Πάνω από 190 χώρες υιοθέτησαν σήμερα ιστορική συμφωνία στο Μόντρεαλ με στόχο να σταματήσει η καταστροφή της βιοποικιλότητας και των πόρων που παρέχει η φύση που είναι απαραίτητοι για την ανθρωπότητα.
Έπειτα από τέσσερα χρόνια δύσκολων διαπραγματεύσεων, δέκα ημέρες και έναν ολονύχτιο διπλωματικό μαραθώνιο, περισσότερες από 190 χώρες κατέληξαν σε συμφωνία υπό την αιγίδα της Κίνας, της χώρας που προεδρεύει της COP15, παρά την αντίθεση της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό.
Αυτό το «σύμφωνο ειρήνης με τη φύση» ή αλλιώς «συμφωνία του Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ» αποσκοπεί στην προστασία των χερσαίων εκτάσεων, των ωκεανών και των ειδών της φύσης από την μόλυνση, την υποβάθμιση και την κλιματική κρίση.
Οι χώρες συμφώνησαν σε έναν οδικό χάρτη που έχει κυρίως ως στόχο την προστασία του 30% του πλανήτη ως το 2030 και στην αποδέσμευση 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετήσιας βοήθειας για την διατήρηση της φύσης για τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Τα κύρια σημεία της συμφωνίας περιλαμβάνουν:
- Διατήρηση, ενίσχυση και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων της ανάσχεσης της εξαφάνισης των ειδών και της διατήρησης της γενετικής ποικιλότητας.
- «Αειφόρος χρήση» της βιοποικιλότητας – ουσιαστικά διασφάλιση ότι τα είδη και τα ενδιαιτήματα μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες που παρέχουν στην ανθρωπότητα, όπως τροφή και καθαρό νερό.
- Διασφάλιση ότι τα οφέλη των πόρων από τη φύση, όπως τα φάρμακα που προέρχονται από φυτά, μοιράζονται δίκαια και ισότιμα και ότι προστατεύονται τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών.
- Πληρωμή και διάθεση πόρων στη βιοποικιλότητα: Διασφάλιση ότι τα χρήματα και οι προσπάθειες διατήρησης φτάνουν εκεί που χρειάζονται.
https://twitter.com/UNBiodiversity/status/1604769100139757573
«Η συμφωνία υιοθετήθηκε», δήλωσε ο Χουάνγκ Ρούνκιου, ο Κινέζος πρόεδρος της COP15, κατά την σύνοδο της ολομέλειας που διεξαγόταν μέσα στη νύχτα, δεχόμενος χειροκροτήματα από τις εξαντλημένες αντιπροσωπείες που συμμετείχαν.
«Μαζί κάναμε ένα ιστορικό βήμα», δήλωσε παράλληλα εκφράζοντας την ικανοποίησή του ο Στίβεν Γκιλμπό, ο υπουργός Περιβάλλοντος του Καναδά, της χώρας που φιλοξενούσε την 15η Διάσκεψη της Σύμβασης του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα, τη λεγόμενη COP15 Βιοποικιλότητα.
Η δημιουργία προστατευόμενων περιοχών στο 30% του πλανήτη, το πιο γνωστό από τα 20 μέτρα που υιοθετήθηκαν, είχε παρουσιαστεί ως το αντίστοιχο για τη βιοποικιλότητα του στόχου του Παρισιού για τη μείωση της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου στο πλαίσιο του αγώνα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Μέχρι σήμερα το 17% των χερσαίων εκτάσεων και το 8% των θαλασσών προστατεύονται.
Εγγυήσεις για τις κοινότητες αυτοχθόνων, τους φύλακες της βιοποικιλότητας
Ωστόσο, το κείμενο αυτό που υιοθετήθηκε επιφέρει επίσης εγγυήσεις για τις κοινότητες αυτοχθόνων, που είναι οι φύλακες του 80% της εναπομείνασας βιοποικιλότητας στη Γη, προτείνει την αποκατάσταση του 30% των υποβαθμισμένων εδαφών και την μείωση κατά το ήμισυ του κινδύνου που συνδέεται με τα φυτοφάρμακα.
Παράλληλα, στην προσπάθεια επίλυσης του χρηματοδοτικού ζητήματος, το οποίο είναι πάντα φλέγον ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο, η Κίνα προτείνει εξάλλου να φτάσει «σε τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια δολάρια» η ετήσια διεθνής βοήθεια για τη βιοποικιλότητα ως το 2025 και σε «τουλάχιστον 30 δισεκατομμύρια ως το 2030».
Avaaz: Αναγκαίο να προστατέψουμε το 50% της έκτασης της Γης
Το κείμενο αυτό είναι «ένα σημαντικό βήμα προόδου στον αγώνα για την προστασία της ζωής στη Γη, αλλά αυτό δεν αρκεί», σημείωσε παράλληλα ο Μπερτ Γουόντερ της ΜΚΟ Avaaz.
«Οι κυβερνήσεις οφείλουν να ακούσουν αυτό που λέει η επιστήμη και να αυξήσουν γρήγορα τις φιλοδοξίες τους για να προστατευθεί το μισό της Γης ως το 2030», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με στοιχεία του Avaaz, έχουν καταστραφεί τα 2/3 των τροπικών δασών, οι μισοί κοραλλιογενείς ύφαλοι του πλανήτη, και τώρα ένα εκατομμύριο είδη ζωής κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
«Περισσότερες από 100 κυβερνήσεις ζητούν να ανακηρυχθεί προστατευόμενο το 30% της έκτασης του πλανήτη μέχρι το 2030 – αλλά οι επιστήμονες προειδοποιούν πως δεν είναι αρκετό. Αν θέλουμε να δώσουμε μια ευκαιρία στη φύση να αναγεννηθεί και στα οικοσυστήματα που συντηρούν τη ζωή στον πλανήτη μας να επιβιώσουν, πρέπει να προστατέψουμε το 50% της έκτασης της Γης – και χρειαζόμαστε μια παγκόσμια συνθήκη που θα το επιβάλλει», αναφέρει πρόσφατη έκκληση του οργανισμού για την COP15.
Νέος «Πολικός Αστέρας»
«Η πλειονότητα λέει ότι είναι καλύτερο από αυτό που περιμέναμε από τις δύο πλευρές, από τις πλούσιες χώρες, όπως και από τις αναπτυσσόμενες. Αυτό δείχνει ένα καλό κείμενο», σημείωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος της Γκαμπόν Λι Γουάιτ.
«Η συμφωνία ενός κοινού παγκόσμιου στόχου που θα καθοδηγεί τη συλλογική και άμεση δράση για την ανάσχεση και την αναστροφή της απώλειας της φύσης έως το 2030 είναι ένα εξαιρετικό επίτευγμα για όσους διαπραγματεύονταν το Παγκόσμιο Πλαίσιο Βιοποικιλότητας και μια νίκη για τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Στέλνει ένα σαφές μήνυμα και πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης για δράση από τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία για τη μετάβαση σε έναν κόσμο θετικό για τη φύση, για την υποστήριξη της δράσης για το κλίμα και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης», εξηγεί ο Μάρκο Λαμπερτίνι, Γενικός Διευθυντής της WWF International.
«Η συμφωνία αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ορόσημο για τη διατήρηση του φυσικού μας κόσμου και η βιοποικιλότητα δεν ήταν ποτέ τόσο ψηλά στην πολιτική και επιχειρηματική ατζέντα, αλλά μπορεί να υπονομευθεί από την αργή εφαρμογή και την αποτυχία κινητοποίησης των υποσχόμενων πόρων. Λείπει επίσης ένας υποχρεωτικός μηχανισμός που θα υποχρεώνει τις κυβερνήσεις να αυξήσουν τη δράση, εάν δεν επιτευχθούν οι στόχοι. Πρέπει τώρα να δούμε άμεση εφαρμογή αυτής της συμφωνίας, χωρίς δικαιολογίες, χωρίς καθυστερήσεις», προσθέτει ο Λαμπερτίνι.
Για την Μάσα Καλίνινα της μη κυβερνητικής οργάνωσης Pew Charitable Trusts, «η προστασία τουλάχιστον του 30% των χερσαίων εκτάσεων και των θαλασσών ως το 2030 είναι ο νέος Πολικός Αστέρας που θα χρησιμοποιούμε για να πλοηγηθούμε προς την αποκατάσταση της φύσης».
«Τα ελάφια, οι θαλάσσιες χελώνες, οι παπαγάλοι, οι ρινόκεροι, οι σπάνιες φτέρες ανήκουν στο ένα εκατομμύριο είδη των οποίων οι προοπτικές για το μέλλον θα βελτιωθούν σημαντικά» από αυτήν την συμφωνία, συμπλήρωσε ο Μπράιαν Ο’Ντόνελ της μκο Campaign for nature.
Και άλλοι υπέρμαχοι του περιβάλλοντος εκφράζουν επίσης ανησυχίες για προθεσμίες πολύ μακρινές σε σχέση με την σημερινή τρέχουσα ανάγκη που έχει η φύση.
Προειδοποιούν οι επιστήμονες
Οι επιστήμονες είναι σαφείς στην διατύπωσή τους, ο χρόνος πιέζει. Το 75% των παγκόσμιων οικοσυστημάτων αλλοιώνεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, περισσότερο από ένα εκατομμύριο είδη απειλούνται με εξαφάνιση και η ευημερία του κόσμου διακυβεύεται: περισσότερο από το μισό του παγκόσμιου ΑΕΠ εξαρτάται από τη φύση και τις υπηρεσίες της.
Επιπλέον, το προηγούμενο δεκαετές σχέδιο που είχε υπογραφεί στην Ιαπωνία το 2010 δεν πέτυχε σχεδόν κανέναν από τους στόχους του, κυρίως λόγω της απουσίας ουσιαστικών μηχανισμών εφαρμογής.
Κρίνοντας ότι η ανθρωπότητα έχει μετατραπεί σε «όπλο μαζικής καταστροφής», ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες είχε απευθύνει έκκληση στις πλευρές να συνάψουν «σύμφωνο ειρήνης με τη φύση».
Ενστάσεις για την χρηματοδότηση μέχρι την τελευταία στιγμή
Ωστόσο, οι συνομιλίες «σκόνταφταν» στο ζήτημα της χρηματοδότησης, το οποίο παρέμεινε ως το τέλος στο επίκεντρο των συζητήσεων, ακόμη και κατά τη διάρκεια της συνόδου της ολομέλειας για την υιοθέτηση της συμφωνίας, με ενστάσεις να διατυπώνονται από αρκετές αφρικανικές χώρες. Όπως συνέβη και στις συνομιλίες για το Κλίμα που έγιναν στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο, το ζήτημα αυτό δημιούργησε εντάσεις ανάμεσα στις πλούσιες χώρες και στις χώρες του Νότου.
Σε αντάλλαγμα για τις προσπάθειές τους, οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες ζητούσαν από τις πλούσιες 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Δηλαδή τουλάχιστον τη 10πλάσια σημερινή διεθνή βοήθεια για τη βιοποικιλότητα.
Πέραν των επιδοτήσεων, οι χώρες του Νότου πίεζαν επίσης πολύ για τη δημιουργία παγκόσμιου ταμείου αφιερωμένου στην βιοποικιλότητα –ζήτημα αρχής– κατ’εικόνα αυτού που εξασφαλίστηκε τον Νοέμβριο για να τις βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις ζημιές από την κλιματική αλλαγή.
Όσον αφορά αυτό το σημείο, η Κίνα προτείνει ως συμβιβασμό την δημιουργία ήδη από το 2023 παραρτήματος που θα είναι αφιερωμένο στην βιοποικιλότητα στους κόλπους του σημερινού Παγκόσμιου Ταμείου για το Περιβάλλον (FEM), η τρέχουσα λειτουργία του οποίου κρίνεται πολύ ανεπαρκής από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.
Με πληροφορίες από Avaaz, BBC και ΑΠΕ-ΜΠΕ
με Αριθμό Μητρώου 12691
