Για μια μόδα ηθική και βιώσιμη

Fast fashion, γρήγορη μόδα κατά το fast food, το γρήγορο φαγητό. Και τα δύο προσφέρονται σε μεγάλες ποσότητες, είναι φτηνά και αμφιβόλου ποιότητας.

Ειδικά η μόδα, κατέχει εξέχοντα ρόλο στην παγκόσμια οικονομία, με ετήσιο τζίρο παγκοσμίως να ξεπερνά τα 1,5 τρισεκατομμύρια ευρώ, και να απασχολεί εκατομμύρια εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο.

Η φτήνια τρώει τον παρά

«Γρήγορη μόδα» («fast fashion») δεν σημαίνει τίποτα άλλο από την ταχεία απορρόφηση όλων των ιδεών από την πασαρέλα στα μαγαζιά κι από εκεί στην ντουλάπα μας.

Πρόκειται για ενδύματα, υποδήματα ή αξεσουάρ που έχουν κατασκευαστεί από φτηνά –συχνά ευτελή- υλικά, συνήθως από χαμηλόμισθους εργάτες σε κάποια ασιατική ή αφρικανική χώρα, πωλούνται σε εξευτελιστικές τιμές και ταυτόχρονα αποφέρουν μεγάλα κέρδη στα καταστήματα.

Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της “γρήγορης μόδας”

Αν συνυπολογίσουμε τα παραπάνω δεν θα δυσκολευτούμε να συμπεράνουμε γιατί η μόδα δεν έχει και πολύ καλές σχέσεις με την προστασία του περιβάλλοντος. Αρκεί να σκεφτούμε ότι για την παρασκευή των ρούχων χρησιμοποιούνται πολλές φορές κακής ποιότητας υλικά, σίγουρα πλαστικά, ενδεχομένως ακόμη και τοξικά.

Επίσης, για την παραγωγή των ρούχων καταναλώνονται υπέρογκες ποσότητες νερού – μέχρι το 2030 μάλιστα προβλέπεται η κατανάλωση αυτή να αυξηθεί κατά 50% φτάνοντας τα 118 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Η βιομηχανία της μόδας, άλλωστε θεωρείται ότι αποτελεί την δεύτερη κατά σειρά πηγή εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα παγκοσμίως μετά το πετρέλαιο. Συνολικά εκτιμάται ότι έως το 2030 το αποτύπωμα άνθρακα θα ξεπεράσει τα 2.791 εκατομμύρια τόνους.

Σύμφωνα με την οργάνωση “Global Fashion Agenda” που ασχολείται με την προώθηση των αρχών της ηθικής και βιώσιμης μόδας, η κατανάλωση μόδας υπολογίζεται ότι θα σημειώσει αύξηση της τάξεως του 63% μέχρι το 2030. Η αυξανόμενη ζήτηση από τις αναπτυσσόμενες χώρες, μεταφράζεται σε αγορές πάνω από 100 εκατομμύρια τόνων ενδυμάτων και υποδημάτων το χρόνο.

Και κάπου εκεί χάνεται η …αθωότητα κάθε καινούργιου ρούχου.

Ρούχα στα σκουπίδια

Επιπλέον, όσο οι τάσεις διαδέχονται η μία την άλλη, τόσο περισσότερα ρούχα καταλήγουν στα αζήτητα. Ίσως κάποια δωρίζονται ή ανταλλάσσονται και με αυτή την έννοια ανακυκλώνονται, ωστόσο στην πλειοψηφία τους πετιούνται στα σκουπίδια. Μόνο στη Μεγάλη Βρετανία, υπολογίζεται ότι ετησίως 300.000 τόνοι ρούχων καταλήγουν στις χωματερές, ενώ παγκοσμίως υπολογίζεται ότι μέχρι το 2030 θα φτάσουν τα 148 εκατομμύρια τόνους.

Ηθική και βιώσιμη μόδα

«Ελπίζουμε να καταφέρουμε να αλλάξουμε τη βιομηχανία της μόδας. Για να έρθει όμως η πραγματική αλλαγή στο σύστημα της μόδας πρέπει να υπάρξει συνεργασία. Είμαστε υπερήφανοι που ηγούμαστε της πρωτοβουλίας της βιώσιμης μόδας σε συνεργασία με κάποιες από τις πιο σημαντικές εταιρείες του χώρου. Μέσα από τις δράσεις μας καθοδηγούμε ουσιαστικά τους ηγέτες της μόδας σε ολόκληρο τον κόσμο να κάνουν την προστασία του περιβάλλοντος στρατηγική τους προτεραιότητα, κι αυτό δεν είναι πλέον μόνο μια τάση, είναι επιτακτική ανάγκη για τον επιχειρηματικό κόσμο», επισημαίνει η Eva Kruse, Πρόεδρος της «Global Fashion Agenda».

Ρούχα με… ημερομηνία λήξης

Παρόλο που όλο και περισσότερες εταιρείες πρετ-α-πορτέ αλλά και σχεδιαστές έχουν συνειδητοποιήσει ότι η γρήγορη μόδα δεν είναι προς το συμφέρον τους, οι απώλειες είναι δύσκολο να ξεπεραστούν, καθώς υπολογίζεται ότι όσον αφορά τα υλικά που χρησιμοποιούνται στον πρώτο κύκλο παραγωγής έχουν απώλειες έως και 75%. Κι αυτό γιατί σε επίπεδο ΕΕ η ανακύκλωση ρούχων είναι ακόμη στα σπάργανα και μετά βίας φτάνει το 18%.

H πρωτοπόρος Westwood

Από τις πρώτες σχεδιάστριες που ασπάστηκαν το κίνημα της βιώσιμης μόδας ήταν η ιέρεια του πανκ Vivienne Westwood. Η 78χρονη σήμερα Βρετανίδα είχε από νωρίς αντιληφθεί τον ρόλο της τέχνης και του πολιτισμού –και της μόδας φυσικά- στην κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία του περιβάλλοντος. Ενστερνίστηκε τη μικρή κλίμακα και ξεκίνησε συνεργασία με τοπικές βιοτεχνίες και τεχνίτες, υιοθετώντας τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και εφαρμόζοντας μια ευρύτερη περιβαλλοντική στρατηγική που περιλαμβάνει διαχείριση των απορριμμάτων, ανακύκλωση, χρήση 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και περιορισμό των χημικών κατά την παραγωγή των ρούχων. Παράλληλα μείωσε τις συσκευασίες για τη μεταφορά των προϊόντων του οίκου και χρησιμοποίησε οικολογικά, χωρίς πλαστικά υλικά.

Στο πλαίσιο των ακτιβιστικών δράσεών της, το 2013 συμμετείχε στην προώθηση της εκστρατείας της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace για τη σωτηρία της Αρκτικής: 60 διασημότητες πόζαραν με το ειδικά σχεδιασμένο «Save the Arctic» μπλουζάκι και οι φωτογραφίες τους εκτέθηκαν στον σταθμό Waterloo του Λονδίνου.

Παρόλα αυτά, οι δημιουργίες της παραμένουν ακριβές και απλησίαστες για τους …κοινούς θνητούς.

Προσοχή!

• Πριν αγοράσουμε οποιοδήποτε καινούριο ρούχο, παπούτσια ή αξεσουάρ, ας αναρωτηθούμε αν είναι παρόμοιο με κάποιο που ήδη έχουμε. Πολλές φορές, τυχαίνει βρίσκοντας κάποια δελεαστική τιμή, να αψηφούμε το γεγονός ως προς το εάν έχουμε κάτι όμοιο στην ντουλάπα μας.
• Πριν πετάξουμε κάποιο ρούχο που δεν είναι πια στη μόδα, θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε φίλους ή συγγενείς που θα το ήθελαν είτε για τους ίδιους, είτε για κάποιο δικό τους άνθρωπο.
• Υπάρχουν πολλά ιδρύματα ή χώροι που συλλέγουν ρούχα και παπούτσια τα οποία δίνονται σε ανθρώπους που δεν έχουν την δυνατότητα να αγοράσουν καινούργια.
• Πολλά καταστήματα προσφέρουν τη δυνατότητα συλλογής παλαιών ρούχων ώστε να ανακυκλωθούν. Αναζητήστε τους αντίστοιχους κάδους ανακύκλωσης.
• Αν όντως χρειαζόμαστε κάποιο ένδυμα ή υπόδημα, πριν το αγοράσουμε προσέχουμε τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή του.

Αυστηρές διατάξεις στη Βρετανία

Στη Βρετανία πάντως σε μια προσπάθεια μείωσης των ενδυμάτων που καταλήγουν στις χωματερές προτάθηκαν πρόσφατα τα εξής μέτρα:

• Αύξηση τιμής κάθε ρούχου κατά 1 πένα ώστε οι παραγωγοί να μπορέσουν πιο εύκολα να κάνουν ανακύκλωση.
• Απαγόρευση της καύσης ή της απόρριψης στις χωματερές των ρούχων που δεν έχουν πουληθεί και προώθηση της ανακύκλωσης ή της επαναχρησιμοποίησης.
• Υποχρεωτική περιβαλλοντική πολιτική για τις εταιρείες που έχουν τζίρο πάνω από 36 εκατ. λίρες.
• Φορολογικές ελαφρύνσεις για όσους επαναχρησιμοποιούν, επισκευάζουν και ανακυκλώνουν.