Σύγχρονες και αρχαίες κοσμοθεωρίες: Πού ταυτίζονται

Ποιό εἶναι ἂραγε τό μεγαλύτερο ζητούμενο γιά τόν ἂνθρωπο, ἂλλο ἀπό τό πῶς βρέθηκε στόν πλανήτη Γῆ καί ποιό θά εἶναι τό μέλλον του;

Άρθρο του Κώστα Δούκα*

Σήμερα ὁ κόσμος ἒχει γεμίσει συμπαντολόγους. Ἂξιοι κατά τά ἂλλα ἐπιστήμονες, μαθηματικές διάνοιες, μεγάλοι πυρηνικοί φυσικοί, σπουδαῖοι ἀστρονόμοι, εὐφυείς βιολόγοι και ἀστροβιολόγοι, συναγωνίζονται καί διαγκωνίζονται μέσα στά σύγχρονα ἐπιστημονικά ἐργαστήρια, προκειμένου νά ἀνακαλύψουν, μέ τήν βοήθεια τῆς σύγχρονης τεχνολογίας, πόσο…μικρούλης εἶναι ὁ Θεός μέ τήν μορφή τοῦ στοιχειώδους σωματιδίου – πού διασπᾶται μέ τούς συγχρόνους ὑπερεπιταχυντές, καί ξαναδιασπᾶται δείχνοντας πώς δέν εἶναι στοιχειῶδες-  ἐπισημαίνοντας τήν μηδαμινότητα τοῦ ἀνθρώπου νά διεισδύσει στήν οὐσία τοῦ σύμπαντος, τοῦ ὁποίου γνωρίζει μόλις τό 4%. Τό ὑπόλοιπο 30% εἶναι <σκοτεινή ὓλη> καί τό ὑπόλοιπο 64% εἶναι <σκοτεινή ἐνέργεια>.

H ἀρχαιοελληνική φιλοσοφία

Ἡ ἀρχαία ἑλληνική φιλοσοφία εἶχε δώσει  ἀπαντήσεις σέ πολλά φιλοσοφικά ζητήματα, ἐπισημαίνοντας πάντως ὃτι ὁ ἂνθρωπος εἶναι ἓνα ἐλάχιστο κύτταρο τοῦ συνόλου,πού λέγεται σύμπαν καί ὃτι δέν θά μπορέσει ποτέ νά βγεί ἒξω ἀπό τά ὃριά του.Τέσσερα βιβλία ἐπιστημονικοῦ περιεχομένου μοῦ κράτησαν συντροφιά στήν μακρά θερινή μου ραστώνη: «Τό μεγάλο, το μικρό καί ἡ ἀνθρώπινη νόηση» τοῦ Ρότζερ Πενρόουζ, (ἓδρα τῶν μαθηματικῶν στό Ἰνστιτοῦτο τοῦ πανεπιστημίου τῆς Ὀξφόρδης· «Ὑπερχορδές» τῶν Πώλ Νταίηβις καί Τζούλιαν Μπράουν· “Τά δέκα πρόσωπα τοῦ σύμπαντος» τοῦ Φρέντ Χόϊλ· καί «Οἱ μαῦρες τρύπες καί τό σύμπαν» τοῦ Ρώσου καθηγητοῦ τῆς ἀστροφυσικῆς Ἰγκόρ Ναβίκοφ.

Περίμενα νά μάθω ἀπό τά βιβλία αὐτά κάτι πού δέν ἢξερα. Κάτι πού νά μήν εἶχε ἀναφέρει καί ἀναλύσει ἡ ἀρχαιοελληνική φιλοσοφία. Ὁμολογουμένως προβληματίστηκα. Ὂχι βέβαια ἀπό τήν παράθεση μαθηματικῶν καί ἀστροφυσικῶν πληροφοριῶν πού ἰσχύουν κατά τήν τελευταία εἰκοσαετία. ὃσο γιά τά πολλά «ἲσως», τίς πολλές ἀντιφάσεις καί τίς ἐκ διαμέτρου ἀντίθετες ἀντιλήψεις μεταξύ τῶν ἐπιστημόνων, ἀκόμη καί συγκρούσεις  στά ἀμφιθέατρα.

Ο προβληματισμός

Ἀντιθέσεις καί ἀντιφάσεις ὑπήρξαν καί κατά τήν ἀρχαιότητα. Ἀλλά ὃλες οἱ κοσμοθεωρίες τελικά συνέκλιναν στό ὃτι ὁ ἂνθρωπος εἶναι ἀδύνατον νά προσεγγίσει ἒστω τό μυστικό τῆς δημιουργίας. Ὁμιλοῦν σήμερα γιά τό ὑδρογόνο καί τό ἣλιον, πού πληροῦν τό σύμπαν κατά 90%, χωρίς νά γνωρίζουν πῶς δημιουργήθηκε τό ὑδρογόνο. Οἱ Ἀρχαιοέλληνες φιλόσοφοι εἶχαν ἀντιληφθεῖ ὃτι εἶναι ἀπόλυτη ματαιοδοξία νά ἐννοήσει κανείς τί εἶναι χῶρος, τί ἂπειρον, τί εἶναι μηδέν. Καί ὃλοι προσπαθοῦσαν μέ τήν φιλοσοφική τους σκέψη καί τήν διαλεκτική νά προσεγγίσουν το θεῖον, βέβαιοι ὂντες ὃτι οὒτε ὁ ἂνθρωπος γνωρίζει τόν Δημιουργό του, ὁ ὁποῖος οὒτε κι αὐτός μᾶς γνωρίζει, ὃπως ἒλεγαν οἱ Ἐλεάτες φιλόσοφοι.

Οἱ σύγχρονοι ἐπιστήμονες προσπαθοῦν μέ τά μέσα τῆς τεχνολογίας νά προχωρήσουν ακόμη περισσότερο στήν ἀντίληψη τοῦ πόσο μικρό εἶναι τό ἂτομο, ψάχνοντας νά βροῦν τήν στοιχειώδη σύστασή του, χωρίς ὃμως νά τό καταφέρνουν. Ἀκόμη καί τό σωματίδιο Higs τελικά δέν εἶναι στοιχειῶδες.

Ὁ Σουηδός φυσικός Σταῖρνες ὑπολόγισε ὃτι ἂν τό ἂτομο τοῦ ὑδρογόνου αὐξανόταν κατά 100.000.000 φορές, θά φαινόταν σάν νά εἶχε διάμετρο ἑνός ἑκατοστομέτρου. Τότε τό πάχος τῆς κάθε τρίχας τῆς κεφαλῆς μας θά είχε διάμετρο…πάχους 10 χιλιομέτρων, τά μικρόβια θά φαίνονταν σάν θηρία μήκους 100 μέτρων, καί μία μπαλίτσα τοῦ πίνγκ πόνγκ θά εἶχε τό μέγεθος τῆς Γῆς.

Τά μόρια, πού εἶναι κατά πολύ μεγαλύτερα τῶν ἀτόμων, μᾶς δίνουν τίς ἑξῆς ἀναλογίες:  Ἓνας κυβικός δάκτυλος ἀερίου περιέχει 27 δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων μόρια. Γιά ν᾽ἀντιληφθῆτε κάπως τό μέγεθος τοῦ ἀριθμοῦ τούτου, ἀρκεῖ νά σκεφθῆτε ὃτι γιά νά μετρήσετε ἀπό τό ἓνα μέχρι τό ἓνα δισεκατομμύριο, θά πρέπει νά ἀφιερώσετε 32 χρόνια ἀπό τήν ζωή σας χωρίς νά κάνετε τίποτε ἂλλο, οὒτε νά τρῶτε οὒτε νά κοιμόσαστε. Ἒτσι, γιά νά μετρήσετε τα 27 δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων μόρια πού ὑπάρχουν μέσα σ᾽ἓνα κυβικό δάκτυλο ἀερίου, θά πρέπει νά κάνετε τήν ἐργασία αὐτή ἐπί…764 ἑκατομμύρια χιλιετηρίδες!

Οἱ σύγχρονοι ἐπιστήμονες, θέλοντας νά διεισδύσουν (πλήν ματαίως) στό μυστικό τῆς δημιουργίας, ἒχουν ἀνακαλύψει πολλές ὑποδιαιρέσεις τοῦ ἀτόμου, πού ἀποκαλοῦν «φανταστικά σωματίδια» πού δεν έχουν δεῖ ποτέ, ὃπως μεσόνια, νετρίνα, μιόνια, κουάρκ, πιόνια, καόνια, γκλουόνια καί μία ἀκόμη ζούγκλα ἀπό <…όνια>, τά ὁποία κατά τήν γνώμη τους συνιστοῦν τόν ὁρατό κόσμο, ὁ ὁποῖος στήν πραγματικότητα εἶναι ἀόρατος, ἂν εἲχαμε τήν ὁπτική δυνατότητα νά διεισδύσουμε στήν σύσταση τῆς ὓλης.

Ὁ μεγάλος Ρῶσος φυσικός Λεοντίνοβιτς Πιότρ Καπίτσα, εἶχε δηλώσει σέ διεθνές συνέδριο ὃτι «ἡ ἐπιστήμη δέν ἒχει ἀκόμη ἐπιλύσει αὐτά τά προβλήματα καί προφανῶς ὁ ἂνθρωπος δέν ἒχει ἒλθει σέ ἐπαφή μέ τήν πραγματικότητα».

Ἀλλά ὃλ᾽αὐτά πού λένε οἱ σημερινοί ἐπιστήμονες,  οἱ ἀρχαῖοι Ἓλληνες τά εἶχαν ἐξετάσει πρίν 2500 χρόνια. Ὁ Δημόκριτος καί ὁ Λεύκιππος εἶχαν ἀνακαλύψει τό ἂτομο. Ὁ Ζήνων ὁ Ἐλεάτης καί ὁ Ἀναξαγόρας εἶχαν προείπει ὃτι ἡ ὓλη δέν εἶναι μόνο σύνθετη, ἀλλά καί διαιρετή ἐπ᾽ἂπειρον καί ταυτοχρόνως ὃτι παραμένει σύνθετη.

Σήμερα πού ἒχουν ἀρχίσει οἱ προσπάθειες μετάβασης καί ἐποίκισης νέων πλανητῶν, μέ τά τόσα ἀξεπέραστα προβλήματα πού βλέπουμε στίς διάφορες ταινίες ἐπιστημονικῆς φαντασίας, ἒρχεται ὁ ὑπέροχος στίχος τοῦ Πινδάρου, πού μᾶς προσγειώνει στήν πραγματικότητα:

« Ὦ! μέ τό ἀνθρώπινο μυαλό τίς βουλές τῶν θεῶν δέν θα μπορέσει κανείς νά ἐρευνήσει, καί μή ξεχνᾶς ποτέ, πώς μάνα θνητή σ᾽ἒχει γεννήσει».

Ἀλλά ἀς ἐπανέλθουμε ἀποσπασματικά στά περιεχόμενα καί τίς δοξασίες τῶν μεγάλων συγχρόνων ἐπιστημόνων πού προαναφέραμε σχετικά μέ τήν κοσμογονία.

Μπορῶ νά σᾶς διαβεβαιώσω ὃτι δέν μπόρεσα νά κατανοήσω καλύτερα τίς σύγχρονες πεποιθήσεις περί κοσμογονίας, παρά μόνο συγκρίνοντας τίς μεταμοντέρνες ἰδέες τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων φιλοσόφων, καί ἰδιαίτερα τοῦ Παρμενίδη, τό ὂνομα τοῦ ὁποίου ἀναφέρεται πολύ συχνά πιά στά συγγράμματα συγχρόνων σοφῶν, καθώς εἶπε πώς τίποτε δέν μπορεῖ να δημιουργηθεῖ ἐκ τοῦ μηδενός καί ὃτι κανείς δέν ἐπιτρέπεται νά μιλάει γιά τό μηδέν, ἀφοῦ μηδέν δέν ὑπάρχει.

Ὁ Στῆβεν Χώκινγκ εἶπε τό ἲδιο πράγμα μέ διαφορετικό τρόπο στό βιβλίο του «Τό χρονικό τοῦ χρόνου». Εἶπε δηλαδή: «Τότε ποιός δημιούργησε τόν Δημιουργό;»

Πρῶτοι οἱ Ἐλεάτες (προσωκρατικοί) φιλόσοφοι, ὁ Παρμενίδης, ὁ Ζήνων, ὁ Μέλισσος καί ὁ Ξενοφάνης, μίλησαν γιά τό αἰώνιο, ἀγέννητο, ἂπειρο καί ἀκίνητο σύμπαν, διέγραψαν ἐντελῶς τήν γέννηση καί τήν φθορά καί ἢδη οἱ σκέψεις τους λαμβάνονται ὑπ᾽ὂψη ὑποχρεωτικά ἀπό τούς σύγχρονους κοσμοθεωρητές, πού χρησιμοποιοῦν σμῆνος νέων ἐπιστημόνων, μέ λαμπρές σπουδές καί κοφτερό μυαλό, πού ἐπικεντρώνουν ὃμως τίς μελέτες τους σέ ἀκατανόητα γιά τό πολύ κοινό θεωρίες. Ὁ Νεύτων δέν χρειάσθηκε σμῆνος βοηθῶν γιά ν᾽ἀντιληφθεῖ καί νά ἀποδείξει τούς νόμους τῆς βαρύτητας, οὒτε ὁ Πλάνκ τήν θεωρία τῶν κβάντων (πού κυριαρχεῖ στήν σύγχρονη άστροφυσική ἀλλά καί τήν σύγρονη τεχνολογία), οὒτε ὁ Χάϊζεμπεργκ γιά νά διατυπώσει τήν ἀρχή τῆς ἀπροσδιοριστίας, οὒτε ὁ Παρμενίδης γιά τήν θεωρία περί Ἑνός καί περί ὂντος, οὒτε ὁ Ευκλείδης τά ἀξιώματα πού ἀναγνωρίζει σήμερα ἡ ΝΑΣΑ ὡς πρός τήν ἐπίπεδη ἒκταση τοῦ σύμπαντος, οὒτε ὀ Πυθαγόρας γιά τό περίφημο θεώρημά του.

Μία νέα θεωρία τῶν πάντων

Σχολιάζοντας ἓνα ἀπό τά προαναφερθέντα βιβλία πού διάβασα καί, συγκρίνοντας τίς γνώσεις του 21ου αἰῶνα οἱ περισσότερες τῶν ὁποίων ἀνακαλύφθηκαν τό 2500 π.Χ, ἒμεινα κυριολεκτικά ἐμβρόντητος γιά τίς σύγχρονες θεωρίες περί σύμπαντος, ὃπως π.χ. εἶναι ἡ θεωρία τῆς ὑπερσυμμετρίας

Ἐπιστήμονες μεγάλου ἀναστήματος, ὃπως ὁ John Scharz, o Edward Witte, o Michael Green, o David Gross, o John Ellis καί ἂλλοι, προσπαθοῦν νά στηρίξουν μία νέα θεωρία τῶν πάντων, πιστεύοντας ὃτι ἡ θεωρία αὐτή βρίσκεται μέσα στήν  νέα ἀντίληψη τῶν χορδῶν καί τῶν ὑπερχορδῶν. Γιά τόν ἀμύητο ἀναγνώστη τῶν θεωριῶν αὐτῶν, μεταξύ τῶν ὁποίων συμπεριλαμβάνω καί τόν ἑαυτό μου, εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατον νά ἐννοήσει τίς περίτεχνες καί κομψές ἐξισώσεις τῶν ἐπιστημόνων, ἀλλά θά εἶχε τήν ἀξίωση νά ἐννοήσει σέ γενικές γραμμές τί εἶναι αὐτή ἡ θεωρία τῶν χορδῶν, ποῦ καί πῶς ἐξαφανίσθηκαν ἢ…καταπώθηκαν οἱ ὑπόλοιπες (κατά τήν γνώμη τους) 26 διαστάσεις, γιατί παρέμειναν τέσσερις μόνο διαστάσεις στό ὁρατό σύμπαν, τί συμβαίνει ὃταν δέν διασπῶνται ἂλλο τά στοιχειώδη σωματίδια τῆς ὓλης κλπ.

 Σύγκριση αντιλήψεων

 Οἱ ἐπιστήμονες δέν κάνουν καμμία προσπάθεια νά ἐκλαϊκεύσουν τίς θεωρίες τους, ὃπως ἒκαναν οἱ ἀρχαίοι φιλόσοφοι. Ἀλλά καί δέν ἀπομακρύνονται καθόλου ἀπό τίς ἀρχαῖες ἀντιλήψεις πώς ἡ ὓλη ἀποτελεῖται ἀπό λίγα στοιχειώδη σωματίδια.

Ἒτσι, δέν ἀντέχω στόν πειρασμό νά κάνω μερικές συγκρίσεις μεταξύ τῶν ἀντιλήψεων τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων φιλοσόφων καί τῶν συγχρόνων ἐπιστημόνων περί δημιουργίας τοῦ σύμπαντος, πού ὑποστηρίζουν τίς θεωρίες περί ὑπερσυμμετρίας καί ὑπερχορδῶν κλπ., γιά τίς ὁποῖες σημειωτέον διαφωνοῦν καί ἐξέχοντες σύγχρονοι ἐπιστήμονες, τούς ὁποίους ὃμως ἀγνοοῦν οἱ συνάδελφοί τους.

• Ὁ Sheldon Glashowγιά παράδειγμα (καθηγητής στό πανεπιστήμιο τοῦ Χάρβαρντ, νομπελίστας), ἀπορρίπτει κατηγορηματικά τήν θεωρία τῶν ὑπερχορδῶν, λέγοντας: «Οἱ χορδές θά σπάσουν».
• Ὁ σπουδαῖος Φρέντ Χόϊλἐπισημαίνει ὃτι: «δέν πιστεύω ὃτι ὁλόκληρο τό σύμπαν δημιουργήθηκε ἐντελῶς ξαφνικά ἀπό τό τίποτε», παραδεχόμενος τήν ἀρχή του Παρμενίδη ὃτι <Τό Ὂν ἐστί τό δέ μή Ὂν οὐκ ἐστί>, καθώς καί ὃτι «ἐκ τοῦ μηδενός τίποτε δέν δημιουργεῖται».

Κανένας σὐγχρονος ἐπιστήμονας δἐν μπορεῖ νά μιλήσει μέ σαφήνεια καί πειστικότητα γιά τό τί εἶναι ἐπί τέλους ὁ χῶρος.

• Ὃμως ὁ Ζήνων ὁ Ἐλεάτηςεἶχε δώσει μία πολύ πειστική ἀπάντηση: «Κάθε τί – εἶπε – βρίσκεται μέσα σέ κάτι ἂλλο, κι αὐτό πἀλι μέσα σέ κάτι ἂλλο. Κι αὐτό ἐπ᾽ἂπειρον. Ἂρα χῶρος δέν ὑπάρχει».

Αὐτή τώρα τήν ἐκδοχή μελετοῦν διάφοροι ἀστροφυσικοί.

• Λέει ὁ John Schwarz: «Ἂν ξέραμε μέ τί μοιάζει ὁ ἑξαδιάστατος χῶρος, θά εἲμαστε στήν εὐτυχῆ θέση νά μποροῦμε νά ὑπολογίζουμε κάθε τί πού θά θέλαμε νά μάθουμε. Αὐτό ἲσως ἀκούγεται παράξενα. Ὡστόσο ὁ χῶρος αὐτός εἶναι ἐντελῶς ἀόρατος, διότι εἶναι πολύ μικρός».
• Λέει ὁ Παρμενίδης: «Ὁ λόγος πού βγαίνει ἀπό τήν γνώμη εἶναι ἀπατηλός, ὂχι ἐπειδή εἶναι ψευδής, ἀλλά ἁπλῶς βρίσκεται μακριά ἀπό τήν ἀλήθεια, πού γίνεται ἀντιληπτή μέ τήν νόηση, καί ταυτόχρονα ὁ λόγος αὐτός εἶναι περιορισμένος στήν φαινομενικότητα τῶν ἐντυπώσεων καί τῶν αἰσθήσεων».

Δυόμισυ χιλιάδες χρόνια χωρίζουν τίς ἀντιλήψεις αὐτές. Κι ὃμως, συμπίπτουν ἀπόλυτα.

Ἀλλά ἀς μποῦμε καί στά πιό οὐσιαστικά.

• Ὁ Richard Feynman,νομπελίστας καί καθηγητής στό Ἰνστιτοῦτο τεχνολογίας τῆς Καλιφόρνιας, συμφωνεῖ ἀπόλυτα μέ τήν λογική τοῦ Παρμενίδη λέγοντας:

 «Τώρα πού εἶμαι γέρος, οἱ νέες ἰδέες μοῦ φαίνονται παράλογες καί πὠς ὁδηγοῦν σέ λάθος δρόμο. Δέν μοῦ ἀρέσει τό γεγονός ὃτι δέν ὑπολογίζουν (οἱ διάφοροι κοσμολόγοι) τίποτε. Δέν μοῦ ἀρέσει τό γεγονός ὃτι δέν ὑπάρχει ἓνας τρόπος νά ἐλεγχθοῦν οἱ ἰδέες τους. Δέν μοῦ ἀρέσει τό γεγονός ὃτι γιά κάθε τί πού διαφωνεῖ μέ τό πείραμα, κατασκευάζουν μία ἐξήγηση καί λένε: «Παρ᾽ὃλ᾽αυτά, μπορεῖ νά εἶναι ἀλήθεια…». Ἲσως στούς ἱστορικούς τοῦ μέλλοντος φανεῖ ἀστεῖος ὁ ἰσχυρισμός μου πώς ὃλα τοῦτα τά πράγματα μέ τίς ὑπερχορδές εἶναι παράλογα καί βρίσκονται σέ λάθος δρόμο».

Παρμενίδης

Καί τί ἒλεγε ὁ Παρμενίδης γιά τό σύμπαν; Δέν ἀπέτρεπε τήν ἒρευνα καί τίς διαφορετικές γνώσεις τῶν ἀνθρώπων. Ξεκαθαρίζει ὃμως ὃτι τό σύμπαν (τό Ὂν) οὒτε εἶναι ἀνύπαρκτο, πρᾶγμα πού θά τό ἐμπόδιζε νά φθάσει στό ὃμοιό του (δέν ἀποκλείει δηλαδή τήν ὓπαρξη πολλῶν συμπάντων – ὂντων, ὃπως ὑποστηρίζουν οἱ σημερινοί ἐπιστήμονες) οὒτε ὑπάρχει νά εἶναι περισσότερο ἐδῶ καί λιγώτερο ἐκεῖ (κάτι πού ὑποστηρίζουν μέ ἒμφαση οἱ σημερινοί ἀστροφυσικοί, λέγοντας ὃτι, μέ βάση τήν θεωρία τῆς σχετικότητος, ὁ παρατηρητής ὁπουδήποτε στό σύμπαν θά παρατηροῦσε τά ἲδια πράγματα καί θά ἦταν ὁ ἲδιος στό κέντρο).

Αὐτό, λέει ὁ Παρμενίδης, ἡ ὁμοιογένεια δηλαδή τοῦ σύμπαντος καί ἡ πληρότητά του, συμβαίνουν ἐπειδή εἶναι ὃλο ἀπαραβίαστο. Γιατί, καθώς εἶναι ἲσο ἀπό παντοῦ μέ τόν ἑαυτό του, βρίσκεται ὁμοιόμορφο μέσα στά ὃριά του. Καί συμπληρώνει τήν σκέψη του ὡς ἐξῆς:

«Ἓνας δρόμος μένει, ὁ δρόμος τοῦ «εἶναι». Κι αὐτός ὁ δρόμος λέει ὃτι τό σύμπαν εἶναι ἀγέννητο καί ἂφθαρτο, ἐνιαῖο, ἀκίνητο καί τέλειο. Οὒτε ἦταν ποτέ, οὒτε θά εἶναι, γιατί εἶναι τώρα ὃλο μαζί, ἓνα, συνεχές. Ποιά ἂραγε ἀνάγκη τό ἒκανε αὐτό νά ξεφυτρώσει ἀργότερα ἢ νωρίτερα, ξεκινῶντας ἀπό τό μηδέν;  Ἂρα, ἢ πρέπει νά εἶναι ὁλότελα ἢ νά μήν εἶναι καθόλου».

Το CERN κι το …Ἓν

Καί τί λένε οἱ σημερινοί ἐπιστήμονες;

• Ὃτι συνέβη ἡ Μεγάλη Ἒκρηξη (εἰρωνική ὀνομασία τοῦ Φρέντ Χόϊλ πού ἂρεσε στούς ἐμπνευστές τῆς θεωρίας) πρίν ἀπό 14,8 δισεκατομμύρια χρόνια, ὃτι ὑπάρχουν 26 διαστάσεις ἀλλά μᾶς ἒμειναν μόνο οἱ τέσσερις, ὃτι δέν ὑπάρχουν σημεῖα, ἀλλά χορδές καί ὑπερχορδές ὑποατομικῶν σωματιδίων, χωρίς νά φέρνουν καμμία ἀπόδειξη γι᾽αὐτό.
• Ἂλλοι λένε ὃτι τό σύμπαν διαστέλλεται μέ διαρκῶς μεγαλύτερη ταχύτητα, ἐνῶ κανονικά θά ἒπρεπε νά ἐπιβραδύνει τήν ταχύτητα διαφυγῆς μετά τό Big Bang,
• Ἂλλοι ἀπορρίπτουν τήν διαστολή τοῦ σύμπαντος καί ἐξηγοῦν ὃτι ἡ ἀπόκλιση τοῦ φάσματος τῶν μακρυνῶν γαλαξιῶν πρός τό ἐρυθρό ὀφείλεται στό…κουρασμένο φῶς, ἐπειδή μᾶς ἒρχεται ἀπό πολύ μακριά κλπ.

Κατορθώσαμε, κοντολογίς, νά ἐννοήσουμε ὃτι ταυτιζόμαστε μέ τήν δημιουργία, ὓστερα ἀπό τήν λειτουργία κάποιων μηχανισμῶν καί κάποιων διεργασιῶν. Τό ἂν θά προχωρήσουμε πιό βαθειά, θά ἐξαρτηθεῖ ἀπό τήν διάρκεια τοῦ πολιτισμοῦ μας.

Μετά, ἡ προαιώνια φύση θά ἐξακολουθήσει νά πραγματοποιεῖ τούς δικούς της μηχανισμούς, καθώς τά πάντα θά στηρίζονται στό ἀπειροελάχιστο τῆς ὓλης, πού ποτέ δέν θά ἀνιχνευθεῖ, ὃσους ὑπερεπιταχυντές κι ἂν δημιουργήσουμε (τώρα μελετοῦν ὑπερεπιταχυντή σήραγγος…100 χιλιομέτρων ἒναντι 26 τῆς CERN, πού θά καταπιεῖ τά λεφτά τῶν ἁπανταχοῦ φορολογουμένων, γιά τήν ἐμφάνιση καινοφανῶν θεωριῶν), καθώς αὐτή ἡ ἀπειροελάχιστη οὐσία τοῦ Παρμενίδη, τό Ἓν, (μηδέν δέν ὑπάρχει) θά ἀναγεννᾶται διαρκῶς καί, ἀνάμεσα στά ἂλλα, θά δημιουργεῖ καί θαυμαστούς συνδυασμούς εὐφυοῦς ζωῆς στό σύμπαν, πού θά κατανοοῦν κι αὐτά τά ὂντα μέχρις ἑνός σημείου τίς μεθόδους τοῦ Δημιουργοῦ.

Ποτέ ὃμως τό μυστικό του!…

*Ο κ. Δούκας, έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και  ΟΔΥΣΣΕΙΑ σε  πεζό  και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.

Σχετικά Άρθρα:

• Το μυστήριο τῶν Διδύμων: Πώς ο μύθος των Διοσκούρων συνδέεται με την πυρηνική φυσική
• Τά κυνικά καύματα τῶν ἀρχαίων καί ἡ ὑπερθέρμανση τοῦ πλανήτη
• Ποιος ήταν ο «Αρκετός»