«Φως» στο ερώτημα αυτό επιχείρησε να δώσει μια έρευνα με διαδικτυακό ερωτηματολόγιο και προσωπικές συνεντεύξεις, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Έργου Erasmus+ “Advancing MuNicipal Circlular Economy – ADVANCE”, σε επιλεγμένες ευρωπαϊκές χώρες (σε Ελλάδα, Σερβία και Κροατία για τα νοικοκυριά και σε Ελλάδα, Κύπρο και Βέλγιο για τις επιχειρήσεις HoReCa).
Σύμφωνα με την έρευνα των νοικοκυριών, η οποία συγκέντρωσε περίπου 150 απαντήσεις, τα τρόφιμα που είναι πιο επιρρεπή στη σπατάλη είναι τα λαχανικά, ακολουθούμενα από τα φρούτα, τα αμυλούχα τρόφιμα (π.χ. πατάτες, ψωμί, ρύζι, κ.ά.) και τα γλυκά/επιδόρπια. Περισσότερα από τα μισά τρόφιμα σπαταλώνται αφού μαγειρευτούν, περίπου 30% σπαταλώνται πριν μαγειρευτούν και τα υπόλοιπα κατά την προετοιμασία του φαγητού.
Υπάρχει επίσης σαφής ένδειξη ότι όταν τα νοικοκυριά δεν προγραμματίζουν σωστά την προετοιμασία των γευμάτων, τείνουν να ξεχνούν έτοιμα γεύματα που είναι αποθηκευμένα στο ψυγείο. Ως αποτέλεσμα, ένα μεγάλο ποσοστό των περισσευούμενων τροφίμων (πάνω από 35%), αν και κατάλληλο για κατανάλωση, καταλήγει στους κάδους απορριμμάτων. Η διαχείριση των αναπόφευκτων αποβλήτων τροφίμων ακολουθεί παρόμοια μοτίβα, όπως τα περισσεύματα φαγητού.
Τα περισσότερα νοικοκυριά δεν διαχωρίζουν τα απορρίμματα τροφίμων από τα υπόλοιπα απορρίμματα, επειδή δεν υπάρχει οργανωμένη διαχείριση αποβλήτων στο δήμο τους. Παρόλο που υπάρχουν διαφορές μεταξύ των τριών χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα, φαίνεται ότι τα απόβλητα τροφίμων στο στάδιο της κατανάλωσης σχετίζονται άμεσα με την αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών.
Όσον αφορά στην έρευνα HORECA, συγκεντρώθηκαν περίπου 130 ερωτηματολόγια. Η παραγωγή αποβλήτων τροφίμων στον κλάδο εξαρτάται από την ποσότητα των τροφίμων που αγοράζονται, δηλαδή όσο περισσότερα τρόφιμα αγοράζονται τόσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα των αποβλήτων.
Το κρέας κατέχει την πρώτη θέση στα απόβλητα τροφίμων, ακολουθούμενο από τα λαχανικά και τα αμυλούχα τρόφιμα. Σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των αποβλήτων τροφίμων προκύπτει κατά την κατανάλωση, το 25% κατά την προετοιμασία του φαγητού και το 25% κατά τη συντήρηση των τροφίμων. Τα απόβλητα τροφίμων που δεν είναι κατάλληλα για κατανάλωση συνήθως πετιούνται (περίπου 75%). Όσον αφορά στη διαχείριση των υπολειμμάτων φαγητού, περίπου το 45% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι δωρίζει ένα μέρος σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, 9% ότι τα κομποστοποιεί, 7% ότι συνεργάζεται με εξωτερικούς παράγοντες και 16% ότι ακολουθεί άλλη πρακτική.
Άγνωστη λέξη η ανακύκλωση
Είναι ανησυχητικό ότι, περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις πετούν είτε μέρος είτε το σύνολο των υπολειμμάτων φαγητού και μόνο το ένα τρίτο δήλωσε ότι παρέχονται στους πελάτες συχνά ή πολύ συχνά συσκευασίες (doggy bags) για να πάρουν μαζί τους το περισσευούμενο φαγητό. Περίπου 1 στις 3 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι διαθέτουν ξεχωριστό σύστημα συλλογής για τα οργανικά/βιοαπόβλητα, αλλά υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών χωρών. Η έλλειψη διαθέσιμου χώρου αναφέρθηκε ως ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια για τη χωριστή συλλογή.
Τα θετικά νέα είναι ότι τα απόβλητα τροφίμων στον κλάδο έχουν μειωθεί σε σύγκριση με 10 χρόνια πριν, με βάση τις απόψεις των ερωτώμενων. Οι κύριοι λόγοι είναι η αυξημένη εμπειρία όσον αφορά στη διαχείριση των τροφίμων, η αυξημένη προσοχή που δίνεται για λόγους κόστους, και η αυξημένη περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. Τα κίνητρα των εταιρειών του κλάδου για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων είναι κυρίως περιβαλλοντικά και οικονομικά και σχετίζονται λιγότερο με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας.
Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες, το πιο προτιμητέο μέτρο για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων είναι η εκπαίδευση των εργαζομένων του κλάδου. Αναλυτικότερα στοιχεία της έρευνας είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του Έργου (https://www.advance-foodwaste.eu/).
με Αριθμό Μητρώου 12691
