Πῶς χάθηκε ἡ ἀληθινή Ἰθάκη τοῦ Ὁμήρου!…

ΟΙ ΚΑΤΑ ΚΑΙΡΟΥΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΙΣ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΑ ΠΑΛΑΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΜΕ ΕΚΕΙΝΑ ΠΟΥ ΙΣΧΥΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥΣ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΠΛΑΝΕΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΑΤΥΧΩΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ.

Του Κώστα Δούκα

Ἡ προσεκτική ἀνάγνωση τῶν Ὁμηρικῶν Ἐπῶν καί τό πληροφοριακό ὑλικό πού παρέχουν, ἰδίως τό γεωγραφικό, ἀποκαλύπτουν παλαιότατα ἱστορικά γεγονότα, πού ἒχουν καλυφθεῖ ἀπό τήν κονιορτό τῶν αἰώνων καί ἒχουν χαρακτηρισθεῖ ὡς μυθολογία.

Ὃμως ἡ ὁμηρική ἀφήγηση, πού συνοδεύεται ἀπό ὀνόματα ἡρώων, ὀνόματα λαῶν καί γεωγραφικές ὀνομασίες χωρῶν, πόλεων, ποταμῶν, μέ συγκεκριμένες περιγραφές πού ἀναγνωρίζονται εὒκολα καί σήμερα, ἐξάπτουν τό ἐνδιαφέρον τοῦ ἱστορικοῦ μελετητοῦ νά φωτίσει περισσότερο τά ἀφηγούμενα ἱστορήματα καί, κυρίως, νά ἐπισημάνει τά νησιά τοῦ βασιλείου τοῦ Ὀδυσσέα, πού κατά τήν διάρκεια τῶν αἰώνων ἒχουν ἀλλάξει πολλές ὀνομασίες, κάτι πού γίνεται σέ ὃλες τίς ἐποχές, καθώς ἡ ζωή ἀλλάζει, οἱ λαοί μεταναστεύουν καί οἱ συνθῆκες μεταβάλλονται.

Γιά παράδειγμα, ἓνα ἀπό τά πάντα ἐπίκαιρα ἐρωτήματα εἶναι ἂν ἡ σημερινή Ἰθάκη, κοινῶς Θιάκι, ἦταν ἡ πατρίδα τοῦ Ὀδυσσέα. Δυστυχῶς, τό ἒπος τῆς Ὀδύσσειας τό ἀποκλείει παντελῶς. Μία πτυχή τοῦ πολυσύνθετου τούτου ζητήματος θά ἀναλύσω στό σημερινό ἂρθρο.

Θά ἐξετάσομε μία ἀλληλουχία ἀπό τίς ὁμηρικές ἀφηγήσεις πού ἀναφέρονται στούς Κεφαλλῆνες, οἱ ὁποῖοι ἀναμιγνύονται ἂμεσα ἢ ἒμμεσα τόσο στήν Ἰλιάδα ὃσο καί στήν Ὀδύσσεια, χρησιμοποιῶντας περικοπές ἀπό τά ἒπη.

Ὁ Λαέρτης σέ πολύ προχωρημένη ἡλικία καί ἀφοῦ γίνεται ὁ ἀναγνωρισμός μέ τόν Ὀδυσσέα, ὁ ὁποῖος μόλις ἒχει ἐξοντώσει καί τούς 108 μνηστῆρες πού ἀπειλοῦσαν τόν οἶκο του, ἐκ τῶν ὁποίων οἱ μισοί περίπου, οἱ 52, εἶχαν καταγωγή ἀπό τό Δουλίχιο, ὁμολογεῖ στό ω 376 τῆς Ὀδύσσειας, ὃτι κάποτε ἦταν βασιλιάς τῶν Κεφαλλήνων. Λέει συγκεκριμένα:

          Ἀς ἢτανε πατέρα Ζεῦ καί Ἀθηνᾶ καί Ἀπόλλων

          ὃπως τήν Νήρικο εἶχα πάρει, πόλη καλοχτισμένη

          στήν ἠπειρωτική ἀκτή ἀνάσσοντας στούς Κεφαλλῆνες.

ΕΜΜΕΤΡΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Κ.ΔΟΥΚΑΣ  (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΙΓΗΪΣ)

Ἂρα οἱ Κεφαλλῆνες ἦταν ὑποτεταγμένος λαός τοῦ Λαέρτη (ὃπως οἱ Μυρμιδόνες στόν Πηλέα καί τόν Ἀχιλλέα), πού κατοικοῦσαν τήν Νήρικον, ἡ ὁποία βρισκόταν ἀπέναντι ἀπό τήν σημερινή Λευκάδα, στήν Πάλαιρον. Ἀλλά ὁ Λαέρτης ἀναφωνεῖ αὐτά 20 χρόνια ἀργότερα ἀπό τότε πού ἒφυγε ὁ Ὀδυσσέας ἀπό τήν Ἰθάκη, δηλαδή 10 χρόνια πού διήρκεσε ὁ τρωικός πόλεμος καί ἂλλα 10 χρόνια οἱ περιπλανήσεις του. Ἂρα ὁ Λαέρτης, πού εἶχε πρό πολλοῦ παραδόσει τήν ἐξουσία στόν Ὀδυσσέα, πρίν ἀναχωρήσει γιά τό Ἲλιον, δέν εἶχε πλέον καμμία ἐξουσία στούς Κεφαλλῆνες, οἱ ὁποῖοι προφανῶς εἶχαν ἀπελευθερωθεῖ ἀπό τήν δυναστεία τῶν Ἰθακησίων.

Ὡστόσο ὁ Λαέρτης πάλι στήν ραψωδία ω 353-355 λέει τά ἑξῆς:

          Πολύ φοβοῦμαι τώρα μή κι ὃλοι τους ταχειά

          ἐπέλθουν οἱ Ἰθακήσιοι ἐδῶ καί μέ ἀγγελίες

          τίς πόλεις ξεσηκώσουνε παντοῦ τῶν Κεφαλλήνων.

ΕΜΜΕΤΡΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Κ. ΔΟΥΚΑΣ (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΙΓΗΪΣ)

Ἂρα πλέον οἱ Κεφαλλῆνες ἦταν ἐχθρικός λαός τῶν Ἰθακησίων. Γι᾽αὐτό φοβᾶται ὁ Λαέρτης μήπως οἱ Κεφαλλῆνες τῆς Ἀκαρνανικῆς ἀκτῆς ξεσηκώσουν ἐπανάσταση ἐναντίον τοῦ Ὀδυσσέα μέ τήν βοήθεια δυσαρεστημένων Ἰθακησίων πού εἶχαν μνηστῆρες, (τά παιδιά τους), σκοτωμένους. Αὐτοί οἱ Κεφαλλῆνες δέν εἶχαν τότε καμμία σχέση μέ τούς κατοίκους τοῦ Δουλιχίου, τῆς σημερινῆς Κεφαλληνίας, πού πῆρε τό ὂνομα αὐτό, ὃπως θά δοῦμε, πολλούς αἰῶνες ἀργότερα.

Θά ἦταν λοιπόν εὐκαιρία γιά τούς Κεφαλλῆνες νά ξεκαθαρίσουν τούς λογαριασμούς τους μέ τούς Ἰθακησίους, ἂν μάθαιναν ἀπό τόν Δουλιχιώτη Εὐπείθη, τόν πατέρα τοῦ πρώτου μνηστῆρος Ἀντινόου πού σκοτώθηκε ἀπό τό βέλος τοῦ Ὀδυσσέα, τά διατρέξαντα στήν Ἰθάκη, καθώς οἱ σχέσεις μεταξύ Ἰθακησίων καί Δουλιχιωτῶν ἐξ αἰτίας τῆς μνηστηροφονίας θά εἶχαν διαταραχθεῖ, ἀλλά καί ἀπό πολύ παλαιότερα, λόγω τοῦ σφετερισμοῦ τῆς περιουσίας τοῦ Ὀδυσσέα ἀπό τούς μνηστῆρες, οἱ περισσότεροι ἀπό τούς ὁποίους (52) ἦσαν ἀπό τό Δουλίχιον. Καί νά τί ἀκριβῶς λέει ὁ Δουλιχιώτης Εὐπείθης, πού στήν συνέχεια σκοτώθηκε ἀπό τόν Λαέρτη μέ τήν προτροπή ἢ τήν βοήθεια τῆς Ἀθηνᾶς:

              Μεγάλο μηχανεύθηκε ἒργο αὐτός ὁ ἂνδρας.

              Ἂλλους μέ πλοῖα παίρνοντας, πολλούς καί δοξασμένους,

              πάνω στίς νῆες ἒχασε, καί τόν στρατό του ἒχασε,

              κι ἂλλους, σάν ἦλθε, σκότωσε ἀρίστους Κεφαλλῆνες.

ΕΜΜΕΤΡΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Κ. ΔΟΥΚΑΣ (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΙΓΗϊΣ)

Καί ἐδῶ ὁ Ὃμηρος ἐννοεῖ τούς Κεφαλλῆνες τῆς Παλαίρου. Ἀλλά ὁ μή γνωρίζων μπορεῖ νά ὑποθέσει ὃτι οἱ Δουλιχιῶτες ἦσαν Κεφαλλῆνες. Ὃμως αὐτό δέν ἰσχύει οὒτε κατά διάνοια. Καί νά γιατί.

Η ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΔΩΡΙΕΩΝ

Ἡ κάθοδος τῶν Δωριέων (μετανάστευση τῶν Ἡρακλειδῶν) ἱστορικά συνέβη τό 1100 π.Χ. Ὁ Τρωικός πόλεμος ἒγινε πολύ παλαιότερα ( τό 1230 κατά τούς ἱστοριογνῶστες) ἂν καί εἶναι πολύ πιό παλαιότερο γεγονός (κατά τόν Ἀριστοτέλη στά Μετεωρολογικά βιβλίο Β ὃπου, ἀπροσδοκήτως, χρονολογεῖ τήν ἐποχή πού ἒζησε καί ἒγραψε ὁ Ὃμηρος στὀ 3000 π.Χ., βλέπε τοῦ ἰδίου ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΨΕΥΔΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ). Ἑπομένως, κατά τά παραδεδεγμένα, οἱ Κεφαλλῆνες δέν εἶχαν ἀκόμη ἐκτοπισθεῖ ἀπό τήν Νήρικον (Πάλαιρον), ὃταν ἡ σημερινή Κεφαλληνία λεγόταν κατά τόν Ὃμηρο Δουλίχιον καί ἡ σημερινή Ίθάκη λεγόταν Σάμη.

Οἱ ἀντιγραφεῖς τῶν νεωτέρων ἐπῶν, ἡ ἒκδοση τῶν ὁποίων στήν Ἰωνική ἒγινε ἐπί Ἱππάρχου, γιοῦ τοῦ Πεισιστράτου, γνώριζαν τό Δουλίχιον ὡς Κεφαλληνία. Τό ὃτι ὁ Ὀδυσσέας πῆρε πολλούς Κεφαλλῆνες στήν τρωική ἐκστρατεία δέν ὑπάρχει καμμία ἀμφιβολία, ἀφοῦ τότε, ἐπί βασιλείας Ὀδυσσέα, οἱ Κεφαλλῆνες ἦσαν ὑποτεταγμένος λαός τῶν Ἰθακησίων καί ἒμεναν στήν ἀκαρνανική ἀκτή, ἀφοῦ οἱ Δωριεῖς ἦλθαν καί τούς ἐξετόπισαν 130 χρόνια ἀργότερα. Ὃμως ὁ βασιλιάς τῆς Ἰθάκης πῆρε μαζί του καί πολλούς Ἰθακησίους, ἀρκετούς ἀπό τούς ὁποίους μάλιστα γνωρίζουμε ὀνομαστικά ἀπό τήν Ὀδύσσεια: Εὐρύλοχος (πού ἦταν καί στενός συγγενής τοῦ Ὀδυσσέα), Πολίτης, Ἐλπήνωρ, Περιμερίδης, Ἂντιφος (ὁ τελευταῖος πού φαγώθηκε ἀπό τόν Κύκλωπα καί ἦταν γιός τοῦ Ἰθακησίου μάντη Αἰγυπτίου, πού εἶχε ἂλλους τρεῖς γιούς, ὁ ἓνας, ὁ Εὐρύνομος ἦταν μνηστῆρας τῆς Πηνελόπης καί οἱ ἂλλοι δύο ἦσαν στά πατρικά ἒργα. Ὀδ. β 15-22) καί ἂλλοι πού χάθηκαν ἀπό τούς Λαιστρυγόνες, τήν Σκύλλα καί τόν Δία, ἐπειδή ἒφαγαν τίς ἀγελάδες τοῦ Ἡλίου.

ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΟΙ ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΙΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΟ…ΘΑΥΜΑ ΤΟΥΣ

Ἡ νεωτέρα προσθήκη στά ἒπη σχετικά μέ τούς Κεφαλλῆνες προκύπτει ἀπό τήν ραψωδία τῆς Ἰλιάδος Β 631-637, γνωστῆς  καί ὡς ὁ κατάλογος τῶν πλοίων πού λέει τά ἑξῆς:

                     Ὁ Ὀδυσσέας πάλι ταγός ἦταν στούς Κεφαλλῆνες.

                     Ἰθάκη εἶχαν καί Νήριτον, αὐτή πού σειεῖ τά φύλλα

                     καί νέμονταν Κροκύλεια κι Αἰγύλιπα τραχειά,

                     καί εἲχανε τήν Ζάκυνθο καί ἒμεναν στήν Σάμο,

                     καί τήν στεριά ἐνέμονταν καί τήν ἀκτήν ἀντίπερα.

                     Σ᾽ αὐτούς ταγός ὁ Ὀδυσσέας, στήν σκέψη σάν τόν Δία.

                     Δώδεκα νῆες ἐρυθρές τοῦτον ἀκολουθοῦσαν.

ΕΜΜΕΤΡΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Κ. ΔΟΥΚΑΣ (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΙΓΗΪΣ)

Στούς στίχους αὐτούς ἐμφανίζονται δύο νέα νησιά ὡς ἀνήκοντα στό βασίλειο τοῦ Ὀδυσσέα: ἡ Κροκύλεια (πιθανῶς τό Μεγανήσι τῆς Λευκάδας) καί ἡ Αἰγύλιψ (πιθανῶς ἡ Καστός). Καί ἐδῶ πάλι ἒχουν βάλει τό χέρι τους οἱ ἀντιγραφεῖς, παρά τήν αὐστηρή ἀπαγόρευση τῶν Πεισιστρατιδῶν νά μή παραποιοῦν τά κείμενα τῶν ἀρχαίων συγγραφέων, οἱ ὁποῖοι ἒχουν βάλει τόν Ὀδυσσέα νά ἡγεῖται τῶν μεγαλοκάρδων Κεφαλλήνων, πού εἶχαν μεταναστεύσει το 1100 στό Δουλίχιον καί εἶχαν δώσει τό ὂνομα Κεφαλληνία. Ἒτσι τό Δουλίχιον, πού ἀναποσπάστως μέ τήν Σάμην ἀνῆκαν στό βασίλειο τοῦ Ὀδυσσέα, δέν ἀφέρεται καθόλου στό χωρίον τῆς ραψωδίας Β τῆς Ἰλιάδος πού προανέφερα.

Ἒτσι οἱ ἀδεῖς Κεφαλλονίτες παίρνουν τήν ἀφορμή νά ἰσχυρισθοῦν ὃτι τό νησί τους εἶναι…ἡ ὁμηρική Ἰθάκη, παρ᾽ ὃτι τά δεδομένα τῆς Ὀδύσσειας τό ἀποκλείουν παντελῶς.

Τό ὃτι τό προαναφερθέν χωρίο τῆς Ίλιάδος Β 631-637 ἀποτελεῖ νεωτέρα προσθήκη, φαίνεται καθαρά ἀπό τήν ἀναφορά ὃτι οἱ Κεφαλλῆνες ἐξουσίαζαν τήν Ἰθάκη καί εἶχαν τήν Νήριτον…κλπ.

Ἡ ἀναφερομένη Ἰθάκη στήν ἐποχή τῶν ἀντιγραφέων τοῦ Ἱππάρχου ἦταν ἡ σημερινή Ἰθάκη ἢ Θιάκι, πού εἶναι ἒτσι γνωστή ἢδη ἀπό τήν κλασική ἐποχή τοῦ 5ου π.Χ. αἰῶνος, καθώς καί τά ἂλλα τρία νησιά τοῦ Ἰονίου, ἢτοι Κεφαλληνία, Λευκάς καί Ζάκυνθος, ἐνῶ ἡ ἀναφερομένη Νήριτος (ἢ Νηρίτις) ἦταν ἡ ἀληθινή Ίθάκη, πού ἀπό τό 1000 π.Χ. εἶχε ἀλλάξει τό ὂνομά της. Δηλαδή ἡ ἀληθινή Ἰθάκη εἶναι ἡ σημερινή Λευκάδα, πού ἂλλαξε ἀλληλοδιαδόχως στούς αἰῶνες τά ἑξῆς ὀνόματα: Ἰθάκη, Νήριτος (ἢ Νηρίτης, ἀπό τό ὑψηλό καί δασωμένο ὂρος Νήριτον πού περιγράφεται στούς στίχους ι 22 τῆς Ὀδύσσειας), Λευκαδία (ἀπό τήν «λευκάδα πέτρην» τοῦ Ὁμήρου, τό σημερινό ἀκρωτήριο τοῦ Λευκάτα), Ἁγία Μαύρα κατά τόν Μεσαίωνα, καί πάλι Λευκάδα σήμερα.

Σύμφωνα μέ τήν Ὀδύσσεια, τά νησιά τοῦ βασιλείου τοῦ Ὀδυσσέα ἧταν τέσσερα: Ἡ Ἰθάκη, τό Δουλίχιον, ἡ Σάμη καί ἡ Ζάκυνθος. Πῶς λοιπόν χάθηκε στήν ραψωδία Β τῆς Ἰλιάδος τό Δουλίχιον καί παρουσιάσθηκε ἡ Νήριτος, καθώς καί δύο ἂλλα νησιά, ἡ Αἰγύλιψ καί ἡ Κροκύλια; Ἰδοῦ τί συνέβη γιά νά λυθεῖ τά μυστήριο:

Οἱ ἀρχαῖοι Ἰθακήσιοι, πού ἒμεναν στήν σημερινή Λευκάδα, ἐκτοπισθέντες ἀπό τούς Δωριεῖς τό 1100 π.Χ. μετανάστευσαν στήν γειτονική Σάμη ἢ Σάμον μεταφέροντας ἐκεῖ κι αὐτοί τό ὂνομα τῆς Ἰθάκης, ὃπως κάνουν καί σήμερα καί πάντοτε θά κάνουν ὃλοι οἱ ξερριζωμένοι ἢ μεταναστεύοντες λαοί, ὃπως μετά τήν μικρασιατική καταστροφή τοῦ 1922 οἱ Ἓλληνες τῆς Μ. Ἀσίας μετέφεραν σέ συνοικίες τῆς Ἀθήνας τά ὀνόματα τῶν χαμένων πατρίδων τους (Νέα Ἰωνία, Νέα Σμύρνη, Μενεμένη νῦν Ἀμπελόκηποι κλπ.), ἢ οἱ Ἀγγλοσάξωνες μετέφεραν τό ὂνομα τῆς Ὑόρκης στήν σημερινή Νέα Ὑόρκη κλπ.

Ἀλλά καί οἱ κάτοικοι τῆς Σάμης, πιεσθέντες ἀπό τούς Ἰθακησίους μετανάστευσαν σέ ἓνα τμῆμα τοῦ Δουλιχίου, τῆς σημερινῆς Κεφαλληνίας.

Ἒτσι γράφεται ἡ γεωγραφική ἱστορία τῶν ἀνθρώπων.

ΚΑΤΣΙΚΑΔΙΚΑ=ΚΟΛΩΝΑΚΙ…

Ἀλλά τό θέμα γίνεται ἐξαιρετικά ἐνδιαφέρον ἂν δοῦμε τί συμβαίνει ἀκόμη καί σήμερα μέ τίς ἀλλαγές ὀνομασιῶν, ὣστε νά γίνει κατανοητό πῶς ἂλλαξαν τά ὀνόματα τῶν Ἰονίων νήσων ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Ὁμήρου μέχρι τῶν ἡμερῶν μας, ὣστε λόγω παρανοήσεως, νά πιστεύεται ὃτι τό ὂνομα τῆς ἒνδοξης πατρίδας τοῦ Ὀδυσσέα ἀνήκει στήν σημερινή Ἰθάκη, κοινῶς Θιάκι, (κάτι βέβαια πού πιστευόταν καί στήν κλασική ἀρχαιότητα, ἀλλά μέ πολλές ἀμφισβητήσεις σοφῶν τῆς ἐποχῆς, ὃπως τοῦ Φερεκύδη, τοῦ Ἑλλανίκου κ.ἂ) καί νά ἀναζητεῖται ἐκεῖ μάταια ἐπί δύο αἰῶνες τό ἀνύπαρκτο ἀνάκτορο τοῦ Ὀδυσσέα.

Καί τό σημαντικότερο: Τό πληροφοριακό ὑλικό τῆς Ὀδύσσειας ἀποκλείει παντελῶς τό ἐνδεχόμενο αὐτό.

Ποιός θυμᾶται σήμερα ὃτι τό Κολωνάκι λεγόταν πρίν Κατσικάδικα, ἡ Μεταμόρφωση Κουκουβάουνες, τό Ἲλιον Λιόσια, ἡ Παιανία Λιόπεσι, τό Ἑλληνικό Χασάνι ἢ Λοιμικό, ἡ Αὐλῶνα Κακοσάλεσι, ἡ Ἀμφιθέα Βουρλοπόταμος, τό Μεταξουργεῖο Χεζολίθαρο, τό Θησεῖο Ἀλώνια, ἡ Νέα Ἰωνία Ποδαράδες, ὁ Νέος Κόσμος Δουργούτι, ἡ Δάφνη Κατσιπόδι κλπ.; 

Ἡ Σάμος ἒχει ἀλλάξει πολλά ὀνόματα: Ἀνθεμίς, Φυλίς, Μελάμφυλλος, Δρυοῦσα, Κυπαρισία κ.ἂ.

Ἡ Κέρκυρα πρῶτα λεγόταν Δρεπάνη, μετά Κόρκυρα, ὓστερα Κορυφοί (ἀπό τό ὁποῖο οἱ ξένοι τήν γνωρίζουν ὡς Κορφού).

Ἡ ἀρχαία Ἀθήνα πρῶτα λεγόταν Ἀκταία καί μετέπειτα Κεκρωπία. Ἡ Θήβα λεγόταν πρίν Καδμεία.

Ὁ Ὃμηρος γνωρίζει τόν ποταμό Νεῖλο (πού εἶναι ἀρχαιότατο ὂνομα) ὡς Αἲγυπτον, πού κατά τόν Διόδωρο Σικελιώτη ἒχει ἀλλάξει πολλές ὀνομασίες. Πρῶτα λεγόταν Ὠκεάνη, μετά Ἀετός γιά τήν ὁρμητική ροή τῶν ὑδάτων του, ὓστερα Αἲγυπτος καί τελικά Νεῖλος. Ὁ Ὃμηρος ἒζησε στήν ἐποχή τοῦ Αἰγύπτου ποταμοῦ, γι᾽αὐτό καί τόν ὀνομάζει μέ τό ὂνομα πού ἲσχυε στήν ἐποχή του.

Ἐπίσης ὁ Ὃμηρος γνωρίζει τούς Δελφούς ὡς Πυθών, τήν Χερώνεια ὡς Ἂρνη τήν Θεσσαλίας ὡς Φθία κλπ.

Ὁ Ἡρόδοτος μᾶς πληροφορεῖ ὃτι τό βασίλειο τοῦ Πηλέα ὀνομάσθηκε ἒτσι ἐπειδή στήν θέση τοῦ Θεσσαλικοῦ κάμπου ὑπῆρχε μία μεγάλη ἐνδοχωρική λίμνη, ἡ ὁποία ὓστερα ἀπό μεγάλο σεισμό ἢ σεισμούς διοχέτευσε τά νερά της διά τῆς κοιλάδας τῶν Τεμπῶν στό Αἰγαῖο. Ἒτσι ἡ λίμνη ἒφθινε, δηλαδή ἐλαττωνόταν. Ἒτσι ὀνομάσθηκε Φθία, ὃπως ἐμεῖς κάποτε ὀνομάζαμε τούς φυματικούς φθισικούς, ἐπειδή τούς ἐξαντλοῦσε ἡ ἀσθένεια. Ὃταν ἦλθαν οἱ Θεσσαλοί πῆραν τό ὂνομά τους ἀπό τήν Θεσσαλία, πού σημαίνει θέσις ἁλός κατά τόν Ἡρόδοτο. Ἡ ξηρά ἦταν ἐκεῖ πού πρῶτα ὑπήρχε θάλασσα. Οἱ βράχοι τῶν Μετεώρων ἀποδεικνύουν τήν γεωλογική μεταβολή καθώς φέρουν ἀπολιθωμένα ὂστρακα θαλασσίας ζωῆς. Σημειωτέον ὃτι ὁ Ὃμηρος θεωρεῖ τήν λίμνη ὡς θάλασσα. Ἀπομεινάρι τῆς μεγάλης αὐτῆς ἐνδοχωρικῆς λίμνης εἶναι ἡ σημερινή λίμνη Κάρλα, πού ἀρχίζει καί πάλι νά γεμίζει.

Μέ αὐτή τήν νομοτέλεια τῶν αἰώνων ὡς πρός τήν ἀλλαγή τῶν γεωγραφικῶν τοπωνυμίων, ἡ Ἰθάκη τοῦ Ὁμήρου, πού ἦταν ἡ Λευκάδα, ἒχασε τό ὂνομά της καθώς καί τά ἂλλα νησιά τοῦ Ἰονίου (πλήν τῆς Ζακύνθου, διότι οἱ Δωριεῖς δέν εἶχαν πλοῖα, ἀφοῦ πέρασαν διά ξηρᾶς στήν Πελοπόννησο ἀπό τό Ἀντίρριο στό Ρίο πού τότε ἦσαν ἑνωμένα), ὣστε νά ἐπικρατεῖ σήμερα πεπλανημένη ἀντίληψη ὃτι ἡ σημερινή Ἰθάκη, κοινῶς Θιάκι, εἶναι ἡ ἒνδοξη πατρίδα τοῦ Ὀδυσσέα, ἐνῶ ἐπί Ὁμήρου ἦταν ἡ Σάμη καί ἡ σημερινή Κεφαλληνία ἦταν τό Δουλίχιον.

Ὁ γνήσιος στίχος τοῦ Ὁμήρου εἶναι ὃτι πλήν τῆς Ἰθάκης, τά ὑπόλοιπα νησιά τοῦ βασιλείου του ἦσαν: Δουλίχιόν τε Σάμη τε καί ὑλήεσσα Ζάκυνθος.

Αὐτό ἐπιβεβαιώνεται καί στόν στίχο τοῦ Ὁμηρικοῦ Ὓμνου πρός τόν Ἀπόλλωνα πού λέει τά ἑξῆς:

        Καί σφίν ὑπέκ νεφέων Ἰθάκη τ᾽ ὂρος αἰπύ πέφαντο

        Δουλίχιόν τε Σάμη τε καί ὑλήεσσα Ζάκυνθος.

        (καί κάτω ἀπό τά νέφη φάνηκε τῆς Ἰθάκης τό ψηλό ὂρος

         τό Δουλίχιο καί ἡ Σάμη καί ἡ δασώδης Ζάκυνθος).

Ο κύριος Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος  (μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας  (μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία.

Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σέ πεζό και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.