Αρχική Ειδήσεις Ποιος ήταν ο «Αρκετός»

Ποιος ήταν ο «Αρκετός»

0
lofos ardittou
Διαφήμιση

Λέμε σήμερα ὃταν θυμώσουμε: «Ἀρκετά». Καί ἐννοοῦμε «φθάνει», μέχρι ἐδῶ. Κι ἀκόμη λέμε ὃταν μᾶς ἱκανοποιεῖ μία ποσότητα πραγμάτων: «Αὐτά μοῦ ἀρκοῦν».

Άρθρο του Ομηριστή Κώστα Δούκα*

doukas.jpgἊν ἀναζητήσουμε τό ρῆμα στόν ἐνεστῶτα, τό διατυπώνουμε ὡς «ἀρκῶ» καί μέσον «ἀρκοῦμαι».

Εἶναι βέβαια τό ρῆμα ὁμηρικό καί περιλαμβάνεται μέσα στίς 15.500 καί πλέον ὁμηρικές λέξεις, πού χρησιμοποιοῦμε στήν καθημερινή μας ὁμιλία ἐμεῖς οἱ Ἓλληνες, ὓστερα ἀπό τόσες χιλιάδες χρόνια πού πέρασαν. (Βλέπε σχετικό λεξικό τοῦ ἰδίου, ἐκδόδεις «Πελασγός»). Κι ἀς ἰσχυρίζονται κάποιες κυρίες ὃτι «ἡ ἀρχαία ελληνική γλῶσσα εἶναι νεκρή», χρησιμοποιῶντας ὡστόσο ἓξι…ἀρχαίες λέξεις γιά νά διατυπώσει τόν ἀφορισμό της. Διότι καί οἱ ἓξι, εἶναι ἀρχαῖες ἑλληνικές.

Πάντοτε λοιπόν τό ρῆμα «ἀρκέω» καί «ἀρκοῦμαι» συνδέεται στήν σύγχρονη ἑλληνική γλῶσσα μέ τήν ποσότητα, ὃπου κι ἂν αὐτή ἀναφέρεται, σέ εμπράγματες ἀξίες ἢ σέ συναισθήματα και ὑποστασιακές καταστάσεις.

Τό ὁμηρικό ρῆμα ὃμως «ἀρκέω» σήμαινε «ἀμύνω», «ἀποκρούω», «ἀποτρέπω», «ἀποσοβῶ». Οἱ λέξη, ὃπως πάμπολλες πανάρχαιες ἑλληνικές λέξεις, εἶναι γένημα τοῦ πολέμου. Ἡ ρίζα ΑΡ εἶναι συνδεδεμένη μέ τήν γῆ, ἡ ὁποία, ἐκτός ἀπό τό «γαία», λεγόταν ἐπίσης καί «ἂρουρα» στήν ἐποχή τοῦ Ὁμήρου (ἐκ τῆς ὁποίας ὁ «ἀρουραῖος», ὡς κατοικῶν ἐντός τῆς γῆς) καθώς καί «ἒρα», πού οἱ Λατίνοι μετέβαλαν σέ tera, ἐμβολιάζοντας μέ τήν λέξη αὐτή ὃλα τά εὐρωπαϊκά λεξιλόγια (terre, terrible, terrain, terrasse κλπ).

Homer
Homer. Greek Epic Poet. From Crabb’s Historical Dictionary Published 1825. (Photo by: Universal History Archive/UIG via Getty Images)

Στόν Ὃμηρο «ἒραζε»,( ἐπίρρημα) σήμαινε «κατά γῆς».

Τό «ἀρκέω» λοιπόν σήμαινε παροχή βοηθείας σέ πολεμιστή πρός αντιμετώπιση τοῦ κινδύνου, τοῦ ἐχθροῦ. Δεῖγμα ὃτι το ΑΡ σήμαινε γῆ, εἶναι καί οἱ λέξεις  ἊΡ-ω= συνταιριάζω, κυρίως σανίδες ἐπί τῆς γῆς γιά σκάρωμα πλοίου, Ἂ-ρύω=ἀντλῶ νερό ἀπό τήν γῆ, ἊΡ-χω =κυριαρχῶ ἐπί τῆς γῆς, ἈΡ-ωγός=βοηθός, ἐπίκουρος (ἀρωγή=βοήθεια), ἈΡ-όω=ἀροτριῶ, ὀργώνω, ἊΡ-δω=ποτίζω, ἀρδεύω κλπ.

Ὁ λόφος τοῦ Ἀρδητοῦ λέγεται ἒτσι ἐπειδή ἀρδευόταν ἀπό τον Ίλισσό. Τό ἋΡ-μα εἶναι τό συναρμολογούμενο καί κινούμενο ἐπί τῆς γῆς καί τά ἊΡ-μενα, τά ἱστία, τοῦ πλοίου λέγονταν ἒτσι, ἐπειδή ἐπί τῆς γῆς συναρμόζονταν, ὃπως καί τό πλοῖο.

Ἒτσι λοιπόν ἡ λέξη «ἀρκετός» ἒφθασε νά σημαίνει σήμερα «ἐπαρκής», «ἀρκετός». Ἡ ἒννοια αὐτή δέν ἀπέχει πολύ ἀπό τήν ἀρχαία ὁμηρική, καθώς ἐκεῖνος πού βοηθοῦσε τόν πολεμιστή, τοῦ ἀρκοῦσε γιά να ἀποκρούσει τόν ἐχθρό. Τοῦ ἦταν δηλαδή «ἀρκετός», ἀπαράλλακτα ὃπως ἐμεῖς λέμε σήμερα καί θεωροῦμε ἀρκετά τά ἐφὀδια, δηλαδή ἱκανά νά μᾶς βοηθήσουν στήν ἀντιμετώπιση τῶν ἀναγκῶν μας.

Αὐτή εἶναι ἡ μαγεία τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, στήν ὁποία, ἂν μπορεῖ κανείς νά διεισδύσει μέσω τῆς ἐτυμολογίας, ἀνακαλύπτει τά πρῶτα σπέρματα τοῦ πνεύματος καί τοῦ πολιτισμοῦ, πού ἂνθισαν γιά πρώτη φορά στήν Ἑλλάδα καί διαδόθηκαν παντοῦ, σέ ὃλο τόν κόσμο.

*Ο κύριος Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος ( μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας ( μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία.

Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σέ πεζό και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.

Διαφήμιση