Κλιματική αλλαγή-Τουριστικός προορισμός-Πώς το πρώτο επηρεάζει το δεύτερο…

Της : Μ.Μπαθρέλλου

Δεν πάνε λίγες ημέρες που η κλιματική υπηρεσία τη Ε.Ε. “ανακήρυξε” το 2023 ως το πιο ζεστό έτος καθ΄όλη τη διάρκεια της χρονιάς, επισημαίνοντας ότι η κλιματική αλλαγή είναι πλέον εδώ · Τα στοιχεία όμως από την έρευνα που παρουσιάστηκαν στην έκθεση BΙΤ Enit στο Μιλάνο με θέμα “Τουρισμός ευαίσθητος στο κλίμα”, άνοιξαν μία ακόμη παράμετρο, που θέλει την κλιματική αλλαγή να επηρεάζει άμεσα την επιλογή στον τουριστικό προορισμό, αλλά και την εποχή πραγματοποίησης ενός ταξιδιού.

Υπό το πρίσμα αυτό, η έκθεση Bit Enit και η έρευνα «Τουρισμός ευαίσθητος στο κλίμα» έρχεται να φωτίσει άγνωστες μέχρι σήμερα πτυχές από τις επιπτώσεις που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή στην ταξιδιωτική ζήτηση και προσφορά, θέτοντας πλέον επιτακτικά την ανάγκη για ενσωμάτωση της κλιματικής κρίσης στο επιχειρηματικό μοντέλο, προκειμένου να διασφαλιστεί το πεδίο των βιώσιμων τουριστικών προορισμών.

Χώρες, όπως η Ελλάδα, αλλά και η Ιταλία, όπου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας, βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της πρωτόγνωρης συνθήκης, καθώς αποτελούν δύο ιδιαίτερα δημοφιλείς προορισμοί για τις καλοκαιρινές διακοπές των Ευρωπαίων και όχι μόνο τουριστών. Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου όλο το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της κλιματικής υπηρεσίας της Ε.Ε. επιβεβαίωσαν τους φόβους για την υπερθέρμανση του πλανήτη, ανοίγοντας παράλληλα “τον ασκό του Αιόλου” για το ζήτημα που τίθεται πλέον επί τάπητος : “Κλιματική αλλαγή και τουριστικός προορισμός-Δύο έννοιες αλληλένδετες” !

Εξάλλου, ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους πλέον επισφαλείς τομείς της οικονομίας μιας χώρας, που επηρεάζεται άμεσα και αισθητά από εξωγενείς παράγοντες, ένας εκ των οποίων αποτελεί πλέον και η κλιματική αλλαγή. Ο τουριστικός προορισμός για έναν ταξιδιώτη συνδέεται άμεσα με δραστηριότητες που αφορούν στην επίσκεψη στα αξιοθέατα, τα μνημεία, τη θάλασσα, το βουνό και άλλες δραστηριότητες, η πραγματοποίηση των οποίων περνάει μέσα από τις “καλένδες” που έχει θέσει η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις σε έναν τόπο (έντονοι καύσωνες, πυρκαγιές κ.α.)

Τι αποκαλύπτει η έρευνα 

Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας “Τουρισμός ευαίσθητος στο κλίμα”, καταγράφεται μία νέα διαφοροποίηση στην παρουσία ξένων τουριστών, η οποία μειώνεται κατά 25% τους καλοκαιρινούς μήνες με ταυτόχρονη αύξηση την άνοιξη και το φθινόπωρο. Αυτά είναι γεγονότα που περιγράφουν μια σαφή μετατόπιση των τουριστικών ροών με αντίκτυπο στους κύριους τουριστικούς οργανισμούς.

Η έρευνα “Τουρισμός ευαίσθητος στο κλίμα” αποτελεί ένα ερευνητικό έργο που έχει διπλό σκοπό να αναλύσει και να μετρήσει τον αντίκτυπο της κλιματικής έκτακτης ανάγκης στη συμπεριφορά της ταξιδιωτικής ζήτησης και της τουριστικής προσφοράς, και ταυτόχρονα να συμβάλει, με βάση αντικειμενικά δεδομένα, στην ανάπτυξη νέων μοντέλων εργασίας για επιχειρήσεις και τουριστικούς προορισμούς με τη μείωση των απειλών και τον εντοπισμό νέων ευκαιριών.

Η έρευνα της ΒΙΤ για τον τουρισμό και την ευαισθητοποίηση στο κλίμα, που επιμελήθηκε το Ίδρυμα Santagata του Τορίνο σε συνεργασία με το Studio Giaccardi & Associati της Ραβέννα, είναι μια επένδυση στην «έρευνα και ανάπτυξη» για τον τουρισμό που δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ πριν στην Ιταλία, η οποία είναι απαραίτητη και ως απάντηση στις πρωτοβουλίες άλλων ευρωπαϊκών προορισμών όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Σλοβενία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία κ.λπ.

Στην έρευνα ο Rodolfo Baggio, ερευνητής και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Bocconi στο Μιλάνο, αναλύει το θέμα “Τα δεδομένα που απαιτούνται για ευαίσθητους στο κλίμα προορισμούς”, ενώ ο Marco Antonioli, επικεφαλής αναλυτής της εταιρείας Giaccardi & Associati, αναλύει το θέμα “Στρατηγικές προσαρμογής στο κλίμα των επιχειρήσεων και των τουριστικών προορισμών σε Ιταλία και Ευρώπη” και παρουσιάζει επίσης μια στατιστική εκτίμηση της μείωσης των επισκεπτών λόγω της “αναγκαστικής ζέστης” που υπολογίζεται σε σχέση με μια ομάδα περιφερειακών προορισμών στην κεντρική βόρεια και κεντρική νότια Ιταλία.

Κάποια άλλα ερευνητικά θέματα όπως “Κλιματικές επιπτώσεις, πολιτιστικός τουρισμός και τοποθεσίες της UNESCO”, “Εξέλιξη της σχέσης προσφοράς και ζήτησης στον κλιματικά ευαίσθητο τουρισμό” στοχεύουν την εξέταση της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ιταλία χρησιμοποιώντας τις 59 τοποθεσίες της UNESCO ως “λυδία λίθο” της ικανότητας του εθνικού συστήματος να ανταποκρίνεται στα κρίσιμα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής.

Σημειώνεται ότι, το 2022 η Ιταλία κατέγραψε πάνω από 142 εκατομμύρια παρουσίες στον τουρισμό πολιτιστικής κληρονομιάς με τουριστική δαπάνη ή αξία επιστροφής άνω των 12 δισ. ευρώ. Επομένως, η ενσωμάτωση της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης στο επιχειρηματικό μοντέλο αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για τη στρατηγική ανασχεδίαση των προορισμών, των Online Travel Agencies (OTA) και των εταιριών. Αυτή η προσέγγιση, που αποσκοπεί στην προληπτική προετοιμασία αντί της αντιμετώπισης απροσδόκητων καταστάσεων, ενθαρρύνει την ενεργή συμμετοχή όλων των σχετικών μερών στη διαμόρφωση νέων αποφάσεων.