Αρχική Ζώα Καρχαρίες που λάμπουν στο σκοτάδι βρέθηκαν στη Ν. Ζηλανδία

Καρχαρίες που λάμπουν στο σκοτάδι βρέθηκαν στη Ν. Ζηλανδία

0
Καρχαρίες kitefin - λάμπουν
Εικόνα: Jérôme Mallefet/FNRS/Guardian
Διαφήμιση

Οι καρχαρίες Kitefin (Dalatias licha) είναι γνωστοί στην επιστήμη από τον 18ο αιώνα, αλλά οι επιστήμονες τους είδαν να λάμπουν στο σκοτάδι για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2020. Δεν είναι οι μόνοι καρχαρίες βιοφωταύγειας, αφού περίπου ένα στα 10 είδη έχει αυτή την ικανότητα, αλλά οι συγκεκριμένοι καρχαρίες είναι μακράν οι μεγαλύτεροι που έχουν βρεθεί, καθώς φτάνουν έως και τα 1,8 μέτρα.

Ο Jérôme Mallefet, βιολόγος στο Université catholique de Louvain, στο Βέλγιο, ήλπιζε εδώ και χρόνια να δει έναν καρχαρία Kitefin.

«Αυτό ήταν ένα από τα ιερά μου δισκοπότηρα, να δω αυτόν τον μεγάλο καρχαρία να λάμπει», λέει.

Μελέτες στη δεκαετία του 1980 έδειξαν ότι είχαν όργανα που εκπέμπουν φως στο καφέ δέρμα τους, αλλά κανείς δεν είχε δει ποτέ έναν από κοντά.

Το όνειρό του έγινε πραγματικότητα 1.000 μίλια ανατολικά της Νέας Ζηλανδίας, σε ένα ερευνητικό σκάφος αλιείας που χρησιμοποιούσε ένα τεράστιο δίχτυ τράτας εμπορικής κλίμακας για να ερευνήσει είδη που κατοικούσαν στη ζώνη του λυκόφωτος, περίπου στα 800 μέτρα βάθος. Προηγούμενες αποστολές στην περιοχή αιχμαλώτιζαν τακτικά καρχαρίες Kitefin, αλλά ο Mallefet ήταν το πρώτο άτομο που τους μετέφερε προσεκτικά σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Με τα φώτα χαμηλωμένα, παρατήρησε τους ζωντανούς καρχαρίες του είδους να έχουν μια γαλαζοπράσινη λάμψη στο σώμα τους.

Τα μικρότερα είδη καρχαριών βαθέων υδάτων χρησιμοποιούν τα φώτα τους για επιβίωση και για να επικοινωνούν μεταξύ τους. Μερικοί έχουν αγκάθια στην πλάτη τους που φωτίζονται σαν φωτόσπαθα, προειδοποιώντας τους εισβολείς να τους αφήσουν ήσυχους. Μερικά αρσενικά φωτίζουν μέρη του σώματος τους για να προσελκύσουν συντρόφους και να ζευγαρώσουν. Και πολλοί από τους καρχαρίες έχουν λαμπερές κοιλιές, οι οποίες τους βοηθούν να κρύψουν τις σιλουέτες τους από τα αρπακτικά που κρύβονται από κάτω τους στα βαθιά, αναμειγνύοντας το μπλε φως από την επιφάνεια.

Αλλά οι καρχαρίες Kitefin είναι τόσο μεγάλοι που δεν είναι απαραίτητο να κρυφτούν από τα άλλα αρπακτικά.

Καρχαρίες kitefin - λάμπουν
Εικόνα: Jérôme Mallefet/FNRS/Guardian

Πώς λάμπουν στο σκοτάδι

Ο Mallefet πιστεύει ότι η λαμπερή κάτω πλευρά τους μπορεί να χρησιμεύει για να φωτίζει τον βυθό και να τους βοηθάει να κυνηγήσουν, ενώ ταυτόχρονα τους αφήνει να πλησιάσουν ένα θήραμα χωρίς να γίνουν αντιληπτοί.

Αυτό θα εξηγούσε επίσης πώς καταφέρνουν να καταναλώνουν καρχαρίες που κολυμπούν πολύ πιο γρήγορα. Οι Kitefins είναι από τους πιο αργούς από όλους τους καρχαρίες, καθώς στην κανονική ταχύτητα πλεύσης τους, θα χρειαστούν περισσότερα από 10 λεπτά για να διασχίσουν 100 μέτρα. Αυτοί οι μεγάλοι, αργοί καρχαρίες πιθανότατα γλιστρούν γύρω από τη ζώνη του λυκόφωτος και εξαπολύουν αιφνιδιαστικές επιθέσεις στα θηράματα που βρίσκονται στον πυθμένα. «Ακριβώς όπως μια γάτα που πηδάει πάνω στο ποντίκι», λέει ο Mallefet.

Για να παράγουν φως, οι καρχαρίες έχουν μικροσκοπικές δομές σε σχήμα κυπέλλου, που ονομάζονται φωτοφόρα, διάσπαρτα στο δέρμα τους. Στο κέντρο κάθε κυπέλλου υπάρχουν κελιά που εκπέμπουν φως και ένας φακός στην κορυφή κατευθύνει το φως προς τα έξω. Η βιοφωταύγεια στους καρχαρίες ελέγχεται από ορμόνες.

«Χρησιμοποιούν δύο ή τρεις ορμόνες, τουλάχιστον, για να ενεργοποιήσουν ή να επιβραδύνουν την εκπομπή φωτός», λέει ο Mallefet. Είναι μια αργή διαδικασία και οι καρχαρίες μπορούν να λάμπουν για μία ή δύο ώρες. «Μόλις ανάψουν, δεν μπορούν να αλλάξουν γρήγορα», λέει.

Μια πτυχή της βιοφωταύγειας των καρχαριών που παραμένει αινιγματική, συμπεριλαμβανομένου του είδους Kitefin, είναι το πώς ακριβώς παράγουν φως. Πολλά λαμπερά ζώα φιλοξενούν συμβιωτικά βακτήρια στο σώμα τους που βοηθούν στη λειτουργία φωτισμού τους, αλλά κανένα δεν έχει βρεθεί στους καρχαρίες. Άλλα λαμπερά πλάσματα παράγουν χημικές ουσίες που πραγματοποιούν αντιδράσεις εκπομπής φωτός.

Στους καρχαρίες όμως αποδεικνύεται δύσκολο να εντοπιστεί η αιτία. «Είναι ακόμα ένα μυστήριο», λέει ο Mallefet.

Διαφήμιση