Ολοκληρώθηκε το 2ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το συνέδριο που προσέλκυσε περισσότερους από 230 ομιλητές από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίοι προέρχονταν από τους χώρους της πολιτικής, της ακαδημίας, των επιχειρήσεων και της δημοσιογραφίας, για να συζητήσουν 41 θέματα που απασχολούν την πορεία του κόσμου, της Ευρώπης και της χώρας μας.
Ερωτήματα, όπως: τι πιστεύουν σήμερα οι Έλληνες για την Ευρώπη και το κράτος; Υπάρχει αναγκαιότητα μίας συνταγματικής αναθεώρησης και οι όροι με τους οποίους θα μπορούσε αυτή να γίνει;
Ποιες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μπορούν να φέρουν ανάπτυξη για το κοινωνικό σύνολο; Πως μπορούν να γίνουν αποδεκτές από την κοινωνία και ποιες κυβερνήσεις μπορούν να τις εφαρμόσουν;
Πως η Ελλάδα θα πετύχει τους στόχους τους; Ποιοι μηχανισμοί και διαδικασίες διαβρώνουν τη λειτουργία της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και διεθνώς ήταν ορισμένα από τα ερωτήματα που κλήθηκαν να απαντήσουν οι σύνεδροι.
Ακόμα, ποια η σχέση ανάμεσα στους θεσμούς και την οικονομική ανάπτυξη; Ποιες οι προϋποθέσεις προκειμένου η Ελλάδα να παραμείνει στο σκληρό πυρήνα της Ευρώπης και της Ευρωζώνη δεν απουσίαζαν από τη συζήτηση.
Επίσης, στο επίκεντρο βρέθηκε και η εκπαίδευση και κυρίως το ακανθώδες ζήτημα της κατάργησης του κρατικού μονοπωλίου στα πανεπιστημιακά ιδρύματα αλλά και ο εκσυγχρονισμός της ανώτατης εκπαίδευσης με παράλληλη διασύνδεσή της με την αγορά εργασίας.
Από το πάνελ των συζητήσεων δεν έλειψε το ζήτημα της απομάκρυνσης της ευρωπαϊκής προοπτικής για τις χώρες των Βαλκανίων και τη μείωση της επιρροής της Ε.Ε. στην περιοχή, καθώς και το μείζον θέμα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας σε ευρωπαϊκό έδαφος όσο και σε αυτό των προσφυγικών ροών.
“Τι πιστεύουν οι Έλληνες”: Λιγότερο κράτος, άνοδος του αντιευρωπαϊσμού
Έξι στους δέκα Έλληνες πιστεύουν ότι από τη συμμετοχή της χώρας μας στην Ε.Ε. επωφελήθηκε η Ε.Ε. και όχι η Ελλάδα, ενώ ο αντιευρωπαϊσμός και η συνολική απαξίωση των θεσμών σημειώνει αισθητή άνοδο στην ελληνική κοινωνία….
Η τρίτη έρευνα του ερευνητικού οργανισμού “διαΝΕΟσις”, με τίτλο “Τι πιστεύουν οι Έλληνες” που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μακεδονία εμπεριέχει στοιχεία που μπορούν να ερμηνευθούν με πολλούς και ποικίλους τρόπους καθώς αποτυπώνει την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία μετά από επτά χρόνια έκθεσής της στην οικονομική κρίση.
Σύμφωνα με την έρευνα που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 2ου Οικονομικού Φόρουμ Δελφών, ο αντιευρωπαϊσμός σημειώνει αισθητή άνοδο στην ελληνική κοινωνία, χωρίς όμως να είναι πλειοψηφική γνώμη, ενώ αίσθηση προκαλεί η συνολική απαξίωση των θεσμών.
Οι Έλληνες εμφανίζονται να υιοθετούν φιλελεύθερες οικονομικές αντιλήψεις, υποστηρίζοντας τη μείωση του δημοσίου τομέα και την ελευθερία των αγορών, αλλά παράλληλα η ελληνική κοινωνία παραμένει βαθιά συντηρητική.
Όπως ανέφερε ο κ. Κυριάκος Πιερρακάκης ο οποίος παρουσίασε την έρευνα, έξι στους δέκα Έλληνες πιστεύουν ότι από τη συμμετοχή της χώρας μας στην Ε.Ε. επωφελήθηκε η Ε.Ε. και όχι η Ελλάδα, ενώ περισσότεροι από επτά στους δέκα δεν πιστεύουν πως είναι εφικτή η σύγκλιση της χώρας μας με τις άλλες χώρες της Ένωσης.
Σύμφωνα με τον κ. Αριστείδη Χατζή, αναπληρωτή Καθηγητή Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο φιλελευθερισμός στην Ελλάδα φαίνεται να έχει μέλλον.
“Οι Έλληνες ζητούν μικρότερο δημόσιο, άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων αλλά παράλληλα δεν επιθυμούν να συνταξιοδοτούνται πάνω στα 65 έτη”. Σύμφωνα με τον κ. Χατζή η κοινωνία κατανοεί ότι η κρίση είναι θεσμική και ότι υπεύθυνες για αυτήν ήταν οι ελληνικές κυβερνήσεις.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η έρευνα δείχνει “μια χώρα με πολλές αντιφάσεις, που κινείται όμως στην σωστή κατεύθυνση”.
Συγκρατημένα αισιόδοξος με τα αποτελέσματα της έρευνας εμφανίστηκε και ο κ. Στάθης Καλύβας καθηγητής της Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Yale (ΗΠΑ).
“Η αντιπαλότητα στο ευρώ και την Ε.Ε. εντοπίζεται στα δύο άκρα του πολιτικού συστήματος και είναι δύσκολο να εκφραστούν[…] αποτελεί έκπληξη που δεν έχουμε ακόμα μεγαλύτερα αρνητικά ποσοστά για το ευρώ, μετά από τόσα χρόνια Κρίσης” υπογράμμισε ο κ. Καλύβας.
Η έρευνα της “διαΝΕΟσις” καταγράφει την βαθιά απαισιοδοξία της κοινωνίας για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και της Ε.Ε. , καθώς 6 στους 10 Έλληνες δεν πιστεύουν ότι η χώρα θα βγει από την κρίση σε μια δεκαετία, ενώ το ίδιο ποσοστό πιστεύει ότι δεν θα αρθούν τα capital controls.
Άλλοι τόσοι πιστεύουν ότι η Ε.Ε. θα διασπαστεί τα επόμενα 10 χρόνια, 3 στους 10 ότι θα διαλυθεί, ενώ μόλις ένας στους δέκα πιστεύει ότι η Ε.Ε. θα γίνει πιο ισχυρή.
“Επτά χρόνια έκθεσης σε μια τέτοια κρίση είναι μεγάλο χρονικό διάστημα για να μην αλλάξουν οι αντιλήψεις μας, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τους άλλους”, υπογράμμισε η δημοσιογράφος κα Μαρία Χούκλη.
Σύμφωνα με την ίδια η ελληνική κοινωνία έγινε συντηρητική, αυτό που ήταν δηλαδή πριν από την κρίση. “Οι Έλληνες που πιστεύουν ότι υπάρχει μια διεθνής συνωμοσία που κινεί τα νήματα, ανέρχονται σε οκτώ στους δέκα και εντοπίζονται σε όλες τις κοινωνικές ομάδες” ανέφερε χαρακτηριστικά η κυρία Χούκλη.
Όπως υποστήριξε, η έρευνα δείχνει ξεκάθαρα το προφίλ του Έλληνα. “Πρόκειται για άνθρωπο υπερήφανο για την εθνική του καταγωγή, με θρησκευτική πίστη, ο οποίος ενημερώνεται από το διαδίκτυο, ενώ διαβάζει μόλις πέντε βιβλία τον χρόνο και πηγαίνει σπανίως σε θέατρα και μουσεία.”
Ο πρώην υπουργός και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Τάσος Γιαννίτσης αναφέρθηκε στις εκτιμήσεις που δείχνουν ότι η συνταξιοδοτική δαπάνη από 16,2% του ΑΕΠ το 2015 θα κινηθεί στο 14,3% το 2060. Η δημογραφική επιδείνωση θα συμβάλει σημαντικά αυξητικά στο ασφαλιστικό έλλειμμα (+10,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ).
«H συνεχής μείωση του πληθυσμού σημαίνει ένα πράγμα, ότι κάθε γενιά θα παίρνει χαμηλότερες συντάξεις ή θα βγαίνει αργότερα στη σύνταξη ή και τα δύο», τόνισε ο κ. Γιαννίτσης και δήλωσε: «Αλληλεγγύη γενεών με αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί να υπάρξει και σίγουρα όχι με αυτό το σύστημα».
Συνταγματική Αναθεώρηση: Είναι αναγκαία και τι θα πρέπει να περιλαμβάνει;
Η αναγκαιότητα μίας συνταγματικής αναθεώρησης και οι όροι με τους οποίους θα μπορούσε αυτή να γίνει, ήταν το θέμα της συζήτησης με την οποία ξεκίνησε η τέταρτη και τελευταία ημέρα του 2ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.
Ο καθηγητής κ. Σταύρος Τσακυράκης εξέφρασε την άποψη ότι «το Σύνταγμά μας είναι φλύαρο» και ότι αυτό συνιστά «πρόβλημα δημοκρατίας», επειδή «ό,τι μπαίνει στο σύνταγμα αφαιρείται από τον κοινό νομοθέτη».
Πρότεινε την αναθεώρηση των διατάξεων για την ευθύνη υπουργών και την βουλευτική ασυλία, των αντίστοιχων για τον διορισμό των ανεξάρτητων αρχών, ώστε να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία τους, του άρθρου 110 για την διαδικασία της ίδιας της αναθεώρησης, ώστε κάθε Βουλή να είναι αναθεωρητική και του άρθρου 16 για την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Για την διασύνδεση των συνταγματικών αρχών με την οικονομία μίλησε ο καθηγητής κ. Γιώργος Γεραπετρίτης και είπε ότι μία αναθεώρηση θα πρέπει να διασφαλίζει:
– πολιτική κανονικότητα. Ανέφερε το παράδειγμα της διαδικασίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και επισήμανε την ανάγκη για ένα πάγιο και σταθερό εκλογικό σύστημα, ώστε αφενός να εξασφαλίζει βιώσιμες και διαρκείς κυβερνήσεις και μην διακόπτεται η τετραετής θητεία τους.
– δημοσιονομική λογοδοσία. Πρότεινε την εισαγωγή διατάξεων και ορίων για το χρέος και το έλλειμμα και την θέσπιση ανεξάρτητων αρχών με στεγανές δομές οικονομικής αυτονομίας
– ασφάλεια της αγοράς, μέσω της συνταγματικής κατοχύρωσης ενός σταθερού φορολογικού συστήματος, που θα εγγυάται την παροχή επενδυτικών κινήτρων, ασφαλούς επενδυτικού περιβάλλοντος και θεσμική ενίσχυση των όρων του ανταγωνισμού.
Το σύνταγμα δεν μπορεί να είναι κώδικας πολιτικής δικονομίας, τόνισε ο καθηγητής κ. Σπύρος Φλογαΐτης και σημείωσε ότι ένα Σύνταγμα πρέπει να είναι μικρό και ευέλικτο και όχι «κωδικοποίηση κορπορατιστικών αιτημάτων». Ανέφερε ότι στο σημερινό Σύνταγμα δεν υπάρχουν checks and balances (θεσμικά αντίβαρα), ότι είναι «πρωθυπουργοκεντρικό» και «πολιτικοκεντρικό».
Επιπλέον, ανέφερε ότι ο τρόπος παραγωγής κανόνων δικαίου είναι απαρχαιωμένος και τόνισε πως κανένα άλλο σύνταγμα δεν έχει διατάξεις τόσο εκτενείς για την δικαστική εξουσία, «που είναι ερμητικά κλεισμένη στον εαυτό της».
«Είμαστε ένα failed state», υπογράμμισε ο πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΤΕ κ. Παναγής Βουρλούμης και συμπλήρωσε ότι η αποτυχία μας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο Σύνταγμα.
Πρότεινε αλλαγές στο εκλογικό σύστημα και κατάργηση του σταυρού προτίμησης, κατάργηση της μονιμότητας και διασφάλιση της αξιολόγησης στο δημόσιο, την ίδρυση ανεξάρτητου σώματος για την διασφάλιση της συνέχειας στην διοίκηση, την αλλαγή του άρθρου 16 ώστε να κατοχυρωθεί η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων και την αλλαγή του άρθρου 110 ώστε να διευκολύνεται η αναθεωρητική διαδικασία.
Γιώργος Δερτιλής: «Η δικτατορία των αμαθών πλησιάζει»
Τους μηχανισμούς και διαδικασίες μέσω των οποίων η ημιμάθεια και η αμάθεια διαβρώνουν την λειτουργία της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και διεθνώς, περιέγραψε στην διάλεξή του με τίτλο «Η τυραννία της αμάθειας», ο καθηγητής στην École des Hautes Études en Science Sociales του Παρισιού, κ. Γιώργος Δερτιλής.
Τόνισε ότι η αμάθεια και η ημιμάθεια σκεπάζουν τις σημερινές ανθρώπινες κοινωνίες και αναφέρθηκε ειδικώς στην διαρκή και σταδιακή υποβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος κατά την 30ετία 1980-2010.
Ο κ. Δερτιλής αναφέρθηκε στην συγκεκριμένη περίοδο και υπενθύμισε κείμενό του με τίτλο «Δωρεάν Πτυχίο».
Σύμφωνα με αυτό σχεδόν όλοι όσοι εισάγονται στο πανεπιστήμιο θα πάρουν πτυχίο αργά ή γρήγορα και αφού δεν υποχρεούνται να παρακολουθούν μαθήματα, προτιμότερο θα ήταν να το πάρουν προκαταβολικούς μόλις εισαχθούν και μετά αν θέλουν να παρακολουθούν τα μαθήματα. Όπως είπε, ήταν μία πρόταση που απορρίφθηκε από το «Υπουργείο Απαιδευσίας».
«Η κατάσταση σήμερα είναι απλώς χειρότερη, αποφοιτούν ημιμαθείς σε ποσοστό περίπου 50%-75%», συνέχισε ο κ. Δερτιλής και προσέθεσε ότι με δεδομένο το διάστημα της υποβάθμισης «μπορεί να φανταστεί κανείς πόσες γενιές θα χρειαστούν για την αποκατάσταση της ζημιάς».
«Αυτό το πλήθος είναι η μεγαλύτερη δεξαμενή εκλογέων. Αν προσθέσουμε τους αναπόφευκτους βλάκες, αυτό είναι το εκλογικό σώμα που επιβραβεύει τους δημαγωγούς», σημείωσε ο κ. Δερτιλής.
«Δίχως κριτική σκέψη ελάχιστα μπορεί να συνεισφέρει κάποιος στην δίκαιη και εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας και της δημοκρατίας», συνέχισε ο κ. Δερτιλής και προσέθεσε ότι με την κριτική σκέψη διακρίνουμε το σημαντικό από το ασήμαντο, το ωραίο από το άσχημο, το καλό από το κακό, το δίκαιο από το άδικο.
Όπως επισήμανε, ημιμαθείς και ανόητοι αποτελούν ένα τεράστιο και συμπαγές κοινωνικό σώμα. «Ο αμαθής βλαξ είναι κοινός και γνώριμος τύπος ανθρώπου. Εύκολα θα δεχθεί να υπηρετήσει έναν δημαγωγό και θα υποδουλωθεί σε έναν δημαγωγό μεγάλο», υπογράμμισε.
«Η δικτατορία των αμαθών πλησιάζει», προειδοποίησε ο κ. Δερτιλής και αναρωτήθηκε, μεταξύ άλλων: «Ποιος Καποδίστριας θα δολοφονηθεί ή θα κυλιστεί στην λάσπη της αμάθειας;»
Μητσοτάκης: Οι πρώτες μου 200 μέρες στην κυβέρνηση
Τι θα κάνει τις πρώτες 200 μέρες του ως πρωθυπουργός περιέγραψε ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον διάσημο ιστορικό και Καθηγητή Ιστορίας στο Χάρβαρντ, Niall Ferguson.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι το πρώτο νομοσχέδιο που θα πάει στη Βουλή θα είναι η φορολογική μεταρρύθμιση, την οποία χαρακτήρισε ως θέμα «απόλυτης προτεραιότητας». Πρόσθεσε ότι μόλις εκλεγεί πρωθυπουργός θα προχωρήσει άμεσα στη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων, καθώς και στη ρύθμιση των ηλεκτρονικών πληρωμών.
Το δεύτερο νομοσχέδιο θα αφορά στη βελτίωση της νομοθεσίας για ταχύτερη δημιουργία επιχειρήσεων και το τρίτο στη βελτίωση της δημόσιας διοίκησης. Όπως χαρακτηριστικά είπε ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, «είμαστε μία χώρα που δεν αξιολογεί τους δημοσίους υπαλλήλους».
Στις προτεραιότητες των πρώτων 200 ημερών τοποθέτησε και τη μεταρρύθμιση της παιδείας, που θα περιέχει σημαντικές θεσμικές αλλαγές και θα δίνει περισσότερη αυτονομία στα Πανεπιστήμια.
Το πέμπτο βήμα θα είναι η Συνταγματική μεταρρύθμιση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι το Σύνταγμα της χώρας μας είναι αδύναμο και πρέπει να ξεκινήσει η συζήτηση για τη μεταρρύθμισή και τον εκσυγχρονισμό του.
Ο Niall Ferguson προσφώνησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως τον επόμενο πρωθυπουργό της Ελλάδας και τον ρώτησε πότε θα γίνουν εκλογές. Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας απάντησε ότι «όσο πιο γρήγορα γίνουν τόσο το καλύτερο».
Παρότι τάχθηκε υπέρ ενός σταθερού εκλογικού κύκλου στη χώρα, υπογράμμισε ότι οι τωρινές συνθήκες επιβάλλουν την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, καθώς όπως είπε η τωρινή κυβέρνηση δεν μπορεί να βγάλει τη χώρα από την κρίση.
Πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ετοιμάζεται να υπογράψει μέτρα για το 2018, τα οποία χαρακτήρισε ως το «τέταρτο μνημόνιο» και τόνισε ότι «είναι ξεκάθαρο για μένα ότι η κυβέρνηση δε θα μπορέσει να κάνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις».
Χαρακτήρισε το ελληνικό χρέος «μη βιώσιμο», αλλά είπε ότι έχει χειροτερέψει σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια.
Όταν ερωτήθηκε για τα μνημόνια, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι ήταν εν μέρει σωστή η εκτίμηση του Καθηγητή του Χάρβαρντ ότι το πρώτο πρόγραμμα έγινε για να σώσει τις ευρωπαϊκές τράπεζες, πρόσθεσε όμως ότι στο δεύτερο επιχειρήθηκαν βελτιώσεις, ενώ το τωρινό δεν είναι βιώσιμο.
Δήλωσε ότι η ανάπτυξη και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας είναι απόλυτη προτεραιότητά του και χαρακτήρισε «λάθος» τα τεράστια πλεονάσματα που αποδέχτηκε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε τις θυσίες των Ελλήνων όλα αυτά τα χρόνια και όταν ερωτήθηκε για το όραμά του για τα επόμενα χρόνια, απάντησε ότι θα ήθελε η Ελλάδα να βρίσκεται στο σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Δεν μπορώ να φανταστώ κάτι διαφορετικό», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας τόνισε ότι η Ελλάδα διαθέτει πολλά συγκρητικά πλεονεκτήμα και πρέπει να βρούμε πώς θα τα εκμεταλετούμε, πώς θα απελευθερώσουμε την οικονομία. Επανέλαβε ότι θα πρέπει να μειωθεί η φορολογία, να κάνουμε μεταρρυθμίσεις και αν γίνουν όλα αυτά που πρέπει, είπε στον κ. Ferguson, τότε «η ελληνική οικονομία θα σας εκπλήξει».
Τέλος, υπογράμμισε ότι πλέον το θέμα της Ελλάδας είναι η αξιοπιστία, η οποία έχει χαθεί τα δύο τελευταία χρόνια, καθώς έχουν γίνει τραγικά λάθη στη διαπραγμάτευση.
Ξεκαθάρισε ότι όταν εκλεγεί θα φτιάξει την καλύτερη δυνατή κυβέρνηση και ότι θα καλέσει ανθρώπους που δεν βρίσκονται στο κόμμα, με στόχο η Ελλάδα να επανακτήσει τη χαμένη εμπιστοσύνη.
Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις: Οι πολιτικές και οι συμμαχίες
Ποιες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μπορούν να φέρουν ανάπτυξη για το κοινωνικό σύνολο, πως μπορούν να γίνουν αποδεκτές από την κοινωνία και ποιες κυβερνήσεις μπορούν να τις εφαρμόσουν.
Στα ερωτήματα αυτά επιχείρησαν να απαντήσουν οι συμμετέχοντες στο πάνελ με θέμα “Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για ανάπτυξη, με μεγαλύτερη συμμετοχή”, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ Δελφών και το οποίο συντόνισε η δημοσιογράφος κα Μαρία Χούκλη, ενώ στο τέλος παρενέβη ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν κ. Μάριο Μόντι.
Ο πρώην γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ισπανίας και πρώην αρχηγός της ισπανικής αντιπολίτευσης κ. Pedro Sanchez επισήμανε καταρχήν πως όταν οι άνθρωποι και ιδίως η μεσαία τάξη ακούνε έναν πολιτικό να μιλά για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αισθάνονται πως είναι κακά τα νέα.
Τα τελευταία χρόνια, πρόσθεσε, μεταρρυθμίσεις σημαίνει υψηλότερους φόρους, χαμηλότερους μισθούς και συντάξεις και διάλυση της αγοράς εργασίας.
Πρότεινε λοιπόν “να αναθεωρήσουμε την ορολογία και τις εκφράσεις που χρησιμοποιούμε”.
Ο κ. Sanchez τόνισε επίσης ότι καθώς θέλουμε μεταρρυθμίσεις διαρκείας, πρέπει να οικοδομηθούν συμμαχίες, όχι όμως μόνο με την παραδοσιακή έννοια, δηλαδή μεταξύ κομμάτων που συνεργάζονται, αλλά και μεταξύ κοινωνικών μηνυμάτων, δηλαδή μεταξύ πόλεων, επιχειρήσεων, φορέων της κοινωνίας των πολιτών, περιφερειών.
Η πρόεδρος του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη κα Άννα Διαμαντόπουλου αναφέρθηκε στις διαφορές νότου- βορρά ΕΕ, στην πολυνομία σε Ελλάδα και Ιταλία, καθώς όπως σημείωσε νομοθετούνται αλλαγές που όμως δεν εφαρμόζονται.
“Χρειαζόμαστε μία μεταρρύθμιση, στην οποία θα μπορούσαν να υπάρξουν συναινέσεις, η οποία να αφορά στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση’ πρότεινε, επισημαίνοντας ότι αυτό είναι κάτι που δεν θα ονόμαζε αριστερό ή δεξιό, χωρίς να είναι βέβαια ουδέτερο.
Η κ.Διαμαντοπούλου επισήμανε ότι έχουμε μπει στην εποχή των κυβερνήσεων συνεργασίας, χαρακτήρισε όμως τη σημερινή κυβέρνηση ένα πολιτικό τέρας, που έχει ενώσει τα δύο άκρα” και το οποίο δεν έχει προγραμματική συμφωνία.
Εκτίμησε ότι πρέπει να αναπτυχθεί μία κουλτούρα συνεργασίας που δε θα ενοχοποιεί τα κόμματα, δηλαδή γιατί συνεργάστηκε ένα σοσιαλδημοκρατικό με ένα δεξιό, εφόσον είναι προς το συμφέρον της χώρας, αλλά -τόνισε- αυτό θα συμβεί μόνο εάν υπάρχει ένα πρόγραμμα κοινό των συνεργαζόμενων κομμάτων που θα γνωρίζουν οι πολίτες.
Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι οι δύο πόλοι πια δεν έχουν τα χαρακτηριστικά του παρελθόντος, αλλά είναι θέμα λαϊκισμού και ευρωπαϊσμού.
Ο αναπληρωτής υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Ιταλίας κ. Sandro Gozi στο ερώτημα εάν μπορεί να επωφεληθεί η Ιταλία εκτός ευρώ, απάντησε κοφτά: “Όχι. Τελεία”.
Τόνισε όμως ότι εάν αφήσουμε τα πράγματα ως έχουν σήμερα, θα επωφεληθεί το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα του Βορρά και αυτό θα σημαίνει κακά νέα όχι μόνο για την Ιταλία, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς θα τεθεί το ερώτημα εάν θα επιβιώσει η Ευρωζώνη και θα είναι οδός για ανάπτυξη λαϊκίστικων κινημάτων στην Ευρώπη.
Εκτίμησε ότι επείγουσα ανάγκη για την Ευρώπη δεν είναι να παράγουμε πλεονάσματα, αλλά να επενδύσουμε. Υπενθύμιζε εξάλλου πως “δεν είναι Σύμφωνο μόνο Σταθερότητας, αλλά και Ανάπτυξης”. Πρότεινε λοιπόν την ανάπτυξη νέων εργαλείων που θα συμφωνηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και που θα προάγουν τις επενδύσεις.
Είπε επίσης ότι είναι αληθές πως όταν μιλάμε για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις η μεσαία τάξη της Ιταλίας αντιδρά αρνητικά και δεν είναι ο όρος μεταρρυθμίσεις αλλά ο όρος μεταρρύθμιση που προκαλεί αντίδραση.
Εκτίμησε ότι το πρόβλημα είναι πως οι σοβαρές μεταρρυθμίσεις βραχυπρόθεσμα είναι επώδυνες και εάν δε συνοδεύονται από πολιτικές που θα φέρουν κοινωνική ισορροπία, τότε θα υπάρχει αντίσταση στην εφαρμογή.
Συμφώνησε επίσης ότι αν και υφίσταται η διάκριση αριστεράς- δεξιάς, οι νέες διαχωριστικές γραμμές είναι μεταξύ συντηρητικών και προοδευτικών, ευρωπαϊστών και αντιευρωπαϊστών, ανοιχτής και κλειστής κοινωνίας.
Ανάπτυξη και μεταρρυθμίσεις
Από την πλευρά του ο Sir Χριστόφορος Πισσαρίδης, νομπελίστας, καθηγητής του London School of Economics και καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, επισήμανε ότι το μεγάλο λάθος που έκαναν οι μεταρρυθμιστές στην Ελλάδα ήταν ότι επέμειναν στην αγορά εργασίας και όχι στην αγορά προϊόντων.
“Το να ανοίξει κανείς την αγορά εργασίας, όταν υπάρχουν περιορισμοί στην αγορά προϊόντων, μονοπώλια κλπ δεν έχει αποτέλεσμα”, εξήγησε.
Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι το κλειδί της επιτυχίας δεν είναι εάν έχει κανείς ένα κόμμα στην εξουσία ή ένα συνασπισμό κομμάτων, αλλά το να έχεις την ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων.
“Οι μεταρρυθμίσεις επιτυγχάνουν σε μία χώρα όταν υπάρχει μία ισχυρή ομάδα στον πληθυσμό, που πιστεύει ότι θα είναι σε καλύτερη θέση μετά τις μεταρρυθμίσεις. Στην Ελλάδα κανείς δεν το πιστεύει αυτό”, είπε.
Σχολίασε επίσης ότι: “Κινητήρια δύναμη της Ευρώπης και της Ευρωζώνης ήταν η Γαλλία και η Γερμανία. Τώρα η Γαλλία που είναι; Η Γερμανία κάνει αυτό που τη συμφέρει ως χώρα. Τη Γαλλία κατακρίνω περισσότερο για την κατάσταση και ελπίζω μετά τις εκλογές να υπάρχει ένας πρόεδρος με περισσότερο ευρωπαϊκό όραμα”.
Ο ιδρυτής και πρόεδρος των Φιλων της Ευρώπης, πρώην ανταποκριτής των Financial Times στις Βρυξέλλες, κ. Giles Merritt πάντως σχολίασε: “Οι συζητήσεις για μεταρρυθμίσεις μου θυμίζουν 28 ανθρώπους σε μία βάρκα, που έχει μία μεγάλη τρύπα. Ο καθένας προσπαθεί να βγάλει με ένα κουβά το νερό από τη βάρκα.
Το πρόβλημα είναι ότι η τρύπα μεγαλώνει. Ίσως με μεταρρυθμίσεις μπορούν να βγάλουν το νερό πιο γρήγορα, αλλά ουσιαστικά η βάρκα βυθίζεται. Φοβούμαι ότι η συζήτηση για μεταρρυθμίσεις μεταμφιέζει το ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, τη βάρκα που βυθίζεται, που είναι η γήρανση και σμίκρυνση της Ευρώπης”.
Ο κ. Merritt σημείωσε ότι το βασικό ζήτημα είναι το μέγεθος του ανθρώπινου δυναμικού που μειώνεται, καθώς ουσιαστικά απομακρύνεται ένα μεγάλο κομμάτι της κατανάλωσης και περιορίζεται η ανάπτυξη.
Ο καθηγητής του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Πάνος Τσακλόγλου τέλος τόνισε ότι έρευνες δείχνουν ότι οι οικονομίες που αναπτύσσονται ταχύτερα και μακροχρόνια, είναι αυτές που έχουν θεσμούς οι οποίοι προωθούν ευέλικτες ανταγωνιστικές αγορές.
Χρειαζόμαστε λοιπόν πρώτα, επισήμανε, μεταρρυθμίσεις που απελευθερώνουν τις αγορές, καθώς οι νότιες χώρες είναι λιγότερο ανταγωνιστικές από τις βόρειες.
Συμφώνησε με τον κ.Πισσαρίδη ότι έχει προχωρήσει πολύ η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, αλλά πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων και στο δημόσιο, με στόχο ένα κράτος φιλικό κυρίως προς τον επιχειρηματία, αλλά και τον πολίτη.
Τόνισε ότι κανένας φόρος δεν είναι καλός για την ανάπτυξη, αλλά ο ΟΟΣΑ έχει κάποιες προτάσεις για το μείγμα φόρων με τα καλύτερα αποτελέσματα:
“Εάν θέλεις ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη, πρέπει να μειώσεις τη φορολογία κερδών και τους περιβαλλοντικούς φόρους στην παραγωγή, καθώς και τη διαφορά ανάμεσα στο τι πληρώνει ο εργοδότης και τι παίρνει ο εργαζόμενος. Πρέπει να αυξήσεις το φόρο περιουσίας και τον περιβαλλοντικό φόρο στην κατανάλωση” είπε.
Εκτίμησε ότι η υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είναι δύσκολη πρώτον λόγω timing (το κόστος σήμερα, τα οφέλη αργότερα) και δεύτερον γιατί θίγονται λίγοι πολύ και ωφελούνται πολλοί λίγο.
Το λόγο πήρε στο τέλος ο κ.Μόντι, ο οποίος υπενθύμισε ότι στην Ιταλία ο πρώτος που έκανε λόγο για “μεταρρύθμιση δομών” ήταν τη δεκαετία του ’60 ο ηγέτης της άκρας αριστεράς του σοσιαλιστικού κόμματος Ρικάρντο Λομπάρντι εννοώντας κρατικοποιήσεις.
Ανέφερε ένα άλλο είδος κυβερνήσεων συνεργασίας, των συνασπισμών κομμάτων ως εργαλεία για την εξισορρόπηση των θυσιών που κάνουν τα κόμματα και οι εκλογείς τους.
Υπενθύμισε ότι ο ίδιος το 2011, όταν οι αγορές έδιναν 40% πιθανότητες χρεοκοπίας της Ιταλίας και χρειαζόταν μεταρρυθμίσεις αλλά δεν ήθελε κανείς να φέρει την τρόικα, αναζητώντας την πλειοψηφία εξέδωσε ένα κείμενο προς όλα τα κόμματα και το υπέγραψαν πλην της άκρας δεξιάς και αριστεράς.
Νίκος Δένδιας: Όπου υπάρχουν θεσμοί, υπάρχει ανάπτυξη
Τη σχέση ανάμεσα στους θεσμούς και την οικονομική ανάπτυξη ανέλυσαν ο πρώην υπουργός Άμυνας και Δημόσιας Τάξης, Νίκος Δένδιας, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Ελλάδας, Κώστας Μπακογιάννης, ο Πρόεδρος της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, Αναστάσιος Καλλιτσάντσης, ο Παναγιώτης Μπερνίτσας της M&P Bernitsas Law Offices και ο Πρόεδρος του Ελληνοβρετανικού Επιμελητηρίου, Χάρης Οικονομόπουλος, σε πάνελ κατά την τελευταία ημέρα του 2ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.
Στην παρέμβασή του, ο Νίκος Δένδιας, τόνισε ότι «όπου υπάρχουν θεσμοί, υπάρχει ανάπτυξη» και για του λόγου το αληθές ανέφερε τα παραδείγματα της Βόρειας και της Νότιας Κορέας, καθώς και μίας Πολιτείας στις ΗΠΑ που ανήκει κατά το ήμισυ στις ΗΠΑ και το φτωχό κομμάτι της στο Μεξικό.
Ο κ. Δένδιας είπε ότι στη χώρα πρέπει να υπάρξει κυβερνητική αλλαγή, διευκρινίζοντας ότι δεν εννοεί απαραίτητα αλλαγή στη λογική «εκλογές εδώ και τώρα» αλλά αλλαγή αντίληψης και πρόσθεσε ότι μετά από τόσα χρόνια κρίσης, η Ελλάδα δεν έχει αναπτυξιακό σχέδιο.
Την ανάγκη αναθεώρησης του Συντάγματος υπογράμμισε ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Ελλάδας, Κώστας Μπακογιάννης, ο οποίος τόνισε ότι πρέπει να καταργηθεί η «επαίσχυντη» διάταξη της προστασίας των υπουργών.
Πρόσθεσε ότι θα πρέπει με συνταγματική ρύθμιση να σταματήσουμε να διαλύουμε τη Βουλή όποτε μας κάνει κέφι και εξέφρασε την εκτίμηση ότι η Βουλή έχει απαξιωθεί. Στο σημείο αυτό πρότεινε να μειωθεί ο αριθμός των βουλευτών σε 200 από 300, κάτι που προβλέπει και το Σύνταγμα.
Ο Κώστας Μπακογιάννης υπογράμμισε την ανάγκη να γίνει μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και πρότεινε να ανοίξει η κουβέντα για τον εκλογικό νόμο.
Ο Πρόεδρος της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, Αναστάσιος Καλλιτσάντσης, έκανε εκτενή αναφορά στις επενδύσεις και το εχθρικό περιβάλλον στην Ελλάδα.
Ο γνωστός επιχειρηματίας εκτίμησε ότι αυτή τη στιγμή, αν εξαιρέσουμε τα ευρωπαϊκά προγράμματα, οι πραγματικές ιδιωτικές επενδύσεις είναι μηδενικές και αναφέρθηκε στη δυσλειτουργική και αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση.
Ο Αναστάσιος Καλλιτσάντσης τόνισε ότι οι ξένοι επενδυτές για να έρθουν ζητούν σταθερότητα, ασφάλεια και δικαιοσύνη, ενώ υπογράμμισε ότι σημαντικό περιουσιακό στοιχείο της χώρας μας αποτελεί το ανθρώπινο δυναμικό, που είναι μορφωμένο και καταρτισμένο.
Από την πλευρά του, ο Παναγιώτης Μπερνίτσας της M&P Bernitsas Law Offices περιέγραψε με μελανά χρώματα την κατάσταση στην Ελλάδα, εξ αιτίας του τρόπου που λειτουργεί ο συνδικαλισμός.
Όπως εξήγησε, στην Ελλάδα γίνεται ό,τι γινόταν στη Βρετανία τη δεκαετία του ’70. Τότε οι Βρετανοί ψήφιζαν ένα κόμμα, αλλά ποτέ δεν εφάρμοζε την πολιτική του, καθώς όλες οι αλλαγές σταματούσαν στα πανίσχυρα συνδικάτα.
Τα συνδικάτα μπορούν να οδηγήσουν σε παράλυση του κράτους και αυτό είναι αντισυνταγματικό, εκτίμησε ο Παναγιώτης Μπερνίτσας, και διερωτήθηκε:
«Είναι δυνατόν να απεργούν οι δικηγόροι επί έξι μήνες; Και έξι μήνες μετά να γυρνάμε στα γραφεία μας σαν να μη συμβαίνει τίποτα; Αυτό σημαίνει ότι είτε έχουμε λύσει το οικονομικό μας πρόβλημα είτε ότι κοροϊδεύουμε την κοινωνία».
Μάλιστα, είπε ότι στην Ελλάδα, μόνο το 10% των πόρων των συνδικάτων προέρχεται από τα μέλη. Το υπόλοιπο συνεχίζει να προέρχεται από τον προϋπολογισμό, σε μία χώρα που τα τελευταία χρόνια έχουν σφαγιαστεί μισθοί και συντάξεις.
Ο Πρόεδρος του Ελληνοβρετανικού Επιμελητηρίου, Χάρης Οικονομόπουλος, τόνισε ότι ο βασικός θεσμός είναι η δημοκρατία και το θεμέλιο της είναι οι ενημερωμένοι πολίτες.
Ο Χάρης Οικονομόπουλος τόνισε ότι οι καλές οικονομίες στηρίζονται σε καλές δημοκρατίες. Δεν είναι τυχαίο, όπως είπε, ότι χώρες όπως η Ρωσία δεν τα πάνε τόσο καλά όπως χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία ή η Ελβετία.
Εκεί θεμέλιος λίθος είναι ο πολίτης και άρα ο βασικός θεσμός που πρέπει να καλλιεργήσουμε και να δουλέψουμε είναι του πολίτη. «Οι Ελβετοί δεν είναι καλύτερος λαός, έχουν καλύτερο σύστημα», κατέληξε.
Μαργαρίτης Σχοινάς: «Η Ελλάδα να συζητήσει την αλληλεγγύη των γενεών»
Τις τρεις προϋποθέσεις προκειμένου η Ελλάδα να παραμείνει στο σκληρό πυρήνα της Ευρώπης και της Ευρωζώνης ανέλυσε ο εκπρόσωπος τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, ο οποίος εξήγησε τα επόμενα βήματα μετά την παρουσίαση της Λευκής Βίβλου από τον πρόεδρο της Κομισιόν κ. Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και απάντησε στις ερωτήσεις της δημοσιογράφου Εύας Αντωνοπούλου.
“Η Ελλάδα είναι στην πρώτη ταχύτητα και στον σκληρό πυρήνα της Ευρώπης διότι ακόμη αντηχεί στις αίθουσες των ευρωπαϊκών συνεδριάσεων η φράση του Ντ Εστέν ότι
‘Δεν μπορούμε να αφήσουμε έξω από την Ευρώπη τη χώρα του Πλάτωνα’ και γιατί τη δραματική Δευτέρα 29 Ιουνίου του 2015 ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ αναφώνησε ‘Η Ελλάδα είναι Ευρώπη και η Ευρώπη είναι Ελλάδα’. Για αυτό είμαστε στην πρώτη ταχύτητα”, τόνισε ο κ.Σχοινάς.
“Το ερώτημα είναι τι πρέπει να γίνει για να μείνουμε ή εάν θέλουμε να μείνουμε. Στη Λευκή Βίβλο και τα δύο ερωτήματα είναι παραδεκτά και ο δημόσιος διάλογος στην Ευρώπη μπορεί να καλύψει και τα δύο πεδία”, πρόσθεσε και τόνισε:
“Η Ελλάδα είναι ‘καταδικασμένη’ αν θέλετε να είναι στην πρώτη ταχύτητα και θα είναι”.
Ποια θεωρεί ο κ.Σχοινάς ως τα τρία βασικά προαπαιτούμενα
Πρώτον, σημείωσε, η Ελλάδα πρέπει να ξαναφτιάξει το κράτος της. “Η Ελλάδα έχει κράτος εργοδότη, όχι πάροχο υπηρεσιών, με πολλές στρεβλώσεις, κράτος που έχει φθηνύνει αλλά δεν έχει μικρύνει. Πολλοί στην Ευρώπη βλέπουν ότι έχουμε την ευκαιρία να το ξαναφτιάξουμε”, ανέφερε και τόνισε ότι η επιστροφή στην κανονικότητα όσον αφορά στο κράτος πρέπει να συνεχιστεί.
Δεύτερον και κυριότερον, εκτίμησε, είναι η κοινωνία. “Στην Ελλάδα η κοινωνία δέχεται ως λογικό να υπάρχουν γενιές Ελλήνων που μπορούν να λύσουν το δικό του πρόβλημα σε βάρος των παιδιών και των εγγονιών τους. Δεν υπάρχει καμία υποχρέωση αλληλεγγύης γενεών. Τα δυσθεώρητα χρέη είναι συνέπεια της λογικής ‘ας δανειστούμε και ας προχωρήσουμε κι έχει ο Θεός’”, τόνισε ο κ.Σχοινάς.
Σχολίασε μάλιστα ότι αυτό συμβαίνει σε μία κοινωνία που στο οικογενειακό πλαίσιο οι παππούδες είναι ικανοί να σκοτώσουν για τα εγγόνια τους και αυτό που κάνουμε τόσο καλά στην οικογένεια δεν το έχουμε καταφέρει ως κοινωνία, καταλήγοντας: “Το να αφήνουμε ευκαιρίες και όχι χρέη στις νέες γενιές δεν είναι μία κουβέντα που αφορά τους δανειστές, αλλά εμάς”.
Τρίτον, είπε, ότι δεν γνωρίζει κανέναν που να εύχεται να αποτύχει η Ελλάδα (“γιατί έχουμε δανειστεί από όλο τον κόσμο και όλος ο κόσμος έχει γνήσιο ενδιαφέρον να πετύχει η Ελλάδα”) και εκτίμησε ότι αυτό πρέπει να το εκμεταλλευθούμε για να πετύχουμε.
“Πως; Κάνοντας ό,τι έκαναν κι οι άλλοι. Πέρα από την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιρλανδία, ας δούμε την Κύπρο. Πέτυχε γιατί υπήρχε πολιτική αντιστήριξη. Επικεντρώθηκαν όλοι στο πρακτέο. Καταδικάστηκαν μεσσιανικές, εύκολες και άκοπες λύσεις”, εκτίμησε.
Ερωτηθείς για την αξιολόγηση, ο κ.Σχοινάς δήλωσε αισιόδοξος ότι θα κλείσει “διότι εάν έχει ζήσει κάποιος το ελληνικό δράμα από την αρχή του μέχρι τώρα, δε χωρά αμφιβολία ότι με τη βοήθεια της Ευρώπης η κατάσταση βαίνει προς το καλύτερο. Το 2010 η κατάσταση στην Ελλάδα ήταν απελπιστική.
Το 2017 δεν έχει εξομαλυνθεί, αλλά είναι σαφέστατα καλύτερη” .
Στο ερώτημα εάν θα κλείσει μέχρι το επόμενο Eurogroup, απάντησε πως ελπίζει για τις 20 Μαρτίου, αλλά “γίνονται συζητήσεις όσο μιλάμε στην Αθήνα και δε θα ήθελα ακόμη να προτρέξω, γιατί δεν είναι σοφό στη δική μου δουλειά να προτρέχεις.”
Στάθης Καλύβας: Η Ελλάδα που πετυχαίνει αποτυγχάνοντας
Πώς πετυχαίνει η Ελλάδα αποτυγχάνοντας; Το ερώτημα αυτό πρότεινε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Yale, κ. Στάθης Καλύβας, ως έναυσμα προβληματισμού για την ερμηνεία της πορείας της χώρας και ως αφορμή για την εξήγηση της σημερινής της κρίσης, κατά την ομιλία του στο 2o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Η Ελλάδα έχει παρουσιάσει σημαντικά επιτεύγματα, είπε ο κ. Καλύβας και ανέφερε μεταξύ αυτών ότι δημιουργήθηκε ένα κράτος κάτω από δύσκολες συνθήκες, μεταρρυθμίσεις όπως η αγροτική που ενώ αλλού δεν πέτυχε εδώ ήταν επιτυχής, ότι υπάρχει μία μακρά ιστορία κοινοβουλευτικών θεσμών και το «ελληνικό θαύμα» μετά το τέλος του εμφυλίου, ή η μετάβαση στην δημοκρατία, με αποτέλεσμα να είναι σήμερα στα 45 πιο ανεπτυγμένα κράτη του κόσμου.
«Αυτό δεν είναι απολογισμός πλήρους αποτυχίας», ανέφερε ο κ. Καλύβας.
Μεταξύ άλλων επισήμανε ότι τα κοινά χαρακτηριστικά προηγούμενων περίοδων με την σημερινή της κρίσης, είναι ότι σχεδόν πάντοτε έχει προηγηθεί ένας μεγάλος δανεισμός, μία μεγάλη χεροκοπία και μία μεγάλη διάσωση.
«Για να καταλάβουμε την τάση μεγάλου δανεισμού, πρέπει να δούμε την παρουσία μεγάλων οραμάτων, που ήταν τόσο φιλοδοξα ώστε να οδηγούν σε αποτυχίες», σημείωσε ο κ. Καλύβας και συμπλήρωσε – με την επισήμανση ότι αυτό δεν συνιστά πρόβλεψη για το μέλλον – ότι «αυτό που ακολουθεί συνήθως είναι οι μεγάλες ανακάμψεις».
Οπως είπε, οι διασώσεις αυτές άλλοτε είναι πολιτικές, άλλοτε οικονομικές και άλλοτε συνδυασμός και των δύο και μέσα σε αυτό το σχήμα μπορεί να ερμηνευθεί το μνημόνιο, ενώ ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των περιόδων διασώσεων, είναι ότι δημιουργούν τις συνθήκες για τον επόμενο κυκλο.
Κατά τον κ. Καλύβα, η πορεία της χώρας χαρακτηρίζεται από έναν ημιτελή, αρνητικό εκσυγχρονισμό, πάντα σε σχέση με την ξένη εξάρτηση. Προσέθεσε ομως ότι υπάρχει μία θετική διάσταση στην ανάγνωση αυτή και είναι το παράδειγμα μίας σχετικά πετυχημένης περίπτωσης με ταχείς ρυθμούς, με όρους μετα-αποικιακής χώρας.
Σημείωσε συμπερασματικά ότι α) όταν είσαι στο μέσον μία επίπονης και δραματικής διαδικασίας αδυνατείς να φανταστείς ότι το μέλλον σου θα είναι διαφορετικό και β) ότι
η Ελλάδα πέρασε μέσα από μία επταετία πολύ βαθιάς κρίσης, που έχει παρομοιαστεί με την κρίση του ’30, όμως οι θεσμοί της δεν έχουν υποστεί την κατάρρευση, που πολλοι προέβλεπαν. Αυτό δείχνει ότι δεν είναι ψεύτικοι οι θεσμοί, αλλά ότι έχουν μία πραγματική εθνική διάσταση, έχουν ρίζες στον τόπο.
Χρειαζόμαστε ένα αφήγημα στο οποίο να καταφέρουμε να τονίζουμε τα πραγματικά επιτεύγματα, π.χ. όχι μόνο την μικρασιατική καταστροφή, αλλά και την αποκατάσταση ενός εκατομμυρίου προσφύγων, να είμαστε πιο ρεαλιστές για το τι μπορούμε να πετύχουμε, κατέληξε ο κ. Καλύβας.
Κίνδυνος αναβίωσης των συγκρούσεων στα Δυτικά Βαλκάνια
Η απομάκρυνση της ευρωπαϊκής προοπτικής για τις χώρες των Βαλκανίων και η μείωση της επιρροής της Ε.Ε. στην περιοχή , λόγω των πολλών και ποικίλων εσωτερικών προβλημάτων της, αποτελούν τους βασικότερους λόγους για την αναβίωση “φαντασμάτων” του παρελθόντος στην ευρύτερη βαλκανική, σύμφωνα με τους ομιλητές.
Ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις κ. Γιώργος Κατρούγκαλος υπενθύμισε ότι η διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας και ο πόλεμος που ακολούθησε ήταν το τέλος της μεγαλύτερης περιόδου ειρήνης που γνώρισε η Ευρώπη και κάλεσε την Ε.Ε. να προωθήσει εκ νέου την ενταξιακή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.
Ο κ. Κατρούγκαλος αναφέρθηκε στις διμερείς σχέσεις της Ελλάδας με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής, υποστηρίζοντας ότι η “soft διπλωματία” και η ενεργειακή συνεργασία αποτελούν τις προτεραιότητες της ελληνικής κυβέρνησης.
Αναφορικά με το Κυπριακό, ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών υποστήριξε ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε δύσκολο σημείο, όχι με ευθύνη της ελληνικής πλευράς, ενώ υπογράμμισε ότι είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία για μια λύση στο Κυπριακό καθώς πρόκειται για την τελευταία γενιά Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων που διατηρεί ακόμα τις μνήμες της συμβίωσης,.
Από την πλευρά του, ο τομεάρχης Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας, κ. Γιώργος Κουμουτσάκος υποστήριξε ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια τα προβλήματα των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων είχαν “κρυφτεί κάτω από το χαλί”, λόγω της προοπτικής ένταξης αυτών των κρατών στην Ε.Ε. και τώρα που η Ένωση αντιμετωπίζει τα εσωτερικά της προβλήματα, επανέρχονται στην επιφάνεια “οι δαίμονες του παρελθόντος”.
“Η Ε.Ε. δεν μπορεί να ασκήσει στα Βαλκάνια την επιρροή που ασκούσε. Όταν η Ευρώπη φεύγει, οι εθνικισμοί έρχονται. Διανύουμε μια τέτοια περίοδο. Και οι ΗΠΑ δεν φαίνονται πρόθυμες να καλύψουν το κενό που αφήνει η Ε.Ε. Και θα βρεθούν άλλες δυνάμεις που θα προσπαθήσουν να το καλύψουν” δήλωσε ο κ. Κουμουτσάκος.
Αναφορικά με την Τουρκία, ο τομεάρχης Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας κάλεσε την κυβέρνηση να αποφύγει την παγίδα της κλιμάκωσης της έντασης στο Αιγαίο, υποστηρίζοντας παράλληλα τα δίκαιά της στην περιοχή.
Ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο στην Ανατολική Μεσόγειο χαρακτήρισε την Τουρκία ο κ. Νικόλαος Παπαδόπουλος, Πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος (ΔΗΚΟ) στην Κύπρο, κατηγορώντας τον Πρόεδρο της χώρας Ταγίπ Ερντογάν ως υπεύθυνο για τη στασιμότητα στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. “Το 2003 ο Ερντογάν δήλωσε ότι θα έχει μηδενικά προβλήματα με τους γείτονές του.
Σήμερα δεν υπάρχει γείτονας που να μην έχει προβλήματα με την Τουρκία.
Ο σκοπός του είναι να μετατρέψει την Τουρκία σε ένα ισλαμικό, θεοκρατικό κράτος.”. Ο κ. Παπαδόπουλος προειδοποίησε ότι μια Κύπρος που θα μετατραπεί σε τουρκικό προτεκτοράτο θα δημιουργήσει προβλήματα σε ολόκληρη την περιοχή, ενώ μια ελεύθερη Κύπρος θα αποτελέσει “παράδειγμα ειρήνης”.
Την μείωση της ευρωπαϊκής επιρροής στα Δυτικά Βαλκάνια και την απομάκρυνση της προοπτικής ένταξης στην Ε.Ε. χαρακτήρισε ως βασική αιτία για την αναζωπύρωση των εθνικισμών και ο Δρ. Ζόραν Ιλιέφσκι, πολιτικός σύμβουλος του Προέδρου της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (FYROM).
” Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ παρουσίασε προσφάτως μια “λευκή βίβλο” για το μέλλον της Ε.Ε. Σε αυτήν, δεν αναφέρεται ούτε μια φορά η λέξη “διεύρυνση”. Μπλοκάροντας το δρόμο προς την Ε.Ε. των χωρών της περιοχής, προσφέρουμε μεγάλες ευκαιρίες σε όσους επιδιώκουν την αποσταθεροποίηση” δήλωσε χαρακτηριστικά ο Δρ. Ιλιέφσκι.
Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και ο κ. Γιόβαν Κόβασιτς πρόεδρος της “East West Bridge” και επικεφαλής του “Serbian National Group”. Ο κ. Κόβασιτς υποστήριξε ότι το μεγαλύτερο σφάλμα της Ε.Ε. ήταν η η δημόσια αναφορά πως δεν πρόκειται να γίνει νέα διεύρυνση τα επόμενα χρόνια.
“Οι εθνικιστές είναι σαν τους καρχαρίες. Μυρίζουν το αίμα από μακριά και ορμάνε. Η Ε.Ε. έχει τα δικά της προβλήματα και είναι κατανοητό, αλλά αυτό γίνεται αισθητό άμεσα στα Βαλκάνια” δήλωσε ο κ. Κόβασιτς, προειδοποιώντας ότι η Ρωσία, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία επεκτείνουν την επιρροή τους στην περιοχή.
Ως μια μόνο αιτία της ανόδου του εθνικισμού στα Βαλκάνια χαρακτήρισε την απομάκρυνση της Ε.Ε. από την περιοχή η κυρία Μαριλένα Κοππά, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Σύμφωνα με την ίδια, οι άλλες δυο αιτίες που “ξυπνούν τους δαίμονες του παρελθόντος” είναι η επιστροφή των γεωπολιτικών συγκρούσεων, καθώς τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν ξαναγίνει πεδίο αντιπαράθεσης από πολλές δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Τουρκία, ενώ η τρίτη αιτία εντοπίζεται στην προσφυγική κρίση.
“Στο συγκεκριμένο ζήτημα η Ευρωπαϊκή Ένωση εξάγει αστάθεια. Η προσφυγική και μεταναστευτική κρίση επανέφερε παλιές συγκρούσεις. Πρότυπο για ένα μεγάλο μέρος των λαών στα Βαλκάνια δεν είναι πλέον η Ε.Ε., αλλά ο Ερντογάν και ο Πούτιν”.
Η κυρία Κοππά ανέφερε τέλος και μια τέταρτη, ξεχωριστή αιτία, για την αστάθεια στα Δυτικά Βαλκάνια. Την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, η οποία προκάλεσε την κατάρρευση των ελληνικών επενδύσεων στην περιοχή, ενώ και η κατακόρυφη πτώση του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει η απορρόφηση χιλιάδων εργαζόμενων από χώρες των Βαλκανίων.
Κοινή στάση της Ε.Ε. απέναντι στην τρομοκρατία
Μια ισχυρή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας σε συνεργασία με μετριοπαθείς χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής προκρίνεται ως μια άμεση λύση τόσο στο πρόβλημα της τρομοκρατίας σε ευρωπαϊκό έδαφος όσο και σε αυτό των προσφυγικών ροών, σύμφωνα με τους ομιλητές σε συζήτηση με θέμα τις περιφερειακές απειλές για τη ασφάλεια στην Ευρώπη.
Η κυρία Μαγκντα Σαχίν επικεφαλής στο Prince Alwaleed Center for American Studies & Research στο αμερικανικό πανεπιστήμιο του Καΐρου, υποστήριξε ότι η Ε.Ε. πρέπει να ξαναβρεί το ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή και να λειτουργήσει ως αντίβαρο στην πολιτική των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
“Αντίθετα με τις ΗΠΑ η Ε.Ε. ήταν πάντοτε συνεπής στις θέσεις της στην περιοχή και πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στη Ρωσία και τις ΗΠΑ” τόνισε η κυρία Σαχίν, υποστηρίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα αντιμετωπιστούν αρκετές πηγές της τρομοκρατίας στην περιοχή.
“Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η αρχή της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας εντοπίζεται στην Αραβική Άνοιξη. Η αλήθεια είναι ότι εντοπίζεται στην εποχή της κυβέρνησης Ρέιγκαν”, δήλωσε χαρακτηριστικά.
Όπως εξήγησε, το φλερτ της κυβέρνησης των ΗΠΑ με τους ταλιμπάν του Αφγανιστάν για να αντιμετωπίσουν τη Σοβιετική Ένωση, ενθάρρυνε φανατικούς ισλαμιστές, ενώ ακόμα και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι της Αιγύπτου είναι ένα κίνημα που υπήρχε στη χώρα από τη δεκαετία του ’40.
“Οι ΗΠΑ και αρκετές χώρες της Ε.Ε. υποστήριξαν το πολιτικό ισλάμ, θεωρώντας πως έχει δημοκρατική νομιμοποίηση. Τώρα η Ε.Ε. φαίνεται να κατανοεί το σφάλμα και πλέον έχει δύο δρόμους.
Να ακολουθήσει την εκδοχή Τραμπ, ή να δείξει περισσότερο ενδιαφέρον για την περιοχή και να αναλάβει τον ρόλο της, ως εγγυήτρια του κράτους δικαίου και της νομιμότητας”, υπογράμμισε η κυρία Σαχίν.
Από την πλευρά της η Δρ. Μαρία Αλβανού, εγκληματολόγος, επανέλαβε ότι η αντιμετώπιση ενός τόσο δύσκολου ζητήματος, όπως η τζιχαντιστική τρομοκρατία, είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς το φαινόμενο του τρομοκράτη που δρα ως “μοναχικός λύκος” σε πόλεις της Ε.Ε. είναι κάτι που εμφανίζεται όλο και πιο συχνά.
Ο κ. Κωνσταντίνος Φίλης διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων υποστήριξε ότι η έκπτωση αξιών στον τρόπο μεταχείρισης προσφύγων και μεταναστών διολίσθησε σε απάνθρωπες συνθήκες, κάτι το οποίο λειτουργεί ως αντικίνητρο για πιθανούς επίδοξους μετανάστες και πλέον στην Ε.Ε. η ασφάλεια του κράτους βρίσκεται στο όριο της παραβίασης ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Ο κ. Φίλης δήλωσε ότι οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές προκαλούν φόβο σε πολίτες κρατών μελών της Ε.Ε., είτε επειδή συγκεκριμένες χώρες πλήττονται από υψηλή ανεργία, είτε επειδή φοβούνται δημογραφική αλλοίωση, είτε ακόμα και διότι τίθεται ανοιχτά το ζήτημα της ασφάλειας.
Σύμφωνα με τον ίδιο αυτή η εξέλιξη έχει προκαλέσει κρίση εμπιστοσύνης από κράτη-μέλη απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θεωρούν ότι δεν μπορεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντά τους και ζητούν την εθνική περιχαράκωση για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, κάτι που με τη σειρά του ενθαρρύνει φωνές μισαλλοδοξίας και ξενοφοβίας.
Στην πιθανότητα μετά την ήττα του ISIS οι εναπομείναντες μαχητές του να οργανωθούν σε άλλες τρομοκρατικές ομάδες, είτε ακόμα να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους. αναφέρθηκε ο κύριος Σωτήρης Ρούσσος Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου,.
“Υπολογίζουμε ότι το ISIS παρόλο που χάνει διαρκώς εδάφη διατηρεί 30-35 χιλιάδες μαχητές, οι απώλειές του δεν πρόκειται να ξεπεράσουν τις 3-4 χιλιάδες”.
Νικ. Τόσκας: Ανεπαρκείς οι παραδοσιακές συνταγές για την αντιμετώπιση των νέων απειλών
Στην ανεπάρκεια των παραδοσιακών συνταγών να διασφαλίσουν την ασφάλεια στα κράτη – μέλη της Ε.Ε., λόγω των γενικότερων εξελίξεων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική αναφέρθηκε ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Νίκος Τόσκας.
Μιλώντας στο πλαίσιο του 2ου Οικονομικού Φόρουμ Δελφών ο κ. Τόσκας υπογράμμισε ότι η έννοια της ασφάλειας όπως τη γνωρίζαμε κατά την ψυχροπολεμική εποχή έχει αλλάξει και πλέον δεν υπάρχουν οι βεβαιότητες του παρελθόντος.
Ο αναπληρωτής υπουργός αναφέρθηκε στις νέες απειλές που αντιμετωπίζουν τα κράτη ως προς τον τομέα της ασφάλειας τόσο εξωτερικές, όσο και εσωτερικές , όπως την ριζοσπαστικοποίηση, την αύξηση του εξτρεμισμού και την άνοδο ακροδεξιών δυνάμεων .
“Αναφορικά με τη γεωγραφική θέση της Ελλάδας και την αντιμετώπιση παλαιών και νέων απειλών, τα προβλήματα για εμάς, που έχουμε σύνορα δύσκολα να ελεγχθούν και κυρίως θαλάσσια σύνορα είναι περισσότερα, παρόλο που η χώρα μας είναι πυλώνας σταθερότητας” υπογράμμισε ο κ. Τόσκας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έχει καταστεί ο πλέον ευαίσθητος πυλώνας εθνικής ασφάλειας λόγω της διεύρυνσης των κινδύνων αλλά και των υπηρεσιών που συντονίζει, όπως η ΕΛΑΣ, η Πυροσβεστική και η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, καθώς τις προτάσεις που ετοιμάζει για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, την παράνομη μετανάστευση, την τρομοκρατία και τη διακίνηση ναρκωτικών.
Στο πλαίσιο της ίδιας συζήτησης αναφορικά με την ασφάλεια σε δύσκολες εποχές, ο κ. Γρηγόρης Αποστόλου, ο επικεφαλής της FRONTEX για την Ελλάδα, σκιαγράφησε τις νέες αρμοδιότητες του οργανισμού για την ασφάλεια των κρατών – μελών, αλλά και της Ε.Ε., οι οποίες ισχύουν από Οκτώβρη.
“Έχουμε ενδυναμώσει τη συνεργασία με την Europol και πλέον ανταλλάσσουμε πληροφορίες και στοιχεία που συλλέγουμε από συνεντεύξεις που παίρνουμε στα εξωτερικά σύνορα και η συνεργασία είναι πλέον και επιχειρησιακή Η Europol δεν κάνει απλώς αναλύσεις, αλλά μπορεί και αναπτύσσει αξιωματικούς της σε κράτη – μέλη” δήλωσε χαρακτηριστικά
Στο κρίσιμο ζήτημα της αντιμετώπισης του κυβερνοεγκλήματος αναφέρθηκε ο κ. Λουίτζι Ρεμπούφι, Γενικός Γραμματέας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού κυβερνοασφάλειας.
“Η ασφάλεια είναι το αδελφάκι της άμυνας, και παρόλο που υπάρχουν πράγματα που προχωρούν χρειάζεται πολιτική βούληση από τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. για να βρούμε κοινούς στόχους για να κοινές λύσεις.
“Η FRONTEX είναι ένα από τα θετικά επιτεύγματα και έχουμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε ότι η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο βρίσκεται παντού, τα εγκλήματα που διαπράττονται εκεί υπολογίζονται στα 600 δισ. ευρώ τον χρόνο. Είναι η πρώτη φορά που βλέπω τόση μεγάλη συνεργασία στις Βρυξέλλες σε αυτό το επίπεδο από τα κράτη-μέλη”
Ο κ. Ρεμπούφι κάλεσε μάλιστα την Ελλάδα να επενδύσει σε αυτό ακριβώς το επίπεδο καθώς οι νέοι Έλληνες έχουν υψηλή κατάρτιση και μπορούν να βρεθούν στην πρώτη γραμμή στον τομέα αυτό και να δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Ο κ. Λορέντζο Βιντίνο από το Πανεπιστήμιο George Washington, ανέφερε ότι περίπου 6.000 Ευρωπαίοι έχουν βρεθεί στη Συρία για να πολεμήσουν και την ώρα που το ισλαμικό κράτος χάνει εδάφη κάποιοι θα παραδώσουν τα όπλα, άλλοι όμως θα βρουν άλλους τρόπους να επεκτείνουν το χαλιφάτο ή να να εφαρμόσουν τις ιδέες του χαλιφάτου ακόμα και σε κράτη – μέλη της Ε.Ε.
Το βασικό ερώτημα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι να βρεθεί τρόπος να αντιμετωπιστεί αυτός ο κίνδυνος, χωρίς να περιχαρακωθούμε πίσω από ερμητικά κλειστά σύνορα.
Ο κ. Παναγιώτης Τσάκωνας, Καθηγητής στο πανεπιστήμιο Αιγαίου, προσέθεσε επίσης ότι εκτός των παλαιών και νέων προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας, υπάρχουν και οι απαιτήσεις και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή μας στους ευρώ – ατλαντικούς θεσμούς.
” Η οικονομική κρίση έχει συνέπειες και στην ικανότητα της χώρας να επηρεάζει το στρατηγικό της περιβάλλον και μετατρέπεται σε καταναλωτή παρά σε παραγωγό ασφάλειας ασφάλειας ” υπογράμμισε ο κ. Τσάκωνας.
Προσφυγικό: «Η πολιτική ανοιχτών συνόρων θα πλήξει την δημοκρατία στην Ευρώπη»
Την επαναλειτουργία των κέντρων κράτησης μεταναστών πρότεινε ο τομεάρχης μεταναστευτικής πολιτικής της ΝΔ, κ. Μιλιτάδης Βαρβιτσιώτης από το βήμα του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, κατά την συζήτηση με θέμα «Μετανάστευση: Αντιμετώπιση της κρίσης και διαχείριση της απάντησης της ΕΕ».
«Πρεπει να στείλουμε ένα μήνυμα σε όσους θέλουν να έρθουν στην Ευρώπη: δεν είναι ένας ανοιχτός χώρος, δεν έχουμε εντολή για πολιτική ανοιχτών συνόρων», είπε ο κ. Βαρβιτσιώτης και συμπλήρωσε πως «τα κλειστά κέντρα είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν στα νησιά, δεν μπορεί να περιφέρονται οι μετανάστες ελεύθερα στα νησιά».
Υπογράμμισε επίσης ότι «η νόμιμη είσοδος στην ΕΕ δεν είναι μία εύκολη διαδικασία, είτε για μετανάστη είτε για πρόσφυγα».
O Gerald Knaus, ιδρυτής της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Σταθερότητας τόνισε ότι η Ελλάδα είναι ένας κεντρικός παίκτης στο θέμα της μετανάστευσης και των προσφύγων και ότι η κατάσταση στα ελληνικά είναι ντροπιαστική για την Ευρώπη.
«Οι περισσότεροι στην Ευρώπη θεωρούν ότι είναι ελληνικό πρόβλημα, αυτό είναι επικίνδυνο», είπε ο κ. Knaus και υπογράμμισε ότι η Ελλάδα πρέπει να απαιτήσει από την ΕΕ μία αποστολή που να ελέγχει τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης και να παίρνει αποφάσεις και ότι Ελλάδα και Ιταλία πρέπει να ζητήσουν αποκατάσταση του “Δουβλίνου”».
Κατά την ίδια συζήτηση η κυρία Susanna Vogt, επικεφαλής του γραφείου του Konrad Adenauer Stifung στην Αθήνα, εξέφρασε την εκτίμηση ότι η προσφυγική κρίση μπορεί να επηρεάσει τις εκλογές σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
«Είναι κεντρικό σημείο των προκλήσεων στην ΕΕ και αφορά άμεσα την Ελλάδα», είπε η κυρία Vogt και υπογράμμισε ότι η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας έχει μεγάλη σχέση με την σωστή λειτουργία των υπηρεσιών ασύλου στην Ελλάδα.
Ο κ. Philippe Leclerc, εκπρόσωπος της ύπατης αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα σημείωσε ότι είναι σημαντικό να υπάρχει υποστήριξη στις χώρες πρώτης εισόδου και ότι απαιτείται αποτελεσματικότητα στις υπηρεσίες ασύλου.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Δρέσδης, κ. Werner Patzelt υπογράμμισε ότι η πολιτική ανοιχτών συνόρων θα βλάψει την δημοκρατία στην Ευρώπη.
«Αν θέλουμε να μειώσουμε τον λαϊκισμό θα πρέπει να μειώσουμε την μετανάστευση», σημείωσε και είπε ότι πρέπει να εξευρεθεί απάντηση στο δίλημμα: «Πώς θα την αποτρέψεις χωρίς να γίνεσαι βάρβαρος ή κτηνώδης»;
Αναγκαία η μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος
Το ακανθώδες ζήτημα της κατάργησης του κρατικού μονοπωλίου στα πανεπιστημιακά ιδρύματα αλλά και ο εκσυγχρονισμός της ανώτατης εκπαίδευσης με παράλληλη διασύνδεσή της με την αγορά εργασίας βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης στο πάνελ «Higher Education reforms in Greece» που πραγματοποιήθηκε με συντονιστή τον Υπουργό Παιδείας την περίοδο 2000-2004 και εντεταλμένο σύμβουλο της 24Media, κ.Πέτρο Ευθυμίου.
Πολυάριθμους χαρακτήρισε τους λόγους που επιβάλλουν τη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος ο κ.Γιάννης Πανούσης, καθηγητής Εγκληματολογίας και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά και υπουργός Προστασίας του Πολίτη το 2015.
Σύμφωνα με τον κ. Πανούση τέσσερις είναι οι τομείς που απαιτούν αλλαγή: η υποχρεωτική παρουσία στην εκπαίδευση, το εθνικό απολυτήριο, η εισαγωγή αλλά και αυτή καθεαυτή η τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στόχος, σύμφωνα με τον καθηγητή θα πρέπει να είναι η δημιουργία πολυμορφικών, διασυνδεδεμένων, ερευνητικών, πολυγλωσσικών και πολυδομικών πανεπιστημίων.
Εξίσου απαραίτητο κρίνεται βέβαια κι ένα πενταετές στρατηγικό σχέδιο εθνικής ανάπτυξης, και λειτουργίας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων αλλά κι ένας κοινός κώδικας δεοντολογίας, ώστε «να φύγουν επιτέλους τα πανεπιστήμια από τον μετέωρο βηματισμό που βρίσκονται τα τελευταία χρόνια».
Με το παράδειγμα των αμερικανικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων άνοιξε την ομιλία του ο κ. Harris Pastides, Πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Νοτίου Καρολίνας-ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας την προσφορά της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Όπως είπε το πανεπιστήμιό του χρηματοδοτείται από το κράτος μόνο κατά 10% ενώ το υπόλοιπο 90% προκύπτει από συμβόλαια χρηματοδότησης από δωρεές και γενικά από ιδιωτική πρωτοβουλία. Για το λόγο αυτό άλλωστε κάθε μεγάλο πανεπιστήμιο των ΉΠΑ έχει αντιπρόεδρο οικονομικής ανάπτυξης.
Παράλληλα τόνισε πως τα ελληνικά πανεπιστήμια θα πρέπει να δουν τον εαυτό τους ως εταίρο στην οικοδόμηση του μέλλοντος τους ενώ υπογράμμισε ότι θα πρέπει να συνεργαστούν με επιχειρήσεις τόσο για την απορρόφηση φοιτητών όσο και για την προώθηση της έρευνας.
Τα θετικά και τα αρνητικά του εκπαιδευτικού συστήματος καθώς και τις προτάσεις της για μια επιτυχημένη εκπαιδευτική μεταρρύθμισή παρέθεσε η κα Νίκη Κεραμέως, Τομεάρχης Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων της Νέας Δημοκρατίας, αφού εξήρε την ακρίβεια και την πειθαρχία του Οικονομικού Συνεδρίου των Δελφών αναφέροντας πως θα ήταν ευχής έργο να λειτουργούσε και η χώρα με τον ίδιο τρόπο. Επίσης έβαλε ανοιχτά στο τραπέζι του διαλόγου το θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Όπως ανέφερε η κ. Κεραμέως η κρατική υποχρηματοδότηση, η έλλειψη εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, οι προβληματικές υποδομές της ερευνητικής αποστολής των πανεπιστημίων αλλά η αδυναμία σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας – 20% των πτυχιούχων δεν έχει δουλειά – αποτελούν τα βασικά αγκάθια του σημερινού συστήματος.
Για τους παραπάνω λόγους τα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης πρέπει να μεταλλαχθούν ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας και να προσφέρουν σπουδές προσανατολισμένες στην αγορά εργασίας.
Στις προτάσεις της για την αναβάθμιση των δημόσιων πανεπιστημίων ανέφερε πως προτεραιότητα έχει η ενίσχυση της εξωστρέφειας των πανεπιστημίων και των συνεργιών με ιδρύματα του εξωτερικού. Εξίσου ουσιώδης είναι βέβαια και η τακτική αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών των καθηγητών και των ιδρυμάτων,αλλά και η διεύρυνση των χρηματοδοτικών εργαλείων.
«brain bridge».
Την ανάγκη εκμετάλλευσης της μεγάλης επιστημονικής διασποράς της Ελλάδας υπογράμμισε ο κ. Περικλής Α. Μήτκας, Πρύτανης Καθηγητής Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τονίζοντας πως δεν πρέπει να μας απασχολεί το «braind drain» αλλά η δημιουργία ενός «brain bridge».
Επιπλέον τόνισε πως για να γίνουν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις απαιτείται συναίνεση κομμάτων και πολιτείας και βάθος χρόνου, σημειώνοντας πως τα πέντε χρόνια που πρότεινε ο κ. Πανούσης δεν είναι αρκετά.
Την ανάγκη να ενισχυθεί η παραγωγή μεταπτυχιακών σπουδών στα πανεπιστημιακά ιδρύματα τόνισε από πλευράς του ο κ. Στέφανος Γκριτζάλης, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων ενώ υπογράμμισε την ανάγκη υιοθέτησης μιας μακροπρόθεσμης πολιτικής για την βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος.
Προσέθεσε μάλιστα πως οι γραφεικρατικές αγκυλώσεις της ελληνικής πολιτείας αποτελούν μια από τις βασικές αιτίες του προβλήματος.
Στην σκληρή κριτική που δέχεται για την κατάταξη των ελληνικών πανεπιστημίων στις διεθνείς αξιολογήσεις στάθηκε ο κ. Ευστάθιος Ευσταθόπουλος, Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής – Ακτινοφυσικής στην Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ και προσφάτως εκλεγμένος εκπρόσωπος των πανεπιστημιακών, εξηγώντας πως η «μη ύπαρξή μας σε ανώτερες θέσεις δεν σχετίζεται απαραίτητα με την ποιότητα των ιδρυμάτων».
Επιπλέον υπογράμμισε την ανάγκη ύπαρξης ξενόγλωσσων επί πληρωμή μαθημάτων σπουδών και συνέχισης των υπαρχόντων μεταπτυχιακών προγραμμάτων αφού έχει αποδειχτεί ότι λειτουργούν και παράγουν καταρτισμένους φοιτητές.
Τέλος, αναφερθείς στην έρευνα, τόνισε ότι το μόνο που απαιτείται είναι η πλήρης διαφάνεια στο σύστημα χρηματοδότησης και κατέληξε πως το τρίπτυχο της επιτυχίας του συστήματος είναι «αυτονομία , αυτονομία, αυτονομία».
Ξυδάκης : Η ΕΡΤ είναι τραγική και τριτοκοσμική
Την πλήρη αντίθεσή του με την σημερινή εικόνα της κρατικής τηλεόρασης μετά την «ανάστασή» της από τον ΣΥΡΙΖΑ εξέφρασε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Ξυδάκης, στο πάνελ «Protecting the fourth estate: Democracy, Accountability and the Media» του 2ου Οικονομικού Φόρουμ, χαρακτηρίζοντάς την μάλιστα «τραγική» και «τριτοκοσμική».
«Η ΕΡΤ είναι τραγική όπως είναι, είναι τριτοκοσμική αυτή τη στιγμή και γενικά δεν υπάρχει κανένας τηλεοπτικός σταθμός που να κάνει πρωτογενή έρευνα, δεν υπάρχει καμία εφημερίδα που να κάνει σοβαρή αρθρογραφία» ανέφερε χαρακτηριστικά γενικεύοντας ακόμα περισσότερο με το να αποκαλέσει το σύνολο των δημοσιογράφων «εξευτελισμένους και μισογύνηδες».
Αιτία για την δυσμενή αυτή εξέλιξη της δημοσιογραφίας και των μέσων, κατά τον κύριο Ξυδάκη είναι “η δημοσιογραφία του κουτσομπολιού” η οποία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και συμπαρέσυρε τις κυριακάτικες εφημερίδες αποβλακώνοντας τους δημοσιογράφους με αποτέλεσμα σήμερα να μην είναι σε θέση να πετύχουν τους στοιχειώδεις όρους αναπαραγωγής».
Νωρίτερα κατά την εναρκτήρια ομιλία του στο πάνελ, ο πρώην υπουργός Πολιτισμού και Εξωτερικών επιχείρησε μια αναδρομή στη δημοσιογραφία από την δεκαετία του ’80 ως την φούσκα του ’90 και την κρίση του 2017, κάνοντας λόγο για ένα φαινόμενο διαρκούς κατάρρευσης και μιντιακής υπερέκτασης που οδήγησε τα περισσότερο ενημερωτικά μέσα αρχικά στο χρηματιστήριο και στη συνέχεια στη χρεοκοπία.
Εκτενή αναφορά έκανε και στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν σήμερα οι κολοσσοί των social media, τα οποία συγκεντρώνουν και το 1/3 της διαφημιστικής δαπάνης καθώς και στις ψευδής ειδήσεις που αυξάνονται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια.
Σε έναν διαχωρισμό πληροφόρησης και ενημέρωσης προχώρησε κατά την εναρκτήρια ομιλία της η Μαριέττα Γιαννάκου, πρώην υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, εφιστώντας την προσοχή στην έλλειψη υπευθυνότητας που παρατηρείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα κατά την διάχυση της πληροφορίας.
Παράλληλα υπογράμμισε πως η ισχύς των μέσων μαζικής ενημέρωσης μπορεί να είναι μεγάλη μέσα στη δημοκρατία, μπορεί όμως να γίνει υπερβολικά μεγάλη όταν δεν λειτουργεί με βάση έναν κώδικα δεοντολογίας».
Χαρακτηρίζοντάς τα μέσα ενημέρωσης ως αυτόνομα που δεν λογοδοτούν στο κοινό, σε αντίθεση με τους πολιτικούς οι οποίοι κρίνονται κι εκλέγονται κάθε τέσσερα χρόνια, η κ. Γιαννάκου χαρακτήρισε εξέχουσας σημασίας την οργάνωσή τους και απευκτέα συνθήκη την συγκέντρωση της εξουσίας τους σε λίγους.
«Χαοτική» χαρακτήρισε από πλευράς του την κατάσταση των ΜΜΕ ο Ροδόλφος Μορώνης, αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, τονίζοντας πως τα παραδοσιακά μοντέλα καταρρέουν και υπάρχει επιτακτική ανάγκη για αναζήτηση νέων.
Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τους ρόλο που ήταν να διασφαλίζουν ότι οι κυβερνήσεις λογοδοτούν ο κ. Μορώνης προσέθεσε πως «η τέταρτη εξουσία πληρώνει το γεγονός πως κατάπιε τις άλλες τρεις είτε γιατί τις υπονόμευε ακούσια κι εκούσια είτε γιατί εκείνες στάθηκαν ανίκανες να αντιδράσουν».
Παράλληλα έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την δυσκολία επιβίωσης της δημοσιογραφίας σε μια αγορά που έχει επενδύσει στον εντυπωσιασμό και υπογράμμισε πως είναι απαραίτητο να σφυρηλατηθεί εκ νέου η εμπιστοσύνη μεταξύ δημοσιογράφων και κοινού.
Ιστορική αναδρομή από την εποχή των σταυροφόρων και τα ταχυδρομικά περιστέρια μέχρι σήμερα επιχείρησε από πλευράς του ο κ. Θοδωρής Ρουσσόπουλος, κυβερνητικός εκπρόσωπος την περίοδο 2004-2008, σε μια προσπάθεια να εξηγήσει το πως κανείς προστατεύει αλλά και προστατεύεται από την τέταρτη εξουσία.
«Η προστασία της τέταρτης εξουσίας είναι πρώτα από όλα υπόθεση της ίδιας και της σημασίας που δίνει στο λειτούργημά της» κατέληξε ο κ. Ρουσσόπουλος.
Οι αλλαγές στην ενημέρωση
Την αλλαγή του σκηνικού όχι μόνο στον παραδοσιακό αλλά και στον ηλεκτρονικό τύπο επιχείρησε να περιγράψει ο κ.Δημήτρης Μάρης, πρόεδρος της Ένωσης Εκδοτών Διαδικτύου και πρόεδρος του ομίλου 24Media Group τονίζοντας πως η Ελλάδα χρειάζεται μέσα οικονομικά και λειτουργικά αυτοτελή και ανεξάρτητα, μοντέρνα, προσαρμοσμένα στις σύγχρονες ανάγκες».
Ο πρόεδρος της ΕΝΕΔ τόνισε πως πλέον το περιεχόμενο καθορίζεται από την τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή και διάδοσή του σε μια προσπάθεια να δώσει τον ορισμό του τεχνολογικού ντετερμινισμού.
«Τα μέσα ενημέρωσης αποτελούν έναν πυλώνα εξουσίας ο οποίος μπορεί να απειλήσει την ισορροπία του πολιτικού συστήματος από την υπερσυγκέντρωση, γι’ αυτό και ζητούμενο είναι η αποτροπή των ολιγοπωλίων» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Πάνος Πολυζωίδης, σύμβουλος του SKAI Group, κατηγορώντας την κυβέρνηση για προσπάθεια δημιουργίας ολιγοπωλίων μέσω του πρόσφατου αποτυχημένου διαγωνισμού των τηλεοπτικών αδειών.
Στις αιτίες υποχώρησης των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης αναφέρθηκε ο κ.Θεοχάρης Φιλιππόπουλος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος των Αττικών Εκδόσεων.
Τα μέσα λειτουργούσαν για πολλά χρόνια χωρίς επιχειρηματική δομή, έπαιρναν με μεγάλη ευκολία κρατική διαφήμιση και δάνεια κι έτσι οδηγήθηκαν στην παρακμή» ανέφερε χαρακτηριστικά κι επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον του για την εξαγορά του Mega.
Τα «αξιώματα» με βάση τα οποία λειτουργούν οι NYT ανέλυσε από πλευράς του ο κ. Αχχιλέας Τσάλτας, αντιπρόεδρος των New York Times Conferences, χαρακτηρίζοντας ως «άγιο δισκοπ ότηρο» την ποιότητα της ενημέρωσης.
Η διασφάλιση της ποιότητας βέβαια, όπως σημείωσε, επιτυγχάνεται με την ουδετερότητα, το σωστό επιχειρηματικό μοντέλο, τον διαχωρισμό της ενημέρωσης από την αρθρογραφία και την ανεξάρτητη λειτουργία των δημοσιογραφικών οργανισμών ακόμα κι από τους επιχειρηματίες εκδότες τους.
Παράλληλα αναφέρθηκε στην μάχη των νέων και των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης υπογραμμίζοντας πως δεν πρέπει να δαιμονοποιήσουμε αλλά να αγκαλιάσουμε τα social media ώστε να βρεθεί η χρυσή ισορροπία μεταξύ τους.
Στην ανάγκη αλλαγής του επιχειρηματικού μοντέλου στάθηκε ο κ. Δημήτρης Ξενάκης, ιδρυτής του Inside Story, σημειώνοντας πως ο λόγος της παρακμής τους είναι η ανεξαρτητοποίησή τους από τον αναγνώστη και η εξάρτησή τους από τον διαφημιζόμενο.
με Αριθμό Μητρώου 12691
