Μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η υγιεινή διατροφή θα μπορούσε να παρατείνει τη διάρκεια ζωής κατά έξι έως επτά χρόνια σε ενήλικες μέσης ηλικίας, ενώ σε νεαρούς ενήλικες θα μπορούσε να αυξήσει τη διάρκεια ζωής κατά περίπου δέκα χρόνια.
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν δεδομένα από πολλές μελέτες που εξέτασαν τη διατροφή και τη μακροζωία, μαζί, με δεδομένα από τη μελέτη Global Burden of Disease, η οποία παρέχει μια περίληψη της υγείας του πληθυσμού από πολλές χώρες.
Συνδυάζοντας αυτά τα δεδομένα, οι συγγραφείς μπόρεσαν στη συνέχεια να υπολογίσουν πόσο ποικίλλει το προσδόκιμο ζωής με συνεχείς αλλαγές στην πρόσληψη φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, επεξεργασμένων δημητριακών, ξηρών καρπών, οσπρίων, ψαριών, αυγών, γαλακτοκομικών, κόκκινου κρέατος, επεξεργασμένου κρέατος και ζαχαρούχων ποτών.
Στη συνέχεια κατάφεραν να συνθέσουν μια δίαιτα για μακροζωία, την οποία στη συνέχεια συνέκριναν με την τυπική δυτική δίαιτα – η οποία περιέχει κυρίως υψηλές ποσότητες επεξεργασμένων τροφίμων, κόκκινο κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, προσυσκευασμένα τρόφιμα. και χαμηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών.
Σύμφωνα με την έρευνά τους, μια βέλτιστη διατροφή περιλάμβανε περισσότερα όσπρια (φασόλια, μπιζέλια και φακές), δημητριακά ολικής αλέσεως (βρώμη, κριθάρι και καστανό ρύζι) και ξηρούς καρπούς και λιγότερο κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας.
Η «γεωγραφία» της βέλτιστης διατροφής
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η βέλτιστη διατροφή από την ηλικία των 20 ετών θα αύξανε το προσδόκιμο ζωής κατά περισσότερο από μια δεκαετία για γυναίκες και άνδρες από τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ευρώπη.
Διαπίστωσαν επίσης ότι η αλλαγή από μια δυτική διατροφή στη βέλτιστη δίαιτα στην ηλικία των 60 ετών θα αύξανε το προσδόκιμο ζωής κατά οκτώ χρόνια. Για τους 80χρονους, το προσδόκιμο ζωής θα μπορούσε να αυξηθεί κατά σχεδόν τριάμισι χρόνια.
Αλλά δεδομένου ότι δεν είναι πάντα δυνατό για τους ανθρώπους να αλλάξουν εντελώς τη διατροφή τους, οι ερευνητές υπολόγισαν επίσης τι θα συνέβαινε εάν οι άνθρωποι άλλαζαν από μια δυτική δίαιτα σε μια δίαιτα που βρισκόταν στα μισά του δρόμου μεταξύ της βέλτιστης δίαιτας και της τυπικής δυτικής δίαιτας.
Διαπίστωσαν ότι ακόμη και αυτό το είδος δίαιτας, την οποία ονόμασαν «δίαιτα προσέγγισης σκοπιμότητας» θα μπορούσε να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής για τους 20χρονους κατά λίγο περισσότερο από έξι χρόνια για τις γυναίκες και λίγο περισσότερο από επτά χρόνια για τους άνδρες.
Ή μικρός μικρός υγιεινά πορέψου ή…
Αυτά τα αποτελέσματα μας δείχνουν ότι οι μακροπρόθεσμες αλλαγές διατροφής σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να έχουν σημαντικά οφέλη στο προσδόκιμο ζωής. Αλλά τα κέρδη είναι μεγαλύτερα εάν αυτές οι αλλαγές ξεκινήσουν νωρίς στη ζωή.
Οι εκτιμήσεις για το προσδόκιμο ζωής που κάνει αυτή η μελέτη προέρχονται από τις πιο ενδελεχείς και πρόσφατες μετα-αναλύσεις (μια μελέτη που συνδυάζει τα αποτελέσματα πολλαπλών επιστημονικών μελετών) σχετικά με τη διατροφή και τη θνησιμότητα.
Ενώ οι μετα-αναλύσεις είναι, σε πολλές περιπτώσεις, η καλύτερη απόδειξη λόγω του όγκου των δεδομένων που αναλύονται, εξακολουθούν να παράγουν υποθέσεις με τα δεδομένα, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει την παράβλεψη σημαντικών διαφορών μεταξύ των μελετών.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τα στοιχεία για τη μείωση της κατανάλωσης αυγών και λευκού κρέατος ήταν χαμηλότερης ποιότητας από τα στοιχεία που είχαν για τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα ψάρια, τα επεξεργασμένα κρέατα και τους ξηρούς καρπούς.
Η ταυτότητα της μελέτης
Υπάρχουν επίσης μερικά πράγματα που η μελέτη δεν έλαβε υπόψη. Πρώτον, για να δουν αυτά τα οφέλη, οι άνθρωποι έπρεπε να κάνουν αλλαγές στη διατροφή τους μέσα σε μια περίοδο δέκα ετών. Αυτό σημαίνει ότι είναι αβέβαιο εάν οι άνθρωποι μπορούν να βλέπουν ακόμα οφέλη στη διάρκεια της ζωής τους εάν κάνουν αλλαγές στη διατροφή τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Η μελέτη δεν έλαβε επίσης υπόψη την κακή υγεία του παρελθόντος, η οποία μπορεί να επηρεάσει το προσδόκιμο ζωής. Αυτό σημαίνει ότι τα οφέλη της διατροφής στο προσδόκιμο ζωής αντικατοπτρίζουν μόνο έναν μέσο όρο και μπορεί να είναι διαφορετικά για κάθε άτομο ανάλογα με διάφορους άλλους παράγοντες, όπως συνεχή προβλήματα υγείας, γενετική και τρόπο ζωής, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η άσκηση.
Αλλά τα στοιχεία που εξέτασαν οι ερευνητές ήταν ακόμα ισχυρά και αντλήθηκαν από πολλές μελέτες σχετικά με αυτό το θέμα. Αυτά τα ευρήματα ευθυγραμμίζονται επίσης με προηγούμενες έρευνες που έχουν δείξει ότι οι μέτριες αλλά μακροπρόθεσμες βελτιώσεις στη διατροφή και στον τρόπο ζωής μπορούν να έχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία – συμπεριλαμβανομένης της μακροζωίας.
Δεν είναι ακόμη εντελώς ξεκάθαροι όλοι οι μηχανισμοί που εξηγούν γιατί η διατροφή μπορεί να βελτιώσει τη διάρκεια ζωής. Αλλά η βέλτιστη δίαιτα που αποκάλυψαν οι ερευνητές σε αυτή τη μελέτη περιλαμβάνει πολλά τρόφιμα που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Ορισμένες έρευνες σε ανθρώπινα κύτταρα υποδηλώνουν ότι αυτές οι ουσίες μπορεί να επιβραδύνουν ή να αποτρέψουν τη βλάβη στα κύτταρα, η οποία είναι μια αιτία γήρανσης.
Πολλά από τα τρόφιμα που περιλαμβάνονται σε αυτή τη μελέτη έχουν επίσης αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, οι οποίες μπορεί επίσης να καθυστερήσουν την εμφάνιση διαφόρων ασθενειών και τη διαδικασία γήρανσης.
Τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά
Αντιοξειδωτικά ονομάζονται οι ουσίες που προστατεύουν τα κύτταρα από την πρόωρη γήρανση και από τη φθορά που οδηγεί σε ασθένειες όπως η καρδιοπάθεια και ο καρκίνος.
Επίσης, τα αντιοξειδωτικά εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες που αυτές προκαλούν. Οι ελεύθερες ρίζες σχηματίζονται για παράδειγμα λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, του αυξημένου στρες, των υψηλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα, της κατάχρησης αλκοόλ ή και λόγω λοιμώξεων.
Στην κατηγορία των αντιοξειδωτικών συμπεριλαμβάνονται βιταμίνες, όπως η C και η Ε, μέταλλα όπως το σελήνιο και τα φλαβονοειδή.
Οι καλύτερες πηγές αντιοξειδωτικών είναι με διαφορά τα φρούτα και τα λαχανικά, ωστόσο οι πολύτιμες ουσίες βρίσκονται επίσης στη σοκολάτα και στο κόκκινο κρασί.
Φυσικά, η πλήρης αλλαγή της διατροφής μπορεί να είναι δύσκολη. Αλλά ακόμη και η εισαγωγή ορισμένων από τις τροφές που αποδεικνύεται ότι αυξάνουν τη μακροζωία μπορεί να εξακολουθεί να έχει κάποιο όφελος.
Laura Brown, Ανώτερη Λέκτορας Διατροφής, Τροφίμων και Επιστημών Υγείας, Πανεπιστήμιο Teesside.
με Αριθμό Μητρώου 12691
