ΕΕ – ΗΠΑ: Ψάχνουν έδαφος ενεργειακής συνεργασίας στη βάση ανταγωνισμών

H συμβολή των ΗΠΑ στην ενίσχυση της «ενεργειακής ασφάλειας» της ΕΕ απασχόλησε το 8ο Ενεργειακό Συμβούλιο ΕΕ – ΗΠΑ που πραγματοποιήθηκε στις 12 Ιούλη στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της ΝΑΤΟικής Συνόδου Κορυφής (11 – 12 Ιούλη), όπου αποτυπώθηκαν αντιθέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Γερμανία, με τον Ντ. Τραμπ να επικεντρώνει στην «ενεργειακή εξάρτηση» της δεύτερης από τη Ρωσία.

Σημειωτέον το Ενεργειακό Συμβούλιο ήταν το πρώτο που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των δύο πλευρών απ’ όταν ανέλαβε την Προεδρία των ΗΠΑ ο Ντ. Τραμπ. Εξαιτίας , δε, εντάσεων που έχουν προκληθεί το τελευταίο διάστημα σε μια σειρά από μέτωπα μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Ακόμα και το επίπεδο της εκπροσώπησης δείχνει το ιδιαίτερο βάρος που δίνουν οι δύο πλευρές στις σχετικές διαπραγματεύσεις. Η πλευρά της ΕΕ εκπροσωπήθηκε σε ανώτατο επίπεδο, από την ύπατη εκπρόσωπο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ και αντιπρόεδρο της Επιτροπής, Φ. Μογκερίνι, τον επίτροπο για την Ενεργειακή Ένωση, M. Σέφκοβιτς, και τον επίτροπο για την Κλιματική Αλλαγή και την Ενέργεια, Μ. Αρίας Κανιέτε. Αντίστοιχα τις ΗΠΑ εκπροσώπησαν ο υπουργός Εξωτερικών, M. Πομπέο, και ο υπουργός Ενέργειας, Ρ. Πέρι.

Το κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε με το τέλος της συνάντησης ήταν ιδιαίτερα λιτό ως προς το περιεχόμενο, ωστόσο αρκετά ενδεικτικό για τις πλευρές της ενεργειακής πολιτικής που απασχολούν έντονα το τελευταίο διάστημα τους δύο «συμμάχους», ΕΕ και ΗΠΑ. Σύμφωνα με αυτό, οι συζητήσεις περιστράφηκαν γύρω από τα ζητήματα της «ενεργειακής ασφάλειας», η οποία εξαρτάται από τη διαφοροποίηση ενεργειακών πηγών, προμηθευτών και δικτύων μεταφοράς Ενέργειας, όπως επίσης και στη συνεργασία θεσμικών φορέων και επιχειρηματικών ομίλων σε ζητήματα ενεργειακής καινοτομίας και τεχνολογίας.

Ειδικότερα, οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στην επιτάχυνση διαδικασιών κατασκευής εγκαταστάσεων Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ)στην Ευρώπη και στην προώθηση των υπόλοιπων υποδομών, για τις οποίες ο αμερικανικός παράγοντας επιδεικνύει άμεσο ενδιαφέρον ανταγωνιζόμενος τη «ρωσική επιρροή», όπως η ολοκλήρωση του «Νότιου Διαδρόμου» φυσικού αερίου, οι διασυνδέσεις των συστημάτων φυσικού αερίου των χωρών – μελών της ΕΕ, αλλά και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου για τη διευκόλυνση των εξαγωγών αμερικανικού ΥΦΑ.

Επίσης, τη σύνοδο απασχόλησε, δίχως να δοθούν περισσότερες λεπτομέρειες, ζητήματα που αφορούν την «κυβερνοασφάλεια» των ενεργειακών υποδομών, την καινοτομία στην «καθαρή» Ενέργεια και τη σύνδεσή της με τη βιομηχανία. Φυσικά, η Ουκρανία και η διατήρηση του σημερινού καθοριστικού της ρόλου στη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά δεν θα μπορούσε να λείπει από το τραπέζι των συζητήσεων.

Στόχος η  «ενεργειακή ασφάλεια»

Ο Σλοβένος επίτροπος της ΕΕ, αρμόδιος για την Ενεργειακή Ενωση, Μ. Σέφκοβιτς, στις δηλώσεις του προς τους δημοσιογράφους είπε ξεκάθαρα ότι οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στις εξαγωγές αμερικανικού ΥΦΑ προς την Ευρώπη, σημειώνοντας ότι μια τέτοια εξέλιξη θα βοηθήσει την ΕΕ να πετύχει τους στόχους της στον τομέα της «ενεργειακής ασφάλειας».

Οι συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών ήταν «πολύ δυναμικές, υπήρξε πολλή “ενέργεια” στην αίθουσα», είπε με νόημα ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Ρ. Πέρι, ο οποίος βέβαια ήταν απολύτως ξεκάθαρος ως προς τις επιδιώξεις της χώρας του στο συγκεκριμένο ζήτημα:

«Σήμερα συμφωνήσαμε, είπε, να εστιάσουμε στη διαφοροποίηση των πηγών, των δρόμων όδευσης και των προμηθευτών, ζητήματα κρίσιμης σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια. Και γι’ αυτό συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε τις προσπάθειες να προωθήσουμε περαιτέρω τις ενεργειακές υποδομές στην Ευρώπη, ειδικά τις υποδομές φυσικού αερίου».

Σε αυτό το πλαίσιο εκφράστηκε ξανά η αντίθεση των ΗΠΑ στην επέκταση των ρωσικών αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, με τον Ρ. Πέρι να υπενθυμίζει προηγούμενες σχετικές δηλώσεις του Ντ. Τραμπ: «Ο Πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν αγωγούς όπως ο “Nord Stream 2” και ο “Turkish Stream” (σ.σ. ο πρώτος θα εξάγει απευθείας ρωσικό φυσικό αέριο στη Γερμανία ενώ ο δεύτερος έρχεται να υλοποιήσει μια χρόνια επιδίωξη της Ρωσίας για τη νότια όδευση του φυσικού της αερίου, αυτή τη φορά μέσω Τουρκίας).

Η υλοποίηση αυτών των αγωγών, συνέχισε, θα ενισχύσει την εξάρτηση από έναν μόνο προμηθευτή». Ενδιαφέρον είχε επίσης και η αναφορά του στη ρήση του Τραμπ «πρώτα η Αμερική»: «”Πρώτα η Αμερική” δεν σημαίνει “η Αμερική μόνη”, σημαίνει ότι όταν σκέφτεστε για έναν νέο συνεργάτη στην Ενέργεια ή στην καινοτομία, εμείς θέλουμε να σκέφτεστε πρώτα τις ΗΠΑ».

Ο Ρ. Πέρι μίλησε επίσης για την αύξηση της παραγωγής ενεργειακών προϊόντων στις ΗΠΑ, ειδικότερα φυσικού αερίου, λέγοντας πως «σήμερα οι ΗΠΑ παράγουν Ενέργεια πολύ περισσότερη απ’ όση μπορούσε ποτέ κανένας να φανταστεί ότι είναι δυνατόν, και είναι σημαντικό για τον καθένα να γνωρίζει ότι ένα μεγάλο μέρος αυτής της παραγωγής είναι φυσικό αέριο, αποτέλεσμα της καινοτομίας του ιδιωτικού τομέα (σ.σ. αναφέρεται στις τεχνικές εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου).

Και είναι σημαντικό να σημειώσω ότι τα ερευνητικά μας εργαστήρια έχουν έναν πρωτοποριακό ρόλο στην καινοτομία, που οδήγησε στην “επανάσταση” του φυσικού αερίου η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Είμαστε ένας από τους βασικούς προμηθευτές ΥΦΑ στον κόσμο, και σήμερα υπάρχουν πολλά φορτία αμερικανικού ΥΦΑ που εισάγονται σε ευρωπαϊκούς τερματικούς σταθμούς και αυτή η διαδικασία θα κορυφωθεί. Εξαιτίας αυτής της πρωτοκαθεδρίας που έχουμε στην παραγωγή ΥΦΑ, οι ΗΠΑ πρωτοστατούν επίσης στον κόσμο και στη μείωση των εκπομπών ρύπων».

Η τελευταία επισήμανση έρχεται ως απάντηση στην επίθεση που δέχεται η Προεδρία Τραμπ από άλλα ανταγωνιστικά κέντρα για την αποχώρησή της από τη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, ένα πεδίο διαπάλης και με την ΕΕ. Αυτό που ουσιαστικά ισχυρίζεται ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ είναι ότι η χώρα του μέσω της αύξησης παραγωγής φυσικού αερίου και των εξαγωγών του σε υγροποιημένη μορφή, όχι μόνο ακολουθεί αλλά και βοηθάει στην επίτευξη των στόχων για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς το φυσικό αέριο θεωρείται «πράσινη» μορφή παραγωγής Ενέργειας.

…αλλά και επιπλέον τερματικά ΥΦΑ στην ΕΕ

Ιδιαίτερα ένθερμος υποστηρικτής μιας ενισχυμένης ενεργειακής σχέσης ΗΠΑ – ΕΕ εμφανίστηκε ο Ισπανός επίτροπος για την Κλιματική Αλλαγή και την Ενέργεια, M. A. Κανιέτε, ο οποίος χαρακτήρισε το αμερικανικό ΥΦΑ «ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο» για την υλοποίηση του στόχου της ενεργειακής διαφοροποίησης αφού, όπως είπε, «ενισχύει τον ανταγωνισμό στην αγορά».

«Με την ανάπτυξη νέων υποδομών, συνέχισε, οι ΗΠΑ θα προσφέρουν πολύ ανταγωνιστικές τιμές στο μέλλον. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αναπτύξουμε επιπλέον τερματικά ΥΦΑ στην ΕΕ, γιατί στη Δυτική Ευρώπη έχουμε πολλά ενώ υπάρχει έλλειψη στην Ανατολική. Γι’ αυτό οι υποδομές που σχεδιάζουμε στην Κροατία είναι κρίσιμης σημασίας, γιατί θα προωθήσουν τη διασύνδεση με την Ουγγαρία, όπως αντίστοιχα κρίσιμα είναι τα έργα διασύνδεσης Ελλάδας – Βουλγαρίας και Βουλγαρίας – Ρουμανίας, γιατί έτσι το ΥΦΑ μπορεί να φτάσει παντού στην Ευρώπη».

Εστιάζοντας και αυτός στην «ενεργειακή ασφάλεια» υποστήριξε ότι βασικά της στοιχεία είναι «η ενίσχυση του ανταγωνισμού, η ανοικτή αγορά και μια αξιόπιστη πηγή προμήθειας», δηλαδή οι ΗΠΑ. Συμπλήρωσε με έμφαση ότι θα πρέπει παράλληλα να βελτιωθούν οι κανονισμοί που ρυθμίζουν τη σχετική εσωτερική αγορά, ώστε να διευκολυνθεί η εισαγωγή νέων φορτίων.

«Οι ΗΠΑ, κατέληξε, είναι ένας αξιόπιστος προμηθευτής, έχουμε έναν σύμμαχο που θα μας βοηθήσει και πρέπει να πω ότι όποτε αντιμετωπίζαμε προβλήματα με τους αγωγούς είχαμε πάντα την υποστήριξη των ΗΠΑ. Ο “Νότιος διάδρομος” πρέπει να υλοποιηθεί, όπως επίσης ο “Eastmed” (σ.σ. αγωγός φυσικού αερίου Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας, Ιταλίας) αλλά και να φτάσει το αέριο από το Ισραήλ και την Αίγυπτο στην ΕΕ, ώστε να επικρατήσει ο ανταγωνισμός και μόνο τότε θα έχουμε ενεργειακή ασφάλεια».

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Ισπανία είναι από τους βασικούς υποδοχείς αμερικανικού ΥΦΑ, αφού διαθέτει τις απαιτούμενες υποδομές καθώς σήμερα στο έδαφός της βρίσκονται έξι τέτοιου τύπου τερματικά. Σύμφωνα μάλιστα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας, οι εξαγωγές προς την Ισπανία υπερδεκαπλασιάστηκαν μέσα σε ένα έτος, από το 2016 στο 2017. Συγκεκριμένα, από 2.930 mcf (εκατ. κυβικά πόδια) έφτασαν τα 29.329 mcf.