Δρ.Αν.Μοσχοβάκη: Ρίγος ή κρυάδες – Τι μπορεί να σημαίνει;

*Της: Δρ.Αν.Μοσχοβάκη

Ρίγος ή «Κρυάδες»

Το ρίγος, που συχνά περιγράφεται ως αίσθηση «κρυάδας», είναι δυσάρεστο σύμπτωμα που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες συσπάσεις και χαλάσεις μυών ενώ ταυτόχρονα ο πάσχων  νοιώθει ότι κρυώνει έντονα. Οι επαναλαμβανόμενες συσπάσεις και χαλάσεις γίνονται αντιληπτές ως τρέμουλο ή τουρτούρισμα και μπορεί να παρατηρηθούν τόσο από τον ίδιο τον πάσχοντα όσο και από το περιβάλλον του. Κάθε επεισόδιο μπορεί να διαρκέσει λίγα λεπτά ή αρκετές ώρες και να εμφανιστεί μία φορά ή επανειλημμένα σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Στον φυσιολογικό άνθρωπο, το ρίγος αποτελεί έναν μηχανισμό παραγωγής θερμότητας όταν το σώμα εκτίθεται σε χαμηλές θερμοκρασίες. Ο υποθάλαμος λειτουργεί ως «κεντρικός θερμοστάτης», διατηρώντας τη θερμοκρασία του σώματος σταθερή. Όταν η θερμοκρασία του εξωτερικού περιβάλλοντος ελαττώνεται , όπως συμβαίνει κατά την έκθεση στο κρύο, οι μυϊκές συσπάσεις αυξάνουν την παραγωγή θερμότητας, με σκοπό τη διατήρηση της ομοιοστασίας.

Ωστόσο, το ρίγος θεωρείται παθολογικό όταν εμφανίζεται χωρίς έκθεση στο κρύο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αποτελεί ένδειξη πιθανής λοίμωξης ή άλλης υποκείμενης πάθησης, κινητοποιώντας τον πάσχοντα και το οικογενειακό περιβάλλον να ζητήσουν ιατρική βοήθεια.

Το ρίγος που εμφανίζεται χωρίς προφανή λόγο μπορεί να προκληθεί από διάφορες καταστάσεις:

• Λοιμώξεις(οξείες ή χρόνιες)
• Ορμονικές διαταραχές(π.χ. υποθυρεοειδισμός)
• Φάρμακα και τοξίνες
• Υποσιτισμός
• Εμμηνόπαυση
• Ορισμένοι τύποι καρκίνου
• Αυτοάνοσα νοσήματα
• Εμβόλια ή φαρμακευτικές αγωγές
• Ψυχιατρικές διαταραχές

Οι λοιμώξεις είναι η πιο συχνή αιτία παθολογικού ρίγους. Κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης, το σώμα απελευθερώνει φλεγμονώδεις ουσίες, όπως κυτοκίνες και προσταγλανδίνες, που αυξάνουν το σημείο ρύθμισης της θερμοκρασίας από τον υποθάλαμο. Οι μυϊκές συσπάσεις που προκαλεί το ρίγος παράγουν θερμότητα για να φτάσει η θερμοκρασία στο νέο υψηλότερο επίπεδο. Ο πυρετός κατά τις λοιμώξεις, συντελεί στην επιβράδυνση της ανάπτυξης μικροβίων αλλά και στην ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης και της αύξησης της δραστηριοποίησης των λευκών αιμοσφαιρίων.

Το ρίγος μπορεί να προηγείται του πυρετού ή να αποτελεί ένδειξη έντονης φλεγμονώδους δραστηριότητας ακόμα και όταν η λοίμωξη φαίνεται ήπια. Σε χρόνιες λοιμώξεις ή σε φορείς μικροοργανισμών, τα επεισόδια ρίγους εμφανίζονται σε περιόδους υψηλής δραστηριότητας του παθογόνου μικροοργανισμού. Σε ταξιδιώτες από ενδημικές περιοχές, η φυματίωση ή η ελονοσία μπορεί να εκδηλωθεί πρώτα με ρίγος. Ακόμη και άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να εμφανίσουν σοβαρή λοίμωξη χωρίς πυρετό, με μοναδικό σύμπτωμα το ρίγος.

Στις κοινές ιογενείς λοιμώξεις και σε άτομα με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, το ρίγος είναι συνήθως ήπιο, μικρής διάρκειας και υποχωρεί όταν μειώνεται ο πυρετός, συνήθως μετά από περίπου 48 ώρες.

Τι συμβαίνει στο σώμα κατά το ρίγος

1. Ο καρδιακός ρυθμός και η αναπνοή μπορεί προσωρινά να αυξηθούν για να υποστηρίξουν την παραγωγή θερμότητας.
2. Οι μυϊκές συσπάσεις αυξάνουν την παραγωγή θερμότητας (θερμογένεση).
3. Το δέρμα μπορεί να γίνει χλωμό και να εμφανιστούν μικρές εξογκώσεις, που παραπέμπουν σε δέρμα «χήνας».

Πρόληψη και καθημερινή φροντίδα

• Φορέστε ζεστά ρούχα και προστατεύστε τα άκρα του σώματος.
• Αποφύγετε υπερβολικό αλκοόλ και κάπνισμα, που επηρεάζουν την κυκλοφορία και τη θερμοκρασία.
• Υιοθετήστε υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση και επαρκή ύπνο για υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος.

Τι να κάνετε αν εμφανίσετε ρίγος

• Μετρήστε τη θερμοκρασία σας: Ο πυρετός μπορεί να υποδεικνύει λοίμωξη όπως γρίπη ή ουρολοίμωξη.
• Ενυδάτωση και διατροφή: Φροντίστε για την ορθή σας ενυδάτωση και καταναλώστε φρούτα, λαχανικά, σούπες, ζωμούς, μέλι ή τσάι. Αποφύγετε αλκοόλ, αναψυκτικά τύπου cola, γλυκά και βαριά λιπαρά γεύματα. Αποσύρετε από την διατροφή σας το fast food και υιοθετήστε την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή.
• Αποφύγετε  κρύο και ακραίες θερμοκρασίες.
• Προσοχή στα φάρμακα: Αποφύγετε ασπιρίνη σε άτομα κάτω των 20 ετών και μην παίρνετε αντιβιοτικά ή άλλα φάρμακα χωρίς ιατρική οδηγία.
• Αποφύγετε την υπερκόπωση και μεριμνήστε για την ποσοτική και ποιοτική επάρκεια του ύπνου: Τα μέτρα αυτά βοηθούν τον οργανισμό να αντιμετωπίσει την αιτία του ρίγους.
• Ιατρική αξιολόγηση: Η διάγνωση της αιτίας είναι απαραίτητη για την κατάλληλη θεραπεία.