Μικροσκοπικές αλλαγές στην περιστροφή της γης, η αλλαγή του κλίματος και το λιώσιμο των πάγων του πλανήτη είναι παράγοντες που θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε εξάρσεις της ηφαιστειακής δραστηριότητας.
Τους τελευταίους μήνες ηφαίστεια έχουν εκραγεί στην Ισλανδία, τη Χαβάη, την Ινδονησία, το Εκουαδόρ και το Μεξικό, ενώ έχουμε την πρόσφατη έκρηξη της Ιαπωνίας στο Όρος Οντάκε. Επίσης ηφαιστειακή δραστηριότητα και εκρήξεις σημειώθηκαν πρόσφατα στις Φιλιππίνες και στην Παπούα Νέα Γουινέα. Πολλά από αυτά έχουν απειλήσει σπίτια και πολλά χωριά εκκενώθηκαν.
Αρκετές από αυτές τις εκρήξεις έκαναν τους επιστήμονες να αναρωτηθούν κατά πόσο οι ηφαιστειακές εκρήξεις έχουν ”εποχές”. Οι τέσσερις εποχές προκαλούνται από τον άξονα της περιστροφής της Γης βάσει της κλίσης προς και από τον ήλιο.
Εξαιτίας της βαρυτικής έλξης του Ήλιου και της Σελήνης, η ταχύτητα με την οποία η Γη περιστρέφεται συνεχώς αλλάζει. Κατά συνέπεια, η διάρκεια της ημέρας διαμορφώνεται από έτος σε έτος. Η διαφορά είναι μόνο της τάξεως των χιλιοστών του δευτερολέπτου. Όμως, η νέα έρευνα δείχνει ότι αυτή η φαινομενικά μικρή διαταραχή μπορεί να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον πλανήτη μας – ή ακριβέστερα, μέσα σε αυτόν.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Terra Nova τον περασμένο Φεβρουάριο έδειξε ότι, από τις αρχές του 19ου αιώνα, οι αλλαγές στο ρυθμό περιστροφής της Γης επηρεάζουν τις αυξήσεις της παγκόσμιας ηφαιστειακής δραστηριότητας. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι, μεταξύ 1830 και 2013, έπειτα από μεγάλες μεταβολές στην ταχύτητα περιστροφής ακολούθησαν μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις.
Αλλάζοντας την περιστροφή του πλανήτη, έστω και κατά το ελάχιστο, απαιτείτε ένα τεράστιο ποσοστό ενέργειας. Έχει υπολογιστεί ότι οι αλλαγές στο ρυθμό περιστροφής της Γης έχουν περίπου καταναλώσει 120.000 petajoules ενέργειας ετησίως – αρκετά για να τροφοδοτηθούν οι ΗΠΑ για το ίδιο χρονικό διάστημα. Αυτή η ενέργεια μεταφέρεται στην ατμόσφαιρα και στο υπέδαφος της Γης, η οποία ενέργεια στο υπέδαφος , σύμφωνα με τους που οι συντάκτες του δημοσιεύματος του επιστημονικού περιοδικού Terra Nova, επηρεάζει τα ηφαίστεια.
Η αλλαγή του κλίματος
Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι η αλλαγή του κλίματος. Τις τελευταίες δεκαετίες, έχει γίνει φανερό ότι οι συνέπειες από το λιώσιμο των πάγων στον πλανήτη δεν θα πάψει με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Στο παρελθόν έχει φανεί πως έπειτα από κάθε σοβαρή απώλεια πάγων ακολούθησε έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Πριν από περίπου 19.000 χρόνια, ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής ήταν κάτω από τον πάγο. Στη συνέχεια, το κλίμα έγινε πιο θερμό και οι παγετώνες άρχισαν να λιώνουν και να υποχωρούν. Η επίδραση αυτή στον πλανήτη ήταν φυσικά αρκετά ευνοϊκή για την ανθρωπότητα.
Όμως, από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, μια σειρά από μελέτες έδειξε ότι, με την υποχώρηση των πάγων, οι ηφαιστειακές εκρήξεις έγιναν όλο και συχνές. Μελέτη του 2009, για παράδειγμα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μεταξύ 12.000 και 7.000 χρόνια πριν, η παγκόσμια στάθμη της ηφαιστειακής δραστηριότητας αυξήθηκε έως και έξι φορές.
Η σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και ηφαιστειακής δραστηριότητας δεν μπορεί να συσχετιστεί. Πολλά ηφαίστεια δεν φαίνεται να έχουν επηρεαστεί από αυτό. Ούτε και προκαλεί ακόμα ιδιαίτερη ανησυχία, παρόλο που υπάρχει ο κίνδυνος να αντιμετωπίσουμε ένα μέλλον χωρίς πάγο.
Χρειάζονται χιλιάδες χρόνια ώστε οι πάγοι να λιώσουν και η ηφαιστειακή δραστηριότητα να αυξηθεί. Ωστόσο, αυτές οι επιρροές δείχνουν πώς ο πλανήτης μας μπορεί να αντιδράσει σε διάφορες αλλαγές με απρόβλεπτους τρόπους και τα ηφαίστεια έχουν βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν πόσο ευαίσθητος μπορεί να είναι ο πλανήτη μας.
Επιμέλεια: Δήμητρα Αιγινίτη
με Αριθμό Μητρώου 12691
