Οἱ ἐπιστήμονες δέν εἶναι σέ θέση ἀκόμη ν᾽ἀποφανθοῦν ποῦ στηρίζονται οἱ ἀτόλλες καταμεσῆς τῶν ὠκεανῶν. Ἂλλοι λένε ὃτι ἑδράζονται σέ ὑποβρυχίους κρατῆρες ἡφαιστείων καί ἂλλοι ὂχι, σύμφωνα μέ τίς θεωρίες τῶν Καμισό, Μάρεϋ, Δαρβίνου, Ἀγκασίζ κ.ἂ. Ωστόσο καμμία ἀπό τίς θεωρίες αὐτές δέν εἶναι ἱκανή νά δώση σαφῆ καί ἐνιαία ἐξήγηση σέ ὃλα τά προβλήματα τῶν κοραλλιογενῶν αὐτῶν κατασκευῶν.
Γιά παράδειγμα, δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρχουν κρατῆρες ὑποβρυχίων ἡφαιστείων μήκους 70 χιλιομέτρων, ὃπως οἱ ἀτόλλες τῆς Σουαδίβης (Ινδικός Ωκεανός), ἢ μήκους 140 χιλιομέτρων καί πλάτους μόνο 25 ὃπως τῶν κοραλλιογενῶν νήσων Μαλδίβων. Ἀνάλογες ἀμφισβητήσεις προκύπτουν ἀπό τήν ἐξέταση τῶν ἀτολλῶν τοῦ Ἀτλαντικοῦ (Ἀντίλλες, Φλώριδας), τοῦ Εἰρηνικοῦ (Αὐστραλία, Ὠκεανία), τοῦ Ἰνδικοῦ (Έρυθρά θάλασσα, Μαδαγασκάρη), οἱ νῆσοι τῆς Σάνδης καί οἱ Βερμοῦδες, πού ὑποστηρίζονται θερμικά καί κλιματολογικά ἀπό τόν μεγάλο ρυθμιστῆ τοῦ σημερινοῦ κλίματος τῆς Γῆς, τοῦ Κολπείου Ρεύματος (Gulf Stream).
Ὃταν προέκυψε τό «πρόβλημα» τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς, πού ἀρχικά εἶχε τόν ὃρο ὑπερθέρμανση τοῦ πλανήτη (ἀλλά παραδόξως εἶχε ἀρχίσει νά… χιονίζει στήν ἒρημο Σαχάρα, στήν Αἲγυπτο, στήν Σαουδικη Ἀραβία καί στά Ἐμιράτα), ὁ παγκόσμιος ἡγέτης τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς πρώην πρόεδρος τῶν ΗΠΑ Ἀλ Γκόρ εἶχε τρομοκρατήσει μέ τούς συνεργάτες του τήν οἰκουμένη ὑποστηρίζοντας ὃτι θ᾽ἀνέλθη ἡ στάθμη τῶν θαλασσῶν λόγω τίξεως τῶν πάγων καί θά κατακλυσθοῦν οἱ ἀνά τόν κόσμο παραθαλάσσιες πρωτεύουσες. Φυσικά, κάτι τέτοιο δέν συνέβη ποτέ. Ὂχι ὃτι δέν μπορεῖ νά συμβῆ κάποτε στό ἀπώτερο μέλλον, ἀλλά μέ γεωλογικά καί ὂχι μέ…ἐπιχειρηματικά κριτήρια. Οὓτε βέβαια καί οἱ πάγοι καί τῶν δύο πόλων ἒλυωσαν. Ἀπεναντίας, σύμφωνα μέ μετρήσεις τῆς ΝΑΣΑ, οἱ πάγοι αὐξήθηκα στήν Ἀνταρκτική.
Πώς προέκυψε ο όρος κλιματική ἀλλαγή
Πολύ λίγοι θυμοῦνται ὃτι τό θέμα τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς ἐπινοήθηκε γιά πρώτη φορά καί γιά διαφορετικούς λόγους ἀπό τήν Βρεταννίδα πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ, ὁποία, ἒχοντας ν᾽ἀντιμετωπίση τίς πιέσεις τῶν συνδικάτων τῶν ἀνθρακωρύχων γιά γενναῖες αὐξήσεις μισθῶν, ἒβαλε δικούς της ἐπιστήμονες νά ὑποστηρίξουν ὃτι ὁ ἂνθρακας ρυπαίνει. Ἒκτοτε μεθοδεύτηκε ἡ κλιματική ἀλλαγή καί ἡ πράσινη ἀνάπτυξη, πού ἒγινε μία ἐπιχείρηση πρώτης τάξεως, μέ κεντρικό σύνθημα τήν ἐξάλειψη τοῦ ἀποτυπώματος τοῦ ἂνθρακα ἀπό τό ἐνεργειακό μέχρι τό 2050. Αὐτό ὃμως δέν ἀποτρέπει τούς δισεκατομμυριούχους τοῦ πλανήτη νά ἐπενδύουν στήν ἐξεύρεση νέων πηγῶν ὑδρογονανθράκων, κάτι πού ἒχει προκαλέσει σημαντική αὒξηση τῆς παραγωγῆς πετρελαίου καί φυσικοῦ ἀερίου. Καί εἶναι ἀκριβῶς αὐτές οἱ νέες πηγές πού κρατοῦν σχεδόν σταθερή τήν τιμή τοῦ μαύρου χρυσοῦ καί τοῦ Φ.Α. σέ ἀνεκτά ἐπίπεδα, ἐν μέσω μάλιστα δύο πολέμων στήν Οὐκρανία καί στήν Παλαιστίνη, ὣστε νά μποροῦν νά ἐλέγχωνται ἀπό τίς ἀρχές τά ὃρια τοῦ πληθωρισμοῦ παγκοσμίως καί νά μή προκαλοῦνται διαταραχές στήν παγκόσμια μεταφορική ἀλυσίδα. Μάλιστα ὑπάρχουν ἀρκετές ἐπώνυμες δηλώσεις Ἑλλήνων ἐφοπλιστῶν σέ διεθνῆ συνέδρια ὃτι τό πετρέλαιο δέν πρόκειται νά άπολακτισθῆ ἀπό τήν παγκόσμια παραγωγή ἐνέργειας οὒτε καί μετά τό ἒτος…2200!
Ἐάν λοιπόν οἱ ἰσχυρισμοί περί ὑπερθερμάνσεως τοῦ πλανήτη ἰσχύουν (διότι πρίν ἀπό 10.000 χρόνια καί πρίν ἀπό 40.000 χρόνια ὁ πλανήτης ἦταν πολύ θερμότερος τοῦ σημερινοῦ ἀφοῦ βρέθηκαν ἀπολιθώματα φοινίκων καί ἂλλων τροπικῶν φυτῶν στήν…Σπιτσβέργη (Νορβηγία), χωρίς μάλιστα νά ὑπάρχει τότε ἀνθρώπινη δραστηριότητα γιά νά ἐκπέμπει διοξείδιο τοῦ ἂνθρακος), οἱ πρῶτες πού θά ἒπρεπε νά ἐξαφανισθοῦν ἀπό προσώπου γῆς εἶναι οἱ ἀτόλλες, πού ἀναδύονται σέ λίγα μόλις μέτρα ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θαλάσσης. Καί ἀς μή νομισθῆ ὃτι οἱ ἀτόλλες ἀποτελοῦν ἓνα πρόσφατο γεωλογικό φαινόμενο. Κατά τούς γεωλόγους, πρωτοεμφανίσθηκαν κατά τήν Σιλλούριο περίοδο τοῦ παλαιοζωϊκοῦ αἰῶνα, δηλαδή πρίν ἀπό 400 ἑκατομμύρια χρόνια καί ἒφθασαν στό ἀπόγειό τους κατά τόν μεσοζωϊκό αἰῶνα, καί συγκεκριμένα στά μέσα τῆς λεγομένης ὠολιθικῆς περιόδου, ἐξακολουθῶντας νά ὑπάρχουν μέχρι σήμερα καί δίνοντας θαυμάσιες εὐκαιρίες τουριστικῶν ἐπενδύσεων μέ πεντάστερα ξενοδοχεῖα, χωρίς ποτέ οἱ ίδιοκτῆτες τους νά φοβηθοῦν τήν κλιματική ἀλλαγή καί τίς…πλημμύρες.
Παιχνίδι ζωῆς καί θανάτου
Προσεκτικότερη παρατήρηση πιστοποιεῖ ὃτι στίς ἀτόλλες, πού συνδέονται μέ τίς βιολογικές ἐξελίξεις στήν Γῆ καί τήν βιοποικιλότητα, παίζεται ἓνα περίεργο παιχνίδι ζωῆς καί θανάτου, καθώς παράλληλα πρός τήν ζωή, ἐργάζεται καί ὁ θάνατος, πού καιροφυλακτεῖ καί καταστρέφει ἐκεῖνο πού δημιουργοῦν οἱ πραγματικοί οἰκοδόμοι τοῦ συγκροτήματος, πού εἶναι τά κοράλλια. Τό καταστροφικό ἒργο ἀναλαμβάνουν τά βακτήρια, οἱ μύκητες, τά φύκια, οἱ σπόγγοι, οἱ ἀχινοί καί οἱ δακτυλιοσκώληκες, πού τρυποῦν τήν μάζα πρός πᾶσα κατεύθυνση καί προετοιμάζουν τήν διαλυτική δράση τῆς θαλάσσης.
Ἐμεῖς ζοῦμε στήν συγκεκριμένη γεωλογική περίοδο τοῦ Καινοζωϊκοῦ Αἰῶνα μέ τήν συγκεκριμένη τεχνολογία καί μέ τά γνωστά προβλήματα τῆς ἀνθρωπότητος, πού εὐνοοῦν τήν ταχεῖα διάδοση κάθε πληροφορίας, ἀλλά καί κάθε παραπληροφόρησης. Ὃμως ἡ γεωλογική ἱστορία τῆς Γῆς καταδεικνύει, ὃτι οἱ ἐξελίξεις πάνω στόν πλανήτη εἶναι βραδύτατες σέ σχέση μέ τό ἡλικιακό καθεστώς τῶν ἀνθρώπων. Σέ ἑκατό χρόνια ἀπό σήμερα δέν θά ζῆ κανείς ἀπό τούς σημερινούς ἀνθρώπους συμπεριλαμβανομένων καί τῶν βρεφῶν. Τότε, τό 2123, θά ἰσχύουν νέες άντιλήψεις, νέες ἀλήθειες ἀλλά καί νέα…ψέματα.
Ὃμως οἱ ἀτόλλες θά ἐξακολουθοῦν καί τότε νά ὑπάρχουν, ἀκολουθῶντας κι αὐτές τίς γεωλογικές ἐξελίξεις ἲσως γιά πολλά ἀκόμη ἑκατομμύρια χρόνια, χωρίς νά ἒχουν καταπωθῆ ἀπό τούς ὠκεανούς ἀπό προεξοφλούμενο λυώσιμο τῶν πάγων, πού δέν τίκονται ποτέ στήν Γῆ. Οὒτε στόν Ἂρη ἀκόμη, ὃπου τά «σκουφιά» του εἶναι ἐμφανῆ ἀπό τήν Γῆ καί στούς δύο πόλους καί θά φωτογραφίζονται στό μέλλον ἀπό τά ἀμερικανικά Opportunitys καί Perseverance τῆς ΝΑΣΑ ἢ τά κινέζικα Zhurong ἢ δέν ξέρω ποιῶν ἂλλων κρατῶν ἀκόμη.
Τό πετρέλαιο θά σταματήση νά χρησιμοποιεῖται ὃταν θά ἒχει ἐξαντληθῆ ἢ ὃταν θά ἐπιτευχθῆ ἡ σύντιξη, δηλαδή ἡ ἀνεξάντλητη παραγωγή ἐνέργειας μέ θερμοπυρηνική διαδικασία, ὃπως συμβαίνει στά ἂστρα, μέ τήν χρησιμοποίηση τοῦ δευτερίου (βαρύ ὑδρογόνο) τῶν ὠκεανῶν, ἢτοι τήν μετατροπή ἑνός ἀτόμου ὑδρογόνου μέ τήν βοήθεια ἑνός ἀτόμου ἂνθρακα σέ ἓνα ἂτομο ἠλίου. Μέχρι τότε τό ἐνεργειακό παιχνίδι θα παίζεται μέ τίς ΑΠΕ, μέ τούς πυρηνικούς σταθμούς ἠλεκτροπαραγωγῆς ἡ κατασκευή τῶν ὁποίων συνεχίζεται μέ σταθερό ρυθμό, μέ τό πετρέλαιο, τό Φ.Α. καί μέ τήν χρήση τοῦ ὑδρογόνου ὡς καυσίμου τῶν μηχανῶν.
Ὑπάρχει ὃμως καί κάτι ἂλλο πού πρέπει νά συλλογισθῆ ὁ σημερινός κόσμος. Ἂν ἐξαλειφθῆ τό ἀποτύπωμα τοῦ ἂνθρακα μέχρι τό 2050, ὃπως ἒχει προγραμματισθῆ, τί δουλειά θά κάνουν ἡ Σαουδική Ἀραβία καί τά Ἀραβικά Ἐμιράτα, πού σκανδαλίζουν τόν κόσμο μέ τήν χλιδή τῶν βασιλέων καί τῶν πριγκήπων τους καί μέ τίς φαραωνικές ἐπενδύσεις πού μετατρέπουν τίς ἐρήμους σέ ὀάσεις;
Τῶν φρονίμων ὀλίγα!
*ΚΩΣΤΑΣ ΔΟΥΚΑΣ:
Ο Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος (μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας (μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία, αλλά και με τις σύγχρονες προκλήσεις, συγκριτικά με τις αντίστοιχα ιστορικά φαινόμενα.
Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σε πεζό και σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.
