Η κλιματική αλλαγή και τα αίτια…αλλιώς

Του Κώστα Δούκα*

Ὑπάρχει ἓνας ἀριστουργηματικός ἀναγεννησιακός πίνακας τοῦ Μπρέγκελ μέ τούς πέντε τυφλούς πού κρατοῦνται ἀπό τούς ὢμους καί βαδίζουν πρός ἓνα ρέμα συμπαρασύροντας ὁ ἓνας τόν ἂλλο. Ὁ πρῶτος ἒχει πέσει μέσα στό ρέμα, ὁ δεύτερος εἶναι ἓτοιμος κι αὐτός νά γκρεμισθεῖ, ὁ τρίτος κάτι ψυχανεμίζεται καί δείχνει κάποιο δισταγμό, ὁ τέταρτος καί ὁ πέμπτος δέν ἒχουν ἀκόμη τίποτε ἀντιληφθεῖ, ἀλλά ἡ μοῖρα τους φαίνεται προδιαγεγραμμένη.

Κάπως ἒτσι μοιάζει σήμερα καί ὁ κόσμος, καθώς ὑπερπληροφορεῖται ἢ παραπληροφορεῖται γιά τήν κλιματική ἀλαγή, πού στήν οὐσία ἀποτελεῖ τήν κωδική ὀνομασία τῆς λεγομένης ὑπερθέρμανσης τοῦ πλανήτη, πού φαίνεται νά εἶναι τώρα τό ὑπ᾽ἀριθ. 1 πρόβλημα τῆς ἀνθρωπότητος, ἡ ὁποία ἒχει ξεπεράσει τά 7 δισεκατομμύρια ψυχῶν καί τείνει πρός τό ἂπειρο.

Μέ τήν ἒναρξη τοῦ 21^ου αἰῶνα τό φαινόμενο τοῦ θερμοκηπίου παρουσιάσθηκε ἀπό τίς κυβερνήσεις τῶν μεγάλων χωρῶν πού διαφεντεύουν τήν ζωή ὃλων τῶν κατοίκων τοῦ πλανήτη μας, πού ὀφείλεται στίς ἐκπομπές τοῦ διοξειδίου τοῦ ἂνθρακος, πού ἒγινε ὁ ὑπ᾽ ἀριμ. 1 ἐχθρός τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.

Καί πάνω σ᾽ αὐτή τήν ἀντίληψη καί τόν ἀναθεματισμό οἰκοδομήθηκε ἓνας παγκόσμιος μηχανισμός καταστροφολογίας καί τρόμου, πού ἀποσκοπεῖ στήν διάσωση τοῦ πλανήτη ἀπό τήν ὑπερθέρμανση καί τήν κλιματική ἀλλαγή, μέ ἐπί κεφαλῆς τῆς ὃλης ἐκστρατείας συντονισμοῦ τόν ἀποτυχόντα πρόεδρο τῶν ΗΠΑ Ἀλ Γκόρ, ὁ ὁποῖος προέβλεψε ὃτι σέ δέκα χρόνια μέχρι τίς ἡμέρες πού διανύουμε θά εἶχε συντελεσθεῖ ἓνας ἐφιαλτικός ἀρμαγεδδών, πού τελικά μέχρι στιγμῆς δέν συνέβη, ὃπως ὃτι οἱ παράλιες πόλεις θά κατακλύζονταν ἀπό τήν ἂνοδο τῆς στάθμης τῶν θαλασσῶν, οἱ πάγοι θά ἒλυωναν, τό ὂζον θά καταστρεφόταν κλπ.

Τίποτε ἀπό ὃλα αὐτά δέν συνέβη. Ἀντιθέτως. Καί ἡ τρύπα τοῦ ὂζοντος περιορίσθηκε σημαντικά, καί οἱ πάγοι στήν Ἀνταρκτική αὐξήθηκαν σύμφωνα μέ τήν ΝΑΣΑ.

Αὐτό πού βλέπει ἡ ἀνθρωπότητα εἶναι μία ὃλο καί συχνότερη κλιματική βιαιότητα μέ πλημμύρες, ραγδαῖες βροχοπτώσεις, συχνότερους κυκλῶνες καί ἂλλες φυσικές καταστροφές. Διότι ἡ κλιματική ἀλλαγή ὂντως ὑπάρχει, ὃπως ὑπῆρξε ἂπειρες φορές στό ἀπώτερο γεωλογικό παρελθόν τῆς Γῆς καί ὃπως θά ὑπάρξουν ἀμέτρητες ἂλλες μεταβολές τοῦ κλίματος, πού περνάει ἀπό τήν θερμότητα σέ παγετώδεις περιόδους, διαρκείας 100.000 ἐτῶν τῆς καθεμιᾶς.

Ὁ καθηγητής Φυσικῆς στό Πανεπιστήμιο τοῦ Κολοράντο Τζώρτζ Γκάμοου στό πολύκροτο βιβλίο του Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ ἐξηγεῖ ἐπαρκῶς, μεταξύ ἂλλων, τόν μηχανισμό πού ἐπηρεάζει τήν ἀλλαγή κλίματος στή Γῆ, ἀπό τήν ὑπερθέρμανση στίς παγετώδεις περιόδους.

Η γεωλογική ιστορία

«Ἂν γυρίσουμε, λέει, πιό πίσω στήν γεωλογική ἱστορία, θά δοῦμε μία ἐντελῶς διαφορετική κατάσταση. Μελετῶντας τίς προσχώσεις πού διπλασιάσθηκαν πρίν 40.000 χρόνια περίπου, διαπιστώνουμε ὃτι ὃτι τό κλῖμα τότε ἦταν πιό θερμό ἀπό σήμερα. Στίς προσχώσεις τῆς ἐποχῆς αὐτῆς πού σχηματίσθηκαν στήν Εὐρώπη, ὑπάρχουν πολυάριθμα ἀπολιθώματα φοινίκων καί ἂλλων φυτῶν, πού εἶναι ἀδύνατον νά ἀναπτυχθοῦν σήμερα σέ τέτοια πλάτη.

Στήν Ἀμερική βρέθηκαν ἀπολιθωμένα φύλλα μανόλιας στίς βορειότερες πολιτεῖες τοῦ Ὂρεγκον καί τῆς Οὐάσιγκτον. Στήν Ἀλάσκα, τήν Γροιλανδία καί τήν Σπιτβέργη φύτρωναν τότε δρῦες, καστανιές καί πλατάνια, ἐνῶ τά τυπικά βόρεια φυτά, ὃπως ἡ νάνος σημύδα, εὐδοκιμοῦν σέ πλάτη ὃπου σήμερα δέν ὑπάρχει καθόλου βλάστηση.

Ἂν ὃμως πάμε καί στό ἀκόμη ἀπώτερο παρελθόν, θά δοῦμε τήν κατάσταση νά ἀντιστρέφεται καί πάλι. Σύμφωνα μέ τίς ὑπάρχουσες γεωλογικές ἐνδείξεις πρίν 60.000 χρόνια ὁ μανδύας τῶν πάγων εἶχε ἁπλωθεῖ στίς ἠπειρωτικές πεδιάδες πολύ νοτιώτερα ἀπό ὃσο κατά τήν πρόσφατη ἐπέκταση τῶν παγετώνων».

Οἱ σημερινοί ἂνθρωποι θεώρησαν ὃτι ἡ ὑπερθέρμανση τοῦ πλανήτη μας ὀφείλεται στίς ἐκπομπές ἀερίων τοῦ θερμοκηπίου πού ἀνεβάζει τήν θερμοκρασία τῆς Γῆς, μέ κύριο ὑπεύθυνο τό διοξείδιο τοῦ ἂνθρακος. Οἱ ἐκπομπές του πρέπει νά περιορισθοῦν δραστικά μέχρι τό 2050, κι αὐτό θά συμβεῖ μέ τήν διακοπή καύσεως πετρελαίου, φυσικοῦ ἀερίου καί ἂλλων ὀρυκτῶν καυσίμων μέχρι τήν ἡμερομηνία αὐτή.

Ἀλλά πρίν 40.000 χρόνια, ὁπότε δέν ὑπῆρχε ἀνθρώπινη δραστηριότητα γιά ἐκπομπή ἀερίων τοῦ θερμοκηπίου, ἡ θερμοκρασία τοῦ πλανήτη μας ἦταν μεγαλύτερη ἀπό τήν σημερινή. Ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὃτι τό ποσοστό τοῦ διοξειδίου τοῦ ἂνθρακος στήν ἀτμόσφαιρα εἶναι ἐλάχιστο σέ σχέση μέ τά ἂλλα ἀέρια.

Τό ὁλικό βάρος τῆς γήϊνης ἀτμόσφαιρας εἶναι 5.000.000.000.000.000 τόννους. Ὁ ἀτμοσφαιρικός ἀέρας ἀποτελεῖται ἀπό 75% ἂζωτο, 23.1% ὀξυγόνο, 0,9% ἀργόν (ἀδρανές ἀέριο) καί μόλις 0,03% διοξείδιο τοῦ ἂνθρακος καθώς καί μερικές ἂλλες ἀμελητέες ποσότητες ἂλλων ἀερίων. Αὐτή ἡ ἐλάχιστη ποσότητα τοῦ διοξειδίου τοῦ ἂνθρακος εὐθύνεται γιά τό φαινόμενο τοῦ θερμοκηπίου, πού ἂν δέν ὑπῆρχε, τήν ἡμέρα οἱ ὠκεανοί θά ἒβραζαν καί τήν νύχτα θά πάγωναν.

 Οι υδρατμοί και τα αστρονομικά αίτια

Ἀναμφιβόλως σήμερα οἱ ἐκπομπές διοξειδίου τοῦ ἂνθρακος εἶναι μεγαλύτερες, λόγω ὑπερπληθυσμοῦ καί βιομηχανικῆς ἐκρήξεως. Ὃμως εἶναι γνωστό ὃτι τό φαινόμενο τοῦ θερμοκηπίου δέν τό προκαλεῖ τόσο τό CO2 ὃσο οἱ ὑδρατμοί. Ἢδη σπουδαῖοι γεωφυσικοί τοῦ παρελθόντος, ὃπως ὁ Γιουγκοσλάβος γεωφυσικός Μ. Μιλάνκοβιτς, σχεδίασε ἓνα χάρτη πού παριστᾶ τίς κλιματικές μεταβολές στό βόρειο καί τό νότιο ἡμισφαίριο, πού ὀφείλονται σέ καθαρά ἀστρονομικά αἲτια.

Μία ἀπό τίς καμπύλες του γιά τό βόρειο ἡμισφαίριο, πού παριστᾶ τό ποσοστό τῆς ἡλιακῆς θερμότητος πού προσέπεσε στίς 65 μοῖρες βορείου πλάτους κατά τά τελευταία 650.000 καλοκαίρια, δείχνει ὃτι ἀστρονομικά αἲτια προκαλοῦν τήν ψύξη καί τήν ὑπερθέρμανση τοῦ πλανήτη καί ὃτι τέτοιες μεταβολές παρατηρήθηκαν κατά τά ἒτη 25.000 π.Χ., 70.000 π.Χ., 115.000 π.Χ., 190.000 π.Χ., 230.000 π.Χ., 425.000 π.Χ., 550.000 π.Χ. καί 590.000 π.Χ. Ὁ Μιλάνκοβιτς ὑποστηρίζει ὃτι οἱ ψύξεις καί οἱ ὑπερθερμάνσεις τοῦ πλανήτη ὀφείλονται σέ ἀστρονομικά αἲτια κυρίως.

«Οἱ πάγοι πού ὑποχώρησαν πρίν 10.000 χρόνια περίπου (Βούρμιος περίοδος τῆς ὁποίας ζοῦμε τά ἀπομεινάρια), θά ἐπανέλθουν καί οἱ περιοδικές αὐτές προωθήσεις καί ὑποχωρήσεις θά συνεχίζονται πολλά ἑκατομμύρια χρόνια στά βόρεια πλάτη. Μόνο ὃταν ὓστερα ἀπό πολλά ἐκατομμύρια χρόνια, ὃταν ιὃλα τά βουνά πού σχηματίσθηκαν στήν δική μας “γεωλογική ἐπανάσταση” θά ἒχουν ἐκπλυθεῖ τελείως ἀπό τίς βροχές, οἱ παγετῶνες θά ἐξαφανισθοῦν ὁλοκληρωτικά ἀπό τήν ὂψη τῆς Γῆς.

Τό κλῖμα θά γίνει ἠπιώτερο καί πιό ὂμορφο καί οἱ μεταβολές τῆς τροχιᾶς τῆς Γῆς καί τῆς κλίσεως τοῦ ἂξονός της θά ἀσκοῦν ἀσήμαντη μόνο ἐπίδραση στίς μέσες ἐτήσιες θερμοκρασίες τῶν διαφόρων τόπων. Καί τότε, ὓστερα ἀπό ἂλλα 100 ἢ 200 ἑκατομμύρια χρόνια θά ἒλθει μία νέα γεωλογική ἐπανάσταση, συνοδευόμενη ἀπό νέες περιοδικές ἐξάρσεις παγετώνων». (Τζώρτζ Γκάμοου)

Ψύχος: Η μεγαλύτερη απειλή

Ὁ μακροπρόθεσμος λοιπόν κίνδυνος γιά τό ἀνθρώπινο γένος δέν εἶναι οἱ ὑπερθερμάνσεις τοῦ πλανήτη, ἀλλά τό ψύχος πού περιορίζει τήν βιοποικιλότητα στόν πλανήτη. Σήμερα ὁ ἂνθρωπος πού προωθεῖ ὑποχρεωτικές πολιτικές γιά τήν κλιματική ἀλλαγή, ξέρει ὃτι αὐτές εἶναι ἐντελῶς συγκυριακές καί ἀποσκοποῦν στό κέρδος καί τήν ὑπερκατανάλωση, ἀφοῦ εἶναι, δυστυχῶς, σέ θέση μέ τά ἐξελιγμένα πυρηνικά ὃπλα πού διαθέτει, ἂν τά χρησιμοποιήσει, μπορεῖ νά προκαλέσει ἓνα πυρηνικό χειμῶνα στόν πλανήτη κι ἓνα μικρό παγετῶνα, πού θά ἐπιφέρει τά μεγαλύτερα δεινά πού ἒχει ὑποστεῖ ὁ ἂνθρωπος στήν μακραίωνη ἱστορία του.

Οι αντιδράσεις

Δέν εἶναι ὃμως λίγοι οἱ ἐπιστήμονες σέ ὃλο τόν κόσμο, πού διαφωνοῦν ριζικά με τά κλιματολογικά μοντέλα πού χρησιμοποιοῦνται καί ἀποδαιμονοποιοῦν τό CO2 γιά τήν παρατηρουμένη κλιματική ἀλλαγή, ὃπως π.χ. οἱ 500 ἐπιστήμονες ἀπό ὃλο τόν κόσμο, πού στά τέλη τοῦ 2021 ἒστειλαν ἐπιστολή στόν γενικό γραμματέα τοῦ ΟΗΕ Ἀντόνιο Γκουντέρες καί ζήτησαν ἂμεση σύγκληση διεθνοῦς ἐπιστημονικοῦ συνεδρίου γιά τήν κλιματική ἀλλαγή, διότι οἱ ἐπιστήμονες αὐτοί, διεθνοῦς κύρους, θεωροῦν ὃτι τά μοντέλα πού χρησιμοποιοῦν οἱ συνάδελφοί τους γιά τό κλῖμα εἶναι λανθασμένα καί πιστεύουν ὃτι τό διοξείδιο τοῦ ἂνθρακος ὂχι μόνο δέν εὐθύνεται γιά τήν ὑπερθέρμανση, ἀλλά ἀντιθέτως ἀποτελεῖ εὐλογία Θεοῦ, διότι ὁ πλανήτης θά πρασινίσει περισσότερο καί ἡ γεωργική παραγωγή θά αὐξηθεῖ.

Ἀλλά ἡ ἒκκληση τῶν ἐπιστημόνων δέν εἶχε καμμία τύχη.

Ἀντιθέτως, οἱ κυβερνήσεις προχωροῦν σταθερά σέ μία πολιτική «οἰκονομικοῦ κέρδους» μέ πράσινη ἀνάπτυξη, κατηγορῶντας ὡς αἲτιο τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς τό CO2, ἐνῶ εἶναι γνωστό ὃτι τά ἀναπτυσσόμενα φυτά παίρνουν τόν ἂνθρακα ἀπορροφῶντας καί ἀποσυθέτοντας τό ἀτμοσφαιρικό διοξείδιο τοῦ ἂνθρακος μέ τήν βοήθεια τοῦ ἡλιακοῦ φωτός.

Ἒχει ὑπολογιθεῖ ὃτι τά φυτά καταναλίσκουν κάθε χρόνο περί τά 500 δισεκατομμύρια τόννους διοξειδίου τοῦ ἂνθρακος μετατρέποντάς το σέ ὀργανικές ὓλες. Ὁ ἀριθμός αὐτός ἀντιπροσωπεύει τό ἓνα τρίτο περίπου τοῦ περιεχομένου στήν ἀτμόσφαιρα διοξειδίου τοῦ ἂνθρακος και ἐάν ἡ ἓνωση αὐτή δέν ἐπανασχηματιζόταν, τότε τό ἀπόθεμά της θά ἐξαντλεῖτο μέσα σέ τρία μόλις χρόνια.

Ἐξ ἂλλου εἶναι γνωστό ὃτι οἱ πρωτεΐνες, πού ἀποτελοῦν τό κύριο δομικό ὑλικό ὃλων τῶν ζώντων ὀργανισμῶν, ἀποτελοῦνται κυρίως ἀπό ἂνθρακα, ὑδρογόνο, ὀξυγόνο καί ἂζωτο. Τά ἀναπτυσσόμενα φυτά παίρνουν τόν ἂνθρακα ἀπορροφῶντας καί ἀποσυθέτοντας τό ἀτμοσφαιρικό διοξείδιο τοῦ ἂνθρακος μέ τήν βοήθεια τοῦ ἡλιακοῦ φωτός. Ὁ ἂνθρακας αὐτός χρησιμοποιεῖται γιά τήν σύνθεση σακχάρων καί ἂλλων ὀργανικῶν ὑλῶν, ἐνῶ τό ὀξυγόνο ἐπιστρέφει στόν ἀέρα ὑπό μοριακή μορφή.

 Τα προβλήματα της ανθρωπότητος και η ρύπανση

Δύο εἶναι τά πραγματικά προβλήματα τῆς ἀνθρωπότητος: Το ἐνεργειακό καί ὁ ὑπερπληθυσμός. Αὐτά τά δύο συμβαδίζουν. Ὃσο ἡ καμπύλη τῆς ἐνέργειας ὑπερβαίνει τήν καμπύλη αὒξησης τοῦ πληθυσμοῦ τῆς Γῆς, ὁ μεσαίωνας ἀπομακρύνεται. Θα ἀναφερθῶ ὃμως πρῶτα στό δόγμα τῆς σημερινῆς ἀντιλήψεως περί κλιματικῆς ἀλλαγῆς πού συνοψίζεται στήν φράση:

«Θέλουμε παραγωγή ἠλεκτρισμοῦ μηδενικοῦ ἀνθρακικοῦ ἀποτυπώματος». Ἡ ΕΕ θέλει κλιματική οὐδετερότητα καί «πράσινη συμφωνία» ὣστε νά ἐξασφαλισθεῖ, ὃπως λένε οἱ γραφειοκράτες τῶν Βρυξελλῶν, πού δέν μποροῦν νά λύσουν προβλήματα, ἀλλά ἀντιθέτως, δημιουργοῦν προβλήματα, κοινωνική δικαιοσύνη μέ τήν ἐφαρμογή ἑνός σχεδίου, πού θα ὁλοκληρωθεῖ μέχρι το 2050, πού θα ἀποπνέει κοινωνική δικαιοσύνη καί ἀποτελεσματιότητα, καί ἐπαγγέλεται ἀνάπτυξη ἀνανεώσιμων πηγῶν ἐνέργειας, ἀνταγωνιστική βιομηχανία, κυκλική οἰκονομία, βιοοικονομία, ἀξιοποίηση φυσικῶν…καταβοθρῶν ἂνθρακα, νέες ἐνεργειακές τεχνολογίες καί καύσιμα κ.ἂ.

Κι ὃλα αὐτά γιά τό πρῶτο σκαλοπάτι πού ἒχει ὁρισθεῖ γιά τό 2030, ὣστε να προχωρήσουν μέ ἀσφάλεια στό 2050, ὃταν πιά θά ἐπικρατήσει τό καθαρό κλῖμα καί νέα ἐπιχειρηματικά μοντέλα, μετριασμός (καί ὂχι ἐξάλειψη) τῶν ἐπιπτώσεων τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς καί προώθηση βιώσιμης βιοοικονομίας.

Οἱ τεχνοκράτες τῶν Βρυξελλῶν ἐξεπόνησαν μέ νέες ὁρολογίες καί «στρατηγικές» διάφορα «σενάρια», πού βεβαίως ἀκολουθεῖ κατά γράμμα καί τό δικό μας Ὑπουργεῖο Περιβάλλοντος καί Ἐνέργειας, καθώς ἡ ἑλληνική κυβέρνηση ἒσπευσε ἐκ τῶν πρώτων νά ἀπολιγνιτοποιήσει τήν χώρα, ἐνῶ ἂλλες χῶρες τῆς ΕΕ μέ προεξάρχουσες τήν Γερμανία καί τήν Πολωνία μεταθέτουν τήν χρήση τοῦ λιγνίτη γιά πολύ ἀργότερα, καί ἂλλες, ὃπως ἡ Κίνα καί ἡ Ἰνδία, δημιουργοῦν καί νέες πηγές λιγνίτη.

Καί τί ἒχει γίνει μέχρι σήμερα; Ὁ κόσμος γέμισε μέ ἀνεμογεννήτριες, μέ φωτοβολταϊκά καί μέ ἐξαιρετικά ρυπογόνες μπαταρίες ἐναποθήκευσης τοῦ ἠλεκτρικοῦ ρεύματος, μέ παράλληλη παραγωγή ἠλεκτρικῶν αὐτοκινήτων ὑψηλοῦ κόστους, χωρίς ἀκόμη νά εἶναι γνωστό ποιά καύσιμα θά χρησιμοποιηθοῦν γιά παραγωγή κινητήριου ἠλεκτρισμοῦ, μέ προσανατολισμό πρός τήν καύση ὑδρογόνου (γκρί ἢ μπλέ, δέν γνωρίζουμε ἀκόμη).

Ἀλλά σύμφωνα μέ τελευταίες πληροφορίες ἀπό ναυτιλιακούς κύκλους (καθώς οἱ ἐφοπλιστές ὃλου τοῦ κόσμου εἶναι οἱ πρῶτοι πού ἐνδιαφέρονται τί εἲδους καύσιμο θά χρησιμοποιοῦν τελικά τά πλοῖα πού μεταφέρουν τό 90% τῶν ἀγαθῶν τοῦ πλανήτη) αὐτό τό ὑδρογόνο πού κατά τήν χρήση του θά ἒχει διαφυγή 20% ἓως 30% πρός τήν ἀτμόσφαιρα, καταστρέφει τό ὂζον  πού ὁ πλανήτης Γῆ χρειάσθηκε 500 ἑκατομμύρια χρόνια γιά νά τό δημιουργήσει, προστατεύοντας ἒτσι τόν ἂνθρωπο καί τήν βιοποικιλότητα ἀπό τήν κοσμική ἀκτινοβολία καί εἰδικότερα ἀπό τίς διεισδυτικότατες ἀκτῖνες γάμα. Αὐτές οἱ σπασμωδικές ἐνέργειες προκάλεσαν τήν σημερινή ἐνεργειακή κρίση, ἀλλά καί τήν προβλεπομένη ἐπισιτιστική κρίση.

Ευσεβείς πόθοι και στο βάθος άγρια εκμετάλλευση

Παραθέτω μερικές ἀπόψεις ἀπό τό ΕΣΕΚ (Ἐθνικό Σχέδιο γιά τήν ἐνέργεια καί τό κλῖμα) καθυπαγορευόμενο βέβαια ἀπό τούς γραφειοκράτες τῶν Βρυξελλῶν, ὣστε ὁ ἀναγνώστης νά ἒχει μία σφαιρική ἀντίληψη γιά τήν κλιματική ἀλλαγή καί γιά τό πῶς σκέπτονται νά τήν ἀντιμετωπίσουν καί νά τήν…ἐκμεταλλευθοῦν οἱ κυβερνήσεις μέχρι τό 2050.

Φυσικά δέν πρόκειται νά διορθωθεῖ τίποτα, ἀφοῦ ἀστρικά εἶναι τά αἲτια τῆς λεγομένης ὑπερθερμάνσεως καί τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς. Τό «ἀεικίνητον» δέν πρόκειται νά ἐπιτευχθεῖ, παρά μόνο μέ τήν σύντηξη. Ἁπλῶς πολλά πορτοφόλια θά ξεχειλίσουν μέ πολλά δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι τό 2050. Λέει μεταξύ ἂλλων τό δικό μας σχέδιο τά ἑξῆς:

 «Ὁ ρόλος τῶν ἀερίων καυσίμων ἐνισχύεται μακροχρόνια σέ ὃλα τά σενάρια τῆς μακροχρόνιας στρατηγικῆς. Ἢδη στό πλαίσιο τοῦ ΕΣΕΚ καί στό διάστημα μέχρι τό 2030, ὁ ρόλος τοῦ φυσικοῦ ἀερίου ὡς καύσιμο-γέφυρα ἐπιβεβαιώνεται, λόγω τῶν μειωμένων ἐκπομπῶν, πού ἐνισχύει τήν ἀνταγωνιστικότητά του ἒναντι τῶν στερεῶν καυσίμων στό πλαίσιο τοῦ ETS, ἀλλά κυρίως λόγω τῆς εὐελιξίας καί ἐξισορρόπησης τῆς διακύμανσης τῶν ΑΠΕ πού παρέχει στό ἠλεκτρικό σύστημα (ὃρα καί ρῆτρα ἀναπροσαρμογῆς).

Ὃμως μακροχρόνια ἡ διατήρηση τοῦ φυσικοῦ ἀερίου δέν συνάδει μέ τήν κλιματική οὐδετερότητα, ἐκτός ἂν ἐφαρμοσθεῖ σέ μεγάλη κλίμακα δέσμευση καί ἀποθήκευση διοξειδίου τοῦ ἂνθρακος. Δεδομένου ὃτι οἱ διαθέσιμοι χῶροι ἀποθήκευσης εἶναι περιορισμένοι, εἶναι ἀναγκαῖο νά ἀλλάξει σταδιακά ἡ σύνθεση τοῦ ἀερίου πρός τήν κατεύθυνση τῆς κλιματικῆς οὐδετερότητας. Τά κλιματικά οὐδέτερα ἀέρια εἶναι τό βιοαέριο, τό ὑδρογόνο καί τό συνθετικό μεθάνιο. Τά δύο τελευταῖα ὃμως παράγονται μέ ἠλεκτρική ἐνέργεια μέ σχετικά μικρούς βαθμούς ἀπόδοσης καί κατά συνέπεια ἐπιφέρουν μεγάλη μεγέθυνση τοῦ ἠλεκτρικοῦ τομέα.

Ἒτσι γιά τήν ἐξισορρόπηση τῶν ΑΠΕ εἶναι ἀπαραίτητη ἡ μεγάλη ἀνάπτυξη συστημάτων ἀποθήκευσης καί περιορισμός τῶν συνθετικῶν καυσίμων καί ὑδρογόνου στήν παροχή στρεφόμενης ἐφεδρείας ἀπό θερμικές μονάδες καί στήν ἐποχική ἀποθήκευση.

Εἶναι δύσκολη ἡ πλήρης ἀποκατάστασή του ἀπό ἠλεκτρική ἐνέργεια ἀλλά καί μή ἐπιθυμητή σέ μεγάλη κλίμακα, ὣστε νά διατηρηθοῦν σέ κάποιο βαθμό ἡ ὑποδομή καί τά ὀφέλη (κόστος καί εὐκολία) γιά τούς καταναλωτές.

Στήν Ἑλλάδα το εἰσαγόμενο φυσικό ἀέριο εἶναι ὃπως το προσφέρει ἡ φύση καί μεταφέρεται μέ πλοῖα  LNG ἢ μέ ἀγωγούς διασύνδεσης. Θεωρητικά εἶναι δυνατόν ἡ ὁλική (100%) ἀντικατάσταση τοῦ φυσικοῦ ἀερίου (χωρίς ἀνθρακικό ἀποτύπωμα) μέ ἀέρια ὃπως εἶναι το ὑδρογόνο καί τό συνθετικό μεθάνιο (e-gas, synthetic methane).

Προοδευτικά θά γίνονται προσμίξεις μέ αὐτά τά ἀέρια. Βιομεθάνιο θα παράγεται ἀπό ἐπεξεργασία ἀπορριμμάτων ἢ λυμάτων (σέ στερεή ἢ ὑγρή κατάσταση).

Ὑδρογόνο: Ἐνεργειακό προϊόν πού μπορεῖ νἀ ἀναμιχθεῖ στά ὑπάρχοντα δίκτυα σέ ποσοστό 10% ἓως 20%. Τό ὑδρογόνο παράγεται μέσω ἀναμόρφωσης φυσικοῦ ἀερίου (Steam Methane Reforming- SMR), ἀλλά εἶναι γκρί ὑδρογόνο, διότι συνεπάγεται ἐκπομπές CO2. Μπορεῖ ὃμως να μειωθεῖ το ἀνθρακικό του ἀποτύπωμα καί νά γίνη blue hydrogene. περιορισμένοι ὃμως εἶναι οἱ ἀποθηκευτικοί χῶροι στην ἀποθήκευση CO2. Ἒτσι μένει μόνο ἡ ἠλεκτρόλυση (μέ νερό σάν πρώτη ὓλη καί καύσιμο ἠλεκτρισμό). Ἀλλά ὁ ἠλεκτρισμός πρέπει να ἒχει παραχθεῖ ἀπό…πυρηνικούς σταθμούς ἢ συμβατικούς σταθμούς μέ τεχνολογίες CCS.

Συνθετικό μεθάνιο: Καύσιμο πού ἒχει μοριακές ἰδιότητες ἲδιες μέ το ὀρυκτό μεθάνιο, πού ἀποτελεῖ το βασικό συστατικό τοῦ φυσικοῦ ἀερίου, ἀλλά ἒχει προέλθει ἀπό ἀνθρωπογενεῖς ἐλεγχόμενες χημικές διεργασίες, σέ ἀντίθεση μέ το φυσικό ἀέριο ἀπό ἐγκλωβισμό βιομάζας σέ ὑπόγειες κοιλότητες για ἑκατομμύρια χρόνια.

Ἐνεργειακές καλλιέργειες: Εἶναι ἡ ἐλαιοκράμβη, ὁ ἡλίανθος, το γλυκό σόργο, τά ζαχαρότευτλα, ἡ ξυλώδης βιομάζα, ὁ μίσχανθος, ἡ ἰτιά, ἡ λεύκη κ.ἂ.»

Θεωρητικολογίες μέ βιοδιϋλιστήρια, μέ ἐνεργειακές καλλιέργειες πού θα ἐκτοπίσουν τίς διατροφικές καλλιέργειες, μέ ἀνάπτυξη χημικῆς βιομηχανίας βιοδιϋλιστηρίων, μέ φόρους, φόρους, φόρους, καί μέ ὑποσχέσεις ὃτι θά μειώσουν τήν θερμική ἀκτινοβολία τοῦ Ἡλίου κατά 1,5% ἢ κατά 2% βαθμούς Κελσίου, καί ὃτι οἱ τιμές καταναλωτοῦ ἠλεκτρικῆς ἐνέργειας θά…μειωθοῦν, ἀλλά μᾶλλον θά συμβεῖ τό ἀντίθετο. Συγκεκριμένα ὑποστηρίζονται τά ἑξῆς:

 «Εἶναι ἐπίσης σημαντικό τό εὓρημα ὃτι καί οἱ μέσες τιμές καταναλωτοῦ γιά τά δίκτυα ήλεκτρικῆς ἐνέργειας αὐξάνονται μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου, ἰδίως στό διάστημα 2030-2050, στίς ὁποῖες περιλαμβάνονται οἱ χρεώσεις. Ἡ αὒξηση τῶν χρεώσεων τῶν δικτύων ἀντιστοιχεῖ σέ σημαντική αὒξηση τῶν ἐπενδύσεων σέ δίκτυα διανομῆς (κυρίως) καί μεταφορᾶς λόγω τῶν ἐπεκτάσεων γιά τίς ΑΠΕ, τήν φόρτηση μπαταριῶν, τήν ἐνίσχυση ὑποσταθμῶν καί τῶν νέων τεχνολογιῶν ἐλέγχου καί ψηφιοποίησης. Οἱ ἐπενδύσεις αὐτές ἐντείνονται στό διάστημα 2030-2050 συγκριτικά μέ τό προηγούμενο διάστημα, πρᾶγμα πού ἀποτελεῖ τμῆμα τῶν βασικῶν πολιτικῶν».

Εἶναι προφανές ὃτι σήμερα ζοῦμε μία ὂψη τοῦ ἐφιάλτη τῶν λογαριασμῶν τοῦ ἠλεκτρικοῦ ρεύματος, στήν προσπάθεια νά πεισθεῖ ὁ κόσμος τῆς παρούσης ἐποχῆς ὃτι ὁ πλανήτης ὑπερθερμαίνεται καί ὃτι γι᾽ αὐτό εὐθύνεται ὁ ἂνθρωπος.

Μερικά σταράτα επιστημονικά λόγια

Ἓνα σαφές ἐπιστημονικό στίγμα τοῦ σημερινοῦ κλίματος τοῦ πλανήτη μας καί τῶν αἰτίων πού τό προκαλοῦν δίνει ὁ δρ. Γ. Ἠλιόπουλος τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν, είδικός στήν στρωματογραφία καί στήν ἱστορική γεωλογία.

Ὁ κ. Ἠλιόπουλος σέ μελέτη του ἀναλύει τίς κλιματολογικές συνθῆκες πού ἐπεκράτησαν καί ἐπικρατοῦν στήν γεωλογική ἐποχή πού ζοῦμε, δηλαδή στήν Πλειστόκαινο, κατά τήν ὁποία παρατηροῦνται ἰσχυρές καί γρήγορες κλιματικές μεταβολές καί ἐπισημαίνει μεταξύ ἂλλων τά ἑξῆς:

• Τά τελευταῖα 3 ἑκατομμύρια χρόνια εἲχαμε μέχρι 30 παγετώδεις περιόδους διαρκείας 100.000 ἐτῶν ἡ κάθε μία.
• Οἱ κλιματικές ἐναλλαγές καί οἱ μεταβολές θερμοκρασίας τῆς Γῆς ὀφείλονται σέ τροχιακές ταλαντώσεις τοῦ πλανήτη. Δηλαδή οἱ κυκλικές μεταβολές ὀφείλονται σέ ἀλλαγές στήν ἀπόσταση τῆς Γῆς ἀπό τόν Ἣλιο καί στήν γωνία περιστροφῆς της λόγω περιοδικῶν μεταβολῶν στήν τροχιά τῆς Γῆς. Στήν ἐπιστήμη τῆς Γεωλογίας τό φαινόμενο αὐτό ἐμπίπτει στήν παραδεκτή ἀπό τόν ἐπιστημονικό κόσμο θεωρία μέ τό ὂνομα «Κύκλοι Μιλάνκοβιτς». Δηλαδή ἡ τροχιά τῆς Γῆς ἀλλάζει ἀπό κυκλική σέ πιό ἐλλειπτική κατά 2% κάθε 100.000 χρόνια, μετατοπίζοντας τήν Γῆ πιό κοντά ἢ πιό μακριά ἀπό τόν Ἣλιο καί ἐπηρεάζοντας τό ποσοστό ἀκτινοβολίας πού δέχεται.

• Ἐπίσης ἡ γωνία κλίσης τοῦ ἂξονος τῆς Γῆς, αὐτή δηλαδή πού προκαλεῖ τίς ἐποχές, γίνεται κάθε 41.000 χρόνια. Αὐτή ἡ γωνία κλίσης κυμαίνεται ἀπό 21,5 μέχρι 24,5 μοῖρες καί ἀλλάζει τήν διάρκεια τῆς ἡμέρας καί τό ποσοστό τῆς ἡλιακῆς ἀκτινοβολίας στούς πόλους.
• Τέλος ἡ μετάπτωση τοῦ ἂξονος τῆς Γῆς πού περιστρέφεται κυκλικά κάθε 26.000 χρόνια, ἐπηρεάζει κι αὐτή τό ποσοστό ἀκτινοβολίας πού δέχονται οἱ πόλοι. Ἒτσι ἒχουμε περιοδικά πτώση τῆς θερμοκρασίας καί παγετώδεις περιόδους.
• Ὑπάρχει στήν Γεωλογία καί ὁ ὃρος Ἂλμπιντο. Δηλαδή ἡ νεφοκάλυψη καί ἡ χιονοκάλυψη ἀντανακλοῦν τήν ἡλιακή ἀκτινοβολία στό διάστημα. Ἂν ἀπό τό Ἂλμπιντο γινόταν ἀντανάκλαση τῆς ἡλιακῆς ἀκτινοβολίας κατά 1%, αὐτό θά προκαλοῦσε πτώση τῆς θερμοκρασίας κατά 8 βαθμούς Κελσίου, πού θά μποροῦσε νά ὁδηγήσει σέ ἀνάπτυξη παγετώνων.
• Έπίσης ἡ μείωση τοῦ ἀτμοσφαιρικοῦ διοξειδίου τοῦ ἂνθρακος θά προκαλοῦσε μείωση τοῦ φαινομένου τοῦ θερμοκηπόυ καί θά ὁδηγοῦσε σέ ψύξη.

Ὁ καθηγητής κ. Ἠλιόπουλος, ἐξετάζοντας καί ἂλλες παραμέτρους, καταλήγει στό συμπέρσμα ὃτι σέ 20.000 χρόνια θά ἒχουμε τήν ἑρπόμενη παγετώδη περίοδο, πού θά διαδεχθεῖ τήν τελευταία, τήν Βούρμιο, πού ἒληξε πρίν 10.000 χρόνια.

Το δευτέριο( ὑδρογόνο) και ο ρόλος του

Πρίν ἀπό μισό αἰῶνα περίπου, ὁ μεγάλος ἀστροφυσικός σέρ Φρέντ Χόϊλ στό σπουδαῖο βιβλίο του ΤΑ ΔΕΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ εἲχε προβλέψει ὃτι λόγω ὑπερπληθυσμοῦ καί μή ἀνακαλύψεως τῆς συντήξεως γιά τήν ἐξασφάλιση καθαρῆς ἐνέργειας στό διηνεκές, ἡ ἀνθρωπότητα θά μπεῖ σέ ἓνα μεσαίωνα, κι αὐτό θά συμβεῖ τό 2025, δηλαδή αὒριο.

Ἂν ἡ ἀνθρωπότητα εἶχε κατορθώσει νά ἐκμεταλλευθεῖ τό δευτέριο (ὑδρογόνο) τῶν ὠκεανῶν, τότε ἀπό λίγες χιλιάδες τόννους κοινοῦ νεροῦ, ἡ ἐνέργεια πού θά ἐξασφαλίζαμε θά ἒφθανε νά καλύψει τίς ἀνάγκες τῆς παγκόσμιας βιομηχανίας γιά ἓνα ὁλόκληρο χρόνο.

Στήν περίπτωση πού θά κατορθώναμε τήν σύντηξη ἀτόμων δευτερίου σέ ἂτομα ἡλίου, τό δευτέριο πού ὑπάρχει στό νερό τῶν ὠκεανῶν θά μποροῦσε νά δώσει τόση ἐνέργεια, ὣστε νά διατηρήσει γιά ἑκατομμύρια χρόνια ἓνα τεχνολογικό πολιτισμό πολύ ἀνώτερο τοῦ σημερινοῦ.

Αὐτά ἒλεγε ὁ σοφός Φρέντ Χόϊλ. Ἐμεῖς θέλουμε νά θυμίσουμε μία πομπώδη δήλωση πού εἶχε κάνει ὁ ἂλλοτε Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, ὃτι ἀρχίζουν οἱ συστηματικές προσπάθειες γιά νά ἐπιτευχθεῖ ἡ σύντηξη, δηλαδή αὐτό πού μέ τόση εὐκολία γίνεται στόν Ἣλιο καί σέ ὃλα τά ἀστέρια τοῦ Γαλαξία καί τοῦ σύμπαντος, πού καῖνε τό ὑδρογόνο τους καί, ὓστερα ἀπό ἀλυσιδωτές ἀντιδρἀσεις, τό μετατρέπουν σέ ἣλιον ἐκλύοντας τεράστια ποσά ἐνέργειας γιά πολλά δισεκατομμύρια χρόνια.

Ἒκτοτε ὃμως δέν ἀκούσθηκε τίποτα περί αὐτοῦ. Ἀντ᾽ αὐτοῦ εἲδαμε νά αὐξάνονται οἱ πυρηνικοί σταθμοί ἠλεκτροπαραγωγῆς σέ ὃλο τόν κόσμο, ἐνῶ οἱ ἀντιδραστῆρες τύπου ΤΑΚΟΜΑΚ πού εἶχε ἀναπτύξει ἡ Ρωσία καί πού θά παρήγαγαν ἀενάως καθαρή ἐνέργεια μέ «σκουριά» ἀβλαβή γιά τό περιβάλλον τό ἣλιον, δέν φαίνεται νά ἒχουν προχωρήσει.

Πάντως ἒτσι κι ἀλοιῶς, ἂν ἡ ἀνθρωπότητα δέν αὐτοκαταστραφεῖ ἀπό τά πυρηνικά καί ἀπό τίς…κυβερνοεπιθέσεις, ὃπως φοβόταν ὁ Στῆβεν Χώκινγκ, ἡ ἀνθρωπότητα θά βρεῖ τρόπο νά ἐπιβιώσει, εἲτε μέσα στήν πρόοδο εἲτε μέσα σέ μεσαίωνα.

Ἡ σημερινή ἐποχή πού ζοῦμε μέ τόσες ἀναταράξεις, πολέμους, φυσικές καταστροφές κλπ., εἶναι ἀπόρροια τοῦ νέου κύματος τῆς δημογραφικῆς ἐκρήξεως πού ἦλθε μετά τήν Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία καί τήν νέα μορφή παγκοσμιοποίησης (New Reset) μέ ὀργουελικές ὃμως πρακτικές ὡς πρός τό ἀνθρώπινο γένος, τό ὁποῖο, σύμφωνα μέ τά γραφόμενα στό μνημεῖο τῆς Πολιτείας Τζώρτζια τῶν ΗΠΑ σέ πέντε γλῶσσες, μεταξύ τῶν ὁποίων καί στήν ἀρχαία ἑλληνική, πρέπει νά μειωθεῖ δραστικά, ἀφοῦ ἡ μυστηριώδης ἐπιγραφή ἀναφέρει τά ἑξῆς: Maintain humanity under 500.000.000 in perpetual balance with the nature.

Δηλαδή ὃσος ἦταν ὁ παγκόσμιος πληθυσμός ἐπί Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας. Εἶναι αὐτό δυνατόν; Μέ ποιούς τρόπους ἂραγε σκέπτονται κάποιοι νά ἀντιμετωπίσουν τόν ὑπερπληθυσμό τῆς Γῆς πού τείνει πρός τό ἂπειρο;

Σύμφωνα μέ τόν Φρέντ Χόϊλ, ἂν τό ἀνθρώπινο γένος ἐξακολουθεῖ νά αὐξάνεται μέ τόν σημερινό ρυθμό τοῦ 2% ἐτησίως, σέ 1.000 χρόνια ἡ ἀτμόσφαιρα θά ἀρκεῖ γιά νά ἀναπνεύσει κανείς μόνο μία φορά καί σέ 5.000 χρόνια ἡ ἀνθρωπότητα θά ἒχει τήν μάζα γαλαξιῶν.

*Ο Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος (μέλος της ΕΣΗΕΑ), ερευνητής και συγγραφέας (μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών). Ασχολείται επί 40ετία με την ομηρική γραμματεία. Έχει μεταφράσει την Ιλιάδα και την Οδύσσεια σε πεζό λόγο και, τελευταία, σε έμμετρο μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.