Αρχική Κόσμος Ιράν: Αντιφάσεις για την κατάργηση της αστυνομίας ηθών

Ιράν: Αντιφάσεις για την κατάργηση της αστυνομίας ηθών

0
διαδηλώσεις Ιράν
Φωτογραφία αρχείου. Εικόνα: UNSPLASH/Artin Bakhan
Διαφήμιση

Μετά από σχεδόν τρεις μήνες, οι αιματηρές διαδηλώσεις στον Ιράν συνεχίζονται με αμείωτη ένταση.

Όλα ξεκίνησαν μετά τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί, στις 16 Σεπτεμβρίου 2022, η οποία μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και κατέληξε, τρεις ημέρες μετά τη σύλληψή της από την αστυνομία ηθών επειδή δεν φορούσε σωστά τη μαντήλα της.

Τότε ξέσπασαν στο Ιράν πρωτοφανείς κινητοποιήσεις με στόχο την κατάργηση της αστυνομίας των ηθών και κατάργηση της υποχρεωτικότητας του χιτζάμπ. Γυναίκες έκοβαν τα μαλλιά τους και έβγαλαν ή έκαιγαν τα χιτζάμπ στους δρόμους, ως ένδειξη διαμαρτυρίας.

Η αστυνομία ηθών ιδρύθηκε υπό τον υπερσυντηρητικό πρόεδρο του Ιράν Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ «για να διαδώσει την κουλτούρα της σεμνότητας και του χιτζάμπ».

Αποτελείται από άνδρες με πράσινη στολή και γυναίκες που φορούν μαύρο τσαντόρ, ένα ένδυμα που καλύπτει το κεφάλι και το πάνω μέρος του σώματος και ξεκίνησε τς περιπολίες της το 2006.

Οι δηλώσεις περί κατάργησης και οι αντιφάσεις

Οι διαμαρτυρίες φάνηκαν να αποδίδουν, όταν ο γενικός εισαγγελέας του Ιράν Μοχαμάντ Τζαφάρ Μονταζερί ανακοίνωσε την κατάργηση της αστυνομίας ηθών από τις αρμόδιες αρχές, όπως μετέδωσε το Ιρανικό Πρακτορείο Ειδήσεων Φοιτητών Isna.

«Η αστυνομία ηθών δεν έχει καμία σχέση με τη δικαστική εξουσία και καταργήθηκε από τις αρχές που τη δημιούργησαν», είπε χαρακτηριστικά ο Μονταζερί το βράδυ του Σαββάτου από την ιερή πόλη Κομ.

Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο γενικός εισαγγελέας απάντησε στην ερώτηση ενός παρευρισκόμενος ο οποίος ήθελε να μάθει “για ποιο λόγο έκλεισε η αστυνομία ηθών”.

Επιπλέον, δήλωσε ότι «το κοινοβούλιο και οι δικαστικές αρχές εργάζονται» στο θέμα την υποχρεωτικότητας της μαντήλας, χωρίς να διευκρινίσει αν ενδέχεται να τροποποιηθεί η νομοθεσία. Οι ιρανικές αρχές ζήτησαν από τη δικαιοσύνη και το κοινοβούλιο να αναθεωρήσουν νόμο του 1983 για την υποχρεωτική χρήση της μαντήλας προκειμένου να βρεθεί μια διέξοδος στο κίνημα διαμαρτυρίας.

Η μαντήλα έγινε υποχρεωτική στο Ιράν τέσσερα χρόνια μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979. Η αστυνομία ηθών δημιουργήθηκε ώστε «να διαδώσει την κουλτούρα της σεμνότητας και της χρήσης μαντήλας».

Σύμφωνα με τον νόμο του 1983, οι γυναίκες στο Ιράν, είτε είναι ντόπιες, είτε αλλοδαπές, ανεξαρτήτως θρησκείας, θα πρέπει να φορούν δημοσίως χιτζάμπ και φαρδιά ρούχα.

Από τις 5 Ιουλίου ένας νέος νόμος «για τη μαντήλα και τη σεμνότητα στη χώρα», τον οποίο προώθησε ο Ιρανός πρόεδρος Εμπραχίμ Ραϊσί, επέβαλε νέους περιορισμούς στις γυναίκες: η μαντήλα πρέπει να καλύπτει όχι μόνο τα μαλλιά τους, αλλά και τον λαιμό και τους ώμους.

Ωστόσο, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο στην Τεχεράνη ο Ραϊσί φάνηκε να είναι ανοικτός σε ενδεχόμενες αλλαγές στη νομοθεσία: «Το Σύνταγμά μας έχει αξίες και αρχές σταθερές και ακλόνητες (…) αλλά υπάρχουν τρόποι εφαρμογής του Συντάγματος που μπορούν να επανεξεταστούν», δήλωσε.

Νέες κινητοποιήσεις

Παρόλα αυτά, η κατάργηση της αστυνομίας των ηθών και της υποχρεωτικότητας του χιτζάμπ δεν έχει επιβεβαιωθεί από την κυβέρνηση της χώρας, ενώ τα κρατικά μέσα ενημέρωσης διέψευσαν τις δηλώσεις του Μονταζερί και ανέφεραν ότι η κατάργηση της αστυνομίας των ηθών δεν αποτελεί αρμοδιότητα του γενικού εισαγγελέα του Ιράν.

Ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας Al Alam δήλωσε ότι τα ξένα μέσα ενημέρωσης παρουσιάζουν τα σχόλια του γενικού εισαγγελέα ως «υποχώρηση εκ μέρους της Ισλαμικής Δημοκρατίας από τη στάση της σχετικά με το χιτζάμπ και τη θρησκευτική ηθική ως αποτέλεσμα των διαδηλώσεων», αλλά το μόνο που εξέφρασε είναι ότι η αστυνομία ηθών δεν σχετίζεται άμεσα με το δικαστικό σώμα.

Η Ιρανή δημοσιογράφος και ακτιβίστρια Μασίχ Αλινεζάντ έγραψε στο Twitter: «Η κατάργηση της αστυνομίας ηθών στο Ιράν είναι παραπληροφόρηση. Είναι απλά μια τακτική για να σταματήσουν την εξέγερση. Οι διαδηλωτές δεν έρχονται αντιμέτωποι με όπλα και σφαίρες για κατάργηση της αστυνομίας των ηθών και κατάργηση της υποχρεωτικότητας του χιτζάμπ, αλλά για δώσουν ένα τέλος στο Ισλαμικό καθεστώς».

Μετά τη διάψευση από τα κρατικά ΜΜΕ ότι καταργείται η αστυνομία ηθών και τις αόριστες δηλώσεις κάποιων αξιωματούχων, οι ακτιβιστές αυξάνουν την πίεση και καλούν όλους τους Ιρανούς σε τριήμερη απεργία και συγκέντρωση στην κεντρική πλατεία της Τεχεράνης την Τετάρτη.

Διαβάστε επίσης: Ιράν: Όχι στην απόφαση του ΟΗΕ για έρευνα καταστολής των διαδηλώσεων

Εκατοντάδες νεκροί

Μία εβδομάδα μετά την έναρξη των κινητοποιήσεων, το βασικό μεταρρυθμιστικό κόμμα στο Ιράν κάλεσε τις αρχές να άρουν την υποχρεωτικότητα της μαντήλας.

Η Ένωση του Λαού του Ισλαμικού Ιράν, που ιδρύθηκε από στενούς συνεργάτες του μεταρρυθμιστή πρώην προέδρου Μοχαμάντ Χαταμί (1997-2005), ανακοίνωσε ότι «ζήτησε» από τις αρχές «να προετοιμάσουν τα νομικά εργαλεία που θα ανοίξουν τον δρόμο προς την ακύρωση της νομοθεσίας περί υποχρεωτικότητας της μαντίλας», σύμφωνα με ανακοίνωση του κόμματος στα τέλη Σεπτεμβρίου.

Το κόμμα ζήτησε επίσης από τις ιρανικές αρχές να «ανακοινώσουν επισήμως το τέλος της αστυνομίας ηθών» και να «επιτρέψουν τις ειρηνικές διαδηλώσεις».

Συνολικά 448 διαδηλωτές έχουν σκοτωθεί από την έναρξη των κινητοποιήσεων, σύμφωνα με την μη κυβερνητική οργάνωση Iran Human Rights με έδρα τη Νορβηγία.

Το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν ανακοίνωσε ότι «περισσότεροι από 200 άνθρωποι», πολίτες και μέλη των δυνάμεων της τάξης, έχουν σκοτωθεί, ενώ τη Δευτέρα ο στρατηγός Αμιραλί Χαζιζαντέχ των Φρουρών της Επανάστασης είχε κάνει λόγο για περισσότερους από 300 νεκρούς.

Παράλληλα, χιλιάδες άνθρωποι έχουν συλληφθεί, ενώ υπάρχουν και αναφορές ότι τα ιρανικά δικαστήρια καταδίκασαν πέντε ανθρώπους σε θάνατο για τις μαζικές διαδηλώσεις που σάρωσαν τη χώρα.

Σ. Ρούσσος: Βασικό στοιχείο της ιδεολογίας του καθεστώτος η μαντήλα – Δεν προβλέπω κατάργηση

Για «δοκιμαστική βολή της κυβέρνησης του Ιράν» ή και «ένδειξη ρωγμών στο καθεστώς» λόγω διαφωνίας για τον τρόπο χειρισμού της εξέγερσης, χαρακτήρισε ο καθηγητής διεθνών σχέσεων, Σωτήρης Ρούσσος, σχολιάζοντας στην ΕΡΤ την δήλωση του γενικού εισαγγελέα του Ιράν.

Όπως επισήμανε ο κ. Ρούσσος «το ζήτημα της μαντίλας και αν θα καταργηθεί αφορά βασικά στοιχεία του καθεστώτος και της ιδεολογίας του και δεν προβλέπω ότι θα γίνει κάτι τέτοιο» αφήνοντας όμως και το παραθυράκι η κατάργηση της «αστυνομίας ηθών» να οδηγήσει σταδιακά «όσες δεν θέλουν να μην τη φοράνε ή να τη φοράνε υποτυπωδώς».

Όπως ανέφερε ο καθηγητής, από το Σύνταγμα του -80 και μετά η μαντήλα είναι υποχρεωτική στο Ιράν αλλά και πάλι υπήρχαν μεγάλες συζητήσεις σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας  για το κατά πόσο θα πρέπει να είναι υποχρεωτική ή όχι και εάν ο ισλαμικός νόμος επιβάλλει την υποχρεωτικότητά του χιτζάμπ.

Όσο για τα όσα δήλωσε το περασμένο Σάββατο ο γενικός εισαγγελέας του Ιράν Μοχαμάντ Τζαφάρ Μονταζερί ο καθηγητής σημείωσε πως «έχει σημασία να δούμε ότι αυτή η δήλωση γίνεται από τον Γενικό Εισαγγελέα και δεν επιβεβαιώνεται από την κυβέρνηση, από τον Πρόεδρο που θα ήταν η πιό χαρακτηριστική επιβεβαίωση.»

Όπως εκτίμησε «Αυτό είναι μια  δοκιμαστική βολή της κυβέρνησης, να δει πως θα πάει , αν θα υπάρξει ανταπόκριση θετική ή φαίνεται ότι υπάρχουν ρωγμές μέσα στο καθεστώς και ένα μεγάλο τμήμα του καθεστώτος δεν συμφωνεί με τον τρόπο που χειρίστηκε η ηγεσία τη διαμαρτυρία αυτή και το κίνημα διαμαρτυρίας που υπήρξε. Άρα, ένα από τα δύο συμβαίνουν. Και τα δύο όμως δείχνουν ότι υπάρχει μια αδυναμία του καθεστώτος να καταστείλει την εξέγερση».

Για το κατά πόσο το θέμα της μαντήλας είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στην κουλτούρα του Ιράν, ώστε να καθιστά ανέφικτη την κατάργησή της, το διαχώρισε αρχικά από την κατάργηση της αστυνομίας ηθών, αναδεικνύοντας το ως πολύ σημαντικότερο

«Το πρώτο θέμα  είναι η λεγόμενη κατάργηση της «αστυνομίας ηθών», το βάζω σε εισαγωγικά γιατί δεν υπάρχει κάποιο σώμα επίσημο, που να είναι αστυνομία ηθών στο Ιράν. Αυτοί είναι παρακρατικά σώματα τα οποία συνδέονται άμεσα είτε με τους «Φρουρούς της επανάστασης», είτε με την αστυνομία, αλλά δεν αποτελούν ένα  σώμα επίσημο, όπως είναι η αστυνομία ή όπως είναι ο στρατός στο Ιράν. Αυτοί έλαβαν δράση,  κυρίως μετά το 2006. Υπήρχαν και πριν τέτοιου είδους σώματα. Αυτό λένε να καταργήσουν».

«Το ζήτημα της μαντήλας και αν θα καταργηθεί, αυτό είναι ένα πολύ σημαντικότερο ζήτημα» υπογράμμισε.

Ωστόσο, εκτίμησε πως  «η κατάργηση αυτών των παρακρατικών σωμάτων, θα οδηγήσει σε απόλυτη χαλάρωση της εφαρμογής της μαντίλας και αυτό θα σημαίνει ότι και η μαντήλα από μόνη της θα φύγει. Τουλάχιστον αυτές που δεν θέλουν να την φοράνε, δεν θα την φοράνε, ή θα τη φοράνε υποτυπωδώς.»

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, ΕΡΤ και Ιndependent

Διαφήμιση