Ελλάδα: Και η διαφθορά καλά ..κρατεί

Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (CP) για το 2022 της Διεθνούς Διαφάνειας που καταδεικνύει ότι τα επίπεδα διαφθοράς παραμένουν σταθερά σε παγκόσμιο επίπεδο, με το 86% των χωρών να παρουσιάζουν μικρή ή και καμία πρόοδο την τελευταία δεκαετία.                                                                                                      Στα …του οίκου μας τώρα η Ελλάδα φανερώνει κάποια σημάδια που μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού.  Για το 2022, η Ελλάδα συγκέντρωσε 52 βαθμούς (το 2021 συγκέντρωσε 49 βαθμούς), κατατασσόμενη στην 51η θέση παγκοσμίως (το 2021 κατατάχθηκε στην 58η θέση). Τον «κώδωνα» για το επίπεδο της διαφθοράς στη χώρα μας κρούει ο Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος, Παναγιώτης Μανταλώζης, οποίος σε δηλώσεις του, κάνει λόγο για «αδιαμφισβήτητη βελτίωση της κατάταξης της Ελλάδας στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, πρόοδος που μέσα από τον διεθνή οργανισμός “Διεθνής Διαφάνεια” στην έκθεσή του τίθεται σε κίνδυνο, καθώς υπάρχει προβληματισμός για τον περιορισμό του κράτους δικαίου, για την ανεξαρτησία της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, καθώς και για την επαρκή  προστασία των δημοσιογράφων. Η έκθεση αναφέρεται επίσης στην υπόθεση των υποκλοπών αλλά και στη μειωμένη διαφάνεια στα εξοπλιστικά προγράμματα».

Πώς η διαφθορά κάνει επικίνδυνο τον κόσμο

Τα στοιχεία της έκθεσης κλήθηκε να σχολιάσει και η πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας, Delia Ferreira Rubio, επισημαίνοντας ότι η  διαφθορά καθιστά τον κόσμο μας επικίνδυνο. Όπως τόνισε η ίδια τα αποτελέσματα καταδεικνύουν την συλλογική αποτυχία των κυβερνήσεων να επιτύχουν κάποια πρόοδο στην καταπολέμησή της διαφθοράς, τροφοδοτώντας την αύξηση της βίας και των συγκρούσεων και θέτοντας σε κίνδυνο τους ανθρώπους παντού. «Η μόνη διέξοδος είναι τα κράτη να κάνουν τη σκληρή δουλειά, εξαλείφοντας τη διαφθορά σε όλα τα επίπεδα, για να διασφαλιστεί ότι οι κυβερνήσεις εργάζονται για όλους τους ανθρώπους και όχι μόνο για τις ελίτ» επεσήμανε η κα. Rubio.

 Η εικόνα σε παγκόσμια κλίμακα

Ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς κατατάσσει 180 χώρες και περιοχές αναφορικά με τα επίπεδα αντίληψης της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα τους, σε μια κλίμακα από το 0 (πολύ διαφθορά) έως το 100 (καθόλου διαφθορά). Ο μέσος όρος στον παγκόσμιο Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς παραμένει αμετάβλητος στο 43 για δέκατη συνεχή χρονιά και 2/3 των χωρών έχουν βαθμολογία κάτω του 50.

• Οι χώρες που βρίσκονται στην κορυφή του Δείκτη είναι η Δανία (με βαθμολογία 90), η Φινλανδία (με βαθμολογία 87) και η Νέα Ζηλανδία (με βαθμολογία  87). Και οι τρεις αυτές χώρες βρίσκονται στην κορυφή του 10% παγκοσμίως σε ό,τι αφορά τις ελευθερίες των πολιτών στον Δείκτη Δημοκρατίας

• Το Νότιο Σουδάν (με βαθμολογία 13), η Συρία (με βαθμολογία  13) και η Σομαλία (με βαθμολογία  12) βρίσκονται στην χαμηλότερη θέση  του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς.
• 31 χώρες, μεταξύ των οποίων ο Καναδάς (με βαθμολογία 74), το Ηνωμένο Βασίλειο (με βαθμολογία  73), η Μαλαισία (με βαθμολογία  47) και το Πακιστάν (με βαθμολογία  27), έχουν ιστορικά χαμηλή βαθμολογία.

Κατά την τελευταία δεκαετία, 155 χώρες είτε έχουν χειροτερέψει είτε δεν έχουν σημειώσει καμιά σημαντική πρόοδο.

• Τα τελευταία πέντε χρόνια, μόνο 8 χώρες βελτίωσαν σημαντικά τη βαθμολογία τους και 10 χώρες σημείωσαν σημαντική πτώση, συμπεριλαμβανομένων χωρών υψηλής κατάταξης, όπως το Λουξεμβούργο (με βαθμολογία  77), η Αυστρία (με βαθμολογία  71), και το Ηνωμένο Βασίλειο (με βαθμολογία  73). Οι υπόλοιπες χώρες, ήτοι το 90% των χωρών, είχαν στάσιμα επίπεδα διαφθοράς.
• 25 χώρες έχουν βελτιώσει σημαντικά τη βαθμολογία τους, μεταξύ των οποίων το Βιετνάμ (με βαθμολογία 42), οι Μαλδίβες (με βαθμολογία  40) και η Αγκόλα (με βαθμολογία  33).

Για τη βαθμολογία κάθε χώρας, τις διαχρονικές μεταβολές στη βαθμολογία τους, καθώς και για την ανάλυση της κάθε περιοχής. Ο συνεχιζόμενος αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19, το μεταβαλλόμενο τοπίο ασφάλειας και η αποδυνάμωση της δημοκρατίας επηρεάζουν τις χώρες σε διαφορετικές περιοχές με διάφορους τρόπους. Οι χώρες στην περιοχή με την καλύτερη βαθμολογία, ήτοι τη Δυτική Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι στάσιμες για πάνω από μια δεκαετία ή διολισθαίνουν σταθερά τα τελευταία πέντε χρόνια. Η αθέμιτη επιρροή στη λήψη αποφάσεων, η κακή επιβολή των διασφαλίσεων ακεραιότητας και οι απειλές κατά του κράτους δικαίου εξακολουθούν να υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα των κυβερνήσεων.

Από τις 23 χώρες των οποίων η βαθμολογία στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς μειώθηκε σημαντικά από το 2012, οι 19 έχουν παρουσιάσει πτώση και στη βαθμολογία σε ό,τι αφορά στις ελευθερίες των πολιτών. Επιπλέον, από τις 358 καταγεγραμμένες περιπτώσεις δολοφονημένων υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων το 2021, το 98% συνέβησαν σε χώρες με βαθμολογία στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς κάτω από 50.

Πιο συγκεκριμένα:                                                                                                      Με τον στρατό σταθερά εδραιωμένο στην εξουσία μετά από το Πραξικόπημα του 2021, η Μυανμάρ έχασε 5 βαθμούς φέτος, φτάνοντας στους 23. Οι κυβερνώντες διατηρούν τον έλεγχο, παρακολουθώντας στενά ακτιβιστές και αντιφρονούντες, ποινικοποιώντας οποιαδήποτε πράξη κρίνεται ότι υποδαυλίζει την κυβέρνηση λίγο μετά το πραξικόπημα. Λογοκρίνουν επίσης σε μεγάλο βαθμό τις πληροφορίες που κυκλοφορούν στο κοινό, επιτρέποντας την πρόσβαση σε μόλις 1.200 ιστοσελίδες εγκεκριμένες από την κυβέρνηση.

Η βαθμολογία του Μάλι (28) έχει μειωθεί κατά 7 μονάδες από το 2015. Αν και η διαφθορά δεν είναι απαραίτητα η ενεργή κινητήρια δύναμη της ένοπλης σύγκρουσης, οι διαχωρισμοί πίσω από τη βία έχουν ενισχυθεί μετά από χρόνια κακοδιαχείρισης και αδιαφορίας για τα δεινά ορισμένων κοινωνικών ομάδων του Μάλι. Τα παράπονα που οι τζιχαντιστές αποδείχθηκαν ικανοί να εκμεταλλεύονται προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από τη διαφθορά, η οποία επίσης εμπόδισε το κράτος να παρέχει ασφάλεια σε όλα τα μέρη της επικράτειάς του.

Η βαθμολογία του Ιράν είναι στάσιμη σε ιστορικό χαμηλό (25) τα τελευταία 3 χρόνια. Οι εντάσεις στη χώρα είχαν δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, των επιπτώσεων των διεθνών κυρώσεων και των παραπόνων για τη διαφθορά. Ο θάνατος της Mahsa Amini τον Σεπτέμβριο του 2022 πυροδότησε τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις που έχει δει η χώρα εδώ και χρόνια. Η βίαιη αντίδραση της κυβέρνησης είχε ως αποτέλεσμα πάνω από 450 απώλειες αμάχων.

Τα «ηνία» των καλών επιδόσεων διατηρεί η Ευρώπη και η Ε.Ε.

Με μέσο όρο βαθμολογίας 66, η Δυτική Ευρώπη και η ΕΕ είναι και πάλι η περιοχή με την καλύτερη βαθμολογία στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς. Ωστόσο, η πρόοδος έχει μείνει στάσιμη στις περισσότερες χώρες για περισσότερο από μια δεκαετία, καθώς η αδικαιολόγητη επιρροή και τα κατακερματισμένα μέτρα κατά της διαφθοράς έχουν επηρεάσει. Το μεταβαλλόμενο τοπίο ασφαλείας από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η διαφαινόμενη ύφεση απαιτούν ισχυρές απαντήσεις από τις κυβερνήσεις. Σε δηλώσεις του ο Εκτελεστικός Διευθυντής της Διεθνούς Διαφάνειας, Daniel Eriksson, ανέφερε τα εξής:«Οι ηγέτες μπορούν να καταπολεμήσουν τη διαφθορά και να προωθήσουν την ειρήνη ταυτόχρονα. Οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν χώρο, για να συμπεριλάβουν το κοινό στη λήψη αποφάσεων – από ακτιβιστές και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων έως περιθωριοποιημένες κοινότητες και νέους. Στις δημοκρατικές κοινωνίες, οι άνθρωποι μπορούν να υψώσουν τις φωνές τους, για να βοηθήσουν στην εξάλειψη της διαφθοράς και να απαιτήσουν έναν πιο ασφαλή κόσμο για όλους μας.».