Αρχική Special Topics Ἓλληνες ἀμφίλαλοι καί ἒξυπνοι Εὐρωπαῖοι

Ἓλληνες ἀμφίλαλοι καί ἒξυπνοι Εὐρωπαῖοι

0
Ελλάδα - αρχαία ελληνικά - γλώσσα
Εικόνα: UNSPLASH/Yusuf Dündar
Διαφήμιση

ΕΜΕΙΣ ΚΑΚΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΚΑΤΕΒΑΖΟΥΝ ΛΕΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΝΤΑΜΑΡΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ.

Του Κώστα Δούκα

Μέσα στά τόσα δεινά πού διέρχεται ἡ χώρα μας, μέ τήν ἀναβίωση τῶν Θερναδιέρων τῆς <Κιβωτοῦ>, μέ τίς κατασχέσεις τῶν κατοικιῶν, μέ τίς καθημερινές προκλητικές ἀπειλές πολέμου τῶν Τούρκων, μέ τό ἀναξιόπιστο πολιτικό σύστημα πού ἀποκαλεῖται εὐσχήμως δημοκρατία (ὃπως τό ξύδι γλυκάδι), μέ το Οὐκρανικό, με το ἐνεργειακό κλπ.,  ἒχομε καί τό μεγάλο πρόβλημα τῆς καθημερινῆς ἀθλίας κακοποιήσεως τῆς παναρχαίας  γλώσσας μας ἀπό τούς ἒχοντες δημόσιο λόγο, πού προσλαμβάνει διαστάσεις χιονοστιβάδος.

Καί ἀς μή νομίζουν κάποιοι ὃτι τό γλωσσικό εἶναι δευτερευούσης φύσεως. Ἀπεναντίας μάλιστα. Ἀπεναντίας μάλιστα. Ἡ καταστροφή τῆς γλώσσας μας ἀποτελεῖ τό γενεσιουργό αἲτιο τῆς σημερινῆς κατάντιας καί τοῦ ἠθικοῦ ξεπεσμοῦ, πού καταστρέφει μέ ταχύτατο ρυθμό κακοφορμισμένης γάγγραινας τήν ἲδια τήν ἐθνική μας ὑπόσταση. Κι αὐτό συμβαίνει ὃταν ἡ σύγχρονη καλπάζουσα τεχνολογίας ἀναζητεῖ μέσα στήν πανάρχαια γλῶσσα μας ρίζες καί λέξεις γιά νά ὀνοματίσει τά ἐπιτεύγματά της.

Ἀτυχῶς οἱ δημοσιογράφοι, πού ἐξ ὁρισμοῦ πρέπει νά εἶναι γλωσσαμύντορες, ἀναδεικνύονται πρωταθλητές τοῦ γλωσσικοῦ μας προβλήματος, περί τοῦ ὁποίου τηροῦν αἰδήμονα σιγή οἱ γλωσσολόγοι μας. Ἀκολουθοῦν στήν κατάταξη τῶν διαστρεβλωτῶν τῆς γλώσσας μας οἱ πολιτικοί, οἱ ἐπιστήμονες νεωτέρας κυρίως ἡλικίας συμπεριλαμβανομένων τῶν γιατρῶν, (πού ἂν δέν ὑπῆρχαν τά ὁμηρικά κείμενα δέν θά μποροῦσαν νά ἀσκήσουν τό ἐπάγγελμά τους), οἱ συνδικαλιστές, οἱ πολιτευτές καί πολλοί ἂλλοι, ὁ καθένας ἀπό τό…μετερίζι του.

 Ὃλα τά λεγόμενα <σόσιαλ μίντια> (ἑλληνιστί <μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης>) διαστρέφουν καθημερινά τόν λόγο καἰ ἀναμεταδίδουν μέσω διαδικτύου ἢ τηλεοράσεως τήν ἐκτρωματική πλέον, ὃπως στήν συνέχεια θά διαπιστώσετε, ἐκφορά του στό πανελλήνιον ἐν ριπῆ ὀφθαλμοῦ. Καθώς δέν λαμβάνουν ὑπόψη τους ἢ ἀγνοοῦν τούς γραμματικούς καί συντακτικούς κανόνες.

Οἱ Ἓλληνες δέν ξέρουν πιά νά τονίζουν ὀρθά τίς ἑλληνικές λέξεις. Τονίζουν κατά τό δοκοῦν. Ἂλλοι λένε τοῦ ἀνθρώπου καί ἂλλοι λένε τοῦ ἂνθρωπου. ῍Ἂλλοι λένε τῆς κύριας σύνταξης κι ἂλλοι τῆς κυρίας σύνταξης. Ἂλλοι τῶν νόμιμων ἂλλοι τῶν νομίμων. Ἂλλοι τῶν ἀνεμβολίαστων καί ἂλλοι τῶν ἀνεμβολιάστων. Χρησιμοποιοῦν καθημερινά σόλοικες λέξεις, δηλαδή λανθασμένες. Μεταχειρίζονται τήν καλλίτερη γλῶσσα τοῦ κόσμου, πού ζεῖ καί γονιμοποιεῖ ἐπί 5.000 χρόνια ὃλες άνεξαιρέτως τίς εὐρωπαϊκές γλῶσσες, μέ πρωτοφανή ἀνευθυνότητα καί ἂγνοια. Ὃπως οἱ ἀρχαῖοι Ἀθηναῖοι πού μετανάστευσαν στούς Σόλους τῆς Μ. Ἀσίας, ξέχασαν τήν γλῶσσα τους καί ἂρχισαν νά σολοικίζουν, δηλαδή  νά χρησιμοποιοῦν λανθασμένες ἢ βάρβαρες λέξεις. ῍Ετσι βγῆκε ὁ ὃρος σολοικισμός.

Ὁ ἑλληνικός λόγος βομβαρδίζεται καθημερινά ἀπό ἓνα ἐπικίνδυνο γλωσσικό κράμα, ὃπου ἐπικρατοῦν ξενικοί ὃροι, πού κι αὐτοί κατά τό πλεῖστον εἶναι ἐκ παλιννοστήσεως ἑλληνικοί. Ὃλες οἱ συναλλαγές πλέον τῶν πολιτῶν μέ τό Δημόσιο ἒχουν ἀντικατασταθεῖ μέ ἀγγλικούς ὃρους, πού πρέπει ὑποχρεωτικά νά γνωρίζουν ἀκόμη καί οἱ γέροντες μή ἐθισμένοι στήν <γλῶσσα> τῶν ὑπολογιστῶν: Taxis net (γιά τήν φορολογική δήλωση), my car (γιά τά τέλη κυκλοφορίας), i apodixiς (γιά τίς ἀποδείξεις), gov.gr, ebanking, IBAN γιά τίς τράπεζες κλπ. Ὃλοι οἱ τηλεοπτικοί σταθμοί, ἀκόμη καί οἱ θεματικοί, ἒχουν ξένες ὀνομασίες: ANT1, NET, OPEN BEYOND, EXTRA, STAR, SKAI, ALTER, MAD κλπ. Οἱ περισσότερες ἐφημερίδες καί περιοδικά φέρουν ξενικούς τίτλους. Τό ἲδιο καί οἱ ἱστότοποι.

ελληνικη γλωσσα

Ἀρκεῖ νά προσέξει κανείς τί ἐκστομίζεται καθημερινά ἀπό τούς τηλοπτικούς σταθμούς καί τά ραδιόφωνα καί θά καταλάβει τό κατάντημα τῆς σύγχρονης καθομιλουμένης τῶν Ἑλλήνων. Ἀλλά καί πάλι, ἐπειδή μετά τήν πολύπλευρη καί μεθοδευμένη ἐπίθεση κατά τῆς ἑλλνικῆς γλώσσας ἀπό ἐγχώρια καί ἐξωθεσμικά ἲσως κέντρα, εἶναι ἀμφίβολο ἂν θά καταλάβαιναν τήν κακοποίηση ἀκόμη καί ἡλικιωμένοι ἂνθρωποι πού εἶχαν μάθει γράμματα στά νειάτα τους, ἀφοῦ ἒχουν δημιουργηθεῖ δύο ἢ καί τρεῖς ἀκόμη γενεές ἠμιμαθῶν μέ τήν κατάργηση τοῦ πολυτονικοῦ καί τήν ἐπιβολή τοῦ μονοτονικοῦ, πού ἐξαφάνισε μεταξύ ἂλλων και τούς δέκα κανόνες ὀρθοῦ τονισμοῦ τῶν λέξεων. Ἒχουν ἐθισθεῖ καί οἱ ἡλικιωμένη στήν στρεβλή ἐκφορά καί γραφή τῆς γλώσσας.

Αὐτό θυμίζει τόν διευθυντή πού ὑπαγόρευε σέ νεαρή γραμματέα του μία ἐπαγγελματική ἐπιστολή, ἡ ὁποία ἒβριθε λαθῶν. Ἀγανακτισμένος ὁ διευθυντής τῆς εἶπε: <Μά ἐπιτέλους, κοπέλα μου, ὃταν ἒχεις ἀμφιβολία γιά τό πῶς γράφεται ὀρθογραφικά μία λέξη, ρῶτα με>. Καί ἡ γραμματέας ἀπάντησε μέ ἀφοπλιστική ἀθωότητα: <Μά δέν ἒχω καμμία ἀμφιβολία>!

Ὡστόσο καθημερινά ἀλούγονται ἀπό τά λεγόμενα <μίντια> ἐκτρωματικές σόλικες λέξεις καί φράσεις, δείγματα τῶν ὁποίων παραθέτω στήν συνέχεια (ἒχοντας καταγράψει ποιός καί πότε τά εἶπε):

  • Ἡ Σαντορίνη δέχτηκε ἀπό  διεθνές πτήσεις 30.000 τουρίστες.
  • Ὑπηρέτησε ὼς εὐέλπις.
  • Οἱ νέοι ὑπουργοί ὁδεύουν στά ὑπουργεῖα τους γιά τίς τελευταῖες παράδοσες καί παραλαβές.
  • ῍Εχω μία πολύ ἀξιοπρεπές ἐμφάνιση.
  • Ἦταν μία ἀτυχές στιγμή.
  • Οἱ Ἒνοπλες Δυνάμεις θά ἀντιμετωπίσουν κάθε ἐπιβουλέα (ἀντί ἐπίβουλο).
  • Τό ἀνευρέθεν τραῦμα.
  • Ὁ Ἐρντογάν δέν δικαιοῦται διά νά ὁμιλεῖ (κατ᾽ ἀπομίμηση τοῦ ἀλήστου μνήμης Κουτσόγιωργα).
  • Μέ τό ἀνευρεθέντα ματωμένο πανάκι… (ἒκθεση ἰατροδικαστοῦ).
  • Παρατεταμένη ἡ προεκλογική περίοδο.
  • Μέ διαφανή λεπτομέρειες…
  • Ἀποφάσισαν νά μετακινηθοῦν μέ ἰδία μέσα.
  • Τό ὂρος Ἐλικών γίνεται Ἐλίκων.
  • Εἶναι ἀπό συμπαγή ὑλικό.
  • Παρακάθισαν σέ γεῦμα τό ὁποῖο παρετέθη πρός τιμή κάθε ἑνός ἐκάστου!
  • Ὃλων τῶν Ἓλληνων.
  • Μᾶς θεωροῦν πληγέντες ἐπιχειρήσεις.
  • Γιά τόν μονοετές δανεισμό.
  • Θά ἒχουμε ἓναν οὐσιῶδες διάλογο.
  • ῍Εμεινα ἐναώς!
  • Ἀπό τίς εὐπαθές ὁμάδες.
  • Τιμῆς ἐνέκεν
  • Γυναῖκα ἦταν ἡ ἐγκέφαλος τῆς σπείρας.
  • Ἓνα ἀπο τά σήματα κατατεθέν.

Ἐξ αιτίας τῆς<Κιβωτοῦ> μάθαμε ὃτι ὁ πάτερ δέν κλείνεται: Ὁ πάτερ, τοῦ πάτερ, τόν πάτερ, ὦ πάτερ.

Συνεντευξιαζόμενος πολιτευτής: <Μά δέν τίθεται θέμα…>

Δημοσιογράφος: Τό τίθω ἐγώ!

Κατά κάποιον ἐκφωνητή κρατικοῦ σταθμοῦ ὁ Μολιέρος εἶναι..δραματουργός καί ὂχι ὁ ἱδρυτής τῆς Κομεντί Φρανσέζ.

Τά ἀντικείμενα βρίσκονται ἀτάκτως εἰρημένα.

Ἂλλοι νομίζουν ὃτι ἡ λαϊκή ἒκφραση εἶναι πατεῖς με πατῶ, ἐνῶ κάποιος πολιτικός νομίζει ὃτι ὁ νεποτισμός λέγεται νεονεποτισμός. Μερικοί διαπιστώνουν ὃτι <τά μαγαζιά δέν μποροῦν νά δουλέψουν ἀξιοπρεπές, ἐνῶ κατά κάποιους ἂλλους ὁ κόσμος ξεσηκώνεται ἀνεξαρτήτου ἡλικίας. Ἂλλοι διαπιστώνουν ὃτι <εἶχαν μείνει λιμνάζουσα νερά>, ἐνῶ κάποιοι ἂλλοι ἀπειλοῦν ὃτι <θά πᾶμε στά ἀνθρώπινα δικαστήρια. Καί ὂχι στό δικαστήριο ἀνθρωπίνων δικιωμάτων. Ἂλλοι φρονοῦν ὃτι ὁ κρατικός μηχανισμός βρίσκεται ὑπ᾽ἀτμόν, ἐνῶ ὁ δυστυχής ἢθελε νά πεῖ ὃτι ὁ κρατικός μηχανισμός εἶναι σέ πλήρη ἑτοιμότητα.  Ἂλλος δέν φοβᾶται νά πεῖ μηδέν πρό του τέλους μακάριζε καί ἂλλος μεγαλοδημοσιογράφος λέει οὒ μή γένοιτο.Μερικοί διαπιστώνουν ὃτι <ὃλοι εἶναι ἀπών>, ἐνῶ τρίτοι θαυμάζουν τό συνεπή κοινό.

ellinika grammata unsplash
Ελληνικά Γράμματα ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ/ Πηγή: Unsplash

ΓΙΝΑΜΕ ΑΜΦΙΛΑΛΟΙ

Ἒτσι σιγά σιγά, χωρίς νά το καταλάβουμε, γίναμε ὃλοι ἀμφἰλαλοι. Λαλοῦμε σέ δυό γλῶσσες ἐπί καθημερινῆς βάσεως. Άναμιγνύουμε μέ φρενήρη ρυθμό καθημερινά καί συνταιριάζουμε ὀρθές καί λανθασμένες λέξεις, ἑλληνικές καί ἀγγλικές λέξεις καί ὂχι μόνο. Στήν ἀρχαιότητα ὁ ἀμφίλαλος ἦταν ὁ ἀναμιγνύων ἑλληνικές καί βαρβαρικές λέξεις. Οἱ σύγχρονοι ἀμφίλαλοι Ἓλληνες χρησιμοποιοῦν ἀπταίστως τίς ἀγγλκές λέξεις, ἀλλά χείριστα τίς ἑλληνικές. Καί ἐνῶ ὑπάρχουν ἀντίστοιχες λέξεις καί ἐκφράσεις στήν ἑλληνική, οἱ ἀμφίλαλοι Ἓλληνες προτιμοῦν τό συνταίριασμα ἑλληνικῶν μέ τίς ἀγγλικές λέξεις. Δέν λέμε ὃτι τό ἒλλειμμα τοῦ δημοσίου χρέους ἒφθασε στήν ὀροφή, ἀλλά στό…pick (ἀγγλικά) ἢ στό ταβάνι (τουρκικά). Κι ὃμως, οἱ Ἂγγλοι λένε τήν ὀροφή roof ἀπό τό ὁμηρικό ρῆμα ἐρέφω ἢτοι στεγάζω (οἲκημα ἢ ναό).

Καί ἐνῶ οἱ Εὐρωπαῖοι ἐξακολουθοῦν νά θεωροῦν τήν Ἑλληνική σάν ἓνα εἶδος ἀνεξαρτήτου λατομείου, ἀπό τό ὁποῖο μποροῦν νά ἐξάγουν γλωσσικό ὑλικό κατά βούληση, χρησιμοποιῶντας μάλιστα τήν τρίτη κλίση πού ἐμεῖς καταργήσαμε πρός χάριν ἑνός ἀνεξηγήτου καί ἀντιαισθητικοῦ πρωτοκλιτισμοῦ, οἱ Ἂγγλοι π.χ. χρησιμοποιοῦν κατά κόρον λέξεις ἑλληνικές μέ τριτόκλιτη κατάληξη ις ( Acropolis, crisis, metastasis, synthesis κλπ) ἐνῶ ἐμεῖς λέμε Ἀκρόπολη, κρίση, μετάσταση, σύνθεση κλπ.

 …ΟΤΗΤΑ, ΗΛΙΘΙΟΤΗΤΑ

Ἓνα νέο φροῦτο γλωσσικῆς διαστροφῆς πού παίρνει μεγάλη ἒκταση τελευταῖα, εἶναι ἡ ἀνεξέλεγκτη χρησιμοποίηση γλωσσικῶν σκευασμάτων μέ τήν κατάληξη ΟΤΗΤΑ (πρώην οτις).

Λέξεις τέτοιες ὑπάρχουν πάρα πολλές στό ἑλληνικό λεξιλόγιο, ἀλλά ὑπακούουν σέ γραμματικούς κανόνες. Παράγονται ἀπό ούσιαστικά, ἀπό ἐπίθετα, ἀπό ρήματα, ἀκόμη καί ἀπό ἐπιρρήματα ὃπως: Κακός κακότητα, ἱκανός ἱκανότητα, ἱλαρός ἱλαρότητα, ἠλίθιος ἠλιθιότητα, τέλειος τελειότητα, ἐργάζομαι ἐργατικότητα, πρότερος προτεραιότητα, ἒνδον ἐνδοτικότητα κλπ.

Δέν μπορεῖς ὃμως νά πεῖς καταχρῶμαι καταχρηστικότητα, ἀλλά κατάχρηση. Οὒτε ὑπόσχομαι ὑποσχομενικότητα, ἀλλά ὑπόσχεση κλπ. Ὃμως οἱ σύγχρονοι Ἓλληνες χρησιμοποιοῦν καταχρηστικά καί μέ πλήρη ἂγνοια τῶν γραμματικῶν κανόνων τήν κατάληξη ΟΤΗΤΑ σέ ὁποιαδήποτε λέξη τούς πάει. Ἒτσι λένε:

Δυσκαμψιμότητα (ἀντί δυσκαμψία), ἐνδεχομενικότητα, εὐαλωτότητα, διακοψιμότητα, εὐθραυστότητα, ἀνακυκλωσιμότητα, ἐνεργότητα, ἐνηλικιότητα, ἐπιλεξιμότητα κλπ.

Ὃλες αὐτές οἱ λέξεις καί πολλές ἂλλες πού χρησιμοποιοῦν μέ…την σέσουλα οἱ ἒχοντες δημόσιο λόγο εἶναι ἀνύπαρκτες στά λεξικά.

Ἒτσι δημιουργεῖται μία Βαβέλ πού δέν θά μᾶς βγεῖ σέ καλό.

Γράμματα - ελληνικά - αγγλικά - λατινικοί χαρακτήρες
Εικόνα: UNSPLASH/Jason Leung

Ἀπό την ἂλλη πλευρά οἱ λοιποί Εὐρωπαϊκοί λαοί δεν διστάζουν (καί καλά κάνουν)  νά πολιτογραφοῦν σάν δικές τους ἀτόφιες ἀρχαιοελληνικές καί ὁμηρικές λέξεις στά λεξιλόγιά τους, καθώς ἀντιλαμβάνονται ὃτι μόνον αὐτές μποροῦν να ἐκφράσουν τίς ἀντιλήψεις καί τά ἐπιτεύγματα τῆς σύγχρονης ἐποχῆς καί νά τροφοδοτήσους με data τήν πληροφορική τῶν ὑπολογιστῶν.

Μπορεῖ οἱ Ἂγγλοι να παίρνουν ἀπό την Λατινική (πρωτοξάδελφη τῆς Ἑλληνικῆς) λέξεις ὃπως malnourition γιά νά ὑποδηλώσουν τήν κακή διατροφή, ἀλλά ὃταν θέλουν νά προσδιορίσουν τήν παθογένεια καί τἰς συνέπειες τῆς κακῆς διαροφῆς λένε dystrophy (δυστροφία). Ἢ μπορεῖ ἀκόμη νά χρησιμοποιοῦν τήν λέξη transformation γιά νά ὑποδηλώσουν τήν μεταμόρφωση, ἀλλά ὃταν ἀναφέρονται στήν βιολογία καί στήν μετεμβριακή ἀνάπτυξη τοῦ γυρίνου σέ βάτραχο, τοῦ μεταξοσκώληκα σέ νύμφη ἢ τῆς χρυσαλίδας σέ πεταλούδα, τότε λένε metamorphosis (νεοελληνιστί μεταμόρφωση).

Οἱ Ἂγγλοι λένε supposition γιά τήν χρησιμοποίηση ἑνός ὑποθέτου, ἀλλά hypothesis γιά τήν εἰκασία ἢ κάτι μή ἀποδεδειγμένο πού λαμβάνεται θεωρητικα σάν πραγματικό γιά τήν προαγωγή τῆς συζητήσεως. Λένε transfer γιά τήν μεταφορά ἀντικειμένου, ἀνθρώπου κλπ. ἀλλά metaphore σάν σχῆμα λόγου, κατά το ὁποῖο μία λέξη μέ συγκεκριμένη ἒννοια χρησιμοποιεῖται ἀντί ἂλλης γιά νά δείξει τήν ἀναλογία ἢ τήν μεταξύ τους ὁμοιότητα, ὃπως π.χ, ὁ ἂνθρωπος αὐτός εἶναι ἀλεπού, γιά νά τονίσει τήν πονηριά του.

Λένε ἐπίσης circumference γιά νά ὑποδηλώσουν τήν περιφέρεια (πού κι αὐτή εἶναι λέξη ὁμηρική, ἀπό τόν κύρκον, τό γεράκι) ἀλλά χρησιμοποιοῦν τήν λέξη periphery γιά τά ὃρια ἐδαφικῆς περιοχῆς, ἐπί τῆς ὁποίας κινεῖται ἡ δικαιοδοσία μιᾶς ἀρχῆς. Κατά τόν ἲδιο τρόπο λένε periphrasis, sympathy, syndrome, synthesis, sygygy καί πλῆθος ἂλλων λέξεων ἀρχαιοελληνικῶν.

Ἐμεῖς τί κάνουμε;

Ὑποβαθμίζουμε τήν γλῶσσα μας κατά τά προεκτεθέντα, χωρίς νά συλλογιζόμαστε ὃτι μέ τόν τρόπο αὐτό ροκανίζουμε τήν ἐθνική μας ὑπόσταση.

Κώστας Δούκας

 

Ο κύριος Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος  (μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας  (μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία.

Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σέ πεζό και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.

Διαφήμιση