Αρχαίο ψάρι μας αποκαλύπτει πως ο άνθρωπος απέκτησε πρόσωπο

Υπήρχε μια χρονική περίοδος της εξέλιξης που ο άνθρωπος και κάθε λογής σπονδυλωτά ζώα (πουλιά, ερπετά και ψάρια) δεν είχαν τα στοιχειώδη χαρακτηριστικά που να προσιδίαζαν στη διαμόρφωση του προσώπου. Αυγό ανακαλύφθηκε σε μια επιστημονική έρευνα, η οποία, μελετώντας ένα αρχαίο ψάρι που κολυμπούσε ήδη πριν 415 εκατ. χρόνια και εξαφανίστηκε πριν από 360 εκατ. χρόνια, έριξε φως στην κρίσιμη μεταβατική φάση από τους οργανισμούς χωρίς πρόσωπο, σε αυτούς με πρόσωπο.

Η μετάβαση από τα ψάρια χωρίς γνάθο σε αυτά με γνάθο αποτέλεσε κρίσιμο εξελικτικό βήμα στα σπονδυλωτά της θάλασσας, ένα ανατομικό χαρακτηριστικό που στη συνέχεια μεταφέρθηκε και στα ζώα της ξηράς – και τελικά οδήγησε στο ανθρώπινο πρόσωπο.

Τα σαγόνια της «Ρομουντίνας» δεν διέθεταν ακόμα πραγματικά δόντια, αλλά επίπεδα εξογκώματα με τα οποία συνέθλιβε την τροφή της. Το μπροστινό μέρος του σώματός ήταν πολύ σκληρό για λόγους προστασίας της, ενώ το πίσω ήταν μαλακό και εύκαμπτο, με πτερύγια και ουρά σαν του καρχαρία.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, που συνέκριναν τη «Ρομουντίνα» με άλλα πλάσματα, η εμφάνιση του προσώπου στα σπονδυλωτά έγινε σε τρεις φάσεις. Στο πρώτο στάδιο, αυτό της «Ρομουντίνας», εμφανίστηκαν τα σαγόνια, καθώς επίσης δύο χωριστά ανοίγματα για το αριστερό και το δεξί ρουθούνι (προηγουμένως υπήρχε μόνον ένα). Το μέτωπο παρέμεινε πολύ στενό, τα ρουθούνια βρίσκονταν ακριβώς ανάμεσα στα μάτια και το κρανίο πεταγόταν προς τα έξω σαν μεγάλο οστέινο «άνω χείλος».

Στο δεύτερο εξελικτικό στάδιο, που έλαβε χώρα σε πιο εξελιγμένα ψάρια, το «άνω χείλος» εξαφανίστηκε, αφήνοντας μόνο τη μύτη να προεξέχει ακριβώς πάνω από την άνω γνάθο. Τέλος, στην τρίτη και τελευταία φάση, μεγάλωσε το μέτωπο και μαζί του επιμηκύνθηκε όλο το πρόσωπο.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Περ Άλμπεργκ του πανεπιστημίου της Ουψάλα, ειδικό στην εξέλιξη των σπονδυλωτών, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature».