι με αντίξοες συνθήκες, οι οποίες επιτάχυναν την εξέλιξή και την προσαρμοστικότητά τους.

Στον αντίποδα, οι σημερινοί άνθρωποι έχουν τη δύναμη, τη γνώση και την ικανότητα να μεταμορφώνουν τα οικοσυστήματά τους και με επιπόλαιο υπολογισμό των συνεπειών που αυτές οι αλλαγές επιφέρουν, μπορεί σχεδόν ασυναίσθητα να οδηγηθούν στον τερματισμό του είδους. Το τίμημα της εξέλιξης είναι άραγε το τέλος της ανθρωπότητας;

Απόδοση: Μαρία Αλιβιζάτου
πηγή: How climate change can affect human evolution, earthtimes.org