Εορτασμός για τα 30 χρόνια Ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE για το περιβάλλον

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε η Εκδήλωση Εορτασμού 30 Χρόνων του Ευρωπαϊκού Χρηματοδοτικού Προγράμματος LIFE για το Περιβάλλον και τη Δράση για το Κλίμα από το Πράσινο Ταμείο, την Πέμπτη 26 Μαΐου 2022, στην ιστορική Βίλα Καζούλη.

Χαιρετισμό απέστειλε ο κ. Γιώργος Αμυράς, Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), ο οποίος αναφέρθηκε στον εντυπωσιακό απολογισμό της πορείας του Προγράμματος LIFE με 5.500 έργα και 5 δισεκατομμύρια ευρώ σε όλη την Ευρώπη μέσα σε 30 χρόνια.

Ο κ. Αμυράς επεσήμανε τη φιλοδοξία του Προγράμματος με τη διάθεση, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 3,5 δισ. ευρώ σε περιβαλλοντικές δραστηριότητες και 1,9 δις. ευρώ σε δράσεις για το κλίμα για την περίοδο 2021-2027. Κλείνοντας, τόνισε την έμπρακτη στήριξη του ΥΠΕΝ στα Ολοκληρωμένα Στρατηγικά Έργα LIFE και ευχαρίστησε το Πράσινο Ταμείο και τον κ. Σταθόπουλο για την αγαστή συνεργασία σε έργα LIFE.

Αύξηση 180% στην απορρόφηση πόρων από το Πράσινο Ταμείο

Ακολούθησε χαιρετισμός από τον κ. Στάθη Σταθόπουλο, Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Πράσινου Ταμείου.  Ειδικότερα, ο κ. Σταθόπουλος επεσήμανε ότι σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας,  με πληρωμές 148 εκ. ευρώ στους δικαιούχους του φορέα, μέσω 40 διαφορετικών προγραμμάτων, προσκλήσεων ευρέως περιβαλλοντικού φάσματος, το Πράσινο Ταμείο κατάφερε να υπερδιπλασιάσει τη συνολική απορρόφηση, με αύξηση 108%, έναντι του Οκτωβρίου 2017-Οκτωβρίου 2019.

Ειδικά για τα προγράμματα αστικών αναπλάσεων Δήμων, το 2020 και το 2021 ήταν οι δύο πρώτες χρονιές στην ιστορία του φορέα με 100% απορρόφηση του προϋπολογισμού.

Η απορρόφηση του μεγαλύτερου προγράμματος (Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο) σημείωσε αύξηση κατά 257% σε σχέση με το σημείο εκκίνησης. Οι 4 προσκλήσεις Αστικής Αναζωογόνησης που απευθύνθηκαν και στους 332 Δήμους εξασφάλισαν χρηματοδοτικό εργαλείο 104,2 εκ. ευρώ και πλέον, για 800, περίπου, ενταγμένα έργα το τελευταίο 30μηνο.

Σημαντικές βελτιώσεις απορρόφησης εμφάνισαν όλα ανεξαιρέτως τα προγράμματα του φορέα για την προστασία δασών (28%), το Γαλάζιο Ταμείο για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης (120%), τα ευρωπαϊκά προγράμματα LIFE (80% περίπου), ενώ το πρόγραμμα για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών σημείωσε απορρόφηση 100% για πρώτη φορά, επίσης, πριν η σχετική αρμοδιότητα μεταβιβαστεί στον νέο φορέα, τον ΟΦΥΠΕΚΑ.

Νέα αντικείμενα δράσης για το Πράσινο Ταμείο

Στη συνέχεια, ο κ. Σταθόπουλος τόνισε την είσοδο του Ταμείου σε νέα αντικείμενα όπως είναι η απολιγνιτοποίηση, η ηλεκτροκίνηση, η στήριξη της έρευνας στα Πανεπιστήμια και η ψηφιακή καταγραφή κοινόχρηστων χώρων, την είσοδο του φορέα στον Ψηφιακό Χάρτη της χώρας αλλά και την ενεργοποίηση των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας.

Κλείνοντας τον χαιρετισμό του, ο Πρόεδρος αναφέρθηκε στη σημαντική συμμετοχή του Πράσινου Ταμείου σε συνολικά 10 έργα LIFE.

Ο κ. Νικόλαος Χιωτάκης, Διευθύνων Σύμβουλος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ανέφερε ότι ο ΕΟΑΝ συμμετείχε και εξακολουθεί να συμμετέχει σε 4 σημαντικά έργα LIFE που έχουν χρηματοδοτηθεί από το Πρόγραμμα LIFE:

• το LIFE DEBAG (2014-2017) – Ολοκληρωμένη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη μείωση της πλαστικής σακούλας στο θαλάσσιο περιβάλλον,
• το LIFE RE-WEEE (2014-2020) – Ανάπτυξη και επίδειξη υποδειγμάτων πρόληψης και επαναχρησιμοποίησης των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών με στόχο την αύξηση χρόνου ζωή τους,
• το LIFE-IP CEI-Greece (2019-2027) – Εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα,  αλλά και
• το LIFE PROWhIBIT (2020-2023) που αφορά στην πρόληψη περιβαλλοντικού εγκλήματος με Έξυπνες Επιθεωρήσεις.

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο κ. Γιώργος Πρωτόπαπας, Εθνικό Σημείο Επαφής για το Πρόγραμμα LIFE/Περιβάλλον από το 2010 και Διευθυντής του Πράσινου Ταμείου από τα τέλη του 2016, ο οποίος αναφέρθηκε στο γενικό σκοπό του Προγράμματος LIFE.  

Παρουσίασε τα στοιχεία του LIFE στην Ελλάδα, όπου από την έναρξη του Προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 1992 και μέχρι το 2020, συγχρηματοδοτήθηκαν συνολικά 266 έργα με έναν Έλληνα Συντονιστή δικαιούχο. Η συνολική επένδυση αυτών των έργων ανέρχεται σε 436,8 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων η συνεισφορά της ΕΕ αντιστοιχεί σε 240,2 εκατομμύρια ευρώ.

Σύντομη αναφορά έγινε στο πεδίο «Περιβάλλον», που καλύπτει δύο υπο-προγράμματα:

• Το υπο-πρόγραμμα Φύση και Βιοποικιλότητα.
• Το υπο-πρόγραμμα Κυκλική Οικονομία και Ποιότητα Ζωής και
• Το πεδίο «Δράση για το Κλίμα», που καλύπτει δύο υπο-προγράμματα:
• Το υπο-πρόγραμμα Μετριασμός και Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή.
• Το υπο-πρόγραμμα Μετάβαση σε Καθαρές Μορφές Ενέργειας.

Επίσης επισημάνθηκε το γεγονός ότι το ανώτατο ποσοστό συγχρηματοδότησης από την ΕΕ για την προγραμματική περίοδο 2021 – 2027 είναι ύψους 60% των συνολικών επιλέξιμων δαπανών του έργου. Εξαίρεση στο ποσοστό συγχρηματοδότησης της ΕΕ προβλέπεται στις περιπτώσεις έργων φύσης και βιοποικιλότητας, όπου μπορεί να φτάσει το 75% και σε περιπτώσεις έργων μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, όπου το ποσοστό διαμορφώνεται στο 95%. 

Ο ρόλος του Πράσινου Ταμείου σε έργα LIFE

Στη συνέχεια, ο κ. Πρωτόπαπας αναφέρθηκε στο ρόλο του Πράσινου Ταμείου σε έργα LIFE. Πιο συγκεκριμένα το Πράσινο Ταμείο ήταν ο συντονιστής δικαιούχος του Έργου Οικοδόμησης Δυναμικού Greek LIFE Task Force, το οποίο παρείχε υποστήριξη και συμβουλευτική σε πιθανούς δικαιούχους που ενδιαφέρονταν να υποβάλλουν προτάσεις έργων στο Πρόγραμμα LIFE.

Επίσης, το Πράσινο Ταμείο είναι συντονιστής δικαιούχος ενός νέου έργου, του LIFE EL-BIOS που εστιάζει στη δημιουργία ενός διαδικτυακού συστήματος πληροφοριών που θα ενσωματώνει όλες τις υπάρχουσες γνώσεις και δεδομένα για τη βιοποικιλότητα σε εθνικό επίπεδο μέσω μιας ολοκληρωμένης γεωχωρικής πύλης.

Το Πράσινο Ταμείο συμμετέχει ως Εταίρος στα 3 Ολοκληρωμένα Έργα LIFE, που συντονίζονται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας:

• Το LIFE-IP 4 NATURA 
• Το LIFE-IP AdaptInGR 
• Το LIFE-IP CEI-Greece 

Τέλος, ως Εταίρος συμμετέχει στα ακόλουθα παραδοσιακά έργα LIFE:

• Το LIFE RE-WEEE
• Το LIFE TERRACESCAPE
• Το LIFE GRECABAT
• Το LIFE PROWhIBIT
• Το LIFEPROFILE

Η κα Χαρίκλεια Κλουκινιώτη ως εκπρόσωπος του ΥΠΕΝ και Εθνικό Σημείο Επαφής για τον Μετριασμό και την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή τόνισε ότι στο σύνολό τους τα έργα LIFE συνεισφέρουν στους στόχους που έχει θέσει η Ε.Ε. για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία έως το 2050 – μια οικονομία με καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Έπειτα το λόγο έλαβε ο κ. Στέλιος Αλειφαντής ως Εκπρόσωπος του ΥΠΕΝ και Εθνικό Σημείο Επαφής για τη Μετάβαση σε Καθαρές Μορφές Ενέργειας, ο οποίος αναφέρθηκε στην προστιθέμενη αξία του Προγράμματος LIFE κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών. 

Clean Energy Transition

Ο τομέας της Ενέργειας εισχώρησε στο LIFE, μέσω του clean energy transition, ένα κομμάτι το οποίο μεταφέρθηκε από το πρόγραμμα Horizon 2020, Intelligent Energy Europe. Αισίως διανύουμε τον δεύτερο χρόνο του υπο-προγράμματος, το οποίο συγκέντρωσε εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Τόνισε ότι τα έργα αυτά έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη και έρχονται να συμβάλλουν ταυτόχρονα στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών και στη χάραξη εθνικής και ενωσιακής πολιτικής. Σήμερα υπάρχει πλέον ένα διακριτό υπο-πρόγραμμα με 18 εξειδικευμένες ενεργειακές προτεραιότητες, στις οποίες μπορούν να στοχεύσουν οι δυνητικά ωφελούμενοι.  

Το 2021, στο υπο-πρόγραμμα Μετάβαση σε Καθαρές Μορφές Ενέργειας, υποβλήθηκαν 171 προτάσεις συνολικά στην Ε.Ε. Η Ελλάδα συμμετείχε ως εταίρος σε 90 προτάσεις, αριθμός ρεκόρ για τα δεδομένα του LIFE, λαμβάνοντας υπόψη ότι εξετάζουμε μια εντελώς νέα πρόσκληση. 

Η συλλογική προσπάθεια στον κόμβο του «Εθνικού Σημείου Επαφής» είχε ως αποτέλεσμα να μεταφερθεί όλη η απαραίτητη νέα πληροφορία της νέας πρόσκλησης για πρώτη φορά στους δυνητικά δικαιούχους. 

Στη συνέχεια, παρουσιάστηκαν έργα από τις 3 θεματικές υπο-ενότητες έργων του Προγράμματος LIFE. Τα έργα αφορούσαν στη Φύση/Βιοποικιλότητα, το Περιβάλλον και τη Δράση για το Κλίμα.