Επιμέλεια: Μαίρη Αλιβιζάτου
Η κλιματική κρίση “καταναλώνει” ήδη την τροφή που προορίζονταν για τον άνθρωπο, όπως αποκαλύπτει νέα έρευνα. Την ίδια ώρα που άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από υποσιτισμό, η παγκόσμια παραγωγικότητα των καλλιεργειών συρρικνώνεται σταθερά από το 1960, γιατί ο άνθρωπος “θέρμανε” υπέρ του δέοντος τον πλανήτη.
Μάλιστα, οι σοδειές θα πρέπει να αυξηθούν, προκειμένου να ισοσκελίζουν την απαραίτητη παραγωγή που χρειάζεται να αποδώσουν οι καλλιέργειες για να σιτίσουν τον πλανήτη.
Αλλά αυτό θα σήμαινε περαιτέρω ενίσχυση της κλιματικής αλλαγής, αφού η επέκταση των καλλιεργήσιμων εδαφών θα σήμαινε μεταξύ άλλων, πως καταστρέφονται ολοσχερώς κι άλλες δασώδεις εκτάσεις. Ένας φαύλος κύκλος καταστροφής ξεκίνησε προτού καν το αντιληφθεί ο άνθρωπος και η αρχή του ίσως ήταν κάπου στη δεκαετία του ’60.
Η εξέλιξη έφερε αλλαγές, αλλά δεν ήταν απαραίτητα ωφέλιμες
Οι εξελίξεις στην τεχνολογία, τη χρήση λιπασμάτων και το παγκόσμιο εμπόριο επέτρεψαν στον όγκο των καλλιεργειών να συμβαδίζει με τον αναπτυσσόμενο παγκόσμιο πληθυσμό από τη δεκαετία του 1960, αν και με τεράστιες ανισότητες που εξακολουθούν να αφήνουν εκατομμύρια ανθρώπους που υποφέρουν από υποσιτισμό.
Ωστόσο, οι αυξανόμενες θερμοκρασίες των τελευταίων ετών έχουν λειτουργήσει ως χειρόφρενο στην παραγωγικότητα των καλλιεργειών και των ζώων, σύμφωνα με τη νέα έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Nature Climate Change.
Μείωση της παραγωγικότητας κατά 21% από το 1961
Η παραγωγικότητα έχει μειωθεί κατά 21% από το 1961, σε σύγκριση με το εάν ο πλανήτης δεν είχε υποστεί θέρμανση που προκαλείται από τον άνθρωπο.
Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να αυξάνεται σε περισσότερα από 9 δισεκατομμύρια έως το 2050, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ έχει εκτιμήσει ότι η παραγωγή τροφίμων θα πρέπει να αυξηθεί κατά περίπου 70%, με την ετήσια παραγωγή καλλιεργειών να αυξάνεται σχεδόν κατά 1 δισεκατομμύριο τόνους και η παραγωγή κρέατος να αυξάνεται κατά πάνω από 200 εκατομμύρια τόνους ετησίως μέχρι το σημείο αυτό.
Ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας θέτει σε κίνδυνο τον ανθρώπινο πολιτισμό
Εν τω μεταξύ, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξάνονται με ρυθμό που όπως προειδοποιούν οι επιστήμονες είναι εξαιρετικά επικίνδυνος για τον ανθρώπινο πολιτισμό.
«Ο αντίκτυπος είναι ήδη μεγαλύτερος από ό, τι νόμιζα ότι θα ήταν», δήλωσε ο Ariel Ortiz-Bobea, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Cornell, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας.
«Ήταν μεγάλη έκπληξη για μένα. Η ανησυχία που έχω είναι ότι η έρευνα και η ανάπτυξη στη γεωργία χρειάζονται δεκαετίες ώστε αυτό να να μεταφραστεί σε υψηλότερη παραγωγικότητα. Η προβλεπόμενη αύξηση της θερμοκρασίας είναι τόσο γρήγορη, δεν ξέρω αν πρόκειται να συμβαδίσουμε με αυτό.”
Η έρευνα μέτρησε την παραγωγικότητα με εισροές – όπως η εργασία, το λίπασμα και ο εξοπλισμός – και η παραγωγή στα τρόφιμα που παράγουν, χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο για να προσδιορίσει πώς η κλιματική αλλαγή επηρέασε αυτή τη σχέση.
Κύματα θερμότητας μαραίνουν τις καλλιέργειες
Ενώ η γεωργία έχει γίνει γενικά πολύ πιο αποτελεσματική τις τελευταίες δεκαετίες, απειλείται όλο και περισσότερο από τα κύματα θερμότητας που εξαντλούν τους εργαζόμενους και μαραίνουν ορισμένες καλλιέργειες.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η ξηρασία μπορούν επίσης να επηρεάσουν την παραγωγή ενός αγροκτήματος, ιδιαίτερα τις μικρότερες επιχειρήσεις στις φτωχότερες χώρες.
Το 2019, επιστήμονες που ανέλυσαν τις 10 κορυφαίες παγκόσμιες καλλιέργειες ειδών τα οποία παρέχουν την πλειονότητα των θερμίδων που καταναλώνουμε μέσω του φαγητού μας, διαπίστωσαν ότι η κλιματική αλλαγή μειώνει την παγκόσμια παραγωγή πολύ βασικών καλλιεργειών, όπως το ρύζι και το σιτάρι.
Σημειώνεται εδώ, ότι οι λιγότερο εύπορες χώρες υποφέρουν πολύ περισσότερο από αυτήν την κατάσταση, που στις πολύ ανεπτυγμένες χώρες δε γίνεται άμεσα αντιληπτή.
Οι πλουσιότερες χώρες έχουν προτεραιότητα στην προμήθεια τροφίμων, ακόμα κι αν είναι ακριβότερα και όπου τελικά καταλήγουν ακόμα και να τα πετούν, δημιουργώντας το φαινόμενο της σπατάλης τροφής – food waste.
Την ίδια ώρα δηλαδή που κάποιοι πεινούν, το 17% των τροφίμων συνολικά στον πλανήτη καταλήγει στα σκουπίδια.
Η ίδια η γεωργία καταστρέφει τα δάση – Τι θα γίνει αν αυξηθούν κι άλλο οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις
Η εντατικοποίηση της γεωργίας για την ενίσχυση της παραγωγής προκάλεσε από μόνη της σημαντικές περιβαλλοντικές ζημίες, μέσω της αποψίλωσης των βοσκοτόπων, της απώλειας πολύτιμου εδάφους, της ρύπανσης από φυτοφάρμακα και της απελευθέρωσης τεράστιων ποσοτήτων αερίων θερμοκηπίου που συμβάλλουν στην θέρμανση του πλανήτη.
«Τελικά θέλουμε να αυξήσουμε την παραγωγικότητα σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα, αλλά ένας κακός τρόπος να το κάνουμε αυτό είναι με την αύξηση των εισροών όπως η γη και το νερό», δήλωσε ο Ortiz-Bobea. “Εάν ήμασταν πιο παραγωγικοί, θα μπορούσαμε να παράγουμε περισσότερα με λιγότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.”
Ο Weston Anderson, ερευνητής της επισιτιστικής ασφάλειας και του κλίματος στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι η νέα έρευνα παρέχει νέα οπτική για το μέγεθος των επιπτώσεων στις καλλιέργειες.
«Οι περιοχές που επισημαίνει αυτό το έγγραφο βιώνουν τις μεγαλύτερες μειώσεις παραγωγικότητας στις καλλιέργειες – Κεντρική Αμερική και Σαχέλ (οι χώρες της στέπας στην υποσαχάρια Αφρική)- περιέχουν μερικές από τις λιγότερο ασφαλείς χώρες στον κόσμο, πράγμα που αποτελεί πραγματική ανησυχία», είπε.
«Αυτό σημαίνει ότι οι πληθυσμοί που ήταν ήδη επισφαλείς ως προς την προμήθεια τροφίμων, επωμίζονται το βαρύτερο φορτίο της κλιματικής αλλαγής και αυτό υπογραμμίζει τη σημασία που έχει το να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να βελτιώσουμε αμέσως την ποιότητα της γεωργικής παραγωγής σε αυτές τις ευάλωτες περιοχές».
Με πληροφορίες από The Guardian
με Αριθμό Μητρώου 12691
