Πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ενέργεια και τα μεγάλα έργα υπερτοπικής σημασίας που γίνονται στην περιοχή (όπως ο TAP) αναγνωρίζει το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης που εγκρίθηκε με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργου Σταθάκη και του αν. υπουργού Σωκ. Φάμελλου.
Το νέο ΠΧΠ (βασικά σημεία του οποίου παρουσιάζει σήμερα το ecozen) αναθεωρεί και αντικαθιστά το προγενέστερο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της ίδιας περιφέρειας. Με την ίδια απόφαση εγκρίθηκε και περιβαλλοντικά το ΠΧΠ.
Με κομβική γεωγραφική θέση
Οπως τονίζουν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές, η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης παρουσιάζει διαχρονικά χαμηλά ποσοστά σύγκλισης ως προς τις υπόλοιπες Περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αλλά και σε εθνικό επίπεδο, η Περιφέρεια χαρακτηρίζεται ως «βραδυπορούσα», με χαμηλούς ρυθμούς αύξησης της απασχόλησης ως προς τη χώρα.
«Ομως, η Περιφέρεια κατέχει κομβική γεωγραφική θέση. Διαθέτει σημαντικές προοπτικές στους τομείς της ενέργειας καθώς και του διαμετακομιστικού εμπορίου, του τουρισμού και της τόνωσης του εξαγωγικού προσανατολισμού της. Επιπλέον, διαθέτει ένα πλούσιο φυσικό περιβάλλον, ένα σημαντικό πολιτιστικό απόθεμα και ένα δυναμικό αξιόλογων τοπίων», προσθέτουν.
Πλέγμα αξόνων και πόλων ανάπτυξης
Σε αυτό το πλαίσιο καθορίζουν ως εξής το λεγόμενο χωρικό πρότυπο της Περιφέρειας:
Προωθείται η δημιουργία ενός πλέγματος αξόνων και πόλων ανάπτυξης, οι οποίοι αναλαμβάνουν διακριτούς, αλλά ταυτόχρονα συμπληρωματικούς, ρόλους για την ενίσχυση της αναπτυξιακής φυσιογνωμίας της Περιφέρειας αλλά και της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής.
Το πρότυπο χωρικής ανάπτυξης οργανώνεται γύρω από τον παραδοσιακό άξονα ανάπτυξης της Περιφέρειας, Ανατολής – Δύσης (Εγνατία Οδός), και συμπληρώνεται από την ισχυροποίηση των τριών κάθετων αξόνων (άξονας Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, άξονας Καβάλα – Δράμα – Σέρρες, άξονας Κομοτηνή – Νυμφαία), ώστε να εκφραστεί η διασυνοριακή και διαπεριφερειακή δυναμική της Περιφέρειας. Ταυτόχρονα, ισχυροποιούνται οι κάθετοι άξονες (Βορρά – Νότου), ήτοι οι άξονες Δράμα – Εξοχή και Ξάνθη – Εχίνος – ελληνοβουλγαρικά σύνορα. (Βλ. Χάρτη)
Στους κόμβους των κυρίων κάθετων αξόνων με τον βασικό διαμήκη άξονα βρίσκονται οι διεθνείς λιμενικές πύλες της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, που ενισχύουν τον ρόλο των αξόνων αυτών ως απόληξη των διασυνοριακών δικτύων, ενώ η σύνδεση της Κομοτηνής με τη Βουλγαρία αυξάνει τις ροές προς τις δύο πύλες. Από αυτές τις πύλες πραγματοποιείται η κύρια σύνδεση με τα νησιά της Θάσου και της Σαμοθράκης, αλλά και με το Βόρειο Αιγαίο. Κατά μήκος του διαμήκη άξονα Ανατολής – Δύσης, σε άμεση σχέση με τους κάθετους διασυνοριακούς άξονες, αναπτύσσονται τα πέντε σημαντικότερα αστικά κέντρα της Περιφέρειας, που αποτελούν και τις έδρες των Περιφερειακών Ενοτήτων (Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Δράμα, Ξάνθη). Ιδιαίτερο ρόλο στο χωρικό πρότυπο της Περιφέρειας κατέχουν τανησιάΘάσος και Σαμοθράκη.
Επιπλέον, προωθείται η συγκρότηση τριών αξόνων οικο-ανάπτυξης, ως τόξα συνδυασμένης ανάδειξης της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς κατά μήκος των σημαντικότερων υδατικών πόρων της Περιφέρειας.
- Τόξο Υγροβιοτόπων και Αρχαιολογικών Χώρων, που αναπτύσσεται κατά μήκος του παράκτιου χώρου της Περιφέρειας. Περιλαμβάνει το Εθνικό Πάρκο ΑΜΘ και επεκτείνεται μέχρι και τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Ζώνης.
- Τόξο Ποταμού Νέστου / Ορεινής Ροδόπης, γύρω από το νοητό άξονα του ποταμού Νέστου, που συνδέει τους ορεινούς θύλακες του Εθνικού Πάρκου της Οροσειράς της Ροδόπης με τα Στενά του Νέστου και την ευρύτερη περιοχή των εκβολών του ποταμού.
- Οικολογικό – Πολιτιστικό Τόξο Ποταμού Εβρου, που ακολουθεί τον ρου του ποταμού Εβρου ως τις εκβολές του ποταμού και το Εθνικό Πάρκο Δέλτα Εβρου.
Παραγωγικές δραστηριότητες με πρωτεύοντα ρόλο στην Ενέργεια
Στις κατευθύνσεις για τη χωρική διάρθρωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων της Περιφέρειας παίζει πρωτεύοντα ρόλο η Ενέργεια. Συγκεκριμένα σχεδιάζεται:
Αξιοποίηση ενεργειακών πόρων και δυναμικού, με στροφή σε ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που θα μεγιστοποιούν τα οφέλη των ενεργειακών πηγών, υποδομών και δικτύων.
Ως προς τα δίκτυα και τις υποδομές φυσικού αερίου, προωθείται η ανάπτυξη συνεργιών και υλοποίηση των επενδύσεων που αφορούν τόσο στην κατασκευή των μεγάλων αγωγών, σε επίπεδο διακρατικών συμφωνιών, όσο και στη δημιουργία τερματικών σταθμών εκφόρτωσης, αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (TAP, IGB, FSRU Αλεξανδρούπολη).
Η χωροθέτησή τους σταθμίζεται με αυστηρά κριτήρια ως προς τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Καθώς η Περιφέρεια βρίσκεται στο σταυροδρόμι δύο ηπείρων αναδεικνύεται σε σημαντικό διαμετακομιστικό ενεργειακό κόμβο και εξελίσσεται σταδιακά σε ενεργειακό κέντρο της χώρας και της ευρύτερης περιοχής με ποικιλία διαθέσιμων ενεργειακών πόρων.
Οι διαφοροποιημένοι ενεργειακοί πόροι, είτε συμβατικοί είτε από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς και η αξιόλογη ενεργειακή υποδομή της Περιφέρειας, παρέχουν δυνατότητες για την ενίσχυση της θέσης της στον εθνικό χώρο. Σε αυτή τη κατεύθυνση, αυξάνει την ενεργειακή της κάλυψη σε ΑΠΕ και προωθείται η ανάπτυξη της έρευνας ώστε να κεφαλαιοποιηθεί η εμπειρία για την παραγωγή τεχνογνωσίας ΑΠΕ.
Αξιοποιείται ιδιαίτερα η γεωθερμία και η βιομάζα για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος παράλληλα με την κάλυψη αναγκών θέρμανσης.
Ταυτόχρονα προωθείται η ανάπτυξη του διαμετακομιστικού εμπορίου, με ενίσχυση των εμπορευματικών υποδομών (λιμένες Αλεξανδρούπολης και Καβάλας, άξονας Αλεξανδρούπολη-Ορμένιο, αξιοποίηση Εγνατίας Οδού και κάθετων αξόνων). Ανάπτυξη της εξωστρέφειας του πρωτογενή και του δευτερογενή τομέα και διασύνδεση με ευρύτερες αγορές. Για τις συγκεντρώσεις που αφορούν κυρίως σε υπερτοπικό εμπόριο, χονδρεμπόριο, εκθέσεις και εμπορικά κέντρα λιανικού εμπορίου, στις περιμετρικές ζώνες των σημαντικών αστικών κέντρων, υποστηρίζεται η δημιουργία οργανωμένων υποδοχέων και η συνεκτικότερη σχέση αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος.
Για ακόμα εννέα περιφέρειες της χώρας
Οπως λέγεται από πλευράς κυβέρνησης, η διαδικασία αναθεώρησης των ΠΧΠ θα ολοκληρωθεί το αμέσως επόμενο διάστημα για ακόμα εννέα περιφέρειες της χώρας (εκτός Αθήνας-Αττικής και Ν. Αιγαίου), με δεδομένο ότι το ΠΧΠ της Κρήτης έχει ήδη θεσμοθετηθεί.
Κεντρικός στόχος είναι η ολοκλήρωση του συστήματος χωρικού σχεδιασμού, με την επικαιροποιημένη θεσμοθέτηση των σχεδίων σε όλα τα επίπεδα. Βασική προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η εκπόνηση Τοπικών Χωρικών Σχεδίων (ΤΧΣ) για το σύνολο των δήμων, ώστε να καλυφθεί όλη η επικράτεια με νέα πολεοδομικά σχέδια, καθορίζοντας, μεταξύ άλλων, το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης, τις χρήσεις γης και όρους και περιορισμούς δόμησης σε όλη την έκταση του δήμου.
Ο χωρικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό εργαλείο έκφρασης και υλοποίησης του αναπτυξιακού μας σχεδιασμού, στο δρόμο προς την επανεκκίνηση της οικονομίας και της εργασίας. Πρόκειται για μια σημαντική παράμετρο στον καθορισμό της ασφάλειας δικαίου και άρα στην προσέλκυση επενδύσεων, με ισορροπημένο και οργανωμένο τρόπο. Ανοίγει το δρόμο ώστε να υπάρξουν εκείνα τα χωροταξικά εργαλεία που έχουν ουσιαστική δημοκρατική και αποκεντρωμένη διάσταση και τα οποία μπορούν να τροφοδοτήσουν την οικονομία και την κοινωνία.
Υπό αυτό το πρίσμα, η θεσμοθέτηση των περιφερειακών πλαισίων, σε συνδυασμό με την αναθεώρηση των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων, που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, διασφαλίζει τη συγκρότηση ενός επίκαιρου κατευθυντήριου περιγράμματος, απαραίτητου για την αναθεώρηση του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας.
«Για πολλά χρόνια, ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, ήταν δύσκαμπτος, πολύπλοκος, δυσλειτουργικός, στοιχεία που επέτρεψαν την ανισοτιμία. Στόχος είναι να επικρατήσει η ισονομία και η διαφάνεια, ξηλώνοντας παθογένειες και στρεβλώσεις δεκαετιών, ώστε να απελευθερωθεί το αναπτυξιακό δυναμικό κάθε περιοχής, με ιδιαίτερη μέριμνα στην προστασία και αξιοποίηση του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και του τοπίου», καταλήγουν οι ίδιες κυβερνητικές πηγές.
με Αριθμό Μητρώου 12691
